Book Title: Gujarati Bhashani Utpatti Kevi Rite Thai
Author(s): Manekmuni
Publisher: Chotalal Nathalal Kathorwala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034836/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ibllekic 10% dAdAsAheba, bhAvanagara, phona : 0278-2425322 3004846. ss zrI yazovijayajI bhASAnI umattika kavA rIte thai? - A tathA tenI vaDIyAI (dAdI) tarIke gaNAtI prAkRta bhASAnA namuno. sa'grAhaka:-munimANe ka. 45127768 fain Granthmala zA. cheTAlAla nAthAlAla kaThoravALA, mukaka: -zAmAhunalAla maganalAla aDhAmI, mudraNAlaya: dhI jena vijayAnaMda' prI, presa kApITha- surata, saMvata 1988. sane 1931 mUlya rUA. 0-10-9 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Www.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phakata phepharuM chuM : karuM chuM > jena Azrama amaddAvAda, - jaina Azrama eTale na mAtrane hareka prakAre yogya madada karavI, sAdhama vAtsalyano teja vizALa artha che, nyAti jAti gAma vigerene kaMi paNa bheda rAkhyA vinA nIce pramANe madada A karI zakAya | (1) jemane koIpaNa jAtanA AdhAra nathI, tevA vRddha aza katAne jIdagI payaMta AzramamAM rAkhI temane samAdhi pamADI jIvana sudhAravuM. (2) anAtha bALakone AzramamAM rAkhI vidyAbhyAsa karAvavo tathA kaLAkauzalyamAM pravINa karavAM. | (3) dhaMdhA vinA rakhaDatAM bAI bhAine egya dha lagADavA banatI sahAyatA karavI. (4) amadAvAda jevAnuM tathA vepAranuM mukhya sthaLa hovAthI tenuM mukhya sthAna amadAvAda rAkhavuM, ane jarUra paDe tyAM uparanAM uddezAne anusarI zAkhAo ughADavI. = (5) eka vakhata jenAne paiso kayAM kharacavA te vicAra hato, che. Aje jenoe paisA kema pedA karavA e mArI vAta thaI paDI che, mATe dareka aMdhue ke benoe koipaNa khAtAmAM huM paso kharacatAM prathama potAnA gAmamAM ke A khAtAne madada karavI. AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA DAA AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Tashovilayer gujarAtI bhASAnI utti che nAcchakaccha ) rara00e(r)eee ane jaina sAhityane saMbaMdha zrI maNilAla bakorabhAI vyAse zedhelA vimala prabaMdhanA upadaghAtamAMthI uddata tathA jenA prAcIna sUyagaDAMga sUtra bIjA skaMdhanA puMDarIka adhyayanane thoDe namune. TIkAnA AdhAre gujarAtI bhASAMtara sahita. saMgrAhaka -munimANeka. prakAzaka: zAha choTAlAla nAthAlAla (kaThe2), saMvata 1988 sana 1931 mUlya daza AnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI parama dharmAtmA zrAvaka zAha kapuracaMda nemacaMdanuM TuMka jIvana carItra zrI rAdhanapurA vIzA zrImALI jJAtinA kaMTheAramAM pAMca dharA che. temAMnA uparAkta kapuracaMdabhAI derAsara upAzraya sAdhu sAdhvI vIgerenI sevA karatA hatA. saMvata 1965nA AsA suda 10nA dIvase svavAsI thayA. temanI AjJAnusAra temanA dAhItra zAha TAlAla nAthAlAle nIcenI rakameA dharmAdA arthe vAparela che. (1) zrI. kaThera paMcakuMDanA cApaDAmAM bhAdaravA suda 1nA mahAvIra svAmInA janmanA dIvase savAramAM gujarAtI jainabaMdhuene pAraNAmAM jamADavA rUpIyA 700)nA vyAjamAMthI kha` karavA mATe. (2) rUpIyA 125) AsA suda 10nA dIvase pUjA bhaNAvavA muyA te tenA vyAjamAMthI kharacavA. (3) rUpIyA 550) temanA zubha khAte temaNe vevarA karelA te pramANe. (4) rUpIyA 100) temanI putrI bena caMcaLanA smaraNArthe zubha mArge vAparyAM. ; (5) rUpIyA 1100) rUkhamaNInA smaraNArthe vAparyAM. (6) rUpIyA 1200) zrI rAdhanapurA vIzA zrImALI jaina borDIMganA kAryakartAone ApyA te. (te kheorDIMga hAla baMdha che.) -, - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 3 (7) rUpIyA 125) kaThora gujarAtI dezAzvaranA pratimA Adesara bhagavAna muLa nAyakanI padharAmaNI kIdhI temAM ApyA. (8) rUpIyA 25) dasakAlikanI bIjI AvRti chapAvI temAM ApyA. (9) rUpIyA 25) vyavahAra avanI nakSa laI bhaMDAramAM mukI te.. (10) rUpIyA 25) A jaina sAhitya vivecana chapAvavAmAM ApyA che. (11) rUpIyA 25) A jaina dharma uparAMta paTela kAnajIbhAI DAhyAbhAInA smaraNArthe thayelI TIpamAM punA khetIvADI kelejamAM ApyA che. (12) rUpIyA 50) zeTha vamalacaMda devacaMda galIArAnA putra khIma caMdabhAI svargavAsa thayA te vakhate temanAM smaraNArthe kapa thayelI temAM ApyA. AvI rIte bIjA paNa ghaNA paisA dharmAdA apAyA che. te ahIM lakhavAnI jarUra jevuM nathI. lakSmIno upayoga kare eja tenuM kamAvAnuM bhUpaNa che. ane dareka baMdhu teja rIte dareka khAtA tarapha lakSa Ape evI prArthanA che. lI Y asbovijay Jain Granthman Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana sAhitya prakAzana jena sAhityane vikAzamAM lAvavAnuM kAma prathama dhanapatasiMha bahAdura murzidAbAdavALAe (sAMbhaLavA pramANe) zrImAna mohanalAlajI mahArAjanA upadezathI karyuM, tyArapachI gujarAtamAM aneka saMsthAoe karyuM che, paNa temAM bhImasIMha mANeka tathA devacaMda lAlabhAI pustakoddhAMra phaMDa ane Agamedaya samiti mukhya gaNAya, jaina sutro saTIka chapAyAthI junuM sAhitya prAkRta mAgadhI ane tenA upara saMskRta TIka hovAthI vAMcakone sugama paDe, tema pAyacaMdasUrinA junI gujarAtImAM zabdArtha ke padonA artha che, tathA te uparathI sUtronAM gujarAtI bhASAMtara mULanA AdhAre tathA TIkAnA AdhAre thavAthI gujarAtI bhASAne paNa ghaNA lAbha maLyo che, badhuM jaina sAhitya chapAvatAM haju ghaNuM varaso joIe, tema jaina sivAya bIjA temAM ocho lAbha letA hovAthI temanuM lakSa kheMcavA sabhAo thaI jaina sAhitya saMmelana jodhapura prathama soLa varSa upara thayuM, A jaina sAhitya saMmelana vijayadharmasurijInA prayAsathI jodhapura (mAravADa)mAM bharAyuM, temAM aneka jaina jainetara dezI videzIne teno lAbha maLyo. tyArapachI zrAvaka nemacaMda nAthAbhAInA ujamaNAnA prasaMgane laIne 198nA vaizAkha vadI 1-2-3-4nA divase surata gepIpurAmAM premacaMda rAyacaMdanI dharmazALAmAM jaina sAhitya pariSad bharAI te samaye jenemAM ghaNuM tajavIja karyA chatAM jaina pramukha na maLavAthI jemAM mAnanIya ane jaina sAhityamAM atyaMta prema dharAvanAra kavivarya nAnAlAla dalapatarAmabhAIne pramukha tarIke nImyA hatA, temanuM pUrNAhutimAM je bhASaNa thayuM hatuM tathA cAra divasanI kAryavAhI zuM thaI, tenA rIporTe chApAmAM chapAI gayA che, eTale tyAMthI joI levA ahIM prArthanA karIzuM paraMtu te samaye prathama kavale makSikApAta: tarIka evuM bhayaMkara vidhra AveluM ke te samaye je suzrAvaka maganalAla badAmI vakIla tathA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phakIracaMda khImacaMda jhaverI madade na AvyA hota te A parISa6 bharavIja muzkela thaI jAta, vizvano khulAso karatAM koInI niMdArUpa thAya temAM lAbha na hovAthI lakhatA nathI, kAraNa ke zreyAMsi bahu vidvAna bhivaMti mahatAmapi, te vakhate chevaTa sudhI jhaverI raNachoDa rAyacaMda motIcaMda taraphathI chuTathI paisAnI madada tema bIjAo taraphathI madada maLavAthI paisA saMbaMdhI aDacaNa na AvI ane jIvaNacaMdabhAI sAkaracaMda jhaverI tathA cunIlAla gulAbacaMda dALIyA vigereno zrama saphaLa thayo. tyArapachI jaina sAhityanA saMzodhana mATe prayAsa karavA kamiTI nImAyela paNa vyApArIone thoDe avakAza tathA sAhitya prema joIe tevo gRhasthamAM na hovAthI joIe tevuM kAma thayuM nathI chatAM te samaye vidyA premI jhaverI maganabhAI nagInabhAIe 500 rUpiyA koIpaNa junuM sAhitya chapAvavA AyAthI temAMthI vyavahArasUtra saTIka theDA gujarAtI sAra sAthe chapAI gayuM, jenA lakhAmaNanA 400 rUpiyA ane viza rUpiyA kAgaLanA kharacatAM paNa, lahIonI azuddhione pAra nahoto tevuM pustaka maLatuM, tathA bhaMDAramAMthI kApI karAvA pratio maLatAM keTaluM vidhra thatuM ane hAla paNa thAya che, te lakhethI lakhAya tema nathI, A vyavahAranI chApelI pratio rUA.rapa-ra0-16 e paNa nabaLA samayane lIdhe ApI devI paDI che, ane jemaNe paisA madada dAkhala ApyA temane pratio apAI che, ane keTalAke tene vAMcIne tenuM anupama rahasya paNa jANyuM che, ane jeo chedatra chapAvavAmAM prabaLa virodha karatA, te jAhera ke chUpI rIte laI gayA, ane le che, temAM prakAzaka kezavalAla premacaMda vakIla dharmAtmA hovAthI te kArya pAra utaryuM hatuM. jinezvaradeva ke susAdhu ke koI paNa paramArtha purUSa jIva mAtranuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAMta hitacitavIne bele lakhe te badhuM sAhitya che, jagatamAM jenanuM sAhitya lAkho graMtha pUrva nAza thayA chatAM paNa hAlamAM su cAritro ane rAse saMskRta prAkRta ane apabhraMzamAM maLe che, tema hAlanI cAlu tathA junI gujarAtImAM che, tema navAM lakhAyAM jAya che, tema chapAye jAya che, jene satronI hada 2500 varasanI bhASAmAM che, tyAra pachI temAM samaya pramANe TuMkANa karatAM chevaTe skaMdilAcAryanA racita athavA uddharita su ke jainAga gaNI zakAya, A sutro hAla je bhASAmAM che, te A dezanI te samayanI kalASA hatI. lekabhASAmAM bIja racAyelA graMtha paNa che, te badhAmAMthI apabhraMza bhASA thaI, temAMthI gujarAtInI upatti thaI, hAlanI gujarAtI tathA junI gujarAtImAM phera che, jema vadanI bhASAmAM ane saMskRta bhASAmAM bheda che, vidvAna sivAya ke bhAkhyA vinA vada samajI zake tema nathI tema junI gujarAtI ke apabhraMza bhASAnA graMthane hAlanI gujarAtI bhASA jANa nAro samajI zake nahi. chatAM hAlanI bhASAne belAye baso varSa gaNIe te vacalAM tevIsaso varasamAM A dezamAM kaI bhASAmAM zuM sAhitya hatuM ane te sAhityamAM zuM viSaya hato te jANavA mATe ApaNu pAse kaMI paNa sAdhana hoya te moTe bhAge jenA sUtro cAritro tathA kathA ane rAse che, bIjA dezane tethI zuM phAyado che, te kore mukIne hAlanA gujarAta ane gujarAtI bhASAne jena sAhityathI zuM lAbha che te keTalAe jANatA nathI, tethI zrIyuta maNilAla bakorabhAI vyAse pote zedhelA vimala prabaMdhane chapAvatAM tenA uddaghAtamAM je vivecana karyuM che, te gujarAtI jaina ke ajaina badhAne gujarAtI bhASAnI utpatti viSe jANavAnuM paraspara prema vadhavAnuM eka mukhya sAdhana che, ema jANIne A poddAta ame Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ judo chapAvyo che, ene prathama pAye ghaNuM varSa thayAM che, tema hAla vyAsa pote svargavAsI che, chatAM mAre temanI sAthe dazeka varSa upara surata haripurAmAM milApa thayo, temanI vidvatA tathA satata prayAsa chatAM dravyanI sthiti sAmAnyaja hatI, eTale duHkhI sthiti hovAthI keTalAMe sAdhana temane na hovA chatAM ATaluM badhuM sAdhana ekatra karI temaNe upoddaghAta lakhela hovAthI teozrI jJAnAtmA tarIke cikA jIvatAja che, maravuM te saune che ja, paNa paramArtha karIne je maravuM te te hamezane mATe jIvavA jevuM ja che. sUyagaDAMga sUtra bIjA skaMdhanuM puMDarIka adhyayana A upodaghAta sAthe sUyagAMgasUtra bIja skaMdhanA prathama puMDarIka nAmanA adhyayananA cha pharmA joDayA che, ke tethI jaina sUtronI racanA kevI che te samajAya tathA temAM saMskRta TIkAnA AdhAre gujarAtI bhAvAMtara hevAthI sAmAnya bhaNela paNa tene viSaya samajI zakaze, vaLI satra racanA vakhate kayA kayA mate hatA temanuM kahevuM zuM hatuM te paNa hAlanA kALa sAthe sarakhAvavuM bahu anukuLa thai paDaze, vaLI te uparAMta junA gujarAtI bhASAmAM jeno taraphathI kyA kyA graMtho chapAyA che tenI paNa vigata ApavAthI abhyAsIone joIe tevuM sAdhana maLaze, A sUyagaDAMga sUtra thoDA vakhatamAM gujarAtI bhASAmAM saMpUrNa bahAra paDI jaze. jaina sAhitya pradarzana amadAvAda 1980 pachI sAta varSa 1987nA mahA sudamAM amadAvAdamAM jene sAhitya pradarzana bharAyuM, te vakhate tenA kAryavAhakoe ghaNuM kharce prato ekaThI karI hajAro mAso jena ajainane te jaina sAhityanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana karAvyAM, chatAM te samaye sAhitya pradarzanamAM jaina sAhitya pari. paddanA pUrvanA kAryavAhaka zeTha nemacaMda nAthAbhAI tathA jhaverI vaNacaMda sAkaracaMda tathA huM pite vidyamAna chatAM paNa bIjI amadAvAdamAM sAhitya pariSad na bharAI, te A kaliyuganuM mAhAbhya vinA bIjuM kaMI na kahevAya, yuropa amerikAmAM jaina sAhitya phelAya, ane jaina sutronA pATha tathA vivecake rakama baMdha hoya. chatAM meMghI kiMmate pAzcAtya lekenAM chapAyela sUtro caritro khape che, ane A dezamAM jaina sAhityanA vAMcako ochA hovAthI sastI kiMmata paNe khapatAM nathI, tathA pAzcAtyane viSaya. samajavo sahele thAya che, tyAre A dezavALAne kaThaNa lAge che, jene dharmaSa ajenane hoya tethI tene tiraskAra hoya, paNa jainamAMe mAMhomAMhe aneka phAMTA hevAthI jaina sUtro, niyukita bhAge ane. cUrNie prAkRta mAgadhI bhASAmAM phelAtAM aTakI che, chatAM hAlamAM koI aMze Drepa ocho thavAthI rAjIMdrAbhidhAna koNa tathA haragovanadAsa. paMDitakRta prAkRta keza ke ratanacaMdajIkRta jaina sutrone mAgadhI gujarAtI. keza jaina sUtro samajavA mATe ghaNuM upayogI hevAthI tene paNa pracAra thAya che, junI gujarAtInA pracAra mATe te vakhatanI bhASAmAM devacaMda lAlabhAInAM AnaMda kAvya mahodadhinAM pustake ke mehanalAla dezAI saMgrahita ke zrI vidyAvijaya saMgrahita tema bIjAoe chapAvela che, tenuM sAmaTuM lIsTa chapAvAnI khAsa jarUra che, tema tene samajAvavA. mATe amadAvAdamAM sArvajanika pAThazALA kholI temAM jaina sAhitya. ke junA sAhityanAM bhASA zIkhavavA pracAra tha joIe, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtI bhASAnA jaina jainetara vidvAnane tathA mAsika vigere panA kAryavAhakene pramo. (1) hAlanI gujarAtI bhASAnuM mULa kaI bhASAmAM che. (2) gujarAtI bhASA nAma kayArathI vaparAyuM tema pahelAM tenuM nAma zuM hatuM ? te zabdanI prathama zarUvAta kayA pustakamAM che? (3) gujarAtI bhASAne mULa kavi ke tenA kAvyane namune Apo. (4) jaina sUtronA TabA (sibuka) gujarAtI bhASAmAM prathama kayAre ' thayA keNe kai sAlamAM karyo tene thaDe namune Ape. (5) A sUyagaDAMga sutranA bIjA AMdhanuM prathama adhyayana chetemAM vaparAyelA zabdanA gujarAtI bhASAmAM lagabhaga maLatA keTalAka zadInA namunA Ape. A sUyagaDAMga sUtra ane tenA bhAgone saMpUrNa keza karI ApavAmAM taiyAra che jemAM mULa sUtathaniyuktinA badhA zabdo AvavA joIe. (7) A sUyagaDAMga mULa sUtranI bhASanuM kaI sAlanuM anumAna thAya che ane niryuktinI bhASAnuM kaI sAlanuM anumAna thAya che. (8) je kaI A saMbaMdhamAM prayAsa karavA mAgaze ane jeo lekhaka tarIke koIpaNa mAsikamAM lakhatA haze, tenuM sarTIphIkeTa mekalavAMthI te badhAne sUyagaDAMga sutranA bhAgo bheTa maLaze, lekhaka nahi hoya paNa mAsika vigere patranA grAhakane te patra mAraphate piNI kiMmate maLaze. naMdasUtramAM je AcAryonAM nAma che, te aitihAsika rItie kaI kaI sAlamAM thayA che, A lekhaka je gRhastha haze to tene zuM zuM sAhitya joIe che te lakhavuM, jenuM kAma sAruM haze tene yogya badale paNa maLaze, nIcalA bhaMDAre, tathA lAyabrerIomAMthI darekane vAMcavA mATe pustako maLI zake che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) zrImAna meAhanalAlajI jaina ve, jJAna bhaMDAra surata gopIpurA. (cunIlAla dALIyA) mAfAresTa epIsara (2) AnaMdapustakAlaya, surata geApIpurA ezavALa mehallA. (3) haMsa vijayajI jaina lAyabrerI, luNasAvADA amadAvAda. (4) AlamacadrajI jaina lAibrerI pAlanapura ( pArI. maNilAla khuzAlacaMda ) khIjA aMkamAM te lakhanAranAM nAma tathA je nibaMdha ucita lAgaze, athavA jenI TIpaNu upayegI haze te chApavAmAM Avaze. (10) junAmAM junI jaine lakhelI ke jaina dharmanI prathama prati kaMI sAlanI kAnI pAse che. (11) pAzcAtya vidvAna mAphka vartamAna kALamAM sAdhu sivAya keIpaNu gRhasthe jainasatro vAMcyAMnI mAhitI hAya temanAM nAma Ape. maLavAnuM ThekANuM (1) mAhanalAlajI jaina senTrala lAyabrerI lAlabAga pAMjarApoLa subAIna, 4 (2) meAhanalAlajI jana kre, jJAnabhaDAra gopIpurA surata. jaina vijayAnada presa kapI surata: (3) sAkaracaMda phakIracaMda jaina Azrama lusAvADA amadAvAda. (4) jana dharma prasAraka sabhA bhAvanagara koIpaNu gujarAtI bhASAnA mAsikanI AphrI samAM maLaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimaLa prabaMdhanA upaghAtamAM svargastha maNilAla bakerabhAI vyAsanuM gujarAtI bhASAnI utpatti viSe vivecana ripabivaMya saMvata 1568 mAM pATaNanA jaina muni lAvaNya-samaya gaNie racyo che ane tenI saMvata 1584mAM lakhAyelI prati pramANe akSarazaH te prasiddha karavAmAM Avyo che eTale sALamAM zatakanI bhASAnA namunA tarIke sAhityamAM A pustakanuM sthAna che. soLamAM zatakanI bhASA jUnI gujarAtI bhASA che. A bhASAnA svarUpathI . gujarAtanA sAmAnya vAMcake kevaLa ajANuM che, tema pratiSThita lekhake - suddhAM ene enA kharA svarUpamAM oLakhatA nathI. rAhu, dha ke ri para jotAnI sAthe kAM to ema pUchavAmAM Ave che ke A kaI bhASA che, athavA ema kahI devAmAM Ave che ke A to jena-mAgadhI bhASA che. paristhiti AvI hovAne lIdhe jUnI gujarAtI (bhASA) saMbaMdhI khula so karavAne prasaMga prApta thAya che. khulAsAnI bhUmikA tarIke gujarAtI bhASAnA ItihAsa para jarA najara pheravI javI joIe. cheka ajJAna leke sivAya bIjuM kAI ema dhAre nahi ke ApaNe hAla belIe chIe te bhASA anAdi kALathI AvA ne AvAja rUpamAM cAlatI rahelI hovI joIe. vyutpatti zIkhatA vidyArthIo jANe che ke gujarAtI bhASA apabhraMza bhASAmAMthI utpanna thaI che, apabhraMza bhASA prAkRta bhASAmAMthI utpanna thaI che, ane prAkRtabhASA saMskRta bhASAmAMthI utpanna thaI che. saMskRta ane gujarAtI vacce bhASAnA bIjA be avatAra hovAnuM zikSakonA jANavAmAM hoya che, paNa e avatAronuM svarUpa temanA aMtaHkaraNapara pratibiMbita Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayeluM na hovAthI vyutpatti karavAnA prasaMge teo gujarAtI uparathI bArebAra saMskRtane pakaDavA jAya che ane ema karatAM hAthamAM na Ave te jatuM karIne calAvI levAmAM Ave che. bhASA e prajAjIvananAM cAra aMgomAMnuM eka aMga hevAthI prajAnA sAmAjIka ItihAsanA jevuM bhASAnA ItihAsanuM paNa mahattva. che. bhASAno ItihAsa vikhUTA paDelA leke vaccenA saMbaMdha para prakAza pADe che, mULa prajAmAM pAchaLathI bheLAyelA leke viSe mAhitI Ape che. prajAnA AcAravicAra, dhaMdhAudyoga, dharmabhAvanA, sudhAraNA ane manovRttionuM valaNa bhASAnA ItihAsa uparathI parakhAya che.. bhASAne itihAsa prajA jIvananI aneka guMca ukelavAmAM sahAyabhUta thaI paDe che. dharmagraMthamAM sacavAI rahelI vaidika ane saMskRtabhASA jema Aryadharma ane AryaprajAnA prAcIna aikya upara prakAza pADe che, tema madhyakAlIna prAkRta bhASA judA judA prAntonA paraspara saMbaMdha para prakAza pADe che. drAviDIana bhASAo bAda karatAM bharatakhaMDanI sarva prAntika bhASAone ItihAsa vaidikabhASAthI zarU thAya che. vaidikakALamAMja 2 ane 5 jevA varNone uccAra judA judA sthAnamAM vasatA RSio jude jude karatA hatA. vaidikabhASAmAM uccArabhedanI vikRti o kALathI ja zarU thaI hatI. AryaprajAne phelAvo thato gayo ane anArya ke sAthe temane saMsarga vadhato gayo tema tema temanI bhASA vadhAre vikRta thatI gaI. vikrama saMvat pUrve AThamA navamA saikAmAM thayelA pANini munie adhyAyI vyAkaraNa racyuM, tene hetu e paNa hato ke uccArabhedathI bhASAne bagaDatI aTakAvI A uccArabheda ane vikramasaMvata pahelAM pAMcaze varSa upara pAlibhASAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgrahAyelA buddha dharmanA graMtha e jotAM prAkRtabhASAne itihAsa 250thI 3000 varSa jeTale laMba thAya che. apabhraSTa thayelI vaidika bhASA vadhAre bagaDatI aTakAvavA pANini munie niyamabaddha karI sudhArI, te saMskAra pAmelI-saMskRta bhASA kahevAI. A bhASA paMDitanI ane pustakanI bhASA thaI. lokabhASA tarIke to apabhraSTa thayelI vaidikabhASA cAlatI hatI te ja bolI cAlatI rahI. vakhata jato gayo tema tema prAntanI sthitirItinI bhinnatAne lIdhe judA judA prAntanI bhASA juduM juduM valaNa letI gaI ane te te prAnta ke prajAnA nAma pramANe judA judA nAme oLakhAtI thaI saMskRtabhASA pustakonI bhASA thaI rahI te kALa ane hAlanI gujarAtIbhASA lekabhASA tarIke cAlatI thaI e kALa vacce lagabhaga aDhI hajAra varSa jeTaluM aMtara mUkavuM paDe. A aDhI hajAra varSa jeTalA lAMbA kALanI bhASAnA ItihAsathI ApaNe ajANyA rahIe, to te ajJAna jevuM tevuM gaNAya nahi. ApaNI hAlanI sthitine ane hAlanI ApaNI bhAvanAone lAMbe itihAsa e kALanI bhASAmAM samAyeluM che. moTAM moTAM rAjakIya parivartana, moTAM moTAM sAmAjika parivartana ane moTAM moTAM dhArmika parivatene e kALamAM thayAM che. ApaNA pUrvajonI prAcIna rItabhAta, vicAra, mata ane anubhavonI chApa e bhASAnA zabdo para chapAI rahI che. jo ke e kALe graMtha racanA saMskRtamAM thatI hatI, te paNa prAkRtabhASA kaMI cheka sAhitya vagaranI nahotI. prAkRta belanArA ApaNA pUrvajemAM jJAna ane anubhavanI urmio ubharAI na hoya ke jhIlAI na hoI e banavAjoga ja nathI. caMDanuM "prAkRtalakSaNa" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varasacine "prAkRtaprakAza", mArkaDeyanuM "prAkRta sarvasva" varadarAjanI "prAkRtasaMjIvinI" A badhAM prAkRta vyAkaraNa ane prAkRta*pIMgaLanAM nAma letAM ApaNe khAtrIthI kahI zakIe ke e kALanI lokabhASAmAM laukisAhitya hovuM joIe. mahArASTra prAkRtinuM gAthA saptazatI" kAvya prasiddha thayuM che. daMDI kavinA kahevAthI ApaNe jANIe chIe ke "setubaMdha" athavA "dazamukhavadha' kAvya mahArASTra prAkRtamAM che. "mahApurUpa prabaMdha" mAM prAkRta bhASAnA vajAlaya mahAkAvya" nuM nAma Ave che; A mahArASTrI prAkRtanI. peThe bIjI prAntika prAkRtabhASAnuM sAhitya paNa avazya hovuM joIe. dakSiNanA karatAM uttarabhAratane rAjakIya uthalapAthala vadhAre sahana karavI paDI che, evA kALamAM nirUpAgI lAgatA sAhityane sAcavI rAkhavAnI koIe kALajI karI na hoya e svAbhAvika che, chatAM haju paNa je kALajI rAkhavAmAM Ave to temane kaMika avazeSa hAtha lAgavAno saMbhava che. jaine pAse e bhASAnA sAhityane baheLo saMgraha che ane bhASAnA aitihAsika svarUpa tarIke te ghaNe. upayogI thaI zake tevA che, paNa "A te jainabhASA che" ema. kahIne ApaNe tenA tarapha durlakSa karIe chIe. itihAsanA prakAzane abhAve jainagraMthanI bhASA sAthe ApaNI bhASAne saMbaMdha kevA prakA-- rane che te ApaNe jANatA nathI, " jainabhASA" tarIke ApaNe tene oLakhIe chIe ane tenAthI dUra rahIe chIe. mRtabhASAnuM svarUpa te bhASAnA kALe racAyelA sAhityamAM joI zakAya. mane lAge che ke brAhmaNavarganA loko mAtrA pIMgaLa' nAmanA prA ta pIMgaLanI taTa prati mArI pAse che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskRtamAM graMtha racanA karatA hatA te kALe paNa vArtAo ane nATake jevA laukika sAhityane to prAkRtano ja Azraya levo paDato hovo joIe. prAkRta kathAo ane prAkRta nATaka kALanA pravAhamAMthI bacIne ApaNA vakhata sudhI jIvatAM rahevA pAmyA nathI, paNa tenA tUTaka tUTaka kakaDA maLI Ave che ane kAlidAsa jevA mahAkavinAM nATakamAM paNa prAkRtane sthAna maLyuM che, e jotAM laukika sAhitya prAkRtamAM racAtuM hatuM ema anumAna karavAne sabaLa kAraNa maLe che. bauddha ane jaina dharmanA pravartako prAkRta bhASAnA kALe thayA ane temaNe potAnA siddhAMta lokabhASAmAM prasiddha karavAno Agraha rAkhyo, ethI emanA graMtho prAkRta bhASAmAM saMgrahAyA. AryaprajA e kALe AkhA bharatakhaMDamAM prasarI hatI, te paNa temanI vizeSa vastI uttarabhAratamAM hatI. sthAnabhedathI emanI bhASAmAM judA judA bheda paDayA hatA ane te dareka bheda judI bhASA tarIke oLakhAto hato. mathurAnI AsapAsanI bhASA zUrazenI kahevAtI, magadhadezamAM belAtI te mAgadhI kahevAtI, AsAma ane nepALa taraphanI bhASA paizAcI bhASA kahevAtI, ema judA judA sthaLanI bhASA juduM juduM rupa ane juduM juduM nAma pAmI hatI, chatAM te badhI bhASAo mULarUpe eka hatI. gujarAtIbhASAmAM suratIbolI ane kAThiyAvADIbelI vacce jema cheDAeka zabda ane cheDAeka rUpane bheda hovA chatAM te judI judI bhASAo nahi paNa ekaja bhASAnA peTAnA prAntika peTAbheda che, tema e kALanI jAdA judA prAntanI bhASA thoDAeka zabdo ane thoDAeka rUpamAM mAdhavA naLanI kathA e pAkata saMskRta vAtAnAM thoDAMeka pAnAM mane maLyAM che, temaja kAzInA keAI paMDita kRta kaSNa caritra" nATakanA TukaDA meM joyA hatA (dha karIne te mArI pAse che) te badhA prAkRtamAM hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ judI paDatI hovA chatAM bhASA tarIke eka bhASA hatI ne badhI bhASAe prAkRtabhASA e ekaja bhASAnA nAme oLakhAtI hatI. jUnAmAM jUnuM ane pratiSThA pAmeluM magadhanA paMDita vararUcikRta "ghAta pravarI' nAmanuM prAkRtabhASAnuM vyAkaraNa che, e vyAkaraNa vaDe jema jaina sUtro samajI zakAya che, tema paiThaNanA rAjA sAtavAhane raceluM. rANA sattarANaH mahArASTrIprAkRtamAM che, te paNa samajI zakAya che. hemacaMdrAcArye prAkRtabhASAnuM vyAkaraNa racyuM che, temAM prAkRta bhASAnA niyamo samajAvavA 929 sUtra ApyAM che. sarva prAkRtabhASAne lAgu paDatAM e sUtro pachI zUrazenI bhASA mATe 27 sUtro, mAgadhI bhASA mATe 16 satra, paizAcikabhASA mATe 22 sUtro, cUlikApaizAcI mATe 5 sUtro ane apabhraMza bhASA mATe 121 sUtro ApIne eTalA aMzamAM e bhASAo eka bIjAthI judI paDatI che, ema batAvyuM che, A sUtra saMkhyA uparathI joI zakAya ke prAkRta nAme oLakhAtI bhASA keTalI vyApaka hatI ane prAntika bhASAbheda keTale na hato. prasiddhayAkaraNa hemacaMdrAcArya kahe che ke jainasUtro ardhamAgadhImAM che. ApaNe anumAna karI zakIe ke ardhamAgadhI te bIjI kaI nahi paNu gujarAtanI te kALanI lokabhASA hovI joie. ardhamAgadhI zabdane bhAvArtha eTale ja hoI zake ke kaMIka zabdo mAgadhI che ane kaMIka bIjA prakAranA che, athavA ema paNa hoI zake ke te mAgadhI bhASA sAthe maLatI che paNa mAgadhIbhASA nathI. pAchaLa kahevAmAM AvyuM tema - kALanI sarva bhASAo eka bhASA jevI hatI, sarva sagI bahene hatI ane sarvane saMskRta sAthe sIdho saMbaMdha hatI, eTale mAgadhI sAthe jema gujarAtI prAkRta maLatI che tema mahArASTra prAkRta paNe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLatI che ane prAkRtanA paTAnI bIjI badhI bhASAo paNa maLatI che.* jaina graMthomAM jaNAvavA pramANe saMvata 510 mAM valabhIpuramAM maLelI jainapariSade jainagraMthe pustakArUDha karyA. samartha bhASAzAstrI prophesara vebara kahe che ke jainasatro A vakhate sthAnika bhASAnuM rUpa pAmyAM. mahAvIra svAmInI janmabhUmi magadhamAM hatI paNa emaNe je upadeza Apyo hato te sUtra rUpe Ayo nahote. vArtA rUpe emaNe karele upadeza emanA gaNadharoe sUtro rUpe hatuM. ema mAnavAmAM Ave che ke magadhamAM maLelI pahelI jainapariSade mAgadhI bhASAmAM sUtrasaMgraha karyo hato. pro. vebara kahe che ke valabhIpura paripade e sUtrone sthAnikabhASAnuM rUpa ApyuM. pitAnA siddhAMta abhaNa leke, strIo ane bALake suddhAM sarva samajI zake evI bhASAmAM dharmopadeza thavo joie, evo bauddha ane jainadharma pravartakane khAsa Agraha hatA. e Agrahane anusarIne valabhIpuranI pariSade jainagraMthane sthAnika bhASAnuM rUpa ApyuM hoya e banavAjoga che. | vivAdane khAtara ema mAnIe ke jainasUtronI bhASA te gujarAtI prAkRta nahi paNa mAgadhI athavA bIjI koI prAkRta che, tepaNuM pariNAmamAM ApaNe mATe kaMI meTa phera paDavAne nathI. badhI. prAkRta lagabhaga maLatI hatI ane badhA prakAranI prAkRta bolanArI prajA sAthe ApaNo saMbaMdha hatA. saMbaMdha hato eTaluM ja nahI paNa judA judA prAntavAsIonuM gujarAta vAsasthAna hatuM. judI judI * jinakItisUrikRta "pakSASA stavana nAmanA chatrIsa TuMkanA kAvyamAM che e prAkRta bhASAonI cha TuMka ApIne e. bhASAonuM svarUpa spaSTa batAvyuM che. e kAvya pUratA vivecana sAthe huM jAuM pasiddha karIza.. 1. pustakapara caDhAvyA-lakhyA. 2. gujarAtI prAkRta-te kALanI lokabhASA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prAtika prajAonA mizraNanuM pariNAma hAlanI gujarAtI prajA che. tema judI judI prAntika bhASAonA mizraNanuM pariNAma hAlanI gujarAtI bhASA che. je je prAntanI prajAe gujarAtamAM vAso karyo te te prAntanI prAkRta bhAvibhASAnI kAraNabhuta thaI. je bhASA vyAkaraNa ane kezathI niyamita thaI haiya, je bhASAnuM sAhitya bahoLuM vistAra pAmeluM ane lokapriya hoya, je bhASA keLavaNI pAmelA janasamUhanI lekabhASA hoya ane je bhASAne parabhASA bolanArI prajAne saMparka bahu ocho hoya, te bhASA ghaNuM lAMbA kALa sudhI jIvatI rahI zake. ethI ulaTuM je bhASAne e sAdhane pratikULa hoya te bhASA bahu jaladI rUpAMtara pAmI jAya. prAkRtabhASAne baMdhAraNavALI saMskRta bhASAne bahu sAre sahAyo hato ane te bolanAro leksamUha keLavAyelo hato, paNa tenuM sAhitya bahu alpa hatuM, tema paradezI prajAone saMparka tene aharniza dUSita karyA karatA hata; A pratikULa saMjogone lIdhe vRddhAvasthA pAmelA mANasanI peThe kSINa thatAM thatAM te rUpAMtara pAmI gaI prAkRtabhASA jyAre rUpAMtara pAmI te nakkI karavA jevuM khAtrI bharyuM sAhitya vidyamAna nathI, anumAnathI ema kahI zakAya ke vikrama saMvatanuM sAtamuM AThamuM zataka te prAkRtabhASAne aMtakALa ane apabhraMza bhASAne AraMbhakALa. prAkRtanuM rUpAMtara thaIne je bhASA cAlatI thaI tenuM nAma apabhraMzabhASA. jo ke apabhraMzabhASA e zabda prAkRta bhASAnI peThe vizALa arthamAM paNa vaparAto hato ane AbhIrI (AhIra) vagere khAsa bhASAone paNa te lagADavAmAM AvatuM hatuM, chatAM vizeSe karIne gujarAtI ane mALavAmAM cAlatI AThamA zataka pachInI bhASAne apazabhASA e nAma ApavAmAM AvyuM che. mALavAnA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhejarAjAne samaya je saMvata 1078 pachIne nirNita thayo che, te kALe apabhraMza bhASA cAlatI hatI. A samaye te gujarAtanA caulukya mahArAjA pahelA bhImadevane samaya che. vimalaprabaMdhanA nAyaka vimaLazAno samaya te paNa A samaya. A samaye paNa bharatakhaMDanI sarva bhASAo vacce ghaNuM sAmya hatuM. prAtika uccArabhede pratyayo heraphera hevA chatAM zabdonAM mULarUpa sarvatra maLatAM AvatAM hovAthI vyApArIo vagara aDacaNe eka bIjA prAnta sAthe vyavahAra calAvI zaktA ane musApharo vagara saMkoce eka bIjA prAntamAM musApharI karI zakatA. jaina sAdhuo jeo haMmezAM dezabhASAmAM upadeza ApatA hatA, temane ekathI bIjA prAntamAM jaI upadeza karavAne bhASAnI aDacaNa naDatI nahotI. musalamAnI rAjyakALa zarU thayA pachI bIjA prajAkIya saMbaMdhenI peThe dezane bhASAsaMbaMdha paNa vadhAre vadhAre tUTato gayo. rAjakIya avyavasthAne lIdhe je te prAntane vyavahAra je te prAntamAM saMkecA, (tama) bhASAmAM dina pratidina prAntika vikAra, vadhatA cAlyA ane dareka prAntabhASA judI bhASA tarIke vadhAre vadhAre spaSTa thatI gaI. saddagata sAkSara zrI navalarAmabhAI e kALanI bhASA sthati mATe A pramANe kahe che - "Azare sAtameM AThase varSa upara joIzuM te mAlama paDaze ke ApaNuM bhASAaikya hAla che tethI paNa bahu ja vadhAre hatuM. e samayanA graMtha ane prAkRta bhASAnA arvAcIna zedhakAne kahevAthI sAbIta thayuM che ke eka vakhata upara gujarAtamAM ja nahi paNa paMjAba, siMdha, kaccha, mevADa, mAravADa, vraja, khAnadeza, uDiyA, ane TheTha baMgALA sudhI lagabhaga eka sarakhIja bhASA bolAtI hatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 alabatta te bhASA gujarAtI ke hiMdI e nAmathI oLakhAtI nahotI, paNa apabhraMza evuM tenuM sAmAnya nAma ja hatuM. bezaka temAM prAMta bheda ghaNuja haze-hAla je juja prAMta bhedone mATe keTalAka mithyA jhaghaDe uThAvavA tatpara jaNAya che tenA karatAM so ghaNAM vadhAre, to paNa teNe eka sAmAnyarUpa pakaDeluM, ane sAmAnya varge aMdhamamatva chaThI teja AnaMdathI svIkAreluM. paNa musalamAne AvyA ane bIjA aikyanI sAthe ApaNuM bhASAaikya paNa TUTayuM. ThekANe ThekANe laDAInA raNaziMgAM phUMkAvA lAgyAM. mAraphADa ne nAsabhAga cAlI, badhA potapotAnA prAMtamAM prayatna vaDe saMtAI rahevA lAgyA, ane paraspara sahavAsa eTale badhe baMdha paDI gayo ke eka pragaNAnA-leka bIjA pragaNumAM paNa bhAgyeja javAnI hiMmata calAvatA. AvI sthitimAM prAMtabhede jera pakaDI potAnAM khAsa lakSaNe khIlavI, bhinna bhinna bhASA rUpe vakhUTA paDavA mAMDyuM, eTale gujarAtI, kacchI, mevADI, mAravADI, paMjAbI, vraja vagere hAlanI bhASAo thaI." (navalagraMthAvali. pU. 404) vikramasaMvatanA AThamA zataka pachInA eTale paMcAsaranA pata- nakALathI mAMDIne pATaNanA rajaputarAjyanI Akhara sudhInA kALane arjazabhASAne kALa kahI zakAya. e pachInI bhASAne ApaNe jUnI gujarAtI bhASA kahIzuM. saMvat 1300 thI 1600 sudhInAM 300 varSane ApaNe junI gujarAtIno kALa kahIzuM. vidvAna zAstrI vrajalAla kALidAsa gujarAtI bhASAnA itihAsamAM jUnI gujarAtIne kALa saMvata 1100 thI 1500 sudhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAve che, paNa e kALanI bhASA viSe ApaNe je mAhitI meLavI zakIe chIe, te uparathI jUnI gujarAtanA kALa saMbaMdhInuM zAstrInuM anumAna pheravavAnI ApaNane jarUra paDe che. saMvata 1100 eTale siddharAjane pUrva samaya. siddharAjanA samaye prasiddha vaiyAkaraNa hemacaMdrAcArye apabhraMza bhASAnuM vyAkaraNa racyuM che. hemacaMdrAcArya gujarAtamAM janmelA hatA ane pATaNanA rAjakartAo sAthe bahu gADha saMbaMdha dharAvatAM hatA. emaNe saMskRtathI mAMDIne potAnA kALe cAlatI apabhraMza bhASA sudhInI mukhya mukhya sava bhASAonuM svarUpa nirNita karyuM, chatAM gujarAtI bhASA mATe kaMi lakhyuM nahiM, tethI ema kahI zakAya ke e kALe gujarAtI bhASA vidyamAna hota to tenA niyamo bAMdhavAne te kadI paNa durlakSa karata nahi. hemacaMdrAcArya jevA sUkSmadarzI vidvAne mATe ema dhArI zakAya nahi ke temaNe mRtabhASAonAM vyAkaraNa racyAM ane vartamAna bhASAne mATe vyAkaraNanI jarUra mAnI nahi. hemacaMdrAcAryanA samaye gurjara bhASA e nAma vidyamAn hovuM joIe ema mAnavAne paNa kAraNuM che. e samaya pahelAM ghaNAM lAMbA kALanI gurjara prajA" ane "gurjaradeza' e zabdo cAlyA AvatA hatA, ane je eka prajAnuM nAma teja te dezanuM nAma paNa hoya to temanI bhASA paNa teja nAme oLa-- khAtI hovI joIe. parasparAzrita A saMbaMdhano vicAra karatAM ema mAnavuM paDe ke hemacaMdrAcAryanA samayamAM gujaraprajA, gurjaradeza ane gujarabhASA e traNe zabdo vidyamAna hovA joIe. gurjaravANiyA, gurjara suthAra, gurjara senI, gurjarakuMbhAra, vagere nAmomAM cAlatA rahelA "gurjara zabda uparathI ApaNe samajI zakIe ke, gujara? e nAme oLakhAtA lekeno kei meTo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 samUha pAchalA kALe hovo joIe. uttaramAMthI Ave e samUha -ahIMnA je bhAgamAM vasyA te bhAga gurjara bhUmi ke gujaradeza e nAme oLakhAte thayo. pATaNanA mahArAjA gurjarezvara kahevAtA ane emanA adhikArane mULa pradeza (phakta uttara gujarAta) gurjaradeza - gaNata. saMvata 1405mAM racAyelA "caturvizati prabaMdhamAM vAlo vaTapada ' (vAgaDa dezamAM vaDodarA zahera ) ane baMdhu, pUrvaka rASTrA saMdhivA" (dhaMdhukA zahera guja. rAtanI bhUmi ane soraThanI sarahada upara AvyuM che, ema kahe che. kAThiyAvADane dvIpakalpa e vakhate saurASTra athavA seraDane nAme oLakhAtA hatA ane vaDodarAnI dakSiNane pradeza ghaNA lAMbA kALathI salATa dezane nAme prasiddha hato. gurjaradezanI gujarIbhASAnI peThe soraThadezanI soraThIbhASA ane lATadezanI lATIbhASA e nAme paNa te kALe vidyamAna hatAM, paNa je kAraNathI hemacaMdrAcArye potAnA vyAkaraNamAM gujarAtI bhASA mATe kaMI lakhyuM nathI, te ja kAraNathI soraThI ke lATIbhASA mATe paNa kaMI lakhyuM nathI; kAraNa e che ke gujarAtI, lAMTI, soraThI e badhAM nAme keAI judI judI bhASA enAM nahi, paNa apabhraMza nAme oLakhAtI vyApakabhASAnA pratika :uccArabhedanAM nAma hatAM. gurjaradeza" e jema te kALe phakta uttara gujarAtanA eka prAntanuM nAma hatuM, tema gurjarabhASA' e te kALe phakta uttara gujarAtanA prAntika uccArabhedanuM nAma hatuM. saMvata 1361mAM racAyelA prabaMdhaciMtAmaNi graMthamAM paNa gujarAta zabda phakta uttara gujarAtaneja lagADavAmAM Avyo che ane kAThiyAvADanA dvIpakalpane "soraTha : tathA vaDe gujaradeza karatAM lATadeza e nAma vadhAre che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darAnA dakSiNabhAgane lATa nAma ApavAmAM AvyuM che. zAke 1306 saMvata 1440mAM naMdapadrapura (nAMdoda)nA durgasiMhapanA rAjyamAM racAyelA "kavipAka sArasaMgraha" graMthamAM naMdapadrapurane gujarAtamAM gayuM che. te pahelAMnA koI graMthamAM vaDodarAnA dakSiNa pradezane gujarAtanuM nAma ApeluM mArA jevAmAM AvyuM nathI. A uparathI ema anumAna thaI zake ke musalamAnI rAjyakALanA vakhatathI gujarAta e eka prAntanuM nAma lATa vagere bIjA prAntane paNa lagADavAmAM AvyuM, ne gujarAta zabda hAlanA jevA vizALa arthamAM vaparAte thayo. musalamAna rAjakartAono amala pahelavahele gujarAta' nAme oLakhAtA pradeza upara sthapAyo hato ane gujarAtamAM ja emanuM pATanagara hatuM, ethI dillInA musalamAne A taraphanA badhA pradezane gujarAtanA nAme oLakhatA hatA. pATaNanI gAdI amadAvAdamAM AvI ane musalamAnI amala dakSiNa tarapha AgaLa vadhatuM gayo, paNa dillImAM te gujarAtanA sulatAna, gujarAtane mulaka ane gujarAtanA leka e zabdo ja cAlatA rahelA hovA joIe. vistRta arthamAM vaparAte gujarAta zabda dillInA darabAramAMthI amadAvAdanA darabAramAM Ave, ne tyAMthI vyavahAramAM bhaLI rUDha thaI jAya e azakya nathI. itihAsamAM AvA pheraphAra thatAja rahe che. kAThiyAvADa ane hiMdustAna" e nAme paNa e rIte ja cAlatAM thayAM che. tyAre e gujarAtI bhASAnI zarUAta kyArathI gaNavI, e praznano javAba eja hoI zake ke jyArathI "gujarAta prAntanuM nAma maTIne dezUnuM nAma thayuM tyArathI gujarAtI bhASA prAntikabhASA maTIne deyabhASA thaI, + ApaNe AkhA dvIpakalpane "kAThiyAvADa" e nAme oLakhIe chIe, paNa kharuM jotAM "kAThiyAvADa' e kAThIlokathI vaselA dvIpakalpanA eka bhAganuM nAma che. dIpaka95nA rahevAsIo te haju paNa e eka bhAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + dugarU kudara raDI, mALA vAsAratti pavAmuhaM, visamA saMkaDu ehu|| jaNu Avatau ma vAri, punahi labbhai eha dinnu| koi na casi bAri, uhaTulosii jai vitu // gane ja "kAThiyAvADa' nAma Ape che ne bIjA bhAgane "jhAlAvADa' kahelavADa" "hAlAra" vagere nAme oLakhe che. pAchalA zatakAmAM gAyakavADa phoja dIpakalpamAM prasarI tyAre mukhyatve kAThIloko sAthe temane vidhi karavo paDato ane kAThIlokanA baMdobasta mATe gAyakavADI sainyanI moTI chAvaNI gAyakavADa prAMtamAM rAkhavI paDatI. "kAThiyAvADa" zabda A pramANe, gAyakavADI sainyane vadhAre paricita thavAthI vaDodarA darabAramAM e taraphano A pradeza kAThiyAvADa nAme oLakhAvA lAgyo. darabArI zabda pAchaLathI vyavahArika zabda thaye me AkhA dvIpakalpanuM nAma kAThiyAvADa paDyuM. hiMdustAna zabdanuM paNa temaja thayuM che. pahelAM e tAbda phakta uttara hiMdastAnane lagADavAmAM Avato hato, ane haju paNa bhaIone ja ApaNe 'hiMdustAnI" kahIe chIe ne temanI bhASAne ja "hiMdIbhASA' kahIe chIe. thoDAM varSa pahelAM nirALAmAM cAlatAM pustakomAM paNa "bharatakhaMDa itihAsa" bharatakhaMDanI bhUgoLa" "bharatakhaMDane nakazo" ema lakhAtuM hatuM, ApaNuM jotAM jotAM bharatakhaMDa zabda dabAI gayo che ne "hiMdustAna" rASTa calaNamAM AkhyA. haiyAmAM gerI khaTake che ane gaganamAM meha : che, evI * sthitimAM musApharIne rAtavAso e bhAre saMkaTa che. (tAre ghera; AvatA mANasane vArIza nahi. sadbhAgya vaDe e dahADe Ave che. je vaibhava ulaTAI jaze te koI bAraNe caDhaze nahi. ' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "" pute jAe kavaNu guNu, abaguNu kavaNa muenn| goLI mUkI caMpIngara anenA himA bata thayi dhaLA, tala.tti ami caDAvuM| anhArdika vityatA, naida jINu mAra marAThuM A namunAnI bhASAne gujarAtIbhASA e nAma ApavA karatAM apabhraMzabhASA " e nAma ApavuM vadhAre sArU che. enA zabdo ane pratyayA gujarAtIbhASAthI eTalA badhA judA paDe. che ke ApaNe tene gujarAtI bhASA tarIke oLakhI zakIe nahi. hemAcAya pAte pAtAnA samayanI A bhASAne apabhraMza' nAma Ape che ane mAsa samajavA pramANe eja tenuM kharU nAma che. 4. * >>j 'prabaMdha ci'tAmaNi ' catuvi zatiprabaMdha 'vagere caudamA zatakanA graMthomAM saMgrahAyelA deharAe e kALanI bhASAnA namunA rUpa mAnI zakAya nahi. pAchalAM be traNa vratakAnA aitihAsika purUSAne uddezIne e deharA racAyelA che ane te A prAdhAnA kartAoe peAte racelA nahi paNa bIjA pustakAmAM saMgrahAyelA tathA lokeAktimAM cAlatA AvelA te saMgrahyA che. jUnI gujarAtI karatAM apabhraMza bhASA sAthe te vadhAre maLatA Ave che. saMvat 1470nI AsapAsamAM thayelA. zrIdhara kavinuM kavita bhAgavata " 66 * ' 1 jo khapeAtI jamIna khIjAethI dukhAvAya teA putrajanmavAthI zuM La ane maravAthI zuM nukazAna haiyA! jo verI . dhaNA che te ruM Abhe caDIza ? ( duzmananI peThe) amAre paNa e hAtha che; kAM te mArIzuM athavA marIzuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ane "raNamala du" e be jUnI gujarAtInA graMthe maLyA che. 'kavita bhAgavata'nI tUTaka prati mArI pAse che, paNa te saMvat 1700nI lagabhagamAM lakhAyelI hAvAthI dhaNIMja azuddha che. 'raNamala chaMda' IDaranA rAjA raNagalanA zauyane uddezIne sAmelA hovAthI enI bhASA vamanI bhASAnI peThe jarA gUDha che. ene namratA A pramANe che. zrIdhara vyAsa kRta raNamala chaMdamAMthI. IDara gaDhi abahIM caDhi callara, jai raNamalla pAsi ima bulau |27| siri phuramANa dharavi suratANIya, daI daya hAla mAtra dIvANIya agara garAsa dAsa savi choDiya, kiri cAkarI khAnakAru joDI ||28|| Asi vara sarisa bAhu ubbhArIya, bolii iThi hejanya hakArIya | munaH sirakamala mechapaya laggira, tu gayaNaMgaNi bhAga na umpii // 239 // siMha kilokika jAM aMbara putali taraNi rabhir3a, tAM kamaLakaM na saGa namii / vari vaDavAnala taNI jhAla zamiza, puNa-meTana AcAsa kiM // 20 // www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ji, rukA. malikA balAkapADi ji juddhA muDuddhA bhajADi / ti bhU A khaDI A ghaDI daMDa kijji raNammala dihe. muhi ghAsa lijji // 68 // x pahi Ugami paTTaNi paTTa kari dhagaDAyaNa dhUMdhali dharUM / (27-hamaNAMja iDaragaDha para humale laI jAo. raNamalla pAse jaIne ema kahe ke - 1 . ' . ' ke 's: 1: 3 * * 14 28. sulatAnane hukam mAthe caDhAvIne ekadama dIvAnI (sulatAna), mAladaDa)-ApI de, tema nahi kare te garAsa ane moTAI Ine Akhare gulAmanI peThe khAnane cAkarI karavI paDaze. ra9rIsathI talavArapara hAtha nAkhIne raNamalle huMkAra karI sulatAnanA sevakane kahyuM, mArA zirakamalapara plene paga aDe (huM plecchane namuM) to gaganAMgaNe sUrya uge nahi ! 30. jyAM sudhI gaganatala nIce sUrya prakAze che tyAM sudhI raNadhIra purUnuM mAthuM dhagaDA (musalamAna) ne namaze nahi. vaDavAnaLa-. * A utArAnA keTalAka zabdo barAbara samajI zakAyA nathI. + "raNamala chaMda"nI prati sAkSarazrI kezavalAla harSazaya dhruve punA "Dekana keleja mAMthI meLavI che. te saM. 166pamAM lakhAyelI che. ja sarakhA "vimalaprabaMdha" khaMDa 7, 6, 7, 78, 80). Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nI jvALA zamI jAya te paNa krI plekane eka cAsapUre jamIna ApIza nahi. . . 68 mahA baLavAnane dhULamAM ragadaLe tevA kaTTA maleke, je pracaMDa ddhAone paNa nAzI javAnI pharaja pADe tevA che, te raNamalane jotAM ja bheya para gabaDI paDe che, ne dInatAthI lAMbA thaI hAtha joDI date taraNAM le che. , , , , , , 70 iMDarane rAjA raNamalla kahe ke savAra thatAM pATaNa pArTagara karIne dhagaDAone tageDI kADhyuM ane Akho deza ekachatra nIce lAvuM.) bhAlaNa, narasiMha mahetA, padyanAbha, bhIma e vagere jUnI gujarAtInA kavi che. emanA kALanI bhASAne ApaNe jUnI gujarAtI bhASA kahIe chIe; kAraNa ke e bhASAmAM hAlanI gujarAtI bhASAnAM jUnAM pUrva rUpa che. sAkSarazrI kezavalAlabhAIe raNamalachaMda nI peThe A kALanuM kaNamaMtrI kRta "sItAharaNa" kAvya meLavyuM che. ene namune A pramANe che. karmaNamaMtrIkana sItAharaNamAMthI jya laMbedara vihara, pahit tuhmacuM nAma; sura tetrIsaI tuma tavaI, karmaNa kara praNAma. 1 * A kAvya pa00 TuMkanuM che. mULa prati saMvata 1605nA kArtika vadi 5 me "ve. vachA " nA hAthanI lakhAyelI che. - - bALabegha ekSaro joIne vAMcanAra eTale bhAga vAMcavAnuM choDI na che eTalA mATe A ane AnI pANInA bIjA utArA gujarAtI TAipamAM lIdhA che. ' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 1 sarasati sAmiNi vInavuM, gAsyuM. tuma pasAI; sAyA. akSara melave, karmaNa lAga pAi. saMvata panara chavvAsai, sItAharaNa vicAra; karajoDI kaN tava, ahmaha girA AdhAra. deva save calaNepa namU, tribhuvana karmaN vInavajI ahna, gArI chai je mAi, ayeAdhyArAya. 4 .. x x 7 karajoDInaI karUM vIti, svAmI kopa makarisyu; turbhe Agala varavUka navikhola, ei ane purisuda 131 rANA eNi sad raNi.bhAgA,dANava11daitya na chIpa);12 sasa tADa ika bAi vedhai, teja vAli raNa jIpa 13 132 vAli taNA purUSAratha khelyA, bhalA pavADA 4kIdhA; karI kApa kAdaMDa pUra1pa, sapta tADa tihAM vIdhA. x 3 * 133 ANu khri16eNIpari khelai, Aja bheda maI lA17; alirAjA je dAna detAM vAmana rUpi18 khAMdhu, 134 sugrIvaI sagrAmaja mAMDa, jhujhanahI kahI lekha'; bid bhaDa tihAM bAthi AvyA, rAma sarIsAra dekhaI. 135 1 svAminI. 2 prasAda-kRpAvaDe. 3 stuti kare. 4 amane. 5 caraNe. 6 khAMTu. 7 judA prakAranA. 8 purUSa. 9 enAthI 10 yuddhamAM. 11 dAnava 12 TacchI zake. 13 jIte. 14 cazeAgAna. 15 dhanum caDhAvyuM. 16 khuzI thayeleA. 17 samajyA. 18 vAmanarUpe. 19 yuddha 20 pAse. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 prANura karI naI pAchA kaudhA, svAmI ke kAM sAMsrara ? aMtara viNa yudha kima meheluM? prANika paDilevarasuM.23 136 zaMkhalIramAM paMhiraNa padhela AvyuM reNicolI; aMgadi jaI naI vAli nebyu uihiMI manAvuM AlI6. anna viNAsaNa7 je mAnavI, rAmakathA kima jANuI kavI? laMbodara sarasati AdhAra, kUDA sAcA kahyA vicAra. 499 1 .' ; duhA, 2. jA krU me mahIdhara9, ja sAyarI naI sUra; tAM e rAmAyaNa suNu, te dhari navanidhi pUra. 500 sItAharaNa" nI bhASA 'kAnhaDade prabaMdha' ane vimalaprabaMdha' nI bhASA karatAM jarA vadhAre saraLa che, paNa saraLatA ke durbodhatA e kavinA jJAna, valaNa ane viSaya upara AdhAra rAkhe che. kAnhaDade prabaMdha" ane sItAharaNa'nI bhASA vacce phera che te aMdherI nagarIne gaMdhavasena" ane "sarasvatIcaMdra e benI bhASA vacce phera che te che. kAnhaDade prabaMdha jhAleranA rAjAne udezIne racAyela hovAthI upalaka abhiprAya ApI denArA ene mAravADI bhASA kahe e banavAjoga che. "vimalaprabaMdha' mAravADanA koI mANase ra nathI, 21 baLa. 22 vAra. 23 vicAramAM. 24 zakhavI. 25 paherIne - 4. nakAmuM. 27 khAIbagADanAra: 28 jyAM sudhI. 29 parvata. 30 sAgara- 31 rathosudhI:32 sAMbhaLe. ' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tema te kaI mAravADIne uddezIne rAyela nathI; enA racanAranI janmabhUmi amadAvAda che ane temanuM nivAsasthAna pATaNu che. pATaNanI pAsenA jalasamudra gAmanA zrAvakasaMghane saMbhaLAvavA pATaNanA lekTrasiddha purUSane avalaMbIne A kAvya racAyuM che. evI bhASA sAthe " kAnhaDade prabaMdha'nI bhASA sarakhAvI jevAthI khAtrI thAya evuM che ke "kAnhaDade prabaMdhanI" bhASA te mAravADI bhASA nahi paNa jUnI gujarAtI bhASA che. e vakhatanI mAravADI bhASA ghaNI rIte gujarAtI bhASAne maLatI hovA chatAM khAsa lakSaNomAM gujarAtIthI judI paNa hatI. jenagraMthepara mAravADI jaina sAdhuoe e kALe karelI TIkAomAM A phera spaSTa dekhAI Ave che. mAravADIe hAlamAM chaThThI vibhakitane pratyaya "rerI rU" vApare che, te pratyaye te vakhatanI mAravADI bhASAmAM paNa vaparAtA hatA. saMvata 154pamAM ekaliMga mahAdevamAM lakhAelA zilAlekhamAM tiro putra, ti pura, tipha putra, evA zabdo lakhAelA che. jUnI mAravADIbhASA ane jUnI gujarAtIbhASA eka che, ema mAnavuM e bhUlabhareluM che. vimalaprabaMdhanA kartA jaina sAdhu hovAthI evo AkSepa ubho thavAno saMbhava che ke vimalaprabaMdhanI bhASA te bhASA che. kharuM jotAM jainabhASA e nAmanI kaI bhASA ja nathI. jene kaI judI prajA nathI ke temanI bhASA judI hoya. ApaNabhAI pitarAIemAM keTalAka ziva ke vaiSNava hoya che, tema keTalAka jaina che. prAkRtabhASA lokabhASA hatI te vakhate emanA graMtho muMthAyelA hovAthI te prAkRta bhASAmAM che. brAhmaNanA dharmagra saMskRtamAM hovA chatAM narasiMha mahetA, bhAlaNa, zrIdhara vagere kavio laukika sAhitya lekabhASAmAM racatA hatA, tema jainakavio paNa laukika Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , sAhitya lekabhASAmAM racatA hatA. laukikasAhityane Azraya karavAnI brAhmaNa ane jaine beune sarakhI jarUra utpanna thaI hatI ne beu sarakhI rIte kAma karatA hatA. prAcIna kALanA jainagraMthakAranI bhAvo judI che ema kahenArAone sAkSarazrI navalarAmabhAI A pramANe javAba Ape che - "e bAbata ( jUnA jainakavionI bhASA bAbata) amAre evo vicAra che ke jUnI gujarAtImAM jaina ke vedamArgIne kAMI bheda gaNavAno nathI, paNa ethI ulaTuM hAla (e kALe) gorajIo je bhASAmAM graMtha lakhe che teja bhASA AkhA gujarAta prAMtanI jana bhASA hatI e vicAra vrajalAla zAstrIe potAnA eka graMthamAM sApha jAhera kIdho che, ane je je vidvAne jUnI gujarAtInuM avalokana kare che teno paNa eja vicAra thayA vinA raheto nathI." (navalagraMthAvali pR. 399) cothA pAMcamAM zatakanAM jenasanI bhASA ane sALamAM zatakanA jainAsonI bhASA eka hoya che te saMbhaveja nahi. je -- -- -- * A abhiprAyanA samarthanamAM bhIma kavi kRta "harilIlA soLa kaLA, "kRSNadAsakRta mATe sudAmo' ane vaiSNavAhikamAMthI uvArA Ape che: ane e pachI sarakhAmaNIne mATe saMvata 1603 mAM racAyelA ane saM. 1613mAM lakhAelA:vimaLasUrikRta "sArahArAsane cheDe utare Ape che. jevA IcchanAra "navalagraMthAvali' ke 1973nA "zALApatramAMthI te joI zakaze. - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASA e kALanA brAhmaNa kavionI che teja bhAMpA e maLanA jaina kavionI che. jaina kavione mATe ema kahevAmAM Ave che ke teo sAdhu hatA ane dharmopadezaka tarIke mAravADa vagere bIjA prAMtamAM pharatA hatA, tethI emanI bhASAmAM bIjI bhASAnA zabdo bhaLelA che; mATe jaina kavionI bhASA te kharekharI gujarAtIbhASA kahevAya nahi. kabula karavuM joIe ke keTalAka jenarAsamAM mAravADI prayogone bheLa thayo che ane keTalAka rAsa mAravADI bhASAmAM lakhAyelA che; paNa jainasAhityamAM keTalAka graMtho A prakAranA maLI Ave che te uparathI AkhuM jainasAhitya e prakAranuM ja che ema kahevuM e te kevaLa ajJAna batAvavA jevuM che. nirbheLa jUnI gujarAtInA gadya padya jene pAse eTale saMgraha che ke ceDAeka rAsa uparathI ubho karelo e AkSepa jarA vAra paNa TakI zake nahi. mAravADI ke hiMdInA nAme bhaDakI uThanArAoe paNa jANavuM joIe ke mAravADI ane hiMdI te gujarAtInA lehImAM bhaLI gayelI che. AgaLa kahevAmAM AvyuM che ke aneka prAMtabhASAonuM mizraNa thaine hAlanI gujarAtI bhASA banI che. prAcIna kALamAM yAdavo mathurAMthI AvIne dvArakAmAM rahyA hatA. giranAra paranA azokanA zilAlekha ane sudarzana taLAva uparanA zilAlekha jotAM magadhanA ddha rAjaeno ane pachI guptavaMzanA rAjAono amala gujarAta upara cAlato thayo hato. kAThiyAvADamAM vasatI jeThavA, vALA (kAThI), corA (cAvaDA), Ahara, bAbarIyA ane mera jAtinI prajA ghaNA lAMbA kALathI tyAM AvIne vasI che. siMdha ane kacchamAMthI vAraMvAra aneka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com " uM. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *26 .. jAtinA lAkA e prAMtamAM AvyA che. pUrva dizAmAM mALavA sAthe gujarAtanA saMbadha eTalA badhA vadhAre hatA ke ApaNI ane mALavI lokeAnI bhASA (apabhraMza) eka kahevAtI. mALavAne rastethI paNa aneka prajAe gujarAtamAM AvI vasI che. uttara tarapha rajaputAnA sAthenA saMbaMdha Nu bahu gADha hatA. zrImALanagara keTalAka vakhata. sudhI gujarAtanI rAjadhAnInuM zahera hatu. zrImALI brAhmaNa, zrImALI vANiyA, zrImALI sAnI, mevADA brAhmaNa, mevADA vANiyA, mevADA . suthAra, Adiya brAhmaNa zrIgADa brAhmaNa, kAyastha AvI AvI aneka jJAti uttaramAMthI AvIne gujarAtamAM rahI che. dakSiNa gujarAtanA pradeza ghaNIvAra dakSiNanA rAjAnA tAbAmAM hatA. gujarAtanI prajA Ama aneka prAMtamAMthI AvI vaselI prajA che. dareka prajAne pAtapAtAnI bhASA hoya che ane je mANasa Ave che te peAtAnI bhASA laIne Ave che. gujarAtamAM vasatA pArasIe ane (leTIA) vaheArAe gujarAtIbhASA kheAle che, paNa uccArabhedanu temanuM peAtAnuM valaNa tajI zakatA nathI. (zAka, pahalava (pArasI), bara vagere leAkAne bAda karatAM) gujarAtamAM AvI vasanArI khInna prAMtanI prajAnI bhASA jo ke bahu bhinna naheAtI, paNa prAMtika uccArabheda leAvAtAM levAtAM je mizraNa taiyAra thayuM a: gujarAtIbhASA che. gujarAtIbhASAmAM AvuM aneka prAMtAnu mizraNa thayeluM hAvAthI je bhASA tarapha joie te bhASA sAthe gujarAtI bhASAne saba dha dekhAya che. juo-- prAcIna gujarAtI ane prAcIna hiMdInuM mULa te ekaja (zALAmaMtra pR. chuTTa) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com - Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "mukhya svarUpamAM gujarAtI bhASA pazcimanI hiMdI sAthe ne. tithI paNa vizeSa rAjasthAnI bhASA sAthe maLatI Ave che." (zALApatra ) gauDI athavA mahArASTrIya mULakaratAM zaurasenI sAthe gujarAtIne vadhAre saMbaMdha che; kAraNa ke A prAMtanA prathama vasanAre lekene pUrva ane agni keNa sAthe vadhAre lAgatuM vaLatuM hatuM." - (Da. harilAla ha. dhruvane pazcima hiMdustAnanI bhASAone nibaMdha. buddhiprakAza pha8) , "phesara mI. Devisane mata evo che ke ApaNuM bhASAne pAlI sAthe adhika nikaTa saMbaMdha che." (buddhimakAza pR. ) gujarAtI bhASA gujarAtathI je uttaramAM deze che temanI bhASAo joDe ghaNI maLatI che. kAraNe ke gujarAtanA loko uttaramAMthI AvelA che." (gujarAtI bhASAne itihAsa) jenarkavionAM kAvyomAM prAkRta ke magadhI bhASAnA zabdo ghaNuM Ave che mATe jainakAvyanI bhAvA te kharekharI gujarAtI bhASA kahI zakAya nahi, e paNa eka AkSepa karavAmAM Ave che. A AkSepa ghaNuMkharUM aDhAramA zatakanA jaina kavionAM kAvyo ' joIne ubhuM karavAmAM Avyo hoya che. navI gujarAtInA yuganA jaina sAdhuo jUnI gujarAtImAM lakhAyelI TIkAo vAMcavAne lIdhe jUnI gujarAtIthI jANItA rahetA, ne tethI lekaccAramAM vaparAtAM ekAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ okAravALAM rUpe karatAM jUnA graMthamAM lakhAyelAM kAra ukAravALAM rUpo vadhAre zuddha ane vadhAre kamaLa mAnIne temaNe jUnI gujarAtInA zabda ane jUnI gujarAtInAM rUpe vAparavAnuM vAjabI dhAryuM hoya e banavAjoga che. navI gujarAtInA jaina kavio mATe A vAta ATalI kharI che paNa jUnI gujarAtInA jainamaMvio mATe tema kahI -zakAya evuM nathI. jUnI gujarAtInA kALanA brAhmaNa ke jena harakoI kavinAM kAvya eka sarakhAM che. kadAca nakavio kAvyamAM apabhraMza ke prAkRta zabdo vadhAre vAparatA haze, ne brAhmaNukavIo saMskRta zabda vadhAre vAparatA haze; paNa apabhraMza' prAkRta - tarapha aNagame bemAMthI ekene nathI. apabhraMza prAkRta e kALe utarI gayelI bhASA hatI, paNa enuM sAhitya lekoktio ane pustakamAM hayAta hatuM. apabhraMza prAkRta ApaNane jeTalI ajANuM lAge che teTalI te kALanA lokone ajANI lAgatI nahotI. ulaTI saMskRta karatAM te vadhAre paricita bhASA hatI. jenakavio pAse e bhASAne bahoLo saMgraha hato ane tenA teo abhyAsI hatA, ethI kAvyamAM vyAvahArika zabdo uparAMtanA zabdo joIe te teo cothI peDhInI saMskRta bhASAmAM levAne badale sagI mA apabhraMza ke vaDIAI prAkRtamAthI vadhAre letA hoya to te banavAjoga che. mane nathI lAgatuM ke Ama karavA mATe jainakavio doSapAtra hoya athavA emanI bhASA te gujarAtI bhASA nathI ema kahevuM yogya heya. musalamAnI rAjyakALa pahelAM brAhmaNa graMthakAro dharma ane vidyAsaMbaMdhInA sarva graMtha saMskRta bhASAmAM racatA hatA. vikramasaMvatanA chaThThA saikA pachI jainagraMthakAre paNa saMskRta upara vaLI gayA hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apabhraMza bhASA gujarAtIbhASA tarIke oLakhAtI thaI te pahelAM ghaNuMkharA prAkRtikagraMtha upara saMskRta TIkAo lakhAI gaI hatI ane navI prathA racanA ghaNuMkharU saMskRtamAMja thatI hatI. musalamAnI rAjaamalamAM A paraMparA tUTI. rAjakartAonA julamathI hiMduonA dharma ane dharmagraMthane saMtAI rahevAnI jarUra paDI. paThana pAThananI paraMparA tuTI gaI. vyavahAra ane vidyAre te pahelAM paNa banatuM nahotuM, te aNabane nAva have vadhyo. leke kevaLa abhaNa thayA eTaluM ja nahi paNa brAhmaNa vagere upadezavargamAM paNa vidyAne uDA abhyAsa-nI tANa paDatI. gaI. avidyA aMdhakAramAM lekabhASAnA zabdo gametema dhakelAvA lAgyA ane musalamAnonA sahavAsathI arabI phArsane bheLa thavA mAMDyo. A sthitimAM muMjarAtI bhASAne janma thayo. saMskRta duSmApya thatuM. gayuM tema tema dezyabhASAnA sAhityanI jarUra vadhatI gaI. lekabhASA ane vidyAne meLa nahi maLavAne lIdhe lokabhASA kevaLa vyavahAropayogI zabdonI banI gaI hatI. tene have sAhitya sAthe saMbaMdha baMdhAyo. saMskRtanA bhoge dezya bhASA have poSAvA lAgI. kathAvArtA karanAra upadezakakAnI anukULatA mATe saMskRta graMtha upara gujarAtI TIkAo lakhAvA mAMDI temaja lekenI dharmajIjJAsAnuM paSaNa karavA paurANika AkhyAnA dezyabhASAmAM anuvAda thavA lAgyA brAhmaNane saMskRtamAMthI AkhyAne utAravAnAM hatAM tema jenone paNa saMskRtamAMthI rAsa utAravAnA hatA. saMskRtamAMthI utArAtI kathAomAM saMskRtabhASA taddana lapAI gaI hatI ema kahevAne hetu nathI. A kALamAM ane te pachInA kALamAM paNa saMskRtamAM graMtharacanA thaI che. kahevAnuM tAtparya eTaluM ja che ke saMskRtajJAnanI sapATI heThI utarI gai hatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svabhAvika rIte ja saMskRta zabdo utaravA lAgyA ne gujarAtI bhASAne cethI peDhInI pUrvaja, saMskRtabhASA sAthe. navesara saNAi, saMdhAI. saMskRta zabdo dhakelatAM dhakelAtAM prAkRtarUpa pAmyA hatA. ane prAkRtamAMthI dhakelAtAM dhakelAtAM apabhraMza rUpe bahu beDoLa thaI gayA hatA, te ruddha zabdane sthAne gujarAtI bhASAmAM navA-korA saMskRta zabda AvavA lAgyA. bIjI tarapha prAkRta , thA mAM sva saMdhAtA mahetA chatAM lokoe uccAramAM TuMkAvIne ri, ghara nuM rUpa ApyuM hatuM, te apramANabhUta rUpa pustaka para caDhIne pramANabhUta gaNatAM thayAM. A pramANe gujarAtI bhASA pitAnI pUrvajabhASAo sAthe temaja saMskRtabhASA sAthe beu tarapha saMbaMdha dharAvatI bhASA thaI brAhmaNakavio ane jenakavie beunAM kAvyomAM A beu saMbaMdha spaSTa dekhAI Ave che. jaina kavionuM valaNa eka hatuM ne brAhmaNakavionuM valaNa bIjuM hatuM ema kahevAne kazuM kAraNa nathI. jarA viSayAMtara thavA daIne paNa be bola kahI devA jarUranA che ke gujarAtI bhASA jainee banAvI che, evI ubhI karavAmAM AvatI carcA artha vagaranI che. gujarAtI bhASA banAvelI nathI paNa banelI che. marAThI, mALavI, mAravADI, paMjAbI, hiMdI, baMgALI vagere badhI prAMtabhASAo je rIte banI che te ja rIte gujarAtI bhASA banI che. hA, gujarAtI bhASA banavAmAM bIjA aneka lekenI piThe jenee paNa phALo Ape che, ane te phALo kImatI paNa che. paNa bhASA jenee banAvI che ema kahevuM e to "jena sAhityamAM pramANabhUta gujarAtI bhASA cheja nahi."ema kahenArAone prativAda karavA jevuM che. zrImALI, ozavALa, piravADa, ane bIjI badhA jene gujarAtanI AsapAsanA ke taLa gujarAtanA mULanI che. jenI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. kAI paNa jJAti kASTha paradezamAthI bhASA laIne gujarAtamAM rahevA AvI nathI. hAlanI peThe prAcIna kALe paNa. bIjA badhA leAkanI bhASA teja temanI bhASA hatI. . jaina dhama gra MtheAnI bhASA paNa upara kahyuM. tema eka kALe AkhA dezamAM je bhASA sAmAnya svarUpe eka hatI te bhASA hatI. eka dare leAkasamUhamAMthI jainAne jUdA pADavAnA prayatna avicArabharyAM ane apramANabhUta che. seLabhA zatakanI bhASA sAme sauthI maTAmAM mATeA vAMdhA raju karavAmAM Ave che te e ke narasiMha mahetA sALamAM zatakanA kavi che ane temanI kavitA hAlanI gujarAtIbhASAmAM che, mATe seALamA zatakanI bhASA te hAlanI bhASA jevIja hevI joie. A vAMdhA rajI karanArAone sauthI pahelAM ApaNe eTaluM pUchavuM joie ke je kALanI bhASA upara tame abhiprAya Ape! che te kALe lakhAyeluM eka paNa pAnuM hAthamAM lo khelAza ke phakta anumAna uparathIja abhiprAya Ape che ? pUrAvA che ema kahetA hoya te te batAveA. dhyAnamAM rAkhavuM joie ke pAMcame varSa uparanA pUrAvA joie che. ase varSa upara lakhAyelA guDhakAmAM Ama che ne aDhIse varSa upara lakhAyelA pAnAmAM Ama che, ema kahevu e pUrAvA kahevAya nahi bhASane AvI jyAM pUrAvA kahevAya teja ke je kALutI bhASA mATe ApaNe khelatA DAie te kALanI AsapAsanAM pAMca pacAsa varSoMnI aMdara lakhAyeluM hAya. sALamAM zatakanI bhAgna hAlanI bhASA jevI hatI ema kahenArAme e kALamAM lakhAyelA eka paNa pAnAnA pUrAvA ApI zakatA nathI; ethI ulaTuM jAnAM pAnAMpAmAM abhyAsa karIne khele che te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 te ekeeka ekamata thaine kahe che ke e kALanI bhASA hAlanI bhASA karatAM judI hatI. eka be nahi paNuM saMkhyAbaMdha pAnAM ane pustako batAvIne khAtrI karavAmAM Ave che ke e kALanI bhASA hAlanI bhASAthI judI hatI. "gujarAta zALApatra' "buddhi prakAza", "vasaMta" vagere bhASAsAhityanI carcA karanArAM patromAM AvA ghaNuM pUrAvA prasiddha thayA che. anumAnathI belanArA durAgraha rahita hoya to temanI khAtrI thAya tevA dareka prakAranA purAvA maLI zake evuM che . . . . . . . . . . . . narasiMha mahetAnI kavitA para vicAra karatAM pahelA narasiMha mahetAnA kALanI bhASA mATe ApaNe khAtrI thAya tevA cheDAeka pUrAvA joIe. * * * * * . . . . . 2 . . saM. 1583nuM khata. . o 1 svasti zrI saMvata 1586 varSe (zrI) gUrjara dharicyAM sakala (jAvalI) samalakRta prauDha pratApa (sakala ripu varga dahana dAvAnala arikulavaruthinI ga(jaghaTAkuM) bhasthala vidAraNa pazcAnana (mahArAjAdhirAja (pAtasAha) zrI zrIzrIzrIzrI bAhadarasAha saMse zrI amidAvA(da samI) pastha rAjapure kadAyAdhikAre kAdI zrI zekha pharIdaze tathA paMcadIvAnAdhiDA(re. muM) te mIrakaI ki(kolAmaDipi wyAM sarvavyApAre khAna khite (sakala)..talAra, vyApAre maheMkanuM nAkarasaMsA ca mI. cirajIsare kathA pracaMkula" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prati(5) no dAyakagrAhakarvacanAta vikIya mANaH bhUH patramabhilikhate pUrva dAyakagrAhakanama likhate ! dAyaka vRddhasajajane sani lahuA AsA, lADaNa (AsA), (savA AsA, kAzI raNayara AsA grAhaka parI. AsA sUdA, ravA sudA, viddha sUdA, jAdava dayA sUdA, lAkhA-nagA sUdA, sAraNukasA sudA zrI baA solahUi, lADathaI, zaMghaI, kAzI, utpana (kA)ryavazatu ApaNI bhUmi sAha sAmalanA pADA madhye dUtI te bhUmi rAjayaTaMka 804 AMka AThasaI jAdava, lAkhA, sAraNanaI ApI sahI te bhUmi parI. AsAI, ravAI, vii cittara mATaI vecAtI parI.. AsAI, ravAI, virUpha jAdava(I) lAkha sAraNaI ApaNuI arajI karI DhAma eka mUThi gaNuM ApyA sahI te kAma se. lahUI lAkaNuI saMghaI kAzII ApaNuI jamaNuI hAthi saMbhAlI lIdhA sahI pUrva pacama che. kasA aMbA vanAnA hara () lagaI gaja 16 tathA uttara dakSaNa dAlIyA lADaNa jIvA (gAMgA) mahirAjanI ekatAlI pachItathI vATa sudhA gaja 35 evama jama laI sarva che gaja pa60 aMke pAMcasaI sAThi pUrA athA ghATalA pUrva che. kasA abA vanAnuM phalIta ! dakSaNa dAlIyA lADaNa chavA gaMgA mahirAja ! pazcama parI, damA AsA sUdAnuM phalIhA uttara haDavAnu mArga zerInu tathA e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhI bhUmi parI AsA ravA viNaThTha jAdava lAkhA sAraNa A caMdrAka levyA lahUA lADaNa zaghA kAzIdAsa saMbaMdhe nAti e bhUminaI kIdhaI ke dAva karaI tehanaI lahuA lADaNa zaMghA kAzI prIchavaI pradatta matAni sAkSaNaH atra mA sau. AnA dUta jUnA paraM zrI dIvAna amalakhAna nI gANa sati stra mAM zrI kiradI sarakhAma talATa vI. AnA sera karAyA para rAjapara amala aMbharimI saunI bAyara duta vAra mata 2hatA 4 jaNA dAsa khata 1 eka 804 zi ATha TaMkA cAri bhUma te + + lekhita sonI AsA sata movIsA kharIda parIkha AzA ra(vA) vihU lakhA jAdava saMvata 1583 mAhA za. 9 budha) terIkha 10 - saM. 15LuM khata svasti zrI 5 vikamArka samayAtIta-saMvata 15 ASADAdi 99 varSe zAke 1465 pravartamAne jayeSTa vadi 11 bhUme aha zrI amidAvAda vAstavya-grahaNakapatra maNi * A beu khata mane sAkSarazrI kezavalAlabhAI pAsethI maLyAM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ likSite zrI gurjaradharicAM samasta rAjAvalI samalakRta-sakala ariviruthinI gajaghaTAkumbhasthalavidAraNaka paccAnana-alakSavaralabdharAjya-zrI svayaMvaramAlAlakRta kaThakanda -yuvanakulatilaka-mahArAjAdhirAja-pAtasahA zrI zrI zrI zrI zrI suratrANa-mahimmadavijayarAje vijAratyAM zrI ajilaSona 1 tatsamae rAjA ahimadAvAda maLe. dharmAdharma vicAraNAthe kAdI zrI nasIradI saMjo nyAyavRkSapAlanakamuSate durgapAla zrI aphatiSAla malika saMse | mIraasAdha zrI pIroja malikaI jAmati maNapikAyAM zrI nagadalamalikA haveyAM mI. nadI mI. jalAlA evaM paMca kulaprapatita DhIMkue paTila-hAjA -nAmadhya-pAli tatra modI jasA suta bhedI sAraNa taputra nasaIdAsa pare medI hAdAsta tApIdAsakena grahuM grahaNake dattAni. grAhakanAma zrIzrImALI jJAtIya parIkSa hAbaDa suta 5 hAMsAM taputra 3 padmA-udayakaraNa-ra kena gRhItvA yata rAjyanANuke TUMkA 8004 ake ATha sahizra ciDottara badhatrasuparIkSata eka muMjhAni dattAni | hutIU 1 navU TakA 6 laSaI e ake che leSaI ! ghara grahaNe ghara khaDakIbadha madhya upavarga 2 gojhAri 2 paTAli prAMgaNa sahita sanmaSa chAparuM pakaveSTa valI-pApa-nalIA - bArata-kamADa sahita paDIbadha grahaNe mUkyAM modI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narAINadAsa tApIdAsa aMNa mUkayAM bhAI 3 sahA padamAM udayakaraNa raMgA kahaI mUkayAM pAzva uttara meMdI dhanA sta samadhara sAyaranAM ghare gharapAzva pUrve meMdI tApI. dosa narAINudAsanAM ghara ! dakSaNe SaDakI tatra age pATika mATe evuM ke chUTa e ghara paDaI AkhaDaI rAjaki daivaki lAgaI te tathA nalIAkheTa dhaNuM choDavatAM sarva varatI ApaIla saMcarAmaNuM vasanAhAranI ja lagaIkA ATha sahizna cittara ApaI tidvAraI chuTaI tAM lagaI bhAI 3 padamA raMga udayakaraNa ghUsaI vAsaI baMdhI avadhi varaSi panIvariSa pAMca pachI choDavaI ! valatI e mAsa 1 prati 80 25 valaI variSa 1 nA TUMkA 300 valaI ghara bhADu nahIM kAma vyAja nahIM pAla-paranAla-nI chAravATika pUrvarAti saMbaMdhI modI nArANadAsa tApIdAse ghara grahaNa 50 padamAM 50 udayakaraNa raMgA kaI mUkayAM asya lakSita viSe paripAlajAya pachaI ehivuM paraThayU TaMkA 300 varasa 1nA valaI oraDA ni madhya bhAgalA te behU pa. padamA pa. udayakaraNa raMgAnA che atramatA. atra saMi meMdI hodAsuta (Azare 28 sAkSI che.) tApIdAsa moM upara lIkha te paramANuM * 2 meMdI zaraNudAsa . suta nArANadAsa mata Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com * * Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rA. chaganalAla vidyArAma rAvaLe jUnI gujarAtI bhASAnA keTalAka namunA gujarAta zALApatra'mAM prakaTa karyA che. jemAMnA eka namune pramANe che -- bhuvanadIpakanuM bhASAMtara saMvata 1557 va azvina mAse 13 seme kaMDala grAtIya jesI jaganAtha ! jesI raMgA lakhyAM che maMgala raktavarNa jANavu, budha bRhaspati suvarNa jANivu; ravi gaure jANavu, caMdra AkamaMdAranA phUla sarIkhu jANavu, budha nilu jANivu, zani rAhu kRSNa jaNivA | zani rAjA, caMdra tapasvI, maMgale sanAra, budha brAhmaNa, gurU vANiyu, zukra vaizya, zani dAsa, rAhu mayalu, etalAM mUla dhAtu cha dhAtu belI havAI dhAtu taNuM svarUpa kahIza xxx ju pUchaka upamAnA taNI pUcho kari tu juM zuka caMdra pAMcam sthAnaka dekhaI tuM zuM kahivuM putra janma huI "athavA dekhaI tu putra nathI mA dahADA taLu phala belIzi" A bhASAMtara prasiddha karatAM rA. che. vi. rAvaLa TIkA kare che ke "jayAre vi. saM. 1557 eTale narasiMha mahetAnI hayAtI pachInI ApaNuM bhASA AvI che tyAre mahetAnA vakhatanI kevI bhASA haze te vicAravA jevuM che." * (zALApatra aMka ) svapnAdhyAyanuM bhASAMtara, "saMvata 158ra varSe zAke 1448 pravartamAne uttarAyane STa mAse kRSNapaNe hAdasyA tithau budha dine bAMbhaNanera vAstavya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moDha jJAtiya likhita "zrI bahisya (ti) kRta svAdhyAya+"nA arthanI lakhelI prati mArI pAse che, tene namune A pramANe che kSIravRkSa phalyAM dizi, ekalu caDi tatra bisi tu dhana pAmI utAvaluM e vicAra A8 AMbu bIla kuTha phalyAM disiT vaghA pAmI, buddha hI upaji lA prAsAda mAhi jami, samudra mAMhi tari, tu gulAmani kuli janma huI tu paNa rAjA huI 10........nAbe caDhI ani cAli tu je kAI gamatari gau huI te AvI utAvalu e vicAra II1pA nImAlA vibhUsyA dasa, dAMta paDayA disi tu dhananI hAMNa kahi Dila vyAdha Avi kAbhisu athavA bekaDu, UMTa athavA gadabhi caDI cAli dakSiNa disi tu gheDA ghAhADA mAMhi mRtya Avi 1lo ilAM vastra pahari, strI veSi vuluM lepa kIddhi dekhi...lakSmI Agama kari rabA dhUluM saghaLuM rUDuM eTalAM nikhara kapAsa, rAsa. hADa, chAsa kA saghalU nikhara eTalAM rUddha gAya tathA ghoDAM...guNAmAMhi ama devi je, dhuM pIuchuM ani dhUyAM maLe piThAchu athavA balatA mAMhi pisi, tu tehani lakSmI chAMDI ...vAMku mUDa, kAlu, piMgaluM, hasatuM, nAgu ehavuM daSi tehani mRtya TUkaDU Avi pagA ritavaMtI strI jyArI...... nAma ghasAI gayeluM hovAthI vacAtuM nathI. A prati paDimAtrAmAM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaidika saMskAra vidhinAM pAnAMnA TukaDA mane malyA che, temAM vaidikamaMtro sAthe vidhi karavA bAbata A pramANe lakhyuM che, "trAbAne chara lyaIni bhaNiyi..eNe maMtre kApiyi pUrvavata leDhAnI chara kApIyi pihiluM. tyAhA mUki ... pANI mUki. DAvi pAzi-viSNodaSTra.cutha eTalu eNipari kApi maMtranA bhaNi...behu hAtha ubhA karI mAthi lagADI ni....li rahIni pirAvii | bhUrini darbha piMjIlI atha vIrataraNa | tIra lyaIni bhaNikari ) zIzalI, heThAmi dheluM ...maMtra bhaNiyi | kiMpazyali prajApa pumAnanica vAyuca pumAna garbhastaprAyazcitta saA, ja pAku zirA=saMdi...sUArIyi . pazcimAbhimukha bizi uttarA prastaraNa stari pAgalyA gali | gRhyota zaMgA ANiI vaDani teTA sAthi...kari pachi piMDa visaji 1 agni sthApanaM...so mitrA varuNa pumAna che. sAvadhinAnubhau n hemi | DAbhanI zera tUTI heTI lagADIne bhaNi viSNu. adharyAti te Upari bizi yamaNe hAthe yamaNA khabhA upara karIne nAbhi dezanI viSi abhimarzana karI.... A pAnAmAM keTaleka ThekANe paDImAtrA ane keTaleka ThekANe upara mAtrA che. vaccenA thoDA tUTaka kakaDA maLevA hevAthI lakhyAmAla maLI zakI nathI, paNa te saM. 1600nI AsapAsanI hovI joIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : kavikamacaritranI vArtA ' madhUsudana nomanA koI kavie gadyapadyamAM racelI vikramacaritranI vArtAnAM zeDAM pAnA mArA hAthamAM AvyAM che. namune A pramANe che - Si kaNaka ani kAkaNuM, motI ThAka amUlika ghaNAM dekhi bhami bhamara raNajhaNi, kavi madadana tu Ima bhaNi. 163 taddhi A gheDa Agala karI, TADe rihije vAdhi dharIH velA je vara puhukavA taNI, ahma velA huti atI ghaNI. 184 mAMgalurU rAkanajaha taNu, alaba deza tehani ati ghaNu, bhImarAi tehanuM sUta hoe, te vara hAM padhAri soe 207 lagana pachI tAi jAu deza, tahAni puDucADuM nareza; vikramacarItra kihi lakSmaNa rAta, mAnI advi tahmArI vAta. 208 prathami pUtalI belI e rAjAbhoja iNi saMghAsani te bisi je apAra udAryaguNa huI ane sAmAnya na bisi | tu pUtalInA bola sAMbhalI rAjA apAra vismaya ha ! rAjA bolyuMmu saru udAya guNakaNa chi ! tu pUtalII kahuM ! sajAbhoja tuM samu anerU nIca kee nathI | je ApaNu guNa A pratinI lipi jatAM te sattaramAM sakAnA pAchalA bhAgamAM lakhAI hoya ema lAge che. lakhanAre kaI kaI zabdanAM rUpa badalI nAMkhelAM lAge che. . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :grAma phaNa kihi tu te sAMbhalI rAjA apAra lAjya he joI rahyuM, tu rAjAI pUchyuM e kihitU saMdhAsana chi che te kizu udAryaguNa che tu rAjA pUchi pUtalI kihi ji. avaMtI nagarI 1 rAjA zrI bhatira rAjaya kari, bhAnyavaMti paTarAgnI ! apAra -valabhI tINI nagarII vipra eka vasi apAra darIdrI tu * tINi brAhmaNi devatA bhavanezvarI ArAdhI devyA prasana thaI che te brAhma...amaraphala eka ApyuM.mUni amaraphala ApyuM. tema vImADyuM 1 huM darIdrI 1 mAhari amaraNi kAji".. saMvata 1600 pachI bhASAmAM keTalo phera paDayo te nIcenA utArA parathI samajAze. 1 suratanA eka brAhmaNe potAnA saMskRta pustakanA upalA pAnA para A pramANe neMdha karI che - noMdha. saMvat 16 dara varSe jee vadi 11 ni ghA chelI khaDakInA lAkaDA 4 u sUrajIe. mUkayA chi tehanI vakita, kAparI 2, - saubhAgyavatI 1, DhAMkaNuM 1." saMvata 1674 va vaizAkha zudi 2 zukra u uddhavane vAsa ra1 ApyA chi. AgaLa chAparI karavA thAbhalI 1 nADI lIdhI chi te devI"' saMvata 1470 varSe ASADha vadi 11 bhUga rAuDI baMdhajIne ghera ratnAbAI rAkhyA chi, mAsa 1 dokaDA zA bhADU l...1 bharUcI 1 rekaDI 1 jA | agnidatta haste prati DeDhIA 1chA gaNe - ghara chi 1 saM. 16 7ra varSe 2 / aMdhajInI kriyA upara bharUcI 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ letA putra haste prati DoDhIyA 16" "saMvata 1673 vaSe AkhA zu che gurU...avAsanuM AgavuM chApa ucalAvyuM tene meLa. ! " saM. 1700 pachInuM khata. apADAdi saMvata 1707nA zrAvaNuM sudi 3 ravivAre lakhela eka khatamAM amadAvAdanuM eka ghara vecANa ApyAnI hakIkata che. e khata sana 1873nA phebruArI mAsanA "budhdhiprakAza'mAM chapAyuM che. eno namuno A pramANe che - "dhara 1 te maLe uraDu 1 pazcimAbhimUkhanuM, agre peTa sAla, te paTalAlanAM dvAra 2 chi, te cuka maLeSaDakI chi, mihilAe gharanA dvAra serI madhye 2 chi, uttarAbhimukhe tathA nava oTalAnuM samaMdha sahita tathA pADAkaeN tathA vADAnuM samadha sAdhya tathA e. gharanA be cAla sahita e gharanAM bhItaDA, bArUta, kamADa, mela, valI, pApa, nalakerA yAdita....vagere. pArasIoe lakhele dastAveja. saMvata 1728mAM navasArInAM pArasI maheracha cAMdaNAne tyAMnA - pArasIoe eka lekha lakhI Apela, te "tavArIkhe navasArImAM" pU.203-204 upara chapAya che, temAM maherajIne badale mihirajI, nene badale ni, kelane badale kula, chIe te badale che, pAse ne badale pAsi, kare ne badale kari, bezIne badale mizi evAM . rU5 che. eka pArasI pustakamAMthI. saMvata 1718mAM lakhAyelA pustakamAMthI junAgaDha bahAvadana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com badale pisina lane badale temAM maherIne ane Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 kAlejanA prophesara hADIvALA pArasI tavArIkhanA nibaMdhamAM nIcene utArI Ape che. 'have saMvata 1718 vALI junI ketAbamAM nIce pramANe e noMdha lakhelI maLe cheH "zrI Ataza mIhIrAma tusArImAM padhAreA tenuM varasa tathA roja mahInu lakheu chI" (lAla sahInuM mathALuM). "saMvata 1475 varakhe mAhA zeherevara rAja mehesapaMDa AkhADa suda 5) mudhe zrI AtazamIhIrAma gaDuM bAra mAhA thAnaka padhAreA. zajANuthI vAsadI AveA pachI tAMDAMthI khehedInI anajamana maLI tusArI le AveA. A lakhevuM te pAchu IjazanInuM dasatura hamajIAra rAma zaMjANAnuM kadIma jInuM pAthu hatu. te joI lakheu chI.." (kAlI zAhImAM.) (muMbai samAcAra tA. 20-11-13) Atra purAvA jotAM saMvat 1700 pachI paNa leAkavyavahAramAM cheka surata jIllA sudhI 'che' te khale 'khri'' vagere kAravALAM rUpa vaparAvAM cAlatAM rahelAM jaNAya che. vaDAdarAnA nAkara kavie saMvat xuparanA badhA utArA jaina nahi evA leAkeAnA lekhanA che. jainAnA pustakamAthI pUrAvA ApatAM " e teA jainabhASA che" ema lAgavAnA saMbhava che ANIne jaina bhaMDAranAM DhagalAbaMdha pustakAnA jANI joIne ahI upayoga karyA nathI. *'prAcIna kAvya'nA saMpAdake nAkarane saMvat 1700mAM thayelA mAnyA che, paNa taddana khATuM che. nAkaranAM badhAM kAvyomAM spaSTa rIte seALase nI AsapAsanI satA lakhAi che ane tenI bhASA paNa seALasenA kALanI bhASAne maLatI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1601mAM bhAratanAM virATa vagere parvo gujarAtImAM racyAM che, enI saMvata 1711mAM lakhAyelI prati mArI pAse che, jemAM ikora ukAravALAM badhAM rUpa pheravIne ekAra AkAravALAM banAvI dIdhAM che. eja pramANe saMvata 1624mAM racAyeluM ane saMvata 171ramAM lakhAyeluM vastAnuM zAtiparva, saMvata 1714mAM lakhele vajIA kavikRta "sIvarA maMDapa, saMvata 1717mAM lakhAyeluM phUDhA kavikRta rUkSamaNI haraNa" e vagere graMthamAM kAra ukAravALAM rUpane badale ekAra AkAravALAM rUpa che. e uparathI evI khAtrI thAya che ke saMvata 1700 pachI lekamAM Ikora. ukAravALA uccAra cAlatA hatA, paNa ziSTajanamAM ekAra AkAravALAM rU5 rUDha thaI gayAM hatAM. ane e kALanA lekhake temaja kavio e navAM rUpane pramANabhUta mAnatA hatA. A ane AvA prasidhdhamAM AvelA ane purAvA jevA pachI zuM ApaNI khAtrI thAya evuM nathI ke soLamA zatakanI bhASA te hAlanI gujarAtI bhASA jevI nahi paNa tenA pUrva svarUpanI bhASA hatI. ane Ikora ukAravALAM rUpa te jenabhASAnAM nahi paNa jUnI gujarAtI bhASAnAM che. uttara gujarAta ane kAThiyAvADanA keTalAka bhAgamAM ti haju sudhI keTalAka jUnA zabdo ane jUnAM rUpo vaparAya che. sAMkaLavAsI" ema kahevAne badale "sAMkaLa vAkhI," " kahe che" ne badale "kisi mevAne badale mUvuM e AvyA ene badale I AvyA, "emanuM ene badale jImanuM evA uccAra hajI cAle che. bhIkha mAgavA pharatA uttara gujarAtanA brAhmaNe "zaMkara vasire kliAsamAM e pada lalakAre che, uttara gujarAtanA rasoiA mudde Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMvADu, maherA, evA uccAra kare che, catara jevA ekAra, ekArane atikrama karanArA pradezamAM paNa vAparI jevI pAchaLa paDelI jAta (ke je hameza AcAra vicAramAM temaja bhASAmAM paNa jamAnAnI pAchaLa hoya che te) haju paNa besI rahe kahevAne badale "bizi rahe,' pizi gaI evA uccAra kare che. zuM A badhA uparathI ema nakkI thatuM nathI ke ikAra ukAravALAM rUpa te gujarAtI bhASAnAM pUrvarUpa che ane e badalAyela kALa te bahu pAsene kALa che. narasiMha mahetA soLamA zatakanI zarUAtanA kavi che ane soLamA zatakanI bhASA hAlanI bhASA karatAM juduM rUpa dharAvatI bhASA che, te narasiMha mahetAnI kavitA vIsamA zatakanI gujarAtI, bhASAmAM hoya tevI che enuM kAraNa zuM kAraNa che. narasiMha mahetAnI nahi evI ghaNI kavitA narasiMha mahetAnA nAma para caDhI gaI che. rA. chaganalAla vidyArAma rAvaLe saM. 1708mAM thayelA kavi vizvanAtha jAnI kRta hAramALAnI lakhelI prati zodhI kADhI che. enI hakIkta ApatAM "gujarAta zALApatra pR. jemAM teo lakhe che ke "A hAramALAnuM kAvya ba. kA nA chaThThA bhAgamAM narasiMha mahetAnA nAmathI prasiddha thayuM che." "vaiSNavajana to tene kahIe, je pIDa parAI jANe;" e pada brahata kAvyadehamAM narasiMha, - mahetAne nAme prasiddha thayuM che, temAM ane maMdiramAM gavAtAM para saMgrahanI mArI pAsenI jUnI pratimAM nIce pramANe phera che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bu. kAvyadehananI chellI TuMka, lakhelI prati. viNa lebhIne kapaTa rahita che, nirlobhI ne kapaTa rahita (che) kAma krodhane nivAre; kAma krodhane mAryAre; bhaNe narasaie tenuM darazana karatAM, te vISNavanAM darazana karatAM, kuLa Ikotera tAryAre. vaiSNa, kuLa Ikotera tAryAre viSNu. (kAvya dehanamAM A pada ahIM * ( lakhelI pratimAM te pUruM thAya che ) AgaLa laMbAya che.) mAyA mAhe lepAe nahIne, dhare vaIdarAja manamAMhAre; rAma nAma zuM tAlI rAkhe, aDazeTha tIratha manamAM hAre. vI. adi aMta e vISNava kahAve, I che tene dharamare; eNuM vIdhe sAdhe harI levA, pharI nahI janamane karaMmare | vI. "dhra pahelAda amrIkha vIbhISaNa, nArada vISnava kahAvere; zukhajI zarakhA dhAMna dhare te, pharI garajavAsa na Avere. vI. hu bAlaka aganAna matI chauM, kema karI kAhAvu zAcare; bhagata vAchala parabhu brada tamArU, karajoDI kahe vAchare che vInA sAdhAraNa buddhithI ApaNe samajI zakIe ke narasiMha mahetA tApI nadInI prArthanAnuM pada race e saMbhAvita nathI; paNa mArI pAsenI eka pratimAM tApInA eka padanI nIce "kahe naraze huM eTaluM mAgu, janama janama tAhare pAchA A pramANe navI gujarAtInA kALanA kharA khoTA ghaNuM narasaiyA narasiMha mahetAmAM bhaLI gayA che. e paheluM kAraNa che. bIjuM kAraNa navI gujarAtIne kALa cAlate manamAM che tyAM tanamAM hovuM joIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 thayA te pahelAM lakhAyelI narasiMha mahetAnAM padanI kAI prati maLatI nathI, te che. prakAra ukAravALA zabdo sattaramA zatakamAM jUnI gujarAtIne yuga khadalAi gayA pachI navA yuganA gAnArAone temaja padAne utArA karI lenArAone amAM gucavaNu karanArA jUnA kALanA sAcavI rAkhavAnI jarUra naheAtI, bhajananA rAga, a ane saraLatA eja emane joitu hatuM, ne uccAranA svAbhAvika pravAhamAM teTaluMja sacavAtuM hatuM. narasiMha mahetAnI peThe zrIdhara, bhAlaNu, bhIma, nAkara ane bIjA ghaNA jUnA kavionA kAvya bhASAnA navA yugamAM navuM rUpa pAmIne gavAyAM che ane navuM rupa pAmIne lakhAyAM che. bhASAnA jUnA yugamAM lakhAyelI pratIe maLatI jAya che tema tema A vAta vadhAre vadhAre ajavALAmAM AvatI jAya che. saMvat 1541mAM siddhapuramAM thayelA bhIma kavie ' ri lIlA gheADaza kaLA' nAmanuM kAvya racyuM che. e kAvyanI saMvat 1685mAM lakhAelI prati uparathI sAkSarazrI navalabhAie sana 1873nAM gujarAtazALApatramAM jUnI gujarAtIbhASAnA namunA tarIke caiAMDA utArA prasiddha karyAM che, te ane bRhat kAvyadohana 'mAM e Akhu kAvya prasiddha thayuM che e beunA namunA A pramANe che. : * A prati 'gujarAta varnAkayulara sosAyaTI'mAM hoya ema lAge che. "sAsAyaTI'nI eksamAM A kAvyanI saMvat 1574mAM lakhAyelI prati paNa che, evu nanevArI 1914nA 'buddhiprakAza' uparathI jaNAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAta zALA patra (sana 1873) bRhat kAvyadohana bhA thA. .: varSa sahastra agiyAra zrIrAma, karI rAjya paheAtA nija dhAma; sihAsana eTA kuza rAya, teha taNeA mATA mahimAya, 48 teha taNA putra pautra aneka tehatA kayama karU viveka. Abda eka havA AkAza, kasa tAho karaze nAza, samyaka verI jANe teha. enA garbha AThamA jeha 17: AvyA krodhe. kaMsa bhUpALa, vege karAne sAthuM bALa; page sAhine kare vinAza, teTale kanyA gai AkAza, 68 mukha joyuM. mAsItaNuM vane aMguThA ca; siMhataNe cera paroNA jANe AvyA ha` 92. muka cUka kezava tama dAsa, vaLI nahi Avu tAre pAsa. varaza sahasra agyAra zrIrAma, rAjya karI purhutA nija ThAma, siMhAsana ma uSThi kuza rAi; moTu teha taNA mahimAyi. tehanAM putra pautra aneka, teha taNu krima kahu viveka. saMkhya eka hauu AkAza, kasa tAhAra karasa nAza, samyaka kaurI jANe teha, enu garabha Asu jeha, Avyu tehAM kaMsa bhUpAla, krodha karIni lIdhuM khAla, pagi sAMhIni kari vinAza, taili kanyA gai AkAza 70 sukha joi. mAsI taNu vani gurucaraNa, siMha taNI thriSTi parahuNu jANe AvyuM haraNu. 86 mUke sUMki kezava tava dAsa, valI nahI AvyU tAhArI pAsa. 88 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avo pheraphAra chApanArAoe ja karyo haze ema mAnI levuM jarUranuM nathI. jUnI prataomAMja Avo pheraphAra karI lIdhela hoya che ane ApaNe pote nakala karavA besIe to paNa tema karIe e svAbhAvika che. lakhanAre "akSarazaH utAre karavAnuM che" e pramANe khAsa dhyAna kheMcavAmAM AvyuM na hoya te lakhanAra dareka prAta utAratI vakhate potAne zuddha lAge evuM rUpa ApavAno prayatna kare che. jUnA kavionAM kAvyAnI aDhAramA ogaNIsamA zatakamAM je je nakale karAI che, te te darekamAM AvA pheraphAra karelA che. ekalA brAhmaNavarganA kavionAM kAvyoja nahi, jaina kavionAM kAvyo paNa vadhatA ochA rUpAMtarathI bacavA pAmyAM nathI. saMskRta paMcepAkhyAna upara guNamera nAmanA jaina kavie saM. 1600nI AsapAsamAM jUnI gujarAtI bhASAmAM paMcepAkhyAna racyuM che. e kAvyanI be pratio mane maLI che. eka pratimAM junI gujarAtInAM rUpa che che ane bIjImAM AkhI vArtA navI gujarAtImAM lakhI che. namune A pramANe che. | pahelI pratimAM. bIjI pratimAM. rAya kahi suta dUyA guNa, rAya vakhANe sutane bhaNI, maMtri eka beliu imasuNuM; maMtrI eka bola emasuNI; lokavivahAra na jANuIkasiu kAcAra na jANe kasu, teha bhaNiu navi kahII teha bhaNe navI kaie kasu. tisiu; kavitA te je muhi carabasa, kavI te je mehe carabo. rUpI te lAvaNya kharU. rUpe te je lAvaNadharo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 leDhi je 8 vi te nara paData Adare nATaka te je jANaI. bhAva, nATaka te je bhAva vIcAra paMDita te jANuI prastAva. paMDI te jANe vehevAra. lAkavihAra jANui je rIti. lehevAraja jANe rIta, te savikahi UpAI prIti; te saravekahi UpAI prIta te nara yaza pAmaI jaga ghaNuM, te nara jasa pAme jaga ghaNu, je vivahA2 laI jana je vIvahAra lehe jana taNuM taNuM. 87 lehi je jANaI yuri lekarUDha je jANe dhure, te nara artha lIlA kari; te nara aratha lIlAe kare kaleza sahastra paMDi ju varai, kalesa sahIsa paMDIta Adare tuhi artha pUrU navisara.88 he artha pura navI sare. ghaNuM jainadharmagra para jUnI gujarAtImAM TIkAo lakhAyelI hovAthI prAkRtanI peThe jUnI gujarAtI upara paNa jainenI kaMika dharmabhAvanA baMdhAI che. ethI jainagraMthanI bhASAnuM rUpAMtara thoDuM thayuM che. chatAM navI pratiomAM vadhatuM ochuM rUpAMtara te thayuM ja che. A rUpAMtarane bheda samajI nahi zakanArA lekhaka navI prationI bhASA kharI mAnIne saMvata 1315nI bhASAne namune A batAve che - gAma kukaDIe karyo mAse, saMvata terepanA mAM" temaja saMvata 141ranI bhASA tarIke gautamarAsAmAMthI AvA namunA Ape che. para paravasatA kAMI karIe, deza kezAntara kAMI bhaje. kvaNu kAje AyAsa karo, praha uThI, goyama samarI je. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAja sarva tatakhaNa te sI, navanidhi vikase nAsa ghare. paNa caudahase bArottara vArise, (gAyama gaNadhara kevaLa divase) khaMbhanayara prabhUpAsa pasAye, ki kavita upagAra (karo) pare" AmAM bleka TAIpamAM lIdhelAM rUpa e kALanI bhASAmAM hovAM zakaya che ke kema, te e lekhako jANatA hoya te jUnI bhASAnA namunA tarIke AvAM vAkya raju kare nahi. lakhavAnI peThe kAccAranA pravAhamAM paDelAM kAvyonI bhASA keTalI pheravAI jAya che te joIe te rANakadevInA duhA kAThiyAvADamAM hamaNAM bolAya che temAM ane jUnAM pustakomAM saMgrahAyelA maLe che temAM A pramANe phera paDe che. lokacAramAM. amArA gaDha heTha, keNe taMbu tANiyA; sadhare meTe zeTha, bIjA vartAu vANiyA. gojhArA giranAra, vaLAmaNa verIne tho. maratAM rAkheMgAra, khareDI khADe nava thayo. vArU zahera vaDhavANa bhAgoLe bhagAvo vahe; (ATalAdi) bhagavate kheMgAra, (have) bhogava bhogAvA dhaNuM. junAM pustakamAM. rANuM sabe vANiyA, jesaluM vaDuha se; kahu vaNijaDu mADiuM, ammINa gaDha heThi. taI gaTuA giranAra kAhu, maNi matsara dhariu; mArIta khaMgAra, eka siha na DhAliuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para vATI ta6 vaDhavANa, vIsAratAM na visarAI senA samAM parANa, bhegAvaha taI bhagavaI. caMdanamiliyAgirinI vAtamAM - * kihAM caMdana maliyAgiri, kayAM caMdana malIyAgarI, kihAM sAyara kihAM nIra; jyAM sAyara kayAM nIra; je je paDaI vipattaDI, jyama jyama paDe vipattaDI, te taM sahaI sarIra. tyama tyama sahe zarIra. bhaDalIvAkyanA deharA 500-600 varSa uparanA hova joIe e harakoIne kabula karavuM paDe tevuM che. e deharA hAlanI gujarAtImAM hoya tevI rIte leke bole che, ane chapAyA che te paNa tevAja che. eka brAhmaNa pAsethI mane enI jUnI hastalikhita prati+ maLI che, temAMne namuno A pramANe che. jau puNya diyara ugamaNuI, zrAvaNi gajaI meha; sole pure aMbaraha, mahIyalI jala releI 1 jalacara jala upari bhamaI zrAvaNa uci jeyaMti; pura aMDhAra ma ighaNaha, jala yaliI kareI ne 23 siMha zukala zrAvaNa jau AvaI, tu jalahara mUlithu jAI *A dehare zAmAMthI utArI lIdho che te mArA samaraNamAM nathI. A pratinAM AgaLa pAchaLanAM pAna tUTaka hovAthI lakhyA sAla maLI nathI. prati ghaNI azuddha che, eTale bhASAnA namunA tarIke nahi paNa pheravAelAM vAkyanA mULa rUpanuM bhAna karAvanArA namunA tarIke thoDAM vAkya Apu chuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva varisaI meha tu ati varaseI Aso kAtiga roga koI 1 26 zrAvaNa caudasa adA bhadA, tu maNaA kari bahu AniMdA mahIyalI navi nIpajIyA kaNIyA, anna mA vecasi thaIsi ramaNIyA | zrAvaNa mAsi amAvasi, jaI navi varasasi mehe; tu tuM jANe bhaDalI, jase gayA ane N jaI ajUAlI bhAdravai, paMcami jalahata deI, tuM jANevuM bhaDali, mehaji Avi cheha . jaI navi vuThau aMbara, puNu ugiu agathi; tAM jANevuM bhadalI, puvI nIra ne asthi 1. satami bhadravaI taNuM, bhaDalI navi varase; geja vIja na bIjaha haI, kAlaha gayu gaNeI 1 77. bhAdavaDaI vaDalA ramaI, jajalAM nAha karaMti; tu tuM jANe bhadali, jala jagi ghADavuM huMti " tulasIdAsa ane kabIranA doharA gujarAtImAM racAelA na hovA joIe e dekhItuM che, chatAM te deharA gujarAtImAM hoya tevI rIte loke bole che. bhASAnA navA yugamAM jUnI bhASA lakhatAM bolatAM rUpAMtara karI levAya e tadana svAbhAvika che. narasiMha mahetAnAM padonuM tevuM rUpAMtara thayuM che, ne e rUpAMtara thayuM che tethI ja te atyAra sudhI cAlatAM rahyAM che. narasiMha mahetAnA kALanI bhASA hAlanI bhASA jevI hatI ema mAnIe to bhAlaNa vagere narasiMha mahetAnI pahelAMnA ane bhIma vagere narasiMha mahetAnI pachInAM kavionAM kAvyo jUnI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAmAM lakhelAM maLe che tenuM kAraNa zuM ApI zakAze narasiMha mahetAnI AgaLapAchaLanA kavio jUnI gujarAtImAM kAvya race ne narasiMha mahetA vIsamA saikAnI navI gujarA-- tamAM kAvya race e zuM banavAjoga che ? soLamA zatakanI bhASAnI khAtrI bharyA seMkaDe purAvA vidyamAna che, chatAM te badhA pUrAvA bAju para mUkIne buddhIthI ja vicAra karIe ke narasiMha mahetAnA kALanI bhASA hAlanI bhASA jevI ja hatI te narasiMha mahetAnA samakAlina ke pahelAMnA brAhmaNavarganA kavionAM jhAjhAM kAvya maLatAM nathI enuM kAraNa zuM che? gujarAtI bhASAmAM kAvya racavAnuM zuM narasiMha mahetAeja zIkhavyuM ? je lekamAM jyotiSa, vyAkaraNa, ane vaidyaka sudhdhAM padyamAM racavAne praghAta paDI gayo hato, te lokAnI lokabhASA ane te paNa keTalAMka zatakathI cAlatI AvelI lokabhASAmAM kAvya racavAne kAIne vicAraja na thAya e zuM banavAjoga che ? narasiMha mahetAnI pachInA. kALe seMkaDe kavio thayA che tema narasiMha mahetAnI pahelAM nA kALe paNa ghaNuM kavio thayelA hovA ja joIe. je narasiMha mahetAnA kALanI bhASA hAlanI bhASA jevI hota to emAMnA ghaNuM. kavionAM kAvya ApaNA vakhata sudhI avazya jaLavAI rahyAM heta. tema thayuM nathI e batAvI Ape che ke vacce koI evI gaLaNuM AvI gaI che ke jemAMthI gaLAI AvavAnuM ghaNuothI banI zakayuM nathI. AgaLaNI te bhASAne mo avatAra che. sattaramAM zatakamAM bhASA navuM rUpa pAmI te vakhate jUnA je kavionAM kAvya anAyAse rUpAMShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tara pAmI jAya evAM sAdAM ne saraLa hatAM te kAvya lekAmAM cAlatAM rahyAM ane je kAvya kaThaNa zabdane lIdhe dudha ane rUpAMtara thaI zake tevAM nahi hatAM te peDhI dara peDhI khaLAtAM khaLAtAM luptaprAya thatAM gayAM. narasiMha mahetAnAM kAvya saraLa hovAthI te sahajamAM rUpAMtara pAmI gayAM, tenI siktA ane narasiMha mahetAnI bhakta tarIkenI khyAtie e kAvyone vaga vadhAryo ane sattaramAM zatakamAM gujarAtamAM phelAyelA vallabhI saMpradAye zRMgArabhakitanAM kAvyo mATe lekamata bahu anukULa karI Apyo ethI bhAlaNa bhIma jevA rasika kavionAM kAvya karatAM paNa narasiMha mahetAnAM pado lekamAM vadhAre pracalita rahyAM. solamA zatakanI bhASAne sattaramA ke aDhAramA zatakanI bhASAmAM pheravAI javAnuM jeTaluM anukULa hatuM, teTaluM paMdaramAM ke caudamA zatakanI bhASAne anukuLa nahatuM. e zatakomAM tenI uparanAM zatakonI rajapUtarAjyakALanI saMskRtinI chAyA jaLavAI rahI hatI. ekalAM ikAra ukAravALAM rUpaja nahi paNa apabhraMza bhASAnA bhAva prarita zabdo paNa e kAle pracalita hatA. lakhavA vAMcavAnA valaNa mAtrathI vagara prayAse navI gujarAtInuM rUpa laI le evI e bhASA nahatI. aMdhakAra yuganAM navAM zataka utaratAM gayAM tema tema e bhASA vadhAre vadhAre duSya lAgatI ne tajAtI gaI. vIsamA zatakanA vAMcanArAone caudamA zatakanAM kAvyo maLatAM nathI tenuM kAraNa A che. samayane vicAra karIe te narasiMha mahetAnA kALa ane hAlanA kALa vacce lagabhaga 450 varSanuM aMtara che. ATalA lAMbA vakhata sudhI eka prajAnI bhASA, ane te paNa je prajA ghaNA aniSTha sthityaMtaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ romAMthI pasAra thaI che te prajAnI bhASA eka sarakhI cAlatI rahe e zuM banavAjoga che? harakeI prajA ajJAnAvasthAmAMthI pasAra thatI hoya che te vakhate tenI bhASAnuM azudhdha rUpAMtara thavAnuM kAma bahu jhapATAbaMdha cAlatuM rahe che. AvI vakhate e prajAnI bhASA upara vyAkaraNa ke koSanuM niyamana hotuM nathI, tema ziSTajananAM AdarzarUpa vAkayo paNa temane alabhya thaI paDe che. bIjA bolatA hoya tema bolavuM," e ekaja dhoraNa upara temane daravAvAnuM hoya che. amadAvAdanA sulatAnonA amalamAM gujarAtI prajA A sthitimAM hatI. uttara gujarAtamAM musalamAnonuM jora vadhI paDavAthI tyAMnAM bharachaka vastIvALAM gAma bhAgI bhAgIne leke surata bharUcanA duranA pradezamAM nAsatA hatA. pachI pAchAM junAgaDha ane cAMpAnera paNa tUTayAM ne gujarAta kAThiyAvADamAM sarva sthaLe nAsabhAga cAlI. pitAne jIva, pitAnAM sagAMsaMbaMdhIonI AbarU, pitAno dharma ane banI zake te pitAnI mAlamIlakata saMbhALavI eja darekanA ciMtanane mukhya viSaya thayo. zAstrAbhyAsa ane jJAna gharamAM pesIne gokhI rAkhanArA sivAya bIjAone mATe alabhya thayuM. AvA kALamAM bhASA jevAtevAja rUpamAM jaLavAI rahe e zuM banavAjoga che? eka pachI eka peDhIo abhaNa avasthAmAM pasAra thatI gaI tema tema bhASA navuM navuM rUpa pAmatI gaI. sulatAnI rAjyakALanAM traNaseM varSamAM gujarAtI bhASAnA be avatAra thayA tenuM kAraNa A che. A kAraNane lIdheja narasiMha mahetAnA kALanI bhASA hAlanI bhASAnuM pUrva rUpajUnI gujarAtI bhASA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa7 Dhivi -gujarAtI lipi kayArathI pracAramAM AvI e nakkI karavAne ApaNuM bhASAzAstrIoe kazo yatna karyo nathI. "vimala prabaMdhamAM lipionI gaNanA karatAM kavi gujarAtI lipi gaNAve che, eTale seLamA zatakamAM gujarAtI lipi lipionI gaNanAomAM cAlatI AvelI hovI joIe. e samaye keTalAM zataka AgaLa vadhArI zakAya evuM che, te nakkI karavAnuM kazuM sAdhana nathI. gujarAtI bhASAmAM lakhAela caudamA zataka sudhInA lekha ApaNane maLI zake che, paNa cheka sattaramuM zataka pUrUM thatA sudhI gujarAtI lipimAM lakhAele koI lekha ApaNe joI zaktA nathI. 'saMskRta lakhavAne mahAvare nahi dharAvanAra kaI lakhanAre pitAnA upayogane mATe ekAda pustaka utArI lIdhuM hoya, to te lakhanArano maraDa judo jaNAI AvyA vagara rahe nahi. saMvata 1500 pachInAM tevA maroDanAM keTalAMka pAnAM mane maLyAM che. e pAnAM jotAM ema lAge che ke A akSarane mAthAM bAMdhIne lakhavAne badale AkhI liTimAM lakhyA hota to tene gujarAtI lipi kahevAne thoDAkaja akSaranI naDatara raheta. mane lAge che ke gujarAtI lipi pustakanI lipi tarIke te sattaramA zataka pachIja vaparAtI thaI che. te pahelAM te vANiyAnA copaDAnI lipi hatI, ne tethI te vAriyAlipi" e nAma pAmI hatI. copaDA gujarAtI lipimAM lakhAya ane kathAvArtA nAgarI lipimAM lakhAya, e te vakhatanI rUDhi hatI. sattaramA zatakamAM gujarAtI bhASAnI peThe nAgarIlipimAM paNa pheraphAra thayo che. vikrama saMvata 1600 sudhInAM nAgarIlipimAM lakhAyelA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhA lekha paDImAtrAnI (pratimAtrA) lipimAM che. paDImAtrA, eTale akSaranI upara mAtrA nahi karatAM DAbI bAjupara karavI. ke' karavo hoya te che Ama nahi karatAM ja A pramANe karatA. e karavo hoya to nA A pramANe eka kAno DAbI bAjue ane eka kAne jamaNI bAjue karatA karavuM hoya to je jamaNa DAbI bAjue eka kAne karI mAthA upara eka mAtrA karavAmAM AvatI. e ja pramANe je karavI hoya to je DAbI bAjue eka kAno ane mAthA upara eka mAtrA e pramANe karavAmAM AvatuM. jaina pAse A kALanAM ghaNAM pustaka maLI AvatAM hovAne lIdhe. ghaNuM jaNa ema dhAre che ke e paDImAtrAnI lipi te jenenI lipi che, paNa e dhAraNuM paNa tadana khoTI che. vikrama saMvata 1600 - pahelAM veda purANa, kathA, vAta ane gujarAtI kAvyo suddhAM sarva e paDImAtrAnI lipimAM lakhAtuM hatuM. seLamAM zataka sudhInA zilA- - lebo paNa eja lipimAM che. e kALanI lipija e hatI. nAgarI lipi cAlatI thaI tyArathI mAtrA e pramANeja lakhAtI AvI hatI. je prati uparathI A pustaka prasiddha karavAmAM AvyuM che, te prati paDImAtrAmAM che. soLamuM zataka pUruM thatAM A lipi badalAya che. saMvata 1603 zAke 1469nA prathama caitra suda 4 ne gurUvAre IDiyana enTiyuarI ke bhAvanagara darabAre prasiddha karelA zilAlekhonAM pustakanI pleTa jevAthI A vAtanI khAtrI thaze. mArI pAse gaveda, * sAmaveda, vaidika karmakAMDa, tiSa, purANu, kAvya, vyAkaraNa ane vArtAnA. viSayonAM brAhmaNane hAthe paDImAtrAmAM lakhAyelAM pAnAM che. jevA icchanAra harake te joI zakaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ladhuvAhI vAstavya paMDita mAhAbasuta nAnuM paThanArtha." lakhelA ti ratnamAlA'nI TIkAnA moTA pustakamAM ghaNe ThekANe upara mAtrA che ane saMvata 1611nA mahA vadi ne sAme lakhAyeluM gaNeza caturthI vratodyAna" emAM kaI kaI ThekANe paDImAtrA ane kaI kaI ThekANe upara mAtrA che. saMvat 1620mAM tilakavADAnA vaTapadra (sAThodarA) jJAtiya bhaTa janArdana suta harajinuM lakheluM "rivorisaMvA nAma mALe, emAM badhI mAtrA upara. karelI che. e pahelAMnA koI pustaka ke pAnAmAM badhI mAtrA, upara heya evuM mArA jovAmAM AvyuM nathI. saMvata 1600 pachInA pUrvArdhanAM pustakomAM ghaNe ThekANe paDImAtrA karelI jaNAya chetemAM paMdaramA sALamAM zatakamAM lakhAelAM pustakamAM koI koI ThekANe eka mAtrA bAju para karavAne badale upara karyo hoya evA dAkhalA paNa maLe che. ethI ema anumAna thAya che ke paMdaramA salamA zatakamAM eka mAtrA bAjupara karavAne badale mAthA para karavAno cAla cAlavA mAMDyo ane saMvata 1600 pachI te sarvatra cAlato thayo. gujarAtamAM kAgaLanI AyAta pahela vahelI kumArapALanA vakhatamAM thaI, te pahelAM tADapatra upara lakhavAmAM AvatuM hatuM. kAgaLo AvatAM lakhavAnAM sAdhananI muzkelI ochI thaI gaI eTale upara mAtrA karatAM upara. nIcenI liTi vacce aMtara rAkhavAne saMkoca ocho thaI gayo. uparanI liTimAM lakhAyeluM hasva varaNu, dIrgha varaDa, joDAyeluM R ane bIjA joDAkSarone lIdhe cAlatI liTinI nIce keTalAka bhAga rokANamAM AvI jAya. e eka rekANu uparAMta badhI mAtrA upara karavAnI hoya to nIcenI liTinuM rokANuM paNa naDe, ane bevaDA . rekANane mATe ghaNI jagA choDavI paDe. mAtrA bAjupara karavA chatAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa hasva dIrdha IkAranuM rokANa te jemanuM tema raheja, paNa te anivArya hatuM ane eka mAtrA eTale tene bahoLo upayoga paNa nahato. upara ne badale bAju para mAtrA karavAthI lakhANanI spaAtA vadhAre jaLavAya ane tADapatranuM rokANa ochuM thAya e vicAra bAjupara mAtrA karavAnI paddhatinA mULamAM hoya e banavAjoga che. temaja kAgaLo AvatAM e aDacaNa dUra thaI gayelI lAgI hoya e paNa banavAjoga che. game tema ho, ApaNe jovAnuM che te eTaluM che ke saMvata 1600 sudhInI nAgarI lipi paDImAtrAnI lipi hatI. jUnAne vaLagI rahevA IcchanArAoe saM. 1600 pachI paNa kaI kaI pustaka paDImAtrAmAM lakhyAM che ane keTalAka jainae te tene pitAnI lipi mAnI laIne bane teTaluM tenuM anusaraNa haju sudhI cAlatuM rAkhyuM che, paNa sAmAnya niyama tarIke harakoI pustakanI lipi joIne anumAna karI zakAya ke A pustaka sattaramA zataka pahelAM lakhAeluM che ke pachI. jUnI gujarAtInA kALe keTalAka varSo lakhavA besavAnI rUDhi hAlanA karatAM jarA judI hatI. jeno uccAra "na' karatA, ethI jIva, jeNe, je je, jamaNavAra, jagata, vaja," evA jakAravALA badhA zabdomAM "jane ThekANe "ya" lakhatA. jUnI pratimAM lakhAcelA evA zabdone ApaNe "pIva, eNe, jeyo, yamaNavAra, yagata, vayara ema vAMcIe, paNa te kALanA leke te "dhane uccAra "ja" karatA hovAthI lakhele 'ya' hoya paNa vAMcatI vakhate te ja ja vAMcatA. nuM paNa eja pramANe che. "varane ThekANe chUTathI "Sa lakhavAmAM Avato hato. khAsa karIne jyAre "kune "kha" joDavAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he tyAM thI Avo "kha" karatA. khADa' lakhavAnuM hoya tyAM dhADa' lakhatA ane vAMcatI vakhate khADa vAMcatA, "ASADha, viSa, saMtoSa evA zabdomAM "Sa' lakhatA kharA, paNa vAMcatI vakhate tene "akhADa, vikha, saMtokha,' emaja vAMcatA hatA. navI gujarAtInA kALe ja ne ThekANe tha' lakhAte baMdha thayo, ne jAtrA, juddha, jaza, jamanA vagere yakAravALA badhA zabadomAM "ja' hameza vaparAto thaI gayo. uttara gujarAtamAM "SIne badale "khane uccAra paNa cAlato rahyo che. uttara hiM, dustAnamAM "ja" ane "kha" ApaNuM karatAM bahu vadhAre chUTathI vaparAya che. tyAM te saMskRta belatAM paNa "" ne badale "ja, ne "pa' badale ne badale "kha" bole che. prAkRtamAM "kSane sthAne "va vaparAto hato, te jUnI gujarAtImAM paNa temaja vaparAte ne "kSane sthAne jarA judI rIte Sa" eTale "kha" lakhavAmAM Avato. " " ane "ju Du ane , tya ane che, 1 ane 2 vagere akSare hAlanA vAMcanAra bhUlA khAya tevA hoya che. dha, tha, ne gha" bahu maLatI rIte lakhavAmAM AvatA ne go' ne sthAne "u" lakhavAmAM AvatuM. A "u sAmAnya uthI jarA judI rIte lakhAtuM hatuM. ' A pramANe "u" karIne tenuM mAthuM liTinI bahAra rAkhavAmAM AvatuM hatuM. koI zabda bevAra lakhavAnuM hoya te te bevAra lakhavAne badale eka vAra lakhIne tenI pAse bagaDo karavAmAM AvatuM. "kAma kAmanA vyavahArIA' ema lakhavAnuM hoya te "kAma 2 nA vyavahArIA ema lakhatA. navI gujarAtImAM A rIta baMdha paDI che. paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMdamAM tA hajI sudhI arpavAmAM sudhdhAM eja rIta cAlatI rahI che. acadrakAra vagere thoDAMeka khAsa cihna paNa vaparAtAM hatAM. zudhdhatAno doSa A kALanAM pustakAmAM bhAgyeja hoya che. saMskRta ke gujarAtI je kAMi A kALe lakhAyuM hoya che te mATe bhAge zuddha hAya che. jema jema nIce utaratA jaie chIe tema tema saMskRtinI asarA naSTa thatI spaSTa dekhAi Ave che. keLavaNInA navA yugamAM dAkhala thaie tyAM sudhInA AkhA rasto jANe jharaDAM jhAMkharA ane kAMTA kAMkarAthI bharyo hoya tevA vikaTa lAge che. premAnaMdanA manohara bAga ane khIjA zrImatAnA bagIcA e verAna pradezanA visAmA che. saDaka na khAi che te ahI sudhI che. A bagIcAo nI AsapAsanA adhA bhAga viTa dekhAto joI ne lAMkA ema dhArI le che ke AgaLa badhuM AvuMja haze. daSTimaryAdAnI pelI taraphanA lIlA pradezanI ramaNIyatA viSe dhaNAne kalpanA hatI nathI tema e lIlApradeza ane verAna pradezanI vaccenI bhumi kevI rasALa che te paNa lAMkAnA jANuvAmAM nathI. sakA hajI tyAM sudhI pahoMcI nathI. hamaNAM evI gADavaNu thavA mAMDI che ke jovA icchanAra sahe lAIthI tyAM jarSI zake ane joi zake. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chavvvvvv : jaina sAhitya pariSad (surata) 3 - 1980 vaizAkha vadI 1 thI cothA pramukha:-kavIzvara nAnAlAlabhAI dalapatarAma (amadAvAda) te upapramukha-svargastha paMDita hIrAlAla haMsarAja (jAmanagara) maMtrI -javaNacaMda sAkaracaMda jhaverI | (surata) utpAdakaH-(janmadAtA) cokasI nemacaMda nAthAbhAI dravya sahAyaka 200) maganalAla badAmI (kalyANacaMda nAraNadAsa TrasTa phaMDamAMthI) 250) jhaverI raNachoDa rAyacaMda metIcaMda surata 100) zeTha nemacaMda nAthAbhAI 100) jhaverI nagInacaMda kapuracaMda , 100) jhaverI maganabhAI nagInabhAI , 125) zeTha nagInacaMda jhavaNacaMda navasArI te sivAya ghaNuM saMgrahasthAe madada ApelI che te mATe te darekane dhanyavAda ApavA sAthe tenA kAryavAhakone sucanA karAya che ke tene hisAba tAkIde bahAra pADavo ane bIjI sAhitya pariSad bharAya tene mATe kALajI rAkhavI joIe. vakIla choTubhAI gulAbacaMda tathA temanA putroe tathA bIjA ghaNA zrAvakee jema te vakhate madada ApI che, tema tenuM kArya AgaLa vadhAravA prayatna karavo joIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina Agama mULa sUtra niyu kita bhASyanI sAthe tenI TIkAnu gujarAtI bhASAMtara chapAyela che AcArAMga saMpUrNa - daza rUpiyA. pAMca bhAga sUyagaDAMga --sADA sAta rUpiyA dazavaikAlika --cAra rUpiyA cAra bhAga ,, "" "" 20-0 chuTaka 1lA bhAga-gAA bIjo 15 trAjo-cAthA zA Avazyaka niyukita prathama bhAga rUA. navapada ArAdhana gujarAtI vyavahAra sUtra saTIka saMpU chuTaka bhAga hajAra zloke -4-0 32-0-0 1-0-0 "" ,, sAMkaLacaMda phakIracaMda } "" vimaLa prabaMdhamAM maNilAla beMkAra bhAI vyAsakRta gujarAtI bhASAnI utpatti viSe vivecana rUA. tathA tenI sAthe sUyagaDAMga sutra bIjo ska. prathama adhyayananA cha krmAM kAcA puMThA sahita rUA. 0-4-0 0-10-0 A vivecana dareka gujarAtIne vAMcavA mATe thI jaina vijyAnaDha prIM. presa suratamAM zA. cheoTAlAla nAthAlAla kaThAravALAe chapAvI jaina Azrama amadAvAda mATe prasiddha karyuM. jaina Azrama amadAvAda surata geApIpurA zrI mAhanalAlajI jaina zve. jJAna bhaMDAra nnn..... Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUyagaDAMga sUtra. bhAga 4 the. skaMdha bIjo. (sataramuM zrI paMDarIka adhyayana) 3 namaH zrAvetarAyA. sUyagaDAMga sUtranA bIjA zrutasaMkadhanA pahelA puMDarIka adhyayananI TIkAnuM gujarAtI bhASAMtara. pahele zrutaskaMdha kahyo have bIje zrutaskaMdha kahIye chIye. tene A pramANe saMbaMdha che. pahelA zrutaskaMdhamAM je artha (viSaya) TuMkANamAM kahyo te A zrutaskaMdha vaDe upapatti (daSTAMta) pUrvaka vistArathI kahIye chIe. te vidheieja sArI rIte saMgrahIta thAya che ke jeone nAma TuMkANamAM ane vistArathI kaheluM che, athavA pUrva zrutaskaMdhamAM je viSaya kahyo, te ahIM daSTAnta vaDe sukhathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 thA. edha thavA mATe kahe che, A sabaMdhe AvelA A zrutaska MdhamAMnAM sAta mahA adhyayanA gRhIe chIe, meATAM adhyayanA te mahA adhyayanA che, kAraNa ke pahelA skaMdhanAM kahelAM adhyayana karatAM A bIjA zrutaskaMdhanAM adhyayanAmAM ghaNA artha hAvAthI meATAM che tethI mahat tathA adhyayana e zabdonA nikSepA kahe che, NAmaM ThavaNA davie khette kAle taheva bhAve ya eso khalu mahataMmi nikkhevo chavviho hoti / ni 142 nAma sthApanA dravya kSetra kALa ane bhAvathI mahat zabdanA nikSepeA cha prakAre thAya che, nAma sthApanA sugama che, dravya mahat AgamathI tathA nAAgamathI ema be prakAre che, AgamathI jJAtA (jANanArA) paNa upayAga (lakSa) na heAya, paNa nAAgamathI teA jJazarIra bhavyazarIrathI jude sacitta acitta ane mizra ema traNa prakAre che, temAM paNa sacitta dravya mahat (mATu') audArikAdi zarIra che, je eka hajAra jojananuM mAchalAnuM zarIra hAya che, paNa vaikriya zarIra lAkha jojananA pramANanu hAya che, tejasa kANu tA lAkAkAza pramANenAM hAya che, (A baMne zarIra kevala samuddAtta vakhate hAya che,) tethI dArika vaikriya. tejasa kA gurUpa cAre prakAranAM zarIrA che, te dravya sacitta mahatuM (meTAM) che, acittadravya madgat tA badhA lAmAM vyApI acitta 12]IC Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com 1 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piMDarIka adhyayana. nnnn mahAtkaMdha che, mizra te te teja masyAdi zarIra che, kSetra mahata leka tathA alokanuM bheguM maLIne je AkAzakSetra che, te jANavuM. kALamahat sarva addhA (kAla) jANa, bhAvamahatuM dayikAdika zarIra bhAvarUpapaNe cha prakAre che, temAM aiyika bhAva saMsArika jIvamAM che, ethI ghaNAne Azraya hovAthI sAthI maTe che, kAlathI paNa A sAthI maTe che. anAdi anaMta abhatrane AzrayI che, bhavyane AzrayI anAdi saMta che, sAdisAMta nArakanI apekSA e che, kSAyikabhAva kevaLajJAna tathA darzanarUpa che, te sAdi anaMta che, ane kALathI mahAna che, kSApazamika bahune AzrayI ane anAdi anaMta hovAthI mahAna che, pathamika paNa darzana tathA cAritra mehanIya anudayapaNe tathA zubhabhAvapaNe hevAthI mahAn che, pAraNAmika badhA jIvone tathA ajIne AzrayI hovAthI tathA Azraya moTo hovAthI te mahAna che, sAnnipAtika paNa ghaNAne Azraya hovAthI te mahAna che, ema mahata kahyuM, have adhyayananA nipekSA kahe che, NAma ThavaNA davie khette kAle taheva bhAve ya eso malu ajhapaNe mikkhevo chaviho hoti / ni. 143 - have adhyayananA paNa nAma vigere cha prakAranA nikSepa dekhADavA niryuktikAra kahe che, "adhyayananA nAmAdika che nikSepa che, te bIjI jagyAe (AcArAMgamAM) vistArathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. kahyA che tethI ahIM kahetA nathI. A zrutaskaMdhamAM sAta meTAM adhyayane che. temAM paheluM piMDarIka nAmanuM che. tenA upakrama vigere cAra nikSepA kahevA joIe. temAM upakrama, AnupUrvI nAma pramANa vaktavyatA adhikAra ane samavatAra ema cha bhede che. temAM pUrvAnumUvImAM A paheluM che. pazcAnupUvImAM sAtamuM che ane anAnupUvamAM te ekathI sAta sudhI guNAkAra karatAM 5040 thAya temAMthI be bAda karatAM 5038mAM koI paNa jagyAe hoya. nAmamAMte cha nAma che. temAM jANavuM. te cha nAmamAM kSApazamika bhAvamAM jANavuM kAraNa ke badhA siddhAMtane bhaNavA gaNavA racavAne kSApazamika bhAvaka hoya che. pramANaciMtAmAM chavaguNanA pramANamAM che. vaktavyatAmAM sAmAnya rIte badhAM adhyayanamAM jaina siddhAMtanI vAta che. arthAdhikAra puMDarIkanI upamAe jenasiddhAMtane guNasthApana karavAne che samavatAramAM jyAM jyAM tene avatAra thAya tyAM tyAM hamaNuM kahI batAvyuM che. ' upakama pachI nikSepa Ave che. te nAma niSpanna nikSepAmAM piMDarIka evuM. A adhyayananuM nAma che. tenA nikSepa mATe niryuktikAra kahe che.. NAmaM ThavaNA daMvie khette kAle yaH gaNaNa saMThANe / bhAve ya ahame khalu Nikkhevo puNddriiyss| ni. 144 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaram' zrI pAMDarIka adhyayana. [pa nAma sthApanA bya kSetra kALa gaNunA saMsthAna ane bhAva ema ATha prakAre pAMDarIkazabdanA nikSepe che. temAM nAma ane sthApanA e e sugama heAvAthI tene cheDIne dravya nikSepA kahe che. jo jIvo bhavibho khalu vavajjikAmo ya puMDarIyaMmi / so davvapuMDarIbho bhAvaMmi vijANao bhaNio / ni. 145 je kAi prANadhAraNa karanArA jIva bhaviSyamAM pAMDarIka thaze te AzrayI bhavyache te batAve iM. peAtAnA karmonA tevA udayane lIdhe je jIva vanaspatikAyamAM kamaLarUpe AMtarAvinA jA bhavamAM thazeja te AzrayI dravya pAMDarIkache (khalu zabda vAkayanI zaiAbhArUpa che) bhAva pAMDarIka te AgamathI paiAMDarIka padArthane jANanArA tathA temAM upayoga hAya che. ethI e dravya pAMDarIkaneja vizeSathI batAve che. egabhatrie ya baddhAue ya abhimuhiyanAmagoe ya / ete tinivi desA davvaMmi ya poMDarIyassa / ni. 146 eka bhava karyA pachI tarata khIjA bhavamAM AMtarA vinA pAMDarIka jAtinA kamAmAM utpanna thAya te ekasavika jANuve. tathA Ayu khAMdhIne marIne tarata pu'DarIka jAtinA kamaLamAM utpanna thAya te khIjo bhAMgeA che. (A e bhedamAM phra eTaleAja che ke pahelAmAM puMDarIkanuM Ayu bAMdhyuM nathI, ane khIjAmAM khAMdhyuM che) trIjo bhAMge teA maravAnA eka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. samaya pahelAM puMDarIkanuM Ayu bAMdhIne abhimukha nAmagotra. thaIne bIjA samayamAM AMtarAvina puMDarIkamAM utpanna thAya te jANavo. (utpana thayA pachI bhAva puMDarIka che) A traNe Adeza (bhAMgA) dravya puMDarIkane lAgu paDe che. nastha bhAvino vA bhAvasya hi kAraNaM tu yalloke / tadanyaM tattvajJaiH sacetanAcetanaM kathitam // 1 // tattvane jANanArA purUSoe dravya tene ja kahyuM che ke kare bhAva (padArthanA paryAya)nuM bhUta (pUrva) ane bhaviSya (pachI)nuM kAraNa che. (jema dahIM che tenuM dravya dUdha e pUrvanuM rUpa che ane chAza e pachInuM rUpa che. te baMne dahIMnAM dravya gaNAya) have A piDarIka kamaLa mAphaka AgaLa thaI gayelA nirmaLa cAritravALA puMDarIkanuM daSTAMta che, ane malIna cAritravALA patita kaMDarIkanuM daSTAMta niryuktikAra batAve che, tericchiyA maNussA devagaNA ceva hoMti je pavarA te hauti puMDariyA sesA puNa kaMDariyA u pni.147|| te puMDarIka ane kaMDarIka bhAI mAphaka je bhAyamAna. che, te piMDarIka ane azobhanIka kaMDarIka che, niyuktikAre. sukhanI apekSAe naraka choDIne bAkInI traNa gatine puMDarikanI. upamA ApI che, ke tyAM kaMIpaNa zobhAyamAna padArtho che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piDarIka adhyayana. -~- ~ paNa narakamAM te badhAja gaMdA padArtha mATe kaMDarIka che, have tiryaMca gatimAM puMDarIka che, te kahe che, jalayara thalayara khayarA, je pavarA caMba hoti kaMtA y| jea sabhAve aNumayA te hoMti puMDarIyA u ||ni.148|| jalacaromAM mAchalAM hAthI magara vigere puMDarIka che, sthalacaramAM siMha baLa varNarUpa vigere guNa yukta che, tathA uraparisarpamAM maNidhArI sApa che, bhUja parisarpamAM noLIyA vigere che. becaramAM hasa mora vigere che. e pramANe kudaratathIja je lekamAM mAnItA gaNAya te pAMDarIka mAphaka zreSTha jANavA, have manuSya gatimAM puMDarIka batAve che. arihana cakkavaTTI cAraNa vijjAharA dasArA ya je anna iDimaMtA te hoMti poMDariyA u // 149 // sarvathI zreSTha pUjAne yogya te ahata che, te nirUpama rUpa vigere guNothI bharelA che, temaja bharatakhaMDanA che vibhAganA svAmI cakravattao che, vaLI jaghAcAraNa vidyAcAra munivare che. teo aneka prakAre Azcarya pamADe tevI labdhiovALA mahA tapasvIo che, tathA vidhAdhara vaitADhya parvata uparanA nagaranA rAjAe che, tathA harivaMza kulamAM janmelA dazArA nAmanA kSatriye che, A kahevAthI bIjAM uttama kuLamAM janmelA ivAku vigere Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. paNa jANavA, teja batAve che, je bIjA meTI rUAddhavALA keTIzvara meTA zeThIyA che, te badhA piMDarIke che (ta zabdathI bIjA levAne kahe che, vaLI bIjA je vidyA kaLAnA samUhathIyukta hoya te paNa pAMDarIka jANavA, have devagatimAM uttamanuM piMDarIkapaNuM batAve che, bhavaNavai vANamaMtara jotisa vemANiyANa devANaM je tesiM pavarA khalu te hoMti puMDariyA u // 150 // bhuvanapati vyaMtara jotiSI ane vaimAnika deva e cAre devanikAmAM je zreSTha evA IMdra tathA IMdranA sAmAnika devo vigere che te piMDarIka nAme jANavA have acitta vastuomAnuM pradhAnapaNuM batAve che, kaMsANaM dUsANaM maNi mottiya sila pavAlamAdINaM je a acittA pavarA te hoMti poMDarIyA u // 15 // - kAMsAnA je jayaghaMTa vigere banAve che, tathA vastromAM cInanAM rezamI vastro vigere tathA maNiemAM iMdranIla vairya pamarAga vigere rane che, tathA motIomAM je raMga AkAra pramANuthI zreSTha hoya che te, tathA zilAomAM pAMDu kaMbala vigere che, jyAM tIrthakarenA janmAbhiSeka vakhate siMhAsana mukAya che. te pramANe paravALAmAM je uttama raMga vigerevALAM hoya te, Adi zabdathI uttama jAtinuM sonuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piMDarIka adhyayana. tathA senAnAM banela ghareNAM vigere levAM. A pramANe upara batAvelAM kAMsA vigerenI uttama vastuo vigere che te acitta piMDarIka jANavA. mizradravya paMDarIkamAM te tIrthakara cakavartI vigere jemaNe zreSTha kaDAM bAjubaMdha mukuTa vigere paherelAM hAya. dravyapaMDarIka pachI kSetra piMDarIka kaDe che. (te pahelAM) -TIppaNamAM ApelI gAthA ane tene artha kahIye chIye. accittamIsagesuM dabesuM je ya hoMti pavarA u| te hoMti poMDarIyA sesA puNa kaMDarIyA u // 1 // A gAthA kAka pratamAM che tethI tenI TIkA nathI. paNa tene sAra A che ke-acittatathA mizra dravyamAM je guNethI uttama hoya te puMDarIka che ane bAkInA kaMDarIka che.) jAI khettAI khalu suhANubhAvAI hoMti logaMmi / devakurumAdiyAiM tAI khettAI pavarAI / 152 / je devakurU vigere kSetramAM sArA anubhAva( rasa )thI zreSThavastuo thAya te AdhAre te kSetro paNa piMDarIka nAme gaNAya che. have kAla paMDarIka kahe che. jIvA bhavahitIe kAyaThitIe ya hoMti je pavarA / ne hoMti poMDarIyA avasesA kaMDarIyA u / 153 / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. je jIvo bhavasthitithI tathA kAyasthiti arthAt devaka ke manuSya vigeremAM janmelA hoya ane zarIrano raMga vigere jeTalo kALa suMdara rahe te kALapeDarIka jANavA. bAkInA kaMDarIka jANavA. temAM bhavasthitimAM anuttaravimAnanA deve pradhAna che. kAraNake ave tyAM sudhI zubha anubhAva hoya che ane kAyasthitimAM manuSya sArAM kAma ane sAre AcAra pALavAthI sAta ke ATha bhavasudhI manuSyajanmamAM pUvekeDI varSanuM AukhuM pALIne tarata ja traNa palyopamanA AuSyavALA manuSya tathA devanuM sukha bhogave che. mATe te kAyasthitie piMDarIka che. bAkInA kaMDarIka che. kAlapaMDarIka pachI gaNanA ane saMsthAna pAMDarIka batAve che. gaNaNAe rajjU khalu saMThANaM jeva hoMti cauraMsaM / eyAI poMDarIgAI hoMti sesAI iyarAI / 154 / gaNatrI vaDe piMDarIka citavatAM daza prakAranAM gaNitamAM rajaju gaNita pradhAnapaNe hovAthI piMDarIka che. daza prakAranuM gaNita A pramANe che. parikamma rajju rAsI vavahAre taha kalAsavaNNe y| puggala jAvaM tAvaM ghaNaM ya ghaNavagga bagge yaM. 11 // parikama 1 rajaju 2 rAzi 3 vyavahAra,4 kalAsavarNa 5 pudgala da ghana 7 ghanamUla 8 varga 9 ane vargamUla 10 che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaram' zrI pAMDarIka adhyayana [11 cha saMsthAna citavatAM samacArasa saMsthAna pravara heAvAthI te saMsthAna (zarIranA AkAra) zreSTha che, eTale rA gaNita tathA samacArasa sasthAna puDarIka che, bAkInAM parikadika gaNita tathA nyagrAdha parimaDala vigere saMsthAnA kaDarIka jANavAM, have bhAtra pAMDarIka kahe che, oare aafar aie ya tahA khaovasamie a pariNAmasannivAe je pavarA tevi te caiva / ni. 155 / audiyakabhAvamAM tathA aupazamika kSAyeApazamika pAriNAmika ane sAMniyAtikabhAvamAM vicAratAM temAM je pradhAna oDhayika vigere bhAve che te ahIM levA. tathA audayikabhAvamAM tIrtha - karA anuttara upapAtika devatAo tathA seApAMkhaDIvALAM dhoLAM kamaLA pAMDarIka jANavAM. aupazamikabhAvamAM sapUrNa mehazAMtavALA sAdhu jANavA. kSAyikamAM ketraLajJAnI levA, kSAyeApazamikamAM vipulamati mana:paryAvajJAnI tathA caudapUrvI ane paramAdhie thADAke badhA levA. pAriNAmikamAM bhavya jIveA levA. sAMnipAtikamAM be traLu vigere sacegamAM siddha vigere potAnI buddhie pAMDarIkapaNe vicAravA. mAkInA kuMDarIka jANavA. athavA bIjI rIte pAMDarIka tAve che. ahavAvi nANasaNacaritaviNae taheva ajjhappe | je pavarA hoMti muNI te pavarA puMDarIyA u / 156 / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 tha. m mmmmmmmmmmmmvinnan athavA bhAvapaMDarIka A che. sabhya jJAna darzana ane cAritramAM tathA vinayamAM adhyAtmamAM dharmadhyAna vigeremAM je zreSTha munio che temane piDarIka jANavA, bAkInA kaMDarIka gaNavA A pramANe ATha prakAre piMDarIkane nikSepa batAvI jenA vaDe adhikAra che te kahe che. etthaM puNa ahigAro vaNassatikAya puMDarIeNaM / bhAvaMmi a samaNeNaM ajjhayaNe puMDarIaMmi / 157 / ahIM daSTAMtanA prastAvamAM sacina tiryaMca nimAM ekedriya vanaspatikAya (sapheda puMDarIka kamaLa) je jaLamAM kamaLa uge che tenA vaDe prayojana che. athavA audayikabhAve rahela vanaspatikAyanA so pAMkhaDIvALA sapheda kamaLathI che. ane bhAvamAM sabhya darzanazAna cAritra vinaya ane adhyAtmamAM ramaNatA karanArA susAdhuthI A adhyayana puMDarIka nAmanuM che temAM tevA sAdhunI jarUra che. arthAt suMdara sapheda nirmaLa vanaspatikAyanuM so pAMkhaDIvALuM kamaLa levuM ane tenI joDe jJAnadarzana cAritrathI yukta uttama sAdhuthI paMDarIka kamaLanI sarakhAmaNuM karavI. | nikSepa niryukti purI thaI ane have sUtrasparzika niyuMkitane avasara che. te sUtra sAthe hoya ane sUtra sUtrAnugamamAM hoya te avasara Avyo hovAthI aTakayA vinA zuddha uccAre sUtra kahe che - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwana wwwwww sattaramuM zrI piMDarIka adhyayana. [1 suyaM me AusaMteNaM bhagavayA evamakkhAyaM ihakhalu poMDarIe NAmajhamaNe, tassa NaM ayamaTe paNNatte se jahaNAmae pukkhariNI siyA bahuudagA bahuseyA bahupukkhalAlA puMDarikiNIpAsAdiyAdarisaNiyA abhirUvA paDirUvA tIse NaM pukkhariNIe tattha tattha dese dese tahiM tahiM bahave paumavarapoMDarIyA buiyA, aNupubuTriyA UsiyA ruilA vaNNamaMtA gaMdhamaMtA rasamaMtA phAsamaMtA pAsAdiyA darisaNiyA abhirUvApaDirUvA, tIse NaM pukkhariNIe bahumajjhadesabhAe ege mahaM paumavarapoDarIe buie,aNupubuTrie ussite ruile vannamate gaMdhamaMte rasamaMte phAsamaMte pAsAdIe jAva pddiruuve| savvAvaMtI ca NaM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14] vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. tIse pukkhariNIe tattha tattha dese desetahiM tahiM bahave paumavarapoMDarIyA buiyA aNupuvbuTriyA UsiyA ruilA jAva paDirUvA, savvAvaMtI ca NaM tIse NaM pukkhariNIe bahumajjhadesabhAe egaM mahaM paumavarapoMDarIe buie aNupuvbudie jAva paDirUve // 1 // AyuvALA bhagavAna pAse meM AvuM sAMbhaLavuM, ke A piMDarIka nAmanA adhyayanamAM A pramANe viSaya kahyo che, ke kaI sArI puSkaraNuM kamaLothI bharelI vAva ke taLavaDI bAMdhelI heAya, temAM bahu pANI hoya, bahu kAdava hoya ane bahu purI bharelI hoya, te puSkaraNuM labdha artha jANItI che ke je ghaNAM puMDarIka kamaLavAnI che, te prasanna karanAra - darzanIya abhirUpa-jaLacarevALI paDirUva-nirmaLatAthI darpaNa mAphaka paDachA paDe te vAvaDImAM te te bhAgamAM tyAM tyAM ghaNuM pavakamaLo ane puMDarIkakamaLo varNavyAM che, te kamaLo anukrame khIlelA pAMkhaDIo vikasvara thaI uMcI AvelI -rUcira mane hara) AMkhane game tevA raMganAM, nAkane game tevI sugaMdhanAM, rasavALAM, kemaLa sparzavALAM, mAsAdika darzanIya abhirUpa paDirUpa (rUDAM rUpALAM) kamaLe che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piMDarIka adhyayana. [15 te vAvaDInA barAbara madhya bhAgamAM eka ghaNuM moTuM kamaLamAM zreSTha evuM ghaNuM suMdara kamaLa che, te paNa khIleluM uMcI pAMkhaDIvALuM rUcira varNa baMdha ra pharasathI yukta prasannatA karanAruM rUpALuM che, A vAvaDImAM badhI dizA e kamaLe che, te pUrve kahelAM mAphaka rUluM rUpALAM che, temAM varAmAM pUrve kaheluM eka suMdara manahara khIleluM kamaLa che. TakAnA arthamAM vizeSatA prathama skaMdhanA chellA sUtra sAthe A skaMdhanA pahelA sUtrane saMbaMdha kahe, te A pramANe chepUrve kahyuM ke tame A pramANe ja jANe mAne, je bhagavAne ane kahyuM che, te huM kahuM chuM" teja pramANe A skaMdhamAM kahyuM ke meM AyuvALA bhagavAna pAse AvuM sAMbhaLyuM, temaja prathama sUtramAM kahyuM ke je bhagavAne kahyuM, te meM sAMbhaLyuM ke tame samaje, pra-bhagavAne zuM kahyuM? u-A sUtrakRtAMga sUtramAM bIjA skaMdhamAM piDarIkakamaLa je se sapheda pAMkhaDIvALuM hoya tenI upamA che, tethI tenuM nAma puMDarIka che, evuM kahyuM, te barAbara che, ahIM daSTAnta puSkariNA puSkara padamakamaLa jemAM hoya te vAvI, jemAM ghaNuM agAdha pANI hoya, jemAM cAlatAM ghaNe lepa thAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 ] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 thA. tevA seya-kAdava ghaNA hAya, athavA ghaNAM dheALAM kamaLA hAya tethI tathA ghaNu nirmaLa sapheda pANI hoya tethI mahugdhatA (sapheda-dhALI) che, tathA bahu puSkaLa ghaNA pANIthI bharelI tathA puSkaraNI jevuM nAma tevA tenA artha (vastu) che, tethI lakhyA che, athavA jeNe AsthAna-pratiSThA meLavI mATe lakhvAsthA che, vaLI pauMDarIka sapheda kamaLe temAM che, mATe pAMDirakINI (ghaNApaNAmAM vALA pratyaya vaparAya che mATe) ghaNAM kamaLAvALI che, vaLI prasAda-prasannatA nirmaLa jaLavAnI mATe te prasAdikA athavA prAsAda-jina ma|i jemAM cAre Ajue che mATe prAsAdikA che, danIyA--zAbhAyamAna sArA saniveza ( raheThANa)thI dekhavA jevI che tathA samIpa rahelAM che rUpa-rAjahaMsa cakravAka sArasa vigere jaLacarA che,. athavA krIDA karavA mATe tenA pANImAM hAthI, pADA haraNAnAM ToLAM vigere che, athavA jaLacara hAthI tathA magara vigerethI te abhirUpa che, tathA prati rUpa-nirmaLatAthI jemAM badhe paDachAyA da Nu mAphka paDe mATe pratirUpa che, athavA tenA atizerUpathI tenAM pratibiMkha (citrA) leAkA peAtAne ghera karAve che, . . athavA prAsAdika darzanIyA bharUpa ane pratirUpa e cAre eka ja arthamAM che, te vAvaDI ghaNI ramaNIya che tethI pratirUpa khatAvavA mATe kahela che, have tyAM tyAM ema evaDa pada levAthI puMDarIke ghaNAM che, tevuM kahyuM. tathA deze deze AthI akeka bhAgamAM gu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piDarIka adhyayana. [17 tethI paNa vadhAre kamaLe che, eTale tyAM tyAM (jyAM jyAM) badhe sthaLe kamaLe che, evI eka paNa jagyA nathI ke te taLAvaDImAM thoDAM paNa kamaLe na hoya, athavA tatra tatra deze deze e batAvavAthI bhAganA bhAgamAM paNa kamaLe che, athavA tatra tatra deze deze tyAM tyAM ema traNa bevaDAM pada levAthI eka artha chatAM ghaNAM kamaLe che, evuM meTuM pada vAvaDIne ApyuM, ke te vAvaDImAM badhA bhAgomAM padamakamaLa teja suMdara ghoLAM piMDarIka kamaLe che, (padama zabda eTalA mATe lIdhe ke paMDarIkane artha dhaLuM chatra thAya, vAgha thAya te artha na letAM phakta dhaLAM kamaLane artha levo ) (5dama sAthe piMDarIka levAnuM kAraNa so pAMkhaDIvALuM sapheda kamaLa levuM vara zabdathI zreSTha kamaLa ja levAnAM che.) A pramANe zreSTha ghaNAM piDarIka kamaLo taLAvaDImAM batAvyAM, AnupUvI-anukrame viziSTa racanAthI tathA kAdava ane pANuM upara uskRita-uMcAM rahyAM che, tathA rUci, kAMti, lAvanArAM te rUcila (manohara) che, te ja pramANe zebhanIka varNa gaMdha rasa ane sparzavALAM che, taja pramANe prAsAdika darzanIya abhirUpa pratirUpa kamaLe tenI suMdaratA batAve che. AvI taLAvaDI jemAM badhI bAjue padama kamaLa vIMTAcelAM che, tenA barAbara madhya bhAgamAM eka mahA padamavara piMDarIka anukrame sauthI UMcuM manahara varNa baMdha rasa parzavALuM che, temaja prAsAdika darzanIya abhirapatara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 ] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 thA. pratirUpa tara ( sauthI zreSTha) che, satrathI prathamanAM be sUtra karatAM A vizeSa che ke taLAvaDIne badhe pharatAM ceAmera kamaLe che, temAM madhya bhAgamAM A sauthI suMdara kamaLa che (vAkayamAM AvelA ca sAmaTo artha levA mATe che, Nu phakta vAkayanI zAlA mATe che) AvI taLAvaDInA pUrva bhAgamAMthI kAI eka purUSa sAme AvIne te taLAvaDInA kinAre besIne badhAM kamaLeAmAM zreSTha evuM kamaLa joine pUrva dizAmAM ubhA rahelA te AvI nIti (rIti) me moTo, aha purise puritthimAo disAo Agamma taM pukkhariNIM tIse pukkhariNIe tIre ThiccA pAsaMti taM mahaM evaM paumavara pAMDarIM aNupuvvuTTiyaM U siyaM jAva paDirUvaM / tae NaM se purise evaM vayAsI, ahamaMsi puriseM kheyanne kusale paMDite vIyatte mehAvi abAle maggatthe mamgaviU maggassa gatiparakkamaNya ahameyaM paumavarapAMDarIyaM unnikkhissAmi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saramuM zrI pAMDarIka adhyayana. [ 19 ti kaThTha iti buyA se purise abhikkameti taM pukkhariNI, jAvaM jAvaM ca NaM abhikkamei tAvaM tAvaM caNaM mahaMte udae mahaMte see pahINe tIraM apatte paumavara poMDarIyaMNo havvAe No pArAe,aMtarA pokkhariNIe seyaMsi nisaNNe vaDhane purisanArA - have koI purUSa pUrva dizAmAMthI AvIne te taLAvaDInA tIre besIne te taLAvaDIne dekhe che, te vakhate peluM sAthI moTuM zreSTha kamaLa barAbara goThavAyeluM uMcuM raheluM sugaMdha vigere guNevALuM hoya, te vakhate A purUSa A pramANe bele, ke huM pote puruSa chuM, kheda sahana karanAro baLavAna chuM kuzaLa chuM paMDita vyaktajuvAna chuM medhAvI-buddhivALe chuM abAla seLa varasa upara (vIza varasa)no juvAna chuM mArgastha mArgamAM rahI mArgane jANanAro chuM, tathA parAkamane jANanAre chuM AvA badhA guNavALe huM hovAthI te vacalA padamavara kamaLane ukheDI lAvuM, A pramANe kahI tyAM javA chatAM na pahoce, tema kAdava tathA pANInI uMDAIne lIdhe tyAM khuMcIne kinAre na pahoMce, tethI vAra na pahoMce paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 thI. taLAvaDInA vacamAM ghaNA kAdavamAM khuMcI jAya, A pahelA purUSa jANavA, TIkAnA vizeSa a huM purUSa chuM--tathA khedajJa (TIkAkAre athavA chapAvanAre atha karyo nathI) te kamaLa levAnI IcchAvALA kahe che ke huM kheda te A kamaLa lAvatAM keTaleA zrama thaze. te huM jANuM chuM kuzala-hitamAM pravarttavu, ahitane cheDavuM. temAM nipuNa tathA pApathI dUra mATe paDiMta dharma tathA dezanA tathA kSetranA jANu chuM vyakta-bALavayathI upara pariNata (samajavAnI) buddhivALA, medhAvI-nIce upara kudavAnA upAya jANanArA akhAla-mayama vaya seALa varasanI uparane mArgastha uttama purUSoe AcarelA mArge cAlatA, mArga vettA ( jANanArA ) mAnI gati vaDe parAkrama karavAnuM jANanArA athavA AtmAnuM khaLa jANanArA AvA guNAvALA pUrva khatAvelA uttama guNeAvALu* kamaLa taLAvaDInA madhyabhAgamAM rahelAne huM ukheDI lAvIza tema jANIne huM Avye chuM. AvuM dekhI vicArIne te taLAvaDI tarapha jAya, pANImAM utarI te tarapha jAya tevAmAM te taLAvaDImAM ghaNuM uMDuM pANI tathA mar3e kAdava hAvAthI te pANI kAdavathI ekaLAyale prahINa viveka hIna thaIne athavA tIrathI bhraSTa thaine ane mukhya kamaLa sudhI nahi pahoMcelA te taLAvaDInA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI pAMDarIka adhyayana. [ 21 tarapha kAdavamAM khuMcelA peAtAne kADhavAne asamartha te tIrathI prathama bhraSTa thayelA vacamAM khu'cI rahyo che, te kinArA nIkaLI javA samartha nathI, tema kamaLa sudhI pahAMcavA paNa samartha nathI, A pramANe baMnethI bhraSTa thayele mukta muktolI ( ) mAphaka anane mATe ja tenI kRti thAya che, A pahelA purUSanI jAti jANavI (arthAt AvA ghA mANasA che ke e sArUM' kRtya karavA jAya chatAM vidha A thAthI pAra utarI zaktA nathI ) ahAvare docce purisajAe, aha purise ikvi NAo disAo Agamma taM pukkhariNaM tI se pukkhariNItIre ThiccA pAsati taM mahaM ega paramavarapaDarayaM aNupunbuTriyaM pAsAdIyaM jAva paDirUvaM taM ca ettha evaM purisajati pAsati pahINatIraM apattapaumavara pAMDarIya jo havvAe No pArAe aMtarA pokkhariNIe seyaMsi NisannaM, tae NaM se purise taM purisaM evaM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. vayAsI-ahoNaM ime purise akheyatre akusale apaMDie aviyatte amehAvI bAle No maggatthe No maggaviU No maggassa gatiparakkamaNNUjannaM esa puriseM,ahaM kheyanne kusale jAva paumavarapoMDarIyaM unikkhissAmi, No ya khalu eyaM pauvarapoMDarIyaM evaM unnikkheyavvaM jahA NaM esa purise manne, ahamasi purise kheyanne kusale paMDie viyatte mehAvI abAle mammanthe maggaviU maggassa gatiparakamaNNa ahameMyaM paumavarapoMDarIyaM utrikkhissAmitti kaha iti vaccA se purise abhikkame taM pukkhariNaM,jAvaM jAvaM caNaM abhikamei tAvaM tAvaM ca NaM mahaMte udae mahaMte see pahINe tIraM apatte paumavarapoMDarIyaMNoM havvAe No Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI pAMDarIka adhyayana. [23 pArAe aMtarA pokkhariNIe seyaMsi Nisanne docce purisajAte // 3 // (have TIkA tathA sUtramAM vizeSa jANavAnuM na hovAthI bheda pADaye nathI) bIje purUSa dakSiNa dizAthI AvIne prathama purUSa mAphaka te taLAvaDInA kinAre ubhe rahIM te kamaLa joIne te levA ubhe rahI vicAra karavA lAge, tevAmAM teNe pUrva dizAmAM ubhelA ubhayabhraSTa tathA kAdavamAM khuMcelA zekAtura purUSane joIne vicAravA lAgyuM ke A mANasa akhedajJa akuzala apaMDita avyakta amedhAvI bAlanasargastha namArgajJa namArgagatiparAkramaNa hovAthI AvI, rIte ubhayabhraSTa thaye paNa huM to tenAthI ulaTe khedajJa kuzala vigere guNavAle hovAthI AvI rIte huM jarUra lAvIza, ema mAnIne tyAM gayo, ane prathamanA mANasa mAphaka savamAM kheMcI ubhayabhraSTa thaye, ahAvare tacce purisajAte ahapurise paJcathimAo disAo Agamma taM pukkhariNaM tIse pukkhariNIe tIre ThiccA pAsatitaM egaM mahaM paumavarapoMDarIyaM aNupuvvuTriyaMjAva paTi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. rUvaM, tattha donni purisajAte pAsati pahINe tIraM apatte paumavarapoMDarIyaM No havvAe NoM pArAe jAva seyaMsi Nisanne taeNaM se purise evaM bayAsI, ahoNaM ime purisA akheyannA akusalA apaMDiyA aviyattA amehAvI bAlANo maggatthA No maggaviU No maggassa gatiparakkamaNNU ,jaMNaM ete purisAmanne evaM manne amhe e taM. paumavarapoMDarIyaM uNNikkhissAmo, no ya khalu eyaM paumavara poMDarIyaM evaM unikkhetavvaM jahANaM ee purisA mA ahamaMsi purise kheyanne kusale paMDie viyatte mehAvI abAle maggatthe maggaviU maggamsa gatiparakkamaNNU ahameyaM paubhavarapaoNDarIyaM unnikkhissAmiti kaTTha iti vuccA se purise Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI pAMDarIka adhyayana. [ 25 abhikkame taM pukkhariNiM jAvaM jAvaM ca NaM abhikkame tAvaM tAvaM ca NaM mahaMte udae mahaM te see jAva aMtarA pokkhariNIe seyaMsi Nisanne tacce purisaijAe ||suutr 4 // ahAvare cautthe purisajAe aha purise uttarAo disAo Agamma taM pukkhariNaM tIse pukkhariNIe tIre ThiccA pAsati taM mahaM egaM paumavarapADarIyaM aNupuvvaTriyaM jAtra paDirUvaM te tattha tini purisa jAte pAsati paNe tIraM apatte jAva seyaMsi Nisanne, tae NaM se purise evaM vayAsI - aho NaM ime purisA akheyannA jAva No maggassa gatiparakkamaNNU jaNNaM ete purisA evaM manne amhe etaM paumavara poMDarIyaM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26] suuy||in sUtra sA. 4 the. unikkhissAmo,No ya khalu evaM paumavarapoMDarIyaM utrikkheyavvaM jahANaM ete purisAmane, ahamaMsi purise kheyanne jAva maggassa gatiparakkamaNNU , ahameyaM paumavarapoMDarIyaM unikkhissAmitti kaTTha itivuccA se purise taM pukkhariNiM jAvaM jAvaM ca NaM abhikkame tAvaM tAvaM caNaM mahaMte udae mahaMte see jAvaNisanne cautthe purisa jaae|suutr 5 // cothA pAMcamAno viSaya paNa eja che ke. trIjo purUSa pazcima dizAmAMthI AvyuM, kamaLa upara mugdha thaIne levA gayo bene kAdavamAM khuMcelA chatAM jaIne vicAravA lAgyuM ke e anipuNa hovAthI ema khuMcI gayA, huM nipuNa chuM mATe laI AvIza, pachI aMdara jaIne kAdavamAM khuM, teja pramANe cotho purUSa uttara dizAthI Avele pitAne nipuNamAnItaLAvaDImAM paDI kamaLa levA jatAM kAdavamAM khue, have pAMcame purUSa te lokothI vilakSaNa bhikSu AvyuM te cha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piMDarIka adhyayana. [27 aha bhikkhU lUhe tIraTI kheMyanne jAvagatiparakkamaNNU annatarAo disAovA aNudisAo vA Agamma taM pukkhariNiM tIse pukkhariNIe tIre ThiccA pAsati taM mahaM egaM paumavarapoMDarIyaM jAvapaDirUvaMte tattha catArI purisajAe pAsati pahINe tIraM apatte jAva paumavarapoMDarIyaM No havvAe No pArAe aMtarA pukkhariNIe seyasi Nisanne, taeNaM se bhikkhU evaM vayAsI-ahoNaM ime purisA akheyannA jAva No maggassa gatiparakkamaNNU, jaM ete purisA evaM manne amhe evaM paumavarapoMDarIyaM unnikkhissAmo, No ya khalu evaM paumavarapoMDarIyaM evaM unnikkhetavvaM jahA gaM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 tho. 28] ete purisA manne,ahamaMsi bhikkhU lUhe tIraTrI kheyanne jAva maggassa gatiparakkamaNNU , ahameyaM paumavarapoMDarIyaM unnikkhissAmittikaTTha iti vuccA se bhikkhU No abhikkame taM pukkhariNaM tIse pukkhariNIe ThiccA sadaM kujjA uppayAhi khalu bho paumavarapoMDarIyA! uppayAhi, aha se uppatite pumvrpoNddriie||suu.6|| pUrve kahelA cAra purUSe je talAvaDImAM phaselA che. tenAthI A purUSa judo che. tenA AvAM vizeSa (guNa) che. bhikSA mAgavAthI bhikSu. eTale rAMdhavA raMdhAvavAnA pApa AraMbhathI rahita nirdoSa AhArane khAnAre. tathA rUkSa-rAgadveSa rahita che, kAraNa ke rAga ane dveSa baMne cIkaNA che sneha (cIkaNAza)thI jhINuM raja lAge che paNa cIkaNAza na hoya te na lAge te pramANe dveSathI paNa karma ja lAge che paNa rAgadveSa baMne na hoyata karma raja, lAgatI nathI tethI rAgadveSa rahita rUkSa(lukhA pariNAmavALo kahevAya che. vaLI . . . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -~-~~-~~ ---- sattaramuM zrI pAMDarIka adhyayana. [29 mannianninanananananaminmwmoon saMsAra sAgarathI pAra javAne athI che tema kSetrane athavA temAM thatA zramano jANanAre chepUrve cAramAM je guNe batAvyA che te ahIM mArganA javAnA parAkramane jANanAre che. A sAdhu koI paNa dizA ke khuNAmAMthI AvIne te talAvaDInA kinAre ubhuM rahIne badhI bAjue jotAM barAbara madhya bhAgamAM eka suMdara moTA puMDarIka kamaLane jue che tathA tyAM khuMcelA cAra purU ne jue che prazna-kevA purUSone? .. uttara-tIrathI nIkaLelA ane mayanA kamaLa sudhI na pahoMcelA ane pANuM tathA cIkaNuM kAdavamAM khuMcelara.. pAchA tIre AvavAne azakta thayelAne joyA. temane joIne bhikSu A pramANe bole ke-A cAra purUSo ajANyA akuzaLa mArganI gatinA parAkramathI rahita hevAthI kamaLa lAvavAnuM mana karI tyAM javA chatAM kAdavamAM khuMcyA paNa lAvI na zakayA paNa huM bhikSu chuM. lukho chuM, mAganA jANuM chuM vigere guNe hovAthI huM kamaLa lAvIza ema vicArIne te taLAvaDImAM na pese paNa tyAM ubhA rahIne zuM kare te kahe che-taLAvaDIne kinAre ubhe rahIne bole kevacamAMnA zreSTha kamaLa! uchaLa uchaLa! te zabda sAMbhaLIne tata kamaLa uchaLayuM (ane te bhikSunA hAthamAM AvIne paDayuM) A pramANe daSTAMta ApIne temAMthI zuM sAra le te mahAvIra prabhu potAnA ziSyane kahe che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. 30] kiTTie nAe samaNAuso! aTe puNa se jANitavve bhavati,bhaMtetti samaNaM bhagavaM mahAvIraM niggaMthA ya niggaMdhIo ya vaMdaMti namaMsaMti vaMdettA namasittA evaM vayAsI-kiTTie nAe saMmaNAuso! adraM puNa se Na jANAmo samaNAusotti, samaNe bhagavaM mahAvIre te ya bahave niggaMthe ya niggaMthIo ya AmaMtettA evaM vayAsI-haMta samaNAuso! AikkhAmi vibhAvemi kiTTemi pavedemi saaTai sahau~ sanimittaM bhujobhujo uvadaMsemiseM bemi||7|| ke meM je A dRSTAnDe kahyuM che, tene te AyuSyavALA sAdhuo! eno paramArtha tamAre zuM jANa, arthAt tame samajyA nathI tyAre prabhune sAdhu sAdhvIo vAMdI namIne kahe chetene je khare paramArtha Apa jANe che te kahe, tethI bhagavAna mahAvIre ghaNA sAdhu sAdhvIone bolAvIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI pirIka adhyayana. [31 kahyuM ke he dIrdhAyuSI sAdhuo! huM te paramArthane kahIza, khullo karIne samajAvIza, te zabdanA paryAye paNa kahIza, pravedIza-hetu-daSTAnDa sAthe cittamAM ApIza, (A badhA zabdo eka arthanA che ke jemAM temane samajAya tema prabhu kahe) artha sAthe, hetu sAthe nimitta sAthe vAraMvAra kahIza ke tame barAbara samaje. TIkAne artha-bhagavAne upara kaheluM kahyuM, tene tamAre paramArtha zuM le, te tame jANatA nathI, A sAMbhaLIne ghaNA sAdhu sAdhvIo prabhune kAyathI vAMde, vinayanA zabdothI stuti kare, A pramANe vAMdI namIne kahe ke je daSTAnta kahyuM, tene paramArtha ame nathI jANatA te Apa kahe, tyAre prabhu kahe che. he zramaNo! AyumaMte tame mane paramArtha pUcho, tenI upapatti (daSTAMta) sAthe tamane kahIza, vibhAviza khullA arthathI kahIza, kIrtana karIza-paryA. sAthe kahIza, pravedIza hetu daSTAnta vaDe citta saMtatinA (manamAM thatA saMka9panA) khulAsA kahIza, athavA upalA badhA zabdo khulluM kahevAnA eka arthamAM che, have kevI rIte kahe te kahe che, daSTAntathI datika-taLAvRddha sAthe konI sarakhAmaNI karavI te artha sahita-sArtha che, ane anvaya vyatirekavALA hetu vaDe kahe te hetu kahevAya, tema kahIza, eTale tema batAvIza, ke te prathamanA cAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32] sUyAga sUtra lAga 4 the|. purUSa IccheluM na meLavI zakayA, ane taLAvaDInA cIkaNuM kAdavamAM khuMyA, e pramANe jinezvarathI virUddha bIjA matavALA saMsAra sAgarathI tare nahi, paNa temAM Dubaze, tene upaMpatti (dAMta) sahita artha batAvaze, have te jenetaro saMsAramAM bhamaze tenAM upadAna athavA sahakAri kAraNe sAthe pharI pharI daSTAnta hamaNuM huM batAvIza, te tame sAMbhaLe, have bhagavAna te daSTAno sAdhuone dASTratika (52mArtha) satAve che. loyaM ca khalu mae appAhaTu samaNAuso! pukkhariNI buiyA,kammaM ca khalu mae appAhaTu samaNAuso! se udae buie kAma bhoge ya khalu mae appAhadu samaNAuso! te bahave paumavarapAMDarIe buie,rAyANaM ca khalu mae. appAhaTTha samaNAuso! se egeM mahaM paumavara poMDarIe buie, annautthiyA ya khalu mae appAhadusamaNAuso!te cattAripurisajAyA buiyA,dhammaM ca khalu mae appAhahu samaNA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [[33 sattaramuM zrI piAMDarIka adhyayana. usoM! se bhikkhU buie, dhammaMtitthaM ca khalu mae appAhaTu samaNAuso! se tIre buie, dhammaMkahaM ca khalu appAhaddu samaNAuso! se saddhe buie, nivvANaM ca khalu mae appAharTsa samaNAuso! se UppAe buie, eva meyaM ca khalu mae appAhaTusamaNAuso! se eva meyaM khU.8 leka-te manuSyakSetra jANavuM, tene taLAvaDI ke vAvaDInI upamA ApI, ATha prakAranAM karma te pANu tathA kAdava jANavAM, kAma tathA bhegavilAsa ahIM zreSTha padama kamaLe jANavA, rAjAone meM sauthI zreSTha kamaLarUpe varNavyA che, A rAjAone pitAne vaza karavA janArA jenetara maDaMta vigere jANavA, jaina dharmane bhikSu tarIke varNavya, dharmatIrtha siddhAMtanA paramArthane meM tIra kahyo che, dharmakathAne uchaLavA tarIke kahyuM, A pramANe daSTAnta kahI prabhue sAdhuone kahyuM ke tame tevA kAdavamAM na phasaze. paNa tenAthI dUra rahI lakhI vRttithI rAjA vigerene dharma upadeza ApI tAravA, paNuM pite DubavuM nahi. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. TI. a-(ca zabdathI pachInuM joDANa che khalu vAkayanI zebhA mATe che) (tamane samajAvavA mATe A pramANe kalpanA karI che, te tame sAMbhaLa) loka zabdathI manuSyakSetra jANavuM, A loka te manuSyone AdhAra che, te lekane tame hRdayamAM sthApIne sAMbhaLe, sAdhuo! Aje kahuM chuM te pArakAnA upadezathI nahi, paNa kevaLajJAne jANuM chuM te kahuM chuM te pUrve kahelI taLAvaDI pada puMDarIka kamaLothI bharelI kahI che te jANavI, tathA ATha prakAranAM karma jANe, jenA baLa (kAraNa)thI purUSarUpa kamaLa temAM uge che, AvuM karma meM AtmAmAM ThasAvIne athavA AtmA vaDe racanA karIne kahyuM che, tene sAra A che ke he AyuvALA sAdhuo! saMsAranI sarva avasthAonA nimittabhUta karmane AzrayI A daSTAMta kahyuM che, ahIM karma bodharUpe thaze, temAM IcchA madanakAma-zabda vigere che, pAMce viSaye bhagavAya te bhege che, athavA kAma te IcchArUpa che, ane sevavArUpa bhAga che, te kAma bhegone meM hadayamAM ANane seya-kAdava kahyo che, jema uMDA kAdavamAM khuMcelA ghaNA duHkhe pitAne kADhe che, te pramANe viSayAsakta potAne te vilAsethI choDAvI zakti nathI. AthI kAdava kAmagane sarakhApaNuM che, tathA jana- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI paMDarIka adhyayana. [3pa 1 4 .1 4 .0 4.1 14...... sAmAnya (ochI buddhivALA) mANaso che, tathA janapada (deza)mAM janmelA te jAnapada che, te ahIM AryadezamAM utpanna thayelA (zreSTha buddhivALA) manuSya jANavA, te phakta A AdezamAM utpanna thayelA levA. teone daSTAntane upadeza samajAvavA ghaNAM zreSTha kamaLa tarIke oLakhAvyA tathA rAjAne meM sauthI zreSTa kamaLarUpe kahela che, anya tIthIone cAra dizAmAMthI AvelA cAra purUSe rAjA rUpa zreSTa kamaLane levA gayelA sAmarthyanA abhAve khuMcyA, dharmane meM te bhinnurUpe lukhI vRttivALe batAvyuM, teneja cakarI. vigere kaSTa padama puMDarIka kamaLa jevAne uddhAra karavAne zakti che, dharmatIrthane meM tIra kahyuM che, saddharmanA upadezane meM sAdhue je hAka mArI hatI ke kamaLa uchaLa, te jANavuM. ahIM mekSa te badhAM karmanA kSayarUpa ISat prAgabhAra pRthvI (ka)nA aMte sethI uce rahelA pradeza jANa, have TukAmAM patAve che. jene samajAvavA meM loka taLAvI kAdava vigere sAthe maLatI thoDI sarakhAmaNI karI samajAvela che. (rAjAne bujhAvavA jatAM pote phasI gayA paNa sAdhue dUra rahI samajAvI tene tAryo pite taryA.) ihakhalu pAINaM vA paDINaM vA udINaM vA dAhiNaM vA saMtegatiyA maNussA mavaMti, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. 3] aNupuvveNaM loga uvavannA taMjahA-AriyA vege aNAriyA vege uccAgottA vege NIyAgoyA vege kAyamaMtA vege rahassamaMtA vege suvannA vege duvvannA vege surUvAvege durUvA vege, tesiM ca NaM maNuyANaM ege rAyA bhavai, mahayAhimavaMtamalayamaMdaramahiMdasAre accaMtavisuddharAyakulavaMsappasUteniraMtara rAya lakkhaNavirAiyaMgamaMge bahujaNabahumANapUie sabvaguNasamiddhe khattie mudie muddAbhisitte mAupiusujAe dayappie sImaMkare sImaMdhare khemaMkare khemaMdhare maNuriMsade jaNavayapiyA jaNavayapurohie seukare keukare narapavare purisapavare purisasIhe purisa AsIvise Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piMDarIka ayiyana. [37 purisavarapoMDarIe purisavaragaMdhahatyI aDe ditte vitta vicchinnaviulabhavaNasayaNAsaNajANavAhaNAiNNe bahudhaNabahujAtarUvaratae AogapaogasaMpauttevicchar3iyapaura bhattapANe bahudAsIdAsa gomahisagavelagappabhU te paDipuNNakosakoTrAgArAuhAgAre balavaM dubbalapacAmitta ohayakaMTayaM nihayakaMTayaM maliyakaMTayaM uddhiyakaMTayaM akaMTayaM ohayasa tU nihayasattU maliyasattU udriyasattU nijiyasattU parAiyasattU vavagayadubhikkha mAribhayavippamukkaM rAyavanao jahA uvavAie jAva pasaMti DiMbaDamaraM rajaM pasAhemANe viharati // 9 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 ] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. upara sAmAnya rIte dRSTAnta tathA tenA paramArthanI cAjanA matAvIne have vizeSathI pradhAna bhUta rAjavI upara dRSTAnta ghaTAve che, kAraNa ke teneA uddhAra karavAne ahIM mukhya rIte prayAsa che, ahIM manuSya lAkamAM pUrva pazcima dakSiNa uttaramAMnI koi paNa dizAmAM keTalAka mAguseA rahe che, te A lukane AzrayI vase che te anukrame batAve che, temAM prathama A- sudharelA-pApa karmothI dUra rahelA, temAM prathama kSetra (deza) ne AzrayI Arya batAve che-rapAA deza AryanA che mA kInA badhA deze anArya che, temAM janmelA anAryA che. temAMnA keTalAkanA nAma tathA guNo batAve che, zaka, yavana, zabdara, akhkhara, kAya, mu MDa, uDDaga, uDDapa, kaNiyA, ara bAga, heANu rezamaya, pArasa khasa khAsiya / / 1 / / tathA DAMkhila yala usa mAsa bhilla aMdha puliMda kAMba bhamara yA kAMca cIna caMya mAlava mila kuladha // 2 // keksa karAya yamukha kharamukha turaga memuha hayaka gajakarNa evA khIjA ghaNI jAttanA anAryoM che, // 3 // anAryanAM lakSaNA kahe , pote pApI hoya, gunehagArane niya rIte zikSA kare, nija ane nirdaya hAya, te dharma evA akSara svamamAM paNa na naNe. keTalAka uMca getravALA te ikSvAku vaMza vigeremAM pUrva tevuM iMca nAmagAtrakhAMdhI lekamAM prazasanIya geAtramAM janmelA, tema keTalAka pUrve azubha karma bAMdhI niMdanIya gAtramAM janmelA ( AthI ema samajavuM ke badhA uMca Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piMDarIka adhyayana. [ 39 getranA nathI tema badhA nIca gotranA nathI te mATe vA avyaya mukela che.) keTalAka kAya te praDha zarIravALA bIjA upara dAba paDe tevA keTalAka ThIMgaNuM tathA kubaDA beDoLa zarIravALA je dekhIne bIjAne tiraskAra thAya, keTalAkanA zarIrane varNa suMdara senA jevo hoya. keTalAkane raMga kharAba kALA keyelA che tathA lukho hAya, keTalAka surUpa eTale joIe tevA aMganA bhAgevALA dekhanAranuM mana rAjI thAya, keTalAkanuM kurUpa te dekhanArane glAni thAya tevuM bIbhatsa zarIra hoya, AvA bhedamAMthI pUrvanA puNyathI suMdara rUpa AkAra netravALe kaIka rAjA thAya, te rAjA paNa A tejasvI hoya, mahAhimavaMta malayagiri merU parvata-tathA mahAIMdranA jevuM baLa tathA vaibhava hoya te rAjA thAya che, vaLI te puNyavAna hovAthI atyaMta vizuddha rAjakulavaMzamAM janmelA hamezAM rAjane yogya lakSaNavaDe zebhita aMgaupAMgavALA ghaNuM mANasamAM mAna meLavelA pUjAyalA sarva guNonI samRddhi yukta kSatriya lekane AnaMda ApanArA mAthA upara gAdIe besatI vakhate nAnA rAjAothI abhipeka karAyelA mAtApitAthI sArI rIte janmelA rakSaNa karAelA dayApriya bIjAne maryAdAmAM rAkhanArA tema pote maryAdA dhAranArA kSemanA karanArA kSema dhAranArA manuSyamAM iMdra jevA zobhita dezanA manuSyanA pitA jevA dezanA nagaranuM hita karanArA setusamAna (du:khathI bacAvanArA) ketu (zubhaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the... cihna) dharanArA naremAM pravara (zreSTha) purUSArtha karanArAmAM zreSTha purUSamAM siMha mAphaka baLavAna (tejasvI) purUSamAM AsIviSa (sarpa) jevA purUSomAM zreSTa puMDarIka kamaLa jevA tathA gaMdhahastI jevA ADhaya (zrImaMta) disavitta ( rAjya sAmagrI) vALA vistINa vipula bhavana zayana AsanayAna vAhana vigerethI yukta ghaNA dhana suvarNa cAMdI Aga (prApti) pragathI yukta ane jene ghera hamezAM ghaNuM annapANI AvelA abhyAgatane khAvA apAya che tevI dAnazALAvALA tathA jene ghaNI dAsIo tathA dAsa gAya bheMse galaga gheTAM vigere)thI bharela, tathA puSkaLa bharelA khajAnA koThAra Ayudha (zastra)nA bhaMDAravALA baLavAna durbalenA rakSaka gupta zatru rUpakaMTaka dUra karelA sAme thanArane haNanArA niste ja karI nAMkhelA tathA zodhI zeAdhIne tevAne dUra karelA jethI temanuM nAma nathI, vaLI prakaTa sAme thanArA zatrune te pramANe harAvI haNuM nisteja karI uddhAra karI jItI laI parAbhava karIne eka chatravALuM rAja karanArA jemanA puNyadayathI dukALa rega bhaya dUra thayela che, ane jema uDvAI sUtramAM bIjAM uttama vizeSaNe che, tevA, prazAMta jene thayo che Diba duzmananA bhaya tathA Damara-potAnA rAjyamAM baLA nathI tevuM nirUpama nirUpAdhika rAjya bhogavatA vicare che, have te rAjAnI parmadAnuM varNana kare che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI paMDarIka adhyayana. [41 ~~~innnnnnnnn. .... tassa NaM ranno parisA bhavai uggA uggaputtA bhogA. bhogaputtA ikkhAgAi ikkhAgAiputtA nAyA nAyaputtA koravvI koravaputtA bhaTTA bhaTTaputtA mAhaNA mAhaNaputtA lecchai lecchaiputtA pasatthAro pasatthaputtA seNAvaI seNAvaiputtA tasiM ca NaM egatIe sar3I bhavai kAmaMtaMsamaNAvA mAhaNA vA saMpahAriMsu gamaNAe,tattha annatareNaM dhammeNaM pannatAro vayaM imeNaM dhammeNaM pannavaissAmo / ugra tathA tenA putre ugra putro, te pramANe bhoga bhega putra jJAta kSatriya tathA tenA putro IkvAku tathA tenA putro karavo tenA putro bhaTTa tathA tenA putra, brAhmaNe tathA tenA putro le chaI jAtinA limuka-vANIyA vigere, tathA tenA putro, prazAstara buddhithI jIvana gujAranA maMtrI | vigere tathA tenA putra senApati, tenA putro A badhA rAjAnI parSadAmAM bhegA thAya, temAM ekAda koI mokSa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...........www.www.ww. 42] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. mArganI dharmanA IcchAvALo hoya che, tevAnuM dhyAna rAkhIne zrama ke brAhmaNe tene pratibodhavA mATe tenI pAse jAya che, te pitAnA mAnelA dharmane te rAjAnI AgaLa jaIne kahe che, ke amArA AvA dharmane ApanI parakhadAmAM kahIzuM, te Apa sAMbhaLaze, se evamAyANaha bhayaMtAro jahA mae esa dhamme suyakkhAe supannate bhavai, taM jahA uI pAdatalA ahe kesaggamatthayAtiriyaMtaya pariyaMte jIve esa AyApajave kasiNe esajIve jIvati, esa maeNo jIvai, sarIre dharamANe dharai viNaTuMmiyaNo dharai, eyaMta jIviyaM bhavati, AdahaNAe parehiM nijai, agaNi jhAmie sarIre kavota bannANi aTrINi bhavaMti, AsaMdIpaMcamA purisA gAmaM pacAgacchaMti, evaM asaMte asaMvijamANe jesitaM asaMte Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piMDarIka adhyayana. [43 asaMvijamANe tesiM taM suyakkhAyaM bhavatianno bhavati jIvo annaM sarIraM, tamhA te evaM no vipaDivedeti A pramANe kahe che ke, " tame jANe. Apa rAjA sAheba bhayathI rakSaNa karanArA che, tethI ame je dharma kahIzuM, te sArI rIte lokomAM Apane lIdhe phelAze, A pramANe koIpaNa darzana (mata)vALAne potAnA maMtavyathI raMjita karela hoya te te rAjA vigerene pitAnA abhiprAya pramANe upadeza Ape che, temAM prathama purUSa jAta (keI eka matavALA) jIva tathA zarIrane eka mAnanAro te rAjAne udezIne A pramANe pitAnI dharma dezanA Ape che, ke nIce paganA taLIyAthI upara mAthAnI Teca jyAM vALa uge che tyAM sudhI ane tIra cho cAmaDI sudhI jIva che, teno sAra A che ke jevuM je samaye zarIra tevaDe te vakhate jIva che, paNa A zarIrathI jIva judo nathI, mATe te zarIra pramANu-(jevaDa) che, A kAraNathI ja je A kAyA che, teja A AtmAnuM paryava (mApa) che, teja tene saMpUrNa paryAya avasthA svarUpa che, te kAyarUpa AtmA na hoya te jIvapaNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. - - - - ---- - - - - - - - - - - - - - -- - -- - - - - - - - - * nathI, A kAyA jeTalo kALa jIve, arthAta nirogI vigere guNa yukta che, tyAM sudhI te jIva jIvate che, kAraNa ke te kAyA vinA jude jIva TakatA nathI, teja kAyA jyAre vikAravALI thaI mare che, tyAre te jIva paNa jIva ane zarIra eka hevAthI jIvato nathI (marI jAya che, jyAM sudhI A zarIra pAMca bhUtanuM baneluM athaMga (cetanamaya) cAle che, tyAM sudhI jIva che, te nAza thatAM eTale eka paNa tatva temAMthI ochuM thatAM ke bagaDI jatAM zarIrarUpa AtmAne paNa vinAza thAya che, tethI jyAM sudhI vAta pittaleSmanA AdhAra bhUta pUrva svabhAvathI yukta hoya tyAM sudhI ja A jIvanuM jIvita che, te nAza thatAM te AtmA jIvarUpa che, te paNa nAza thatAM te bAkI rahelA saMpUrNa zarIrane bALavA masANa vigeremAM laI jAya che, ane te zarIra agnithI bALatAM kapAta (saheja kALA) vaNanAM hADakAM phakta raDe che, paNa tenAthI jude kaI paNa vikAra (svarUpa) dekhAtuM nathI, ke jethI AmAnA vidyamAnapaNanI zaMkA thAya, vaLI ochAmAM ochA cAra upADanArA sagA tathA pAMcame agni upADanAro ThAThaDInI AgaLa cAle te pAMce jaNA bALI AvIne pitAne gAma ke ghera pAchA Ave che, paNa je jIva zarIrathI. bhinna heta, te te samaye pelA bALanArA pAMca ke vadhAre hoya temane nIkaLate jIva jarUra dekhAta paNa te koIe dekhyo nathI, mATe evuM siddha thayuM ke te zarIra teja jIva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramu zrI pAMDarIka adhyayana. [ 45 che, A pramANe A jIva avidyamAna che, temAM raheleA ke jatA dekhAtA nathI, have je matavALAnuM AvuM kahevuM che, te temanA zAstramAM AnuM vadhAre vivecana kareluM che, ke jee zarIrathI judA jIva mAne che, te prathama vAdInA mata pramANe tadana khATuM apramANika maMtavya che, tethI tee jUThuM mAnanArA peAtAnI mUrkhatAthI have pachI kahevAtI zaMkAone svAdhIna thaze, te matavALA khIjAone A prazno pUche che keH-- ayamAuso ! AyA dIti vA isseti vA parimaMDaleti vA vaTTeti vA taMseti vA cauraMseti vA Ayateti vA chalaisieti vA ahaMseti vA kiNheti vA NIleti vA lohiya hAlide sukilleti vA subbhigaMdheti vA dubbhigaMdheti vA titteti vA kaDueti vA kasAeti vA aMbileti vA mahureti vA kakkhaDeti vA maueti vA gurueti vA lahueti vA sieti vA usiti vA niddheti vA lukkheti vA, evaM asaMteM asaMvijamANe, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com - Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. he Ayuman (baMdha) ! A AtmA zarIrathI bahAra judo mAnazo te kevA pramAne (kevaDe) tame mAno cho? te kahe, sva zarIrathI bahAra kevaDa meTe mAne che ? athavA te aMguThA ke sAmAnA cekhA dANA vigere jevaDe nAne mAne che ? athavA tene AkAra kevo che? parimaMDaLa te lADuA je goLAkAra ke thALI AkAre ke trAsa (trikeNa) ke lAMbo pahoLe cokhuNe ke chakhuNIe ke AThakhuNu ke bIjA AkArane che tema tene raMga kALe nIle lAla pILo ke dhULe che, tene gaMdha sugaMdhavALe ke durgadhavALe che, tema te tIkho kaDa, kasAyele khATe ke mIThe che? tema pharasa ke che? karkaza komaLa bhAre halako ThaMDe une snigdha ke lUkhe che? A pramANe pAMca varSa be gadha cha rasa AThe phasa pUche che, A pramANe AtmAne saMsthAna varNa baMdha rasa sparzana hovAthI te asat avidyAmAna che, have jemaNe AtmAne anubhavyuM che, temanA zAstramAM sArI rIte batAvyuM che ke A zarIrathI AmA-jIva judo che, paNa te judo na dekhAto hovAthI te zarIrathI judo mAnanArA matavALA paNa AtmAne jude batAvI zaktA nathI. jesiMtaM suyakkhAyaM bhavati-anno jIvo annaM zarIraM,tamhA te No evaM uvalabbhaMti, sejahA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramu zrI pAMDarIka adhyayana. [ 47 NAmae kei purise kosIo asiM abhinivvaTTittANaM uvadaMsejjA ayamAuso ! asI ayaM kosI, evameva Natthi kei purise abhinivvaTTittA NaM uvadaMsettAro ayamAuso ! AyA iyaM sarIraM se jahANAmae kei puriseM muMjhAo isiyaM abhinivvaTTittA NaM uvadaMseMjjA ayamAuso ! muMje iyaM isiyaM, evameva natthi kei puriseM uvadaMsettAro ayamAuso ! AyA iyaM sarIraM / se jahANAmae kei purise maMsAo aTi abhinivvattA NaM uvadaMsejjA ayamAuso ! maMse ayaM aTTI, evameva nAtha kei purise uvasettAroM ayamAuso ! AyA iyaM sarIraM / se jahANAmae Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 ] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 thA. kei purise kara lAo AmalakaM abhinivyatti NaM uvadaMsejjA ayamAuso ! karatale ayaM Amalae, evameva Natthi kei purise uvasettAro ayamAuso ! AyA iyaM sarIraM / se jahANAmae kei purise masAo aTiM maise ayaM aTThi evamevanatthi kei purise uvadase-tAro ayamAuso ! AyA iyaM sarIraM / se hANAmae kei purise karayalAo AmalakaM abhinivvaTTittA NaM uvadaMsejjA ayamAuso ! karatale ayaM amalae - evameva Natthi kei purise uvasettAro ayamAuso AyA iyaM sarIraM / se jahANAmae kei purise dahio navanIyaM abhinivvahittA NaM uvadaMsejjA ayamAuso ! nayanIyaM apaM tu dahI, evameva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com * Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramu' zrI pAMDarIka adhyayana. [ 4 Natthi thi kei purise jAva sarIraM / se jahANAmae kei purise tilehiMto tillaM abhinivvaTTittA NaM uvasenA ayamAuso / tellaM ayaM pinnAe, evameva jAva sarIraM / se jahANAmae kei purise ikkhUto khotarasaM abhinivvaTTittA NaM uvadaMsejjA ayamAuso / khotarase ayaM choe evameva jAva sarIraM / jahANAmae kei purise araNItoM aggi abhinivvattANaM uvadaMsejjA ayamAuso / araNI ayaM aggI, evameva jAva sarIraM / evaM asaMte asaMvijjamANe jesiM taM suyakkhAyaM bhavati, taM anno jIvo annaM sarIraM tamhA te micchA / Ama kahIne nAstika matavALA pAte khATA chatAM pramANeA tathA dRSTAMta ApI te bIjAne khATA batAve che te kahe che, ke jema kAi kAza-mIyAnamAMthI taravAra kADhIne batAve ke bhAi, jo ! A mIyAna A taravAra-AvI rIte kAi zarIrathI jIva judo kADhIne batAvatA nathI mATe zarIrathI 4 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 ] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 tho. bhinna AtmA nathI, AvA bIjA ghaNA daSTAnta che, jemake muMja jenAM doraDAM bane te ghAsamAMthI saLI kADhIne batAve ke je A ghAsa ane A taNakhalAnI saLI, AvI rIte mAMsamAMthI hADakAM hatheLImAMthI AMbaLuM, dahIMmAMthI mAkhaNa talamAMthI tela tathA kheALa, zeraDImAMthI rasa tathA kucA araNInA lAkaDAmAMthI agni judA karIne batAve che, tema A zarIramAMthI koI jIva judo kADhIne batAvatA nathI. ke AtmA A, ane zarIra A, tene hetu vigerethI siddha kare che sukhadu:kha bhogavanAra paralokamAM janAro AtmA nathI, tala tala jevaDA zarIranA kaDakA karyA chatAM paNa zarIrathI jIva judo dekhAto nathI, jema ghaDAthI te ghaDo judo nathI, (dIvA vAMse prakAza che, tema) vyakitarekamAM kozamAMthI talavAra te baMne judAM dekhAya che, A pramANe prathama vAdI bIjAonuM khaMDana karIne kahe che ke "ame siddha karyuM ke zarIrathI AtmA jude mAnanArA potAnA mata kadAgrahathI teo AvuM mAnI beThA che ke. "jIva zarIrathI judo che, paralokamAM janAre che, amarta che, vaLI tenI bhava vRtti (janmAMtara)nuM dekhItuM A zarIra che." A jude jIva mAnanAranuM kahevuM asatya che, kAraNa ke te judo dekhAtuM nathI, mATe temanuM kahevuM mithyA che, AvA vicArane kAyatika(nAstika cArvAka) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI pAMDarIka adhyayana. [51 wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww matavALe jIvane paralokamAM janAra na mAnavAthI zuM zuM pApa kare che te jainAcArya kahe che, se haMtA taM haNaha khaNaha chaNaha Dahaha payaha Alupaha vilupaha sahasAkAraha viparAmusaha etAvatA jIveNatthi paraloe teNo evaM vippa DivaMdeti taM kiriyAi vA akiriyAi vA sukkaDei vA dukkaDei vA kallANe vA pAvaei vA sAhui vA asAhui vA siddhIi vA asidvIivA niraei vA aniraeivAevaM tevirUva rUvehiM kamma samAraMbhei virUva rUvAiM kAmabhogAiM samArabhaMti bhoynnaae| te nAstika matavALo judo jIva na mAnavAthI pote ekedriyAdika jIvanI hiMsA kare che, vaLI pite upadeza kare che ke jIva nathI tema tenI hiMsA nathI ema lokone samajAvavAthI tenI hatyA karAve che te A pramANe bole che, talavAra vigerethI jIvone mAre, pRthvI vigeremAM khANe mohI, cheh|, pANI, 2 dhAvA, jhuMTI, vizeSathI jhuTo, saDa sAtyAre karI, temAM jarA paNa vicAra na kare, kAraNa ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. ^ ^^^^^^^^ A zarIra mAtraja jIva che, paraleka nathI, (eTale game tema pApa karI bhoga bhegave topaNa pachavADe du:kha bhogavavAnuM nathI) teo AvI rIte mAnavAthI jainAcArya kahe che ke teo zuM nathI mAnatA te kahe che, kriyA ane akiyA te A sArUM anuSThAna che, A sArUM anuSThAna nathI, evuM jANatA nathI, vaLI sukRta ke dukRta temaja kalyANuM ke pApa tathA sAdhu ke asAdhune jANatA nathI, mekSa ke saMsArane jANatA nathI, naraka anaraka tiryaMca manuSya ane devatA vigere kazuM na mAne, A pramANe kharI muddAnI vAte choDIne phakta judA judA AraMbhe karIne kAma bhega kare, tathA. jojana mATe AraMbha kare, TIkAne vizeSa artha (vRddha purUSe kahe che ke eka brAhmaNanI nAnI bena bALapaNamAM vidhavA thaelI te vanAvasthAmAM AvelI jANIne tene sago bhAI tarkavAdamAM hozIyAra hato teNe tene samajAvyuM ke mArI sAthe nirbhaya paNe bhega bhagava, loka nidAthI na Dara, loko mUkha che ke hAthamAM AveluM gumAvIne paralokanI abhilASA rAkhe che, te batAve che) piba khAda ca sAdhu zobhane / yadatItaM varagAtri tannate nahi bhIru gataM nivartate samudayamAtramidaM kalevaram // 1 // suMdara paNa pi, mana bhAvatuM bhejana vigere khA, he Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piMDarIka adhyayana. [53 wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww suMdara rUpALI strI ! je gayuM te tArUM nathI, te pApathI banelI bIkaNa! gayeluM pAchuM AvatuM nathI, phakta je dekhAya che te mA pAMya bhUtarnu pUtanu cha! A pramANe jIvane abhAva karI puNya pApa uDAvIne palaka nathI, evuM mAnanArA kAyatike teja zarIra teja jIva mAnanArA pApanA AraMbhe te jIvahiMsA karIne mAMsa bhakSaNa kare che, dArU pIe che, tathA tevAM bIjAM niMdanIya kRtya. kare che, tathA khetIvADI vigere karI viSaya sukha bhegave che, tethI zuM thAya te batAve che, ___ evaM ege pAgabbhiyA Nikkhamma mAmagaM dhamma pannaveti,taMsadahamANA taM pattiyamANA taM roemANA sAhu suyakkhAe samaNeti vA mAhaNeti vA kAmaM khalu aauso|tumN pUyayAmi taM jahA asaNeNa vA pANeNa vA khAimeNa vA sAimeNa vA vattheNa vA paDiggaheNa vA kaMbaleNa vA pAyapuMchaNeNa vA tatthege payaNAe samAuTiMsutatthege pUyaNAe nikAiMsu pUvameva tesiM NAyaM bhavati, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the.. ~ ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ te jIva jude nahi mAnanArA nAstika pote dekhAtA zarIramAM amUrta AtmAnuM jJAna potAnA AtmA (hRdaya)mAM anubhave che, tethI ja jenAcArya kahe che ke guNavAna bhavya jIvoe te cetanArUpa AtmAne amUrta paNe jANo, ethI AtmA amUrta, zarIrathI judo, jJAnavALA, jJAnanA AdhAra bhUta che, je te nAstikanA mata pramANe zarIrathI AmAM judA na mAnIe to tenuM vicAreluM keIpaNa jIvanuM maraNa na thAya, ane ApaNe badhAe pratyakSa joIe chIe ke zarIramAM rahelA keTalAe maratA che ane keTalAka marelA. che, tethI bIje paNa maratAM joyA che, tethI samajune vicAra thAya che ke huM kayAMthI Avyo tathA A zarIra cheDIne kayAM jaIza, tathA A mArUM zarIra prathamanAM junAM karmane. lIdhe che, vigere sukhaduHkhanI lAgaNIo zarIrathI AtmAmAM judI anubhavAya che, A pramANe AtmAmAM pratyakSa anubhava thAya che chatAM keTalAka nAstika upara batAvelA judA jIva na mAnanArA dhRSTatA dhAraNa karanArA ulaTuM pUche che ke je zarIrathI jude AvyA hoya te te kevA AkAra varNa gaMdha rasa pharasanA guNavALo che, te kaho? Ane uttara jenAcArya upara pramANe samajAvI bhavya jIne kahe che ke te varAka (rAMkaDA buddhihINa) pitAnA maMtavyanA AgrahathI ajJAna aMdhakArathI satya AtmAne jANatA nathI, ke A dharma (lakSaNe) saMsthAna vigere mUta zarIranAM che, paNa amUrtAnAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaram' zrI pAMDarIka adhyayana. [ 55 lakSaNA nathI ke te atAvI zakAya, kAraNu ke jJAnane AkAra vigere guNNA na hAya, ane AkAra vigere nathI chatAM paNa cetanArUpa jJAnanA abhAva nathI (saune peAtAnA pratyakSajJAnavaDe edha thAya che), e pramANe jJAna svarUpa AtmA AkAra vigere guNeAthI rahita chatAM vidyamAna che,A pramANe yuktithI siddha thatA AtmAne paNa dhRSTatAthI tee mAnatA nathI, AvA matanA pote peAtAnI mAnelI dIkSA laIne ghara cheDIne jIva zarIrathI judo nathI, evuM pAte mAnI bIjAne samajAve che ke mArA dharma A che, ane bIjAne yuktithI tevuM ThasAve che, jainAcArya vaLI kahe che ke te leAkAyatika mukhya nAstikAtA dIkSA vigere mAnatA nathI, paNa tenA gheADA tatvane mAnanArA baudha vigere dIkSA vidhi pramANe laIne teja nAstikanA matane thADe aMze svIkArIne te bIjAne samAve che ke zarIrathI bhinna AtmA nathI, athavA keTalAka gaLIyela raMganA ke bIjA raMganAM kapaDAM paheranArA nAstikanuM tatva mAnanArA che, temane AzrayI kahyu` che ke pAte dIkSA le che, bIjAne ziSya banAvavAnA vyApAra cAlu rAkhe che, te tatvane bIjAne samajAvatAM temAM kaSTa na haiAvAthI viSaya leAlUpI jIvAne te anukULa hAvAthI taM tamAM zraddhA rAmanArA A matamAM rUci karanArA tathA A sAcuM ja che evA AgrahavALA khele che ke tame kaheA che te sAcuM ja che, sArUM tatva che, tame khatAnyA te dharma amane game che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 ] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 tha. tenAthI bIjI rIte dharma nathI,vaLI bajeo paralokanA bhayathI hiMsA vigere karatA nathI, teo mAMsa maMdirA vigere nathI vAparatA te manuSya janmanA phaLathI vaMcita rahe che, paNa tame sAruM karyuM ke amane sAco mArga batAvyA he zramaNa he brAhmaNa ! zarIrathI judo jIva nathI A tamArUM dharma kathana amane bahu game che he Ayuzman (pUjya)? tame amAre uddhAra karyo, nahi te amane kApaDI vigere e ThagyA hota? mATe ame tamane pUjIe chIe huM paNa tamane kaMI thaDe badale ApuM, ema kahIne khAvAnuM pIvAnuM miSTAnna tathA svAdiSTa vastuo vastra pAtra kAMbaLo pAda puMchana vigere Ape che. A pramANe pUjAnI mahatvatA mATe keTalAka tyAgIne veSa paherI rAjasabhAmAM rAjAne pratibaMdha pamADe che, ane dhIre dhIre tene pitAnA matamAM yuktio ghaTAvIne hita ahita levuM choDavuM samajAvIne temane pakkaDa dharmavALA banAvI de che, temanA hRdayamAM dhIre dhIre ThasAve che ke yAda rAkhe ke" teja zarIra teja jIva e na bhUle, ane jIva jude zarIra juduM e tadana bhUlI jAo" tenAM anuSThAna paNa tevAMja karAvAnuM batAvI AgrahI banAve che, vaLI jeo bhAgavatamatanA parivrAjaka (bAvA) vigere che, pachI teo lokAyatike (hAlanA vAmamAgIe) nA graMthane sAMbhaLIne te matamAM viSaya lelupatAthI bhaLelA teo pUrve dIkSA letI vakhate jANe che ke - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piMDarIka adhyayana. [ 57 samaNA bhavissAmo aNagArA akiMcaNA aputtA apasU paradattabhoiNo bhikkhuNo pAvaMkammaMNo karissAmo samudAete appaNA appaDivirayA bhavaMti,sayamAiyaMti anne vi AdiyAti annapi AyataM taM samaNujANaMti, evameva te ithikAmabhogehiM mucchiyA giddhA gaDhiyA ajjhovavannA luddhA rAgadosavasaTTA, teNo appANaM samucchedeti,teNo paraMsamucchedeti, teNo aNNAiM pANAI bhUtAiM jIvAiM sattAi samucchedeti, pahINA puvvasaMjogaM AyariyaM maggaM asaMpattA iti te No havvAe No pArAe aMtarA kAmabhogesu visannA iti paDhame purisajAe tajjIva taccharIra etti Ahie ||suu.9|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58] - sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the.. ame zramaNa thaIe chIe pra-kevA? sarvathA tyAgayAM che ghara putra strI pazu jeNe tethI tadana niSkicana (saMpUrNa tyAgI, gAya bheMsa vigerethI rahita tathA paranA ApelA rAMdhelA bhejanathI nirvAha karanArA rAMdhavA raMdhAvAthI mukta phakata bhikSAthI ja nirvAha karanArA bhikSuo. banyA che, A bAbatamAM vadhAre zuM kahIe, kAraNa ke temaNe je kaMI pApa rUpa sAvadya anuSThAna che, te huM nahi karUM evI pUrve pratijJA laI gharathI tyAgI banIne pachavADe teo vAmamAga banelA pote pApa karmathI chUTatA nathI, have jIva hiMsAdi pAponI virati (tyAga) na karavAthI teo kevA pApa kAryo kare che, te batAve che, prathama sAvadya AraMbha (saMsArI kRtya) tyAgIne gaLIyela vastra vigere tyAgIne veSa paherIne pAchA pitAnI meLeja pApanAM kRtya kare che. bIjAo pAse pA5 AraMbhe karAve che, ane tevA pApAraMbha karanArAne Teko Ape che; athavA prazaMse che, vaLI gharanI strI tyAgIne pharIthI bIjI strIonA hepI banelA athavA strIonA pAzamAM paDelA vahAlA lAge te kAme (AMkha tathA kAnanA viSaya) ane bhagavAya te bhege (nAka jIbha ane zarIra sparzanA viSaya) ne sevatAM sukha upajavuM mAnIne iMdriyathI hArelA kAma bhegamAM DubelA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramu* zrI pAMDarIka adhyayana. [ pa ekAMta rAgI gRddha graMthita-guMyAyelA adhyupapanna atyaMta lubdha rAgadveSathI pIDAyelA athavA kAma lAgathI adhA anelA kAma leAgamAM paDelA peAtAnA AtmAne sasArathI athavA karmanA phAMsAthI mukAvI zakatA nathI, tema pote lukhya heAvAthI bIjAne nirmaLa upadeza ApIne paNa cheDAvI zakatA nathI, karma baMdhathI mukAvatA nathI, vaLI deza prakAranA prANa dhAravAthI prANI, tathA traNe kALamAM hAya che mATe bhUta, Ayu dhAravAthI jIva tathA vIryaMtarAya kaneA kSaya upazaya thavAthI sattA maLavAthI satva te prANI bhUta jIva ane satthAne upadeza ApI pApathI cheDAvI zakatA nathI, kAraNa ke temanuM kartavya tathA maMtavya asatya che, A A pramANe te zarIra teja jIva mAnanArA nAstike ajIteMdriyapaNe heAvAthI kAmabhogamAM gRddha banelA prathamanAM ghara strI putrathI tyAgI banelA chatAM pApa- heyathI dhruTelA mAmAM rahelA sArAM anuSThAnathI tee dUra rahelA. A batAvela nItipramANe A leAka tathA paraleAka baMnenA sArAM mRtyuthI bhraSTa thayelA vacamAMja bhAgamAM DubelA. khedapAmatA rahelA che, paNa pelA puMDarIka kamaLane lAvA samartha thatA nathI, ( pAte DubelA te bIjAne kevI rIte tArI zake? ) A pramANe prathamavAdI je teja zarIra teja java mAnanAranI kathA purI thai, have khIjA purUSanI sthA kahe che, ". Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PARAN rannan 10] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. ahAvare docce purisajAe paMcamahabbhUtietti Ahijai,iha khalu pAiNaM vA 6 saMtegatiyA maNussA bhavaMti aNupuvveNaM loyaM uvavannA, taM jahA AriyA vegeM aNAriyA vege evaM jAva durUvAvege tesi ca NaM mahaM egerAyA bhavai, mahayA evaM cevaNiravasesaMjAva seNAvaiputtA, tesiM ca NaM egatie sar3A bhavaMti kAmaM taM samaNAya mAhaNAya pahAriMsugamaNAe, tattha annayareNaM dhammeNaM pannatArovayaM imeNaMdhammeNaM pannavaissAmo se evamAyANaha bhayaMtAro! jahA maeesadhamme suakkhAe supnntebhvti|| pahele purUSa lekAyAtaka varNavIne have bIje purUSa je paMcabhUta te pUthvI pANI agnI vAyu ane AkAza vaDe pitAnuM tatva batAve mATe paMcabhUtika athavA upara kahelAM pAMca tatva mAne mATe paMcabhUtika (pAMcabhUta mAna nAre) che, te ahIM sAMkhya matavALo jANa, te evuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piMDarIka adhyayana. [ 61 ~~ ~ ~~~~ ~ ~ ~~ ~ ~~~~~~ mAne che ke AtmAnI eka taNakhalAne paNa vAMkuM karavAnI zakita nathI, ane te vAdI pAMcabhUta rUpe prakRtinuM sarvatra karavApaNuM mAnanAre che, athavA lokAyata matavALo nAstika je pAMca bhUtathI bIjuM kazuM juduM mAnato nathI, tethI A pAMcabhUta vAdIne pahelA purUSa pachI bIjA tarIke ahIM lIdho che, jema prathamanA sUtramAM pUrva dizA vigerenA AvanArA batAvyA, tema ahiM badhuM sArI rIte kaheluM jANavuM, eTale rAja sabhAmAM jaIne potAne mata batAvI potAne anuyAyI karavA prayatna kare che, tyAM sudhI jANavuM. (chatAM sAmAnya buddhivALA mATe sUtrane bAkIne artha kahIe chIe. manuSyalakamAM keTalAka Arya keTalAka anArya keTalAka surUpa keTalAka kurUpa che, temAM koI sauthI zreSTha puNya vALe rAjA hoya che. tenI sabhAmAM maMtro senApati vigere sabhAsado hoya che, temane pitAnA matamAM kheMcavA mATe zramaNa ke brAhmaNa paMcabhUtane mAnanAre pote bIjAne potAnA matamAM levA prayatna kare che. te mukhya rAjAne uddezIne madhura vacane kahe ke Apa bhayathI rakSaNa karanArA, tema amAro dharma rakSaNa karanAro che, te sAMbhaLe have te kahe che. iha khalu mahabbhUtA,jehiMno vijai kiriyAti vA akiriyAti vA sukaDeti vA dukkaDeti vA kallANeti vA pAvaeti vA sAhuti Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. vA asAhuti vA siddhIti vA asiddhIti vA Niraeti vA aNiraeti vA avi aMtaso tnnmaaymvi| taM ca pihuddeseNaM puDhobhUta samavAtaM jANejA. taMjahA-puDhavI ege mahabbhUte AU ducce mahabbhUte teU tacce mahabbhUte vAU cautthe mahabbhUte AgAse paMcame mahanbhUte, iccete paMca mahatbhayA aNimmAvitA aNimmiyA akaDA No kittimA No kaDagA aNAiyA aNihaNA avaMjhA apurohitA sataMtA sAsatA AyachaTA,puNaege evamAhusato NasthiviNAsoasato Natthi sNbhvo| A saMsAramAM bIjA purUSanI vakatavyatAnA adhikAramAM pRthvI vigere paMcamahAbhUta che. ane te pramANamAM ghaNA moTA hovAthI mahAbhUta gaNAya che. kAraNa ke temanA mAnavA pramANe bhUta sarvavyApI che tethI temanuM moTApaNuM che. te phakta pAMcaja che. ane teja pAMca kiyA kare che paNa cho (AtmA) che tene kriyA karate mAnatA nathI. A pitAnuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -sattaramuM zrI piDarIka adhyayana. [ 67 maMtavya rajasabhAmAM jaIne kahe che ke amArA matamAM AtmA Akiya che paNa ceSTArUpa je kaMI thAya che te satvaraja ane tamerUpa bhUtathI banela sarva artha kriyAo A jagatanI ceSTAone kare che paNa chaThTha purUSa pote phakta bhegave che. kahayuM che ke buddhithI vicArelA arthane purUSa cetAve che (sukha duHkhanI lAgaNIo anubhavAya che) buddhi pratija che kAraNa ke prakRtimAMthI vikAra thatAM buddhi thAya che. te prakRti bhUtone AzrayI hovAthI satvaraja ane temanA caya ane apacayathI kriyA ane akiyA (hAlavuM ane baMdha paDavuM) thAya che. tethI pAMca bhUtethI kriyA vigere thAya che. AthI te vAdI rAjA vigerene samajAve che ke A jagatamAM badhI kriyAo ane akiyAe pAMca bhUtAne AdhIna hovAthI chaThTho AtmA akiya che athavA tene abhAva che. sAruM kareluM sukRta e sattvaguNanA vadhArAthI thAya che ane dukRta (pApa)raja ane tama vizeSa pramANamAM hoya te thAya che. eja pramANe kalyANa (puNya) tathA pApa athavA sAdhu asAdhu vigere saghaLAM sArAM mAThAM kartavyo satvaraja ane tama guzonA vadhArAne lIdhe A jagatamAM thAya che te jyAM jevuM ghaTe tevuM javuM. teja pramANe Icchita arthane meLavavuM tathA mokSamAM javuM na javuM nirvANa meLavavuM athavA saMsAra bhramaNa temaja naraka je pApIone duHkha bhegavavAnuM sthAna che ane anaraka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. ~ ~~~~~~ ~~~~~~~~~~~~~~ ~ ~ ~~~~ ~~ ~~ ~ ~ ~ ~~~ ~ ~ tiryaMca manuSya ane devane che te badhuM sattvAdi guNane AdhIna che. te pAMca bhUtarUpa prakRti kare che. lokAyatikanA abhiprAya pramANe sukha duHkhanA raheThANe svarganaraka che e chevaTa sudhI tRNamAtra paNa je kArya che te badhuM pAMcabhUto pradhAna banIne kare che te batAve che. sattvaM laghu prakAzaka miSTamupaSTaMbhakaM balaM ca rajaH / guru caraNakameva tamaH pradIpavaccArthato vRttiH / / laghu prakAzaka sattva che ane Icchita Asaro ane baLa te rajathI thAya che ane gurUcaraNa (aghora kRtyo) tamathI thAya che. jema arthathI vRtti thAya che dIvAthI badhuM dekhAya che tema A traNa prakRttithI AtmAnI sarva kiyAo thAya che. A pramANe sAMkhyanA abhiprAyathI AtmAnI taNakhalAne paNa vAkuM karavAnI azakti che, ane kAyatikanA mata pramANe AtmAneja abhAva che paNa phakta pAMca bhUteja jagatanuM badhuM kRtya kare che. evuM temanuM kathana che ke samudAyarUpe bhegAM thayelAM bhUte judA judA vibhAvanuM kArya kare che. vaLI teo batAve che ke te bhUtanA samavAya (guNa) nIce mujaba che, pRthvI kaThaNa (nara)rUpe mahAbhUta che, Apa (pANI) pravAhI lakSaNavALuM mahAbhUta che, teja agni garama udyota rUpa che, vAyu-kaMpAvanAra haraNa karanAra che tathA avagAha (raheThANa) ApanAra sarva dravya (vastune AdhAra AkAza Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramu' zrI pAMDarIka adhyayana. [ 65 mahAbhuta pAMcamuM che, e pAMce judAM chatAM samavAya guNu madhAmAM eka paNe rahela che, e purve kahela pAMce bhutA pRthvI vigere gaNatAM badhe sthaLe eke ochuM ke vadhatuM nathI, paNa phkata pAMcaja che, vivebhyAsa hAvAthI meATAM che, traNe kALamAM hovAthI bhUta (vidyamAna) che, A pAMca mahAbhutA prakRtithI thAya che, te kahe che prakRti mahAn (mATAi) tenAthI ahaMkAra (mArApaNu) tenAMthI 16 ne gaNu ane tenAthI pAMca bhUtA thAya che, prakRtermahAna mahato'haMkArastasmAt gaNazca SoDazaka : tasmAdapi SoDazakAtpaMcabhyaH paMcabhUtAni // 1 // A krame badhuM jagat thAya che, A sivAya bIjo kAi kALa ke Izvara vigere koie. kazuM nirmANa karyuM nathI, vaLI je nathI te keAI karatuM nathI. vAdaLa iMdradhanuSya vigere jema svabhAvathI bane che, tema pAMca bhUtA ane che, pazu jema ghaDA keAinA banAvelA che, tema te koInAM banAvelAM banyAM nathI, ane pArakAe banAvela na heAvAthI manAvaTI nathI, pArakAnI apekSAthI ane te kRtaka kahevAya, paNa te visasA (svAbhAvika) banelAM hAvAthI kRtrima na kahevAya, vaLI te anAdi anaMta che, vaLI te avaMdhya eTale te potAnu kArya karanArAM che, 'vaLI tene purAhita kArya karanArA nathI tethI apurAhita che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Manonimnourruronne sUyagaDAMga sUtra bhAga ja che. potAnuM kArya karavAmAM svataMtra che, zAzvata nitya che, kAraNa ke AvuM jagat kadApi na hatuM tevuM nathI, paNa anAdinuM che, che che, evuM vacana che, A pramANe pAMca bhUta ane AtmA chaThe ema keTalAka kahe che, paNa te AtmA kaMI paNa karatuM nathI, A sAMkhyanA matamAM AtmA jude che, paNa lokAyatikemAM te pAMca bhUta ekaThAM maLIne jayAre kAyA (zarIra) thAya tyAre prakaTa cetanArUpa je ceSTA thAya tene AtmA tarIke teo gaNe che, sAMkhyanA mata pramANe vidyamAna sathI pradhAna vigere che, tenI nAsti eTale tene sarvathA vinAza kaI kALe thato nathI, tema asatuM gadheDAnA zIMgaDA vigereno koI divasa saMbhava (utpatti) nathI, kAraNamAM kArya vidyamAna che teja utpatti ITa (mAnelI) che, paNa asamAMthI sata na thAya, je tevuM khoTuM mAnIe ke na hoya te thAya che, te badhAmAMthI badhuM thavuM joIe, paNa tema thatuM nathI, te kahe che, nAsato jAyate bhaavo| nAmAvo jAyate satA je nathI te thAya nahi, hoya tene na nAza tathA asat gadheDAnuM zIgaDuM na karavAthI tathA ghaDe banAvanAra mATIne ja zodhe mATe kAraNamAM ja kAryavaNuM che, AvuM rAjasabhAmAM kahIne sAMkhya ke lokAyatika azvasthapaNa rAkhIne kahe che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 67 sattaramuM zrI piDarIka adhyayana. etAvatAva jIvakAe, etAvatAva asthikAe, etAvatAva savvaloe etaMmuha logassa karaNayAe, aviyaMtaso tnnmaaymvi|| amArI yuktio Apa dhyAnamAM le, ATale ja jIva kAya (jIva sAthe zarIra) che, athavA AvAM ja pAMca mahA bhUta che, ane te pAMca bhUte ja sAMkhyamatanA abhiprAyathI pradhAnatA pAmelAM sarva vigere guNonA upacaya apacama (vadhArA ghaTADA thI sarva kArya karanAra che, ane AtmA. te akiMcit kara (nakAmA che, paNa kAtikamAM to AtmA che ja nahi, phakta bhUta mAtra jIvakArya che, A bhUtanuM asti-- tva te ja mAtra che paNa bIjA matavALA ke bIjuM kaMI mAne che, tevuM kazuM nathI vaLI A ja badhe leka che, athavA pAMca mahAbhUta pradhAnapaNuM pAmela che. AtmA akartA nirguNa sAMkhya matamAM che, ane leyatikane te pAMcabhUta mAtra ja leka che, tenA mAmAM pAMca bhUta sivAya bIjA badhA padArthano abhAva che, ane teja pAMca bhUtanuM astitva AlokanuM mukhya kAraNa che, ane teja badhe karaNapaNe gaNAya che, te batAve che. sAMkhya matamAM pradhAna (prakRti) tathA AtmA vaDe buSTi utpana thAya che, ane kAryAntikamate bhUte ja jhINAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahanih.in 68] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 che. 'jhINuM tRNuM mAtra paNa kArya kare che, kAraNa ke te sivAya temanAmAM bIjA badhAne abhAva che. A pramANe eka sAMkhyavAdI AtmAne akiMcitkAra (nakAmo) mAne che, tyAre bIje nAstika AtmAne ja asat mAnavAthI baMnemAM azubha karma karavAthI paNa kama vaDe AtmA baMdhAtuM nathI, AvuM bhAnAtha zu thAya che te 4 che.. sekiNaM kiNAvemANe haNaM ghAyamANe payaM payAvemANe avi aMtaso purisamavikINittA ghAyaittA etthaMpijANAhiNatthittha doso,te No evaM vippaDivedeti, taM jahA-kiriyAivA jAva'Niraei vA,evaM te virUvarUvehiM kamma samAraMbhehi virUvarUvAIkAmabhogAIsamArabhaMti bhoyaNAe, evameva te aNAriyA vippaDivanA taM sadahamANA taM pattiyamANA jAva iti, te No havvAe No pArAe, aMtarA kAmabhogesa visaNNAdocce purisajAe paMcamahabbhutietti aahie||suu.10|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piMDarIka adhyayana. mmmmmm wwwwwwwwww ' pote prathama tyAgI bane chatAM gRhastha mAphaka vastu vecAtI le, bIjA pAse levaDAve, temAM aneka jIvonI hiMsA tathA AraMbha thAya, tema bIjA pAse tevA dhaMdhAthI hiMsA karAve, tathA rAMdhavA raMdhAvAnI kriyA kare, AthI ema paNa jANavuM, ke tevA kharIdanArAne anumodane chevaTe purUSa-manuSya paMcendriyane paNa vecAte laI tene ghAta kare che, tene bhAvArtha e che ke teo potAnA anuyAyione kahe che ke paMceMdriyanA ghAtamAM doSa nathI, te ekeMdriyanA ghAtamAM te doSa kayAMthI hoya ? AvuM belanArA te sAMkhyamatavALA ke lokAyatika AvuM jANatA nathI, ke A sAvadya anuSThAnarUpa pApa kriyA che, tema A sthAnAdi lakSaNavALI akriyA che, teo gRhastha mAphaka tyAgI chatAM snAna vigere mATe (nadI taLAva vAvaDI vigeremAM paDI) pANI tathA temAM rahelA jIne pIDA karanArAM kRtya kare che. vaLI judAM judAM paNa te dArU tathA bIjI kephI vastu pIe che, mAMsa bhakSaNa tathA agamya gamana (nIca jAtinI ke putranI vahu bena dIkarI vigere sAthe (bIjaka vigerenA mata mAphaka) bhega vilAsa kare che, pite pApa kare che, tathA bIjAne zIkhavI tevA pApa karAve che, ane kahe ke temAM doSa nathI (AtmA te nilepa che) AvuM kahIne temane ThagIne akArya karavAmAM preraNA kare che, : AvuM karavAthI teo anArya che, AryanA sadAcAranA mAgathI virUddha mArga dhAraNa karelA che, kAraNa ke te sAMkhya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 thA. 6. mAne che ke prakRti badhu kare che, paNa te jaDa hAvAthI kArya nuM karavApaNu temAM na ghaTe, kAraNa ke * caitanya te purUSa (jIva)nuM svarUpa che, " te jANItu che, kadAca teo kahe che ke AtmAnuM. pratibiMba prakRtimAM ( jalamAM caMdra mAphka ) paDe te prakRti kArya kare, to te paNa yukti yukta nathI. kAraNu ke temanA mata pramANe AtmAmAM kartApaNu nathI, ane nitya hAvAthI pratibiMbane udaya ghaTattA nathI, vaLI prakRti nitya hAvAthI mahat vigerenA vikArapaNe pazu utpatti na thAya, vaLI asat padArtha na thAya, ane satA abhAva na thAya, evu temaNe svIkAravAthI pradhAna ane AtmA e eja vidyamAna he!vAthI ahaMkAra vigerenI utpattija na thAya, vaLI prakRtinuM ekapaNa hAvAthI eka AtmAnA viyAga thatAM sarva AtmAAne viyeAga thavA oie, athavA badhA AtmAone eka ja saMkhama hovAthI kAipaNa eka AtmAe tatvajJAna meLavavAthI tenI prakRtinA viyAga thatAM tenA mekSa thAya, ane khIjAMnA tatvajJAnanA abhAve meAkSa na thAya, tevu na. ane, vaLI adhuM nitya hAvAthI jagamAM A vicitratA dekhAya che, te jUThaDI thAya ane A AtmAnuM akartRtva mAnavAthI adha meAkSa na thAya, tethI A mAnavuM te ayukta che. kAraNa ke tethI vicitratA dekhAya tene mAdha Ave che, tema kArya vAda kAraNamAM ghaTatA nathI, kAraNa ke yuktithI tapAsatAM te maLatA nathI; jemake mATInA kuMdo paDyA hAya tene Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com 70 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sataramuM zrI piAMDarIka adhyayana. [ 71 ghaDa banAvyA pachI koI ema na kahe che. A mATIne huM re paDe che. vaLI ghaDAthI jemane pANI vigere lAvavuM heya te mATIne tuM kAraNa chatAM kArya (pANI lAvavA)mAM kAma lAgatuM nathI, eTale AgaLa pAchaLanA karma tathA guNa sakhA hetA nathI, (dahInuM kANu dUdha chatAM paNa eka ekanuM kArya karI zakatAM nathI) sAMkhya matane AtmA nakAme che, tema lokAyatikano AtmA paNa bhUtarUpa hovAthI ane bhUta acetana hevAthI tenAthI kartavya thaI zake nahi, vaLI kAyAnA AkAre pariNamelAM bhUtanuM citanya prakaTa thatuM svIkAravAthI maraNane abhAva thaI jaze, mATe paMca bhUtarUpa teo jagata mAne che, paNa tevuM nathI, te ahIM siddha karyuM, paNa darekanuM pitAnA anubhavanuM jJAna dhamI AtmAne sthApe che (siddha kare che, paNa tethI bhUta dhamI paNe siddha nahi thAya, kAraNa ke teo pAMce acetana che, koI ema kahe che ke kAyAnA AkAre pariNamyA pachI cetanya dharma thaze, te kahevuM paNa ayukta che, kAraNa ke kAyA AkAre pariNamavuM, te AtmA tene adhiSTAtA (mAlika) mAnyA vinA tevuM thavuM durlabha che, kAraNa ke tethI nihetutAne prasaMga Avaze, hetu vinA thatuM mAnIe te hamezAM satva athavA asatva thaze, (paNa tevuM nathI) mATe bhUtothI judo AtmA siddha thavAthI (tenAM sArAM mAThAM kRtyo tathA phaLathI) puNya pApa siddha thaze, ane tethIja jagatenI vicitratA siddha thaze, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sononnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnn lA &aa cAlanArA nA khoTA 72] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. A pramANe siddha thatAM te anAryo sAMkhya ane lekAyAtake paMcamahAbhUta mAnI ulaTA cAlanArA zuM karaze te kahe che, potAnA khoTA tatvane paNa sAcuM mAnI zraddhA rAkhanArA paMcabhUtathI sarva kArya thanAruM mAne che, vaLI tene ja sAcuM mAnI temAM rUci karanArA tathA te dharmanA mULa utpAdakane prazaMsanArA kahe che ke " tamAre dharma bahu sAre kahelo che, amane bahu game che " AvA vicArathI sAvadya anuSThAnathI paNa adharma thato nathI, evuM mAnI strIonA vilAsamAM muDha thayelA pApa karI tenAM bhega bhegavatAM beda pAmanArA Aloka paraloka ane ubhayalekanI sugatithI bhraSTa thayelA pitAnuM durgatithI rakSaNa karI zakatA nathI, tema bIjAnuM paNa pite DubelA hovAthI rakSaNa karI zakatA nathI, A pAMca bhuta mAnanAre bIje purUSa jAta (vAdI) kahe, have Ivarane kAraNe mAnanArane mata kahe che, ___ ahAvare tacce purisajAe IsarakAraNie iti Ahijjai, iha khalu pAdINaM vA 6saMte gati yA maNussA bhavaMti aNuputveNaM loyaM uvavannAtaM AriyA vege jAva tesiM ca NaM mahate egerAyAbhavai jAva seNAvaiputtA,tesiM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piMDarIka adhyayana. ca Na egatIe saDIbhavai, kAmaM taM samaNA ya mAhaNA yapahAriMsugamaNAe jAva jahA mae esa dhamme suakkhAe supannatte bhvi| be purUSanI vArtA thaI, have trIje vAdI Izvarane kAraNa mAne che, te kahIye chIye tenuM mAnavuM A pramANe che. * cetanA acetanArUpa A badhA jagano kartA Izvara kAraNarUpe che tenuM pramANa A che. tenuM (zarIra) bhuvana (svarga mRtyu ne pAtALa) ne karanAra vigere dharmI paNe grahaNa karIye chIye IzvaramAM kartApaNuM che. sAdhavAne dharma saMsthAna vizeSapaNuM hovAthI jema ke derUM vigere dhIre dhIre vAMsalAthI lAkaDuM chelIne bIjAnuM banAveluM che tema tanu bhuvana vigereno AkAra hovAthI te bIjAnA banAvelA siddha thAya che. temanuM kahevuM A che. ajJo janturanIzaH syAdAtmanaH sukhaduHkhayoH / Izvaraprerito gacchet svarga vA zvabhrameva vA / / ajJAna jatuM asamartha hovAthI AtmAnuM sukhaduHkha karI zakatuM nathI paNa IzvaranI preraNAthI svarga athavA narakamAM jAya che. vaLI teo kahe che ke purUSa eja A sarva vastune karanAra che je vidyamAna che ane je thavAnuM che te badhAne kartA purUSa che. vaLI teo kahe che ke, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 ] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 thA. eka eva hi bhUtAtmA bhUte bhUte pratiSThitaH ekadhA bahudhA caiva dRzyate jalacaMdravat | 1 | ekaja AtmA sarva bhUtAmAM vasele che. jema ekaja caMdra chatAM dareka jaLAzayamAM tenuM pratibiMba dekhAya che. tema ekaja izvaranA pratibimbe! badhA bhUtAmAM rahela che. ema Izvarane kAraNe mAnanArA athavA AtmA sivAya bIjuM kazuM nathI evuM adbhuta mAnanArA A trIjo purUSa vaNuM vIe chIye. jema e purUSo pUvadezA vIgere mAMthI AvIne rAjasabhAmAM rahelA rAjA vigerene uddezIne A pramANe kahe ke amArAmAM AvA dharma sArI rIte varNavyA che, te sAMbhaLeA; A lAkamAM dharma-svabhAvA-padArtho je . cetana. kemacetana rUpe dekhAya che, te badhAMnA utpAdaka purUSa Izvara ke AtmA A traNamAne kAI eka kAraNa rUpe che, te potAnA matane kahe che. iha khalu dhammA purisAdiyA purisottariyA purisappaNIyA purisasaMbhUyA purisajjotitA purisa abhisamaNNA gayA purisameva abhibhUya ciTRti, se jahANAmae gaMDe siyA sarIre jAeM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piMDarIka adhyayana. [75 sarIre saMvur3e sarIre abhisamaNNAgae sarIra meva abhibhUya ciTaMti, evamevadhammA purisA diyA jAva purisameva abhibhUya ciTaMti, se jahANAmae araI siyA sarIre jAyA sarIre saMvuDA sarIre abhisamaNNAgayA sarIrameva abhibhUya ciTaMti, evameva dhammA vi purisA diyA jAvapurisameva abhibhUya ciTaMti // A jagatamAM cetana acetana rUpa badhA dharmo padArtho dekhAya che, tenuM mULa kAraNe eka purUSa che, teneja leke Izvara kahe che, tene ja AtmA kahe che, te purUSa vigerenA kAraNathI thAya mATe purUSAdika purUSa kAraNika vigere che, tathA purUSa teja uttara-pachInuM kArya kare mATe purUSottara paNa kahevAya, tema purUSe praNIta (celA) che kAraNa ke badhAmAM te AtmA rUpe rahelo che, athavA AtmA rUpa pote che, temaja te purUSe badhA padArthone prakAzamAM ANyA che, jema dave maNi ke sUrya caMdra vigerethI ghaTa vastra vigere dekhAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 ] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. ornarannarnamnnnnnnnnnnnnnnnnnn tema teNe padArthone leke AgaLa batAvyA che, tathA jInA dharmI janma jarA maraNa vyAdhi rega zeka sukha duHkha jIvane (Ayu) vigere che, ane AjanA dharmo rUpI dravyonA varNa gaMdha rasa sparze che, tathA arUpInA dharma adharma ane AkAzanA gatisthiratA ane avagAha che A badhA dharmo Izvare karelA che, athavA AtmA ekale mAnanAsa advaitavAdamAM te AtmAe karelA che, te badhAne sArAMza A che ke te badhI ceSTAo ke svarUpe te mULa purUSane vyApIne rahe che, AvuM samajAvavA mATe te daSTAMta kahe che, jema keIne gaMDa(gAMThagumaDuM) thAya, te saMsArI jIne kamenA vazathI gAMTha vigere thAya che, te zarIramAM thAya tema zarIranA avayava tarIke rasoLI vigere thAya che, te zarIramAM zarIra sAthe vadhe che, ane te zarIramAM ekameka thaIne cAmaDI sAthe rahe che, paNa tene jarApaNa bhAga zarIrathI judo nathI, ane te zarIramAM pIDA karIne rahe che, athavA te gAThake gumaDuM rasoLI besI jAya te paNa te zarIramAM ja samAI jAya che, tene sAra A che ke te gumaDAnuM praSTi jyAM hoya tyAM zarIranA eka bhAgamAM ja batAvAya, paNa seMkaDo yukita karIne paNa juduM batAvavA kaI zakitamAna nathI, eja pramANe A badhA jaDa cetana padArthonA dharmo IzvaranA karelA IzvaramAMthI thayelA Izvarane AdhIna hovAthI IzvarathI judA karI batAvavA koI samartha nathI athavA sarva vyApI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piMDarIka adhyayana. [ 77 -------------------- ~ ~ ~~ ~~~~~~~~~~~ AtmA-jene AdhIna traNa lekanA polANamAM rahelA saghaLA padArtho che, ane tenA je dharmo (kAryo-ceSTAo) prakaTa thAya che, te tenAthI judA karavA koI samartha nathI, vaLI jema zarIramAM vikAra (rega) thatAM gumaDuM tenAthI maLeluM thAya che, ane te gumaDuM kUTIne cAmaDI sArI thatAM paNa zarIra to. kAyama ja rahe che, eja pramANe badhA dharmo purUSathI thaelA che, mATe puruSAdika kahevAya che, purUSanA kAraNathI purUSa kAraNika athavA purUSane vikArathI thanAra che, te purUSathI judA banavAne yogya nathI, ane te purUSane vikAra nAza thavAthI AtmAne AzrayI rahe che paNa te AtmAthI judA bahAra dekhAtA nathI, vaLI tenAM daSTAMta zAstramAM avirUddha (sAcA). ghaNuM che, athavA A samajAvavA mATe ghaNuM daSTAnta che, AtmA e ja che, ane te IzvararUpe che, tenuM kareluM jagatuM hovAthI tenAM daSTAnta ghaNuM che, temAMnuM gumaDA mAphaka bIjuM arati-manamAM je udvega thAya che tenuM daSTAnta Ape che, te zarIra (mana)thI thAya che, te gumaDA mAphaka jANavuM te pramANe purUSAdika dharmamAM samajavuM, (jema arati thaI ane nAza pAmI, chatAM zarIra te kAyama rahyuM ) vaLI. vAlimaka (rAphaDe ke mATIne Dhagalo) pRthvInA vikArarUpe thAya che te pRthvI sAthe rahe che, pRthvImAM lAgu che, ane pRthvI sAthe maLIne ja rahe che, eja pramANe cetanA acetanArUpa je kaMI padArtha ke tenA vikAre jovAmAM Ave che, te badhuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .78] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 che. ar....................................---... IzvaranuM kareluM che, athavA AtmAnA vikAro che. paNa te pRthvIthI vAmaka judA na thAya tema te AtmAthI judA thaI na zake, have jhADanAM daSTAnta Ape che. se jahANAmae rukkhe siyA puDhavijAe puDhavisaMbur3e puDhaviabhisamaNNAgae puDhavimeva abhibhUya ciTati, evameva dhammAvi purisAdiyA jAvapurisameva abhibhUya ciTaMti sejahANAmae pukkhariNI siyA puDhavijAyAjAva puDhavimeva abhibhUya ciTati, evameva dhammA vi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciTRti,sejahA NAmae udaga pukkhale siyA udaga jAe jAca udagameva abhibhUya ciTati, evameva dhammAvi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciTaMti, se jahA NAmae Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + + + ! sattaramuM 2 paMDarIka adhyayana. udagabubbue siyA udagajAe jAva udagameva abhibhUya ciTati, evameva dhammA vi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya vitti che vaLI aka vigere jhADe pRthvImAMthI thAya, tene AzcayI rahe, ane pAchuM temAM nAza thAya to paNa pRthvI kAyama rahe, tema puruSAdika dhama jANavA, tathA kamabavALI taLAvaDI pRthvImAM thAya. pUthvIne AzrayI thAya, pRthvImAM pAchI sukAI jAya pachI paNa pRthvI kAyama rahe, tetrI rIte purUSane AzrayI sRSTi tathA tenI sthAvara jaMgama padArtha dhame jANavA, te pramANe ghaNuM pANI pRthvImAMthI nIkaLe pAchuM sukAI jAya, tema purUSathI suSTi thAya ane nAza pAme, tathA pANImAM popaTA thAya ane temAM te nAza pAme chatAM paNa pANI kAyama rahe, te pramANe suSTa purUSane AdhIna jANavI, A pramANe badhuM samajAvIne Izvara vAdI kahe che ke A badhuM purUSa ke Izvarane AdhIna che, te sivAya badhuM mithyA che. te batAve che, jaMpi ya imaM samaNANaM NiggaMthANaM uddiSTaM paNIyaM, viyaMjiyaM duvAlasaMgaM gaNipiDayaM, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvwvvwvw 80] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. taMjahA-AyAro suyagaDo jAvadiTrivAto, savvamevaM micchA, Na eyaM tahiyaM Na evaM AhAtahiyaM, imaM saccaM imaM tahiyaM imaM AhAtahiyaM, te evaM sannaM kuvvaMti, te evaM - sannaM saMThaveMti te evaM sannaM sovaTvayaMti, tamevaM te tajjAiyaM dukkhaM NAti uTThati, sauNI paMjaraM jahA // te No evaM vippaDivedeti, taMjahA kiriyAi vA jAva aNiraei vA, evAmeva te viruvaruvahiM kammasamAraMbhehiM viruvaruvAI kAmabhogAiM samAraMbhaMti bhoyaNAe, evAmeva te aNAriyA vippaDivannA evaM sahahamANA jAva iti te No havvAe No pArAe, aMtarA kAmabhogeMsu visaNNetti, tacce purisajAe IsarakAraNi etti aahie| (sU. 11) // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI pAMDarIka adhyayana. [ 81 - te IzvaravAdI jainadharmanuM khaMDana kare che, ke A pratyakSa vidyamAna jaina lekanA sAdhu je tyAgIo zramaNa nigraMtha kahevAya che, temane mATe kaheluM tatva bArasaMga gaNipiTaka je AcArAMga suyagaDAMga vigere daSTivAda sudhI sUtra che, te Izvare karelAM nathI, mATe mithyA (asatya) che, kAraNa ke temaNe pote racI kADhayAM che, jema koI rastAmAM cAlanAre game tema ke te pramANa na thAya, tema Izvare karyA vinAnA te bAra aMge juThAM che, mithyA zabdathI samajavuM ke te je nathI te navAM banAvI lIdhAM che, ane atathyathI samajavuM ke sAcA arthane uDAvI de che, tathA yAthA tathya nathI e zabdathI samajavuM ke je artha joIe tevo bAra aMgamAM nathI, A zabda kahIne te IzvaravAdIe jenAgamane sAcA arthane uDAvanAra ane beTA arthane banAvanAra e doSa caDAbe, jemake gAyane gheDe kahe, athavA ghaDAne gAya kahe, (athavA mithyA atathya ayAthAtathya e traNe eka arthavALA che, jema zaka IMdra vigere eka arthavALA che) A pramANe te vAdIe Ara aMga gaNe piTakane IzvaranAM karelAM na hovAthI mithyA TharAvyAM, tenA kahevA pramANe IzvaranuM kareluM A jagata che, athavA AtmAthI advaita tenA vikArarUpe che, tethI prathAvasthita teNe je ta va prarUpyuM che, te satya che, ane sAce artha batAvavAthI te tathya che, A pramANe Izvarane kAraNa e na hovAthI vaita tema ja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 ] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. annnnnnnnnnnnnnnnnn mAnanArA athavA AtmAne advaita mAnanArA "upara pramANe zarIrabhuvana vigere karanAra Izvara kAraNarUpe che, tathA cetana acetana badhuM AtmAmAMthI utpanna thayuM che, AtmAthI ja badhA AkAranI utpatti thAya che" evuM jJAna teja saMjJAne mAne tathA upadeza kare. ane potAnA rAgI thatAM temane A tatva barAbara ThasAve, ane have kahevAtA nyAya vaDe yuktio vaDe siddha karI temane pitAnA matanA AgrahI banAve, teo tathA temanA anuyAyIo te matamAM sthira thavAthI Izvara katva athavA AtmAnA advaitavAdamAM zraddhA rAkhavAthI saMsAranA duHkhane teDI zaktA nathI, temAM jainAcArya daSTAnta Ape che, jema koIne tyAM sAruM khAvAnuM maLavAthI zakuni (samaLI) athavA lAlaka vigere pakSI haLeluM hovAthI pAMjarAne choDatuM nathI. jema pALelA kabUtarane AkAzamAM game eTaluM uDADe chuTuM muke te paNa pharI pharIne tyAM kedamAM paDe che teja pramANe upara batAvela vAdIo karma baMdhanane na jANavAthI tene teDI paNa zakatA nathI. paNa pitAnA kadAgraDamAM abhimAne caDhelA have pachInA kahevAtA tatvane barobara jANatA nathI. te A pramANe 1. kiyA te saMyamanAM sad anuSThAnarUpa kartavya, tathA akiyA te hiMsA jUTha vigere akartavyane jANatA nathI. mAnatA nathI tema tenA phaLa sugati kugati athavA naraka anakaine pite sad asanA viveka rahita hevAthI hadayamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -~-~~-~~ ~-~~-~ sattaramuM zrI piMDarIka adhyayana. vicAratA nathI tethI jema phAve tema IdriyonA viSayamAM * lubdha thavAthI jUdA judA prakAranAM bALa anuSThAna karIne - dravya meLavIne dekhItA manahara kAma bhegene tathA uMca nIca kartavyane Acare che. temAM mukhya rIte bhejananuM kArya hovAthI - tathA bIjA upabhege mATe te avaLe mArge caDhelA pite sAcuM bolI zakatA nathI. tenA jUThApaNane jainAcArya khulAsAthI batAve che. tamAre mAnele Izvara badhA kartavyanuM mULa kAraNa che, tevuM tame mAne che te te Izvara potAnI meLe A badhA jIvone kriyA karavAmAM preraNA karAve che athavA bIjAne preryo kriyA karAve che! have jo tame ema mAne ke Izvara svayaM karAve che te pachI bIjA pitAnI meLe kiyA karaze temAM jema aMdara vyartha gumaDuM thAya tema IzvaranI kalpanAthI zuM lAbha! kAraNa ke sI kriyA pitAnI meLe pitAne karavAnI che temAM koI rokanAra nathI tenAM phaLa paNa pitAne bhegavavAM ja paDe che) have je bIje pakSa mAne ke Izvara bIjAnI preraNAthI bIjA jIvo pAse kriyA karAve che te te Izvarane preraNA karanAra upara teja prazna ubhuM raheze ke tene paNa koI preranAra hovo joIe, ema A zamAM phelAtI anavasthA latA lAgu paDaze. vaLI A Izvara mahApurUSapaNe hAvAthI vItarAgatAne pAmele hovA chatAM keTalAkane narogya pApanAM kAma karAve Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 che. ane narakamAM mokale, bIjAone svarga mokSanAM kAma karAvI temane svarganAM sukha Ape ke mokSanAM sukha Ape ? (AvuM paropakArI Izvarane vinA kAraNe dUSaNa ApavuM ucata nathI) kadi tame ema mAne ke pote ja prathama zubha azubha karma kare temanA phaLa udaya AvatAM pharI tevAM pApa ke dharma karI tenAM phaLa bhegave to izvara doSane pAtra nathI paNa nimitta mAtra che AvuM kahezo to te paNa mukitanuM saMgata (besatuM) nathI. kAraNa ke pUve azubha teNe zA mATe karyuM ke tene AvuM phaLa bhegavavuM paDe, tethI teja doSa AvIne ubhe rahe che. tame kaheze ke ajJa jata (mUkhajIva) karma kare che to A prazra ubhe raDe che ke ajJajatune tevuM kAma karavAnuM koNe karyuM ane jo tame ema mAno ke te anAdithI cAlyuM AvyuM che to pachI zubha azubha sthAnamAM jIva pitAnI meLe pravarte temAM IzvaranI kalpanAnI zuM jarUra che. te ja kahayuM che. zastrauSadhAdi saMbaMdhA ccaitrasya vraNarohaNe / asaMbaMdhasya kiM sthANoH, kAraNatvaM na kalapyate / catra nAmanA mANasane zastrathI ghA lAge ane davA copaDavAthI maTe te vacamAM jene saMbadha nathI evA jhADanA. suMThAnI kAreNa tarIke kapanA zuM kAma na karavI? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI paMDarIka adhyayana. [ 85 vaLI tame kaho cho ke tanu bhuvana karanAra buddhi pUrvaka kaI che kAraNa ke temAM saMsthAna vigere niyamasara che ane jema devaLa vigere niyamasara banAvelAM che teno rtA che tema te zarIra vigerene kartA hovo joIye, (jainAcArya kahe che) A tamArUM sAdhana Izvarane sAdhatuM nathI kAraNa ke tenI sAthe vyApti siddha thatI nathI paNa devaLa vigerenA draSTAMtamAM jema IzvaravinA te bIjAnA karelAM tame mAne che tema tanu bhUvanane kartA paNa bIje kema na hoya ? vaLI saMsthAna zabda mAtrathI badhAmAM buddhipUrvakanuM kAraNa mAnaze to te paNa siddha nahi thAya. bIjI rIte upa patti na thAya evA sAdhya sAdhananAM pratibaMdhano abhAva che. (jayAM jayAM AkAra dekhaze tyAM Izvara kRta mAnI lezo temAM draSTAMta evuM nahi ApI zake ke A IzvaranuM kareluM ane A bIjAnuM kareluM.) tame kaheze ke te sivAya saMsthAna mAtra dekhavAthIja sAdhyasiddhi thaze te pachI ati prasaMga Avaze. jemake, anyathA kuMbhakAreNa, mRdvikArasya kasyacit / 'ghaTAdeH karaNAsidhyed valmIkasyApi tatkRtiH // 1 // kuMbhAra mATInA ghaDA vigereno AkAra banAvyo te dekhIne kaI jagyAe mATInA rAphaDAne AkAra dekhIne ke anu mAna karI ke mATIno AkAra te kuMbhAraja kare che mATe A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. vvvvvv - * -, ** * rAphaDo paNa kuMbhAre ja banAvela che (eTale A anumAna karanAra je mUkha che tevA tame paNa mUrkha gaNAzo) vaLI Izvara sArUM karanAre hovAthI vicitratA na thAya, kAraNake jagatamAM tenAthI eka rUpa thavuM joIe, te pUrve kahyuM che, vaLI jeo AtmAne advaita mAnanArA che, te atyaMta yuktithI rahita hovAthI Azraya karavA yogya nathI, te kahe che temAM pramANa nathI, prameya siddha karavA yogya nathI, tema siddha karanAro hetu nathI, tathA daSTAnta nathI, tema tene AbhAsa bhera vaDe samajAtuM nathI, kAraNa ke badhA jagatanuM ekapaNuM thAya, kAraNa ke AtmAthI te abhinna che, tyAre badhAnA abhAvamAM koNa konA vaDe A bele che, tema zAstranuM racavApaNuM ja nathI, AtmAnuM ekapaNuM mAnavAthI sarva ekAkAra hovAthI hetu vinAnuM jagatanuM vicitrapaNuM thAya che, tethI A pariNAma Avaze ke, nityaM sattvamasattvaM vA 'heto ranyAnapekSaNAta / apekSAto hi bhAvAnAM, kAdAcitkatvasaMbhavaH // 1 // anyanI apekSA na karavAthI ahetune lIdhe hamezAM sarva sAcApaNuM hoya ke avidyamAnapaNuM heya, kAraNa ke padArthonuM apekSAthI kadI hovApaNAne saMbhava thAya che. - A pramANe aneka yuktio vaDe vicAratAM Izvara kartRtva tathA AtmA ati pakSa keI paNa rIte yogyatA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piMDarIka adhyayana. [ 87. prApta karatuM nathI, te paNa te darzanamAM mehelA te saMbaMdhI je duHkha thAya tenAthI teo pALelA pakSI mAphaka baMdhanathI chuTI zakatA nathI, paNa potAnA lAbhamAM upara batAvelI pitAnI ghaTADelI yuktio mAnI beThA che, ane tene ja sAcI mAnI levAthI saMsArathI pAra utaravAnA nathI, paNa bhegathI kheda pAmelA che, vaLI te AvuM bele che, yasya buddhirnalipyeta, hatvA sarvamidaM jagat / AkAzamiva paMkena nAsau pApena lipyate // 1 // Izvara jagata haNe badhuM, nahi buddhi lepAya; jema AkAza paMkathI, pApI nahi te thAya. AvI rIte ayukta belIne pUrva zarIra cheDIne mokSa sthAnamAM javAne badale te vacamAM saMsArI kAma bhegamAM mUDha banI kheda pAme che, te badhuM samajI levuM have cothA purUSanuM kahe che, ahAvare cautthe purisajAe NiyativAietti Ahijjai khalu pAINaM vA 6 taheva jAva seNAvaiputtA vA tesiMcaNaMegatIe sar3I bhavai, kAmaMtaM samaNA yamAhaNA ya saMpahAriMsu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - --- - - - - 88] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. gamaNAe jAva mae esa dhamme suakkhAe supannate bhvi|| trIjA purUSa pachI cothe purUSa Ave che, te niyativAdI kahevAya che, pUrve kahyA mAphaka badhuM jANavuM ke pUrva vigere dizAmAMthI suMdara kamaLa levA Ave tema A vAdI kaI puNyavAna rAjAnI sabhAmAM jyAM sarve sabhya senApati ke tenA putra birAjamAna hoya, tyAM upadezathI zraddhAvALA thAya, mATe tyAM niyatavAdane mAnanArA zramaNa sAdhuo ke brAhmaNa (upadezako) tyAM jAya ane sabhAmAM jaIne pitAne mata samajAve ke ame A pramANe kahIe chIe, have te pitAnuM maMtavya kahe che - iha khalu duve purisA bhavaMti-ege purise kiriyamAikakhai ege purise No kiriyamAikkhai, je ya purise kiriyamAikkhai je ya purise No kiriyamAikkhai dovi te purisA tullA egaTA kaarnnmaavnnaa|| TIkA -ahIM keIpaNa kALa Izvara vigere kAraNa nathI tema purUSAkAra (udyama) paNa kAraNa nathI, kAraNa ke badhA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piMDarIka adhyayana. [ 89, -~- ~... ~ sarakhI kriyA (udyama) karyA chatAM niyati (thavAnuM hoya te bhavitavyatA)nA baLathI artha siddhi thAya che, mATe niyati ja mukhya kAraNa che, tene loka kahe che - prAptavyo niyatibalAzrayeNa yo'rthaH so'vazyaMbhavati nRNoM zubho'zubhovA bhUtAnAM mahati kRte'pihi prayatne, nAbhAvyaM bhavati na bhAvino'sti nAzaH // 1 // bhavitavyatAnA baLanA AzrayathI je maLavAnuM hoya te avazya narone zubha azubha maLe che paNa je maLavAnuM nathI, te ghaNuM mahenata kare toye jIvone maLatuM nathI, tema thavAnuM hoya te nAza thatuM nathI. A saMsAramAM be jAtanA purUSe che, eka kiyA batAve che, eTale udyamane mATe dezAvaramAM ke potAnA dezamAM purUSa phare che, te kALa Ikavara vigerenI preraNAthI jato nathI, paNa niyatinA baLathI tene javuM paDe che, tema akriyA paNa niyatine AdhIna che, tethI kiyA akiyA baMne parataMtra che, ane niyatine AdhAre cAle che, je te baMne svataMtra hota to kiyA akiyA baMne samAna na thAta, te kiyA baMne eka arthavALI che. niyatinA vazathI te niyativAda tathA aniyativAdane Azraya le che, AthI ema paNa samajavuM ke kiyA mAphaka koI Izvara kALa vigerene batAve che, te paNa niyaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 che. tinI preraNAthI batAve che. have niyativAdI bIjA matanuM khaMDana kare che. bAle paNa evaM vippaDivedeti kAraNamAvanne ahamaMsi dukkhAmi vA soyAmi vA jarAmi vA tippAmi vA pIDAmi vA paritappAmi vANo ahaM evamakAsi paro vA jaM dukkhai vA jAva paritappai vA No paro evamakAsi evaM se mehAvi sakAraNaM vA parakAraNaM vA evaM vippaDivadeti kAraNamAvanne se bemi pAINaMvA 6 (niyati sivAyanA bhatA) remo mANa 21 // ajJAna : che, teo evuM mAne che ke huM sukha duHkhane ke dharma pApane kartA chuM, athavA kALa ivara vigere kAraNa che AvuM temanA hadayamAM khoTuM ThasavAthI teo samaje che ke huM. zarIra saMbaMdhI ke mana saMbaMdhI duHkha anubhavuM chuM, tathA ISTa (anukuLa)ne viga tathA aniSTa (pratikuLa) ne saMga thavAthI te saMbaMthI zeka anubhavuM chuM, tathA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI pAMDarIka adhyayana. [91 tipAmi-zarIranuM baLa khare che, (ochuM thAya che) tathA bAhya ke atyaMta pIDAne anubhavuM chuM, tathA paritApa anubhavuM chuM tathA gurAmi-anArya (agya kRtya karavAmAM pravatelA AtmAne gahuM chuM anartha thavAthI pastAvuM chuM, ethI te ema mAne che ke duHkha anubhavuM chuM ane bIjAne pIDA karavA vaDe akArya karuM chuM, teja pramANe bIje paNa. duHkha zeka vigere mArI mAphaka anubhave che, athavA teNe mane duHkha dIdhuM te huM bhegavuM chuM, te batAve che ke mane bIje du:kha de che, ane zoce che, A potAthI tathA parathI du:kha sukha thayelAM mAnanAro bALa je jANe che ke sarva duHkha sukha purUSa (udyama)thI thayeluM che, te purUSAkAra (udyama) ne pradhAna mAne che, A pramANe udyamane bALapaNuM batAvIne te pitAne mata kahe che, medhA-maryAdA ke buddhi-tenAthI yukata medhAvI (DAha) niyativAdI AvuM jANe che ke je huM du:kha pAmuM chuM, zAca karUM chuM, kSINa thAuM chuM paritApa pAmuM chuM, pIDA pAmuM chuM, te meM dukhe karyA nathI, tema bIjAe paNa karyo nathI, paNa niyatithI AvyAM che, paNa temAM purUSane udyama kAma lAgatuM nathI, kAraNa ke badhAne AtmA aLakhAmaNuM nathI ke te duHkha thanArI kriyAo. kare, paNa niyati tenI IcchA na hoya te paNa tene pApa karAve che, tethI du:khanI paraMparA bhegavavI paDe che, Aja kAraNa badhe javuM, A pramANe niyativAdI DAha ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 ] - sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 the. che, paNa te tenI lUccAI che, te jainAcArya kahe che, ke pote najare udyama karatAne jue che, chatAM tene choDIne je niyativAda dekhAtuM nathI, tene Azraya levAthI mahA vivekI bane che, tene kahevuM ke tame potAnAthI ke bIjAnAthI du:kha .vigere bhegavavA chatAM niyatikRta zA mATe batAve che. AtmAnuM kareluM zA mATe mAnatA nathI, tenA saMbaMdhamAM niyativAdI kahe che ke asat (pA5) kRtya karavA chatAM du:kha bhogavate nathI, bIje sArU kRtya karavA chatAM du:kha thAya che mATe niyati mAnIye chIe, A pramANe niyatithI siddha karI niyativAdI kahe che ke badhuM niyatine AdhIna che, te kahe che, je tasa thAvarA pANA te saMghAyamAgacchaMti te evaM vipariyAsamamAvati te evaM vivegamAgacchaMti te evaM saMgatiyati uvehAe, No evaM vippaDivedeti, taMjahA-kiriyAti vA jAva Niraeti vA aNiraeti vA evaM te virUva rUvahiM kammasamAraMbhehiM virUvarUvAI kAmabhogAiM samAraMbhaMti bhoyaNAe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramuM zrI piMDarIka adhyayana. - [93 ~~-~-~-~-~ . .. . .. , . . . . . . . . . . . . . ...... .. trasa jIvo te bhaya pAmelA dekhAya te be iMdrIthI pAMca iMdrI sudhInA tathA sthAvara-sthira rahenArA ekeMdriya pRthvI vigere prANIo (jI) che, te niyatinA lIdhe audArika vigere zarIra meLave che, paNa karma vigerethI tene zarIra maLatuM nathI, tathA eka ja janmamAM bALakumAra juvAna buddhe paNa vigere juduM juduM rUpa AkAra dhare che, te niyatithI thAya. che, tathA niyatithI ja zarIrathI jIva judo paDe che, tathA niyatithI kubaDe kANe laMgaDe vAmana (ThIMgaNo) jarA maraNa roga zoka vigere bIbhatsa (niMdanIya) avasthA Ave che, A pramANe trasa sthAvara jIvonI dazA thAya che, A pramANe niyativAdIo nithatino Azraya laIne te niyatinI uprekSA AdhAra rAkhIne paralokathI na DaratAM te AvuM jANatA nathI ke kiyA te sAruM kRtya ke akriyA-pApa che, paNa niyatine AdhAra mAnIne tene mAthe doSa mukIne judI. judI jAtanA bhego svAda levA mATe navAM navAM akRtya karIne khAvA pIvA vigere bhege mATe pApa kare che, tethI jainAcArya kahe che ke evameva te aNAriyA vipaDivanA taMsaddahamANA jAva iti te No havvAeNoM pArAe aMtarA kAmabhogesu visaNNA cautthe purisa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 ] sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 thA. jAe Niyai vAietti Ahie iccete cattAMri purisajAyA NANA pannA NANAchaMdA NANAsIlA NANAdiTTI NANAruI NANAraMbhA NANAajjhavasANasaMjuttA pahINa puvvasaMjogA AriyaM maggaM asaMpattA iti te No havvAe No pArAe aMtarA kAma bhogesu visaNNA | 12 | upara batAvyA pramANe te anAryA varUpa ( ekAMta ) niyati mArgane pakaDI beThelA che pra-kevI rIte temanAmAM anArya paNuM che ? u-yukita rahita niyativAda pakaDI beThA che tethI, ( jainAcArya tenI bhUla khatAve che ) pra-A tamArI mAnelI niyati svayaM ke mIjI niyatithI niyati svabhAvane nirmANa kare che? jo tame ema kaheA ke saM padArthone te niyati nirmANa kare teA pachI -ema mAM kaDaitA nathI ke te padArthaneAja svabhAva (guNa) che, ke te pramANe thAya che, paNa tamArI mAnelI niyatithI ghaNA deSa lAgu paDe che tevI niyatinA Azraya vya kAM leA che ?, tame khIja niyatithI nimANu mAnazeA te eka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattaramu zrI pAMDarIka adhyayana. [ v pachI eka niyati lAgu pADatAM anavasthA dveSa lAgu paDaze, vaLI niyatine A svabhAvaja mAne te| pachI badhA padArthomAM eka ja niyati hAvAthI badhAnuM eka svarUpa thavuM joie, paNa judA svabhAva paNuM nahAvu joie, vaLI te niyati ekaja hAvAthI tenAthI thanArAM badhAM kAryA paNa eka AkAre thavAM joIe tema thatAM jagatamAM AkhA jagatamAM vicitratA thavI na joie, A thatu dekhAtuM nathI, tema ISTa paNa nathI, A pramANe yuktiethI vicAratAM kAI aMze ghaTatI nathI, vaLI tame niyatine sthApavA mATe e purUSo kriyAvAdI akriyAvAdInA dRSTAMta Ape! che ke baMne samAna che, te paNa tamArUM kahevuM pratIti (khAtrI) Apatu nathI, prathama te eka kiyAvAdI khIjo akriyAvAdI temanu tulyapaNu kevI rIte thAya? ane pratyakSa judA abhiprAyavALA chatAM eka niyatithI tenA niyatapaNAthI A maMnenI tulyatA manAvazeA aa te tamArA kharA mitrA mAnI leze, (nyAye cAlanArA nahi mAne) kAraNa ke niyatinuM apramANa che, apramANapaNuM thADAmAM ame upara atAvyu che,vaLI tame kaheA che ke huM je du:kha vigere bhAgavuM chu, te me karyuM nathI, " te tamArU vacana khALaka jevuM che, ( khALaka paNa tevuM na mele!) tame eTaluM paNa jANatA nathI ke janmAMtaramAM je zubha azubha karma karyo hAya, te ahIMAM bhAgavAya che, kAraNa ke peAtAnA karelAM karmanAM phaLa Apa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com dd Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . sUyagaDAMga sUtra bhAga 4 che. vAmAM jIvone pUrvakRtya ja IzvararUpe che teja kahyuM che ke, yadiha kriyate karma tatparatropabhujyate mUlasikteSu kSeSu. phalaM zAkhAm jAyate // 1 // ahIM karyA je karmo parabhave bhegavAya. mULe siccAM jhADa te zAkhAmAM phaLa thAya yadupAttamanyajanmani zubhamazubhaM vA svakarma pariNatyA tacchakyamanyathA no kartu devAmurairapi hi // 2 // pUrva janme je kyAM, zubhAzubha phaLa ahIM te badalavA sura asura, thAya samartha nahIM. AvuM najare dekhavA anubhavavA chatAM niyativAda mAnanArA anAryo yukti rahita niyatine pakaDI beThelA pApa puNyanAM phaLa na mAnIne pApa karI viSaya sukhanI tRSNamAM du:khI thayelA che. A cothA puSa niyativAdanI kathA thaI, have te cArenI vAta TuMkANamAM samajAve che, (1) te jIva teja zarIra mAnanAro (2) paMca mahAbhUtanI sRSTi mAnanAro (3) Izvara badhuM kare che, tevuM mAnanAre (4) niyativAdane mAnanAra. te cAremAM judI judI buddhi che, judA judA abhiprAya che, judAM judAM anuSThAna che, judI judI daSTi (maMtavya) che, judI judI rUci-cittane abhiprAya che, judA judA prakAre adhyavasAya (vicAra) karI judAM judAM ToLAM - baMdhAIne mATe udyama karanArA che, gharane parivAra mAtA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina Azrama-sthApanA-1984 amadAvAdamAM 1984nA Aso vadI ame eka zrAvakanuM AzrayanA sthAnanA abhAve je rIte ispitAlamAM mRtyu thayuM che tevuM aniSTa vartana bhaviSyamAM koI paNa jaina pratye na thAya tene khAtara teja samaye A Azrama amadAvAdamAM ughADavAmAM AvyuM che paNa tenA mATe joIe tevI cogya jamIna na maLavAthI haju kaMi karAyuM nathI, samaya kharAba tathA aMtara kalahAne lIdhe junAM dharma khAtAMne dhokA pahoMce che, te navA khAtAMne kANa madada kare, chatAM jemaNe ke 'IpaNa madada karI che, tenA pramANamAM egya madada apAI che, jemane te saMbaMdhamAM vizeSa jANavuM hoya - temaNe patravyavahAra karavo. - Azrama taraphathI chapAyela pustaka mUlya ApIne levAthI che paNa tene mATe Azraya maLe tema che. | A khAtAnA niyamone rajIsTara karavA mATe tenI kApI nA chapAvI sabhAsadone ApI che jemane na maLI hoya temaNe ke amadAvAda luNAvADe sAMkaLacaMda phakIracaMda pAsethI maMgAvI levI, lAla ha ane sudhArA vadhArA mATe sUcanAo karavI. sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvikA A caturvidha saMghanA rakSaNa the" je kaMi upAyo levA joIe, te sivAya saheja bheda mATe je 8 kalA che, te dUra karI samasta saMye jJAnadarzana cAritra ArAdhI 8 mokSa meLavavAmAM lakSa rAkhavAnuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zlcPhlt natato sastuM, suMdara ane saphAIdArI kayAM orDara Apa dhI "jaina vijayAnaMdI kaNapITha bajAra suta amArA chApakhAnAmAM agrejI, TAIpamAM ke.sI kADa, kacaro, leTarapepara, nATapepara, mema-Dama, lagnapatrikA, heDalA, huMDImuka bhADAnI kaprIya bu ke, AMkaDAmuka vigere dareka jAtanuM chApavAnuM kAma ghaNI sArI rIte raMgabhegI zAhImAM grAhakanAM dIlapasada TAImasara kIphAyata bhAve chApI A5vAmAM Ave che. temaja dareka jAtanA kAcA pAkA AIDIMganuM kAma paNa ghaNuM majabuta tathA saphAIdAra thAya che. pustako chapAvatA pahelAM huM mAne pUchAvavA khAsa bhalAmaNa che. hemA taraphathI pragaTa thayela jana pravacana bhA.-1lA vAMcI jevA bhalAmaNa che. dazavaikAlIka vigere pustake janI (ALabAdha) TAIpamAM chapAelA che. namunA jevA khAsa vijJAti che. gaNeta paTA, vakAlatanAmAM, darakhAstanA phArma vi. taiyAra maLe che. - eka vakhata padhArI khAtrI karo. lakho yA mA: - menejaraH- badAmI budhasa, mAlIka:-maganalAla pI. badAmI vakIla. dhI "jena vijayAnaMda" mI. esa. kaNapITha bajAra-surata, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com