Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ cessetecGEE-054664GERCELEGR E Esss ma // zrIjimAya namaH // 990009399apaapaapaanaaasaa99990Saaaaaaaavs 9950399900 PCOCOCK [ gayabaddha ] TA // zrI bhuvanabhAnukevalicaritram // (kartA-zrIiMdrahasagaNI) ... W 2003050000000000000E 350000 4200909535999909alccesses 550asces -: chApI prasiddha karanAra :viThalajI hIrAlAla haMsarAja (jAmanagaravALA) vikrama saM. 1993 kiM. ru. 200 jAmanagare sUryodayamudrapAlaye mudritama O ROSES080paraces vIra saM. 2463 sane 1937 Genderccreescese96001 PRESENEFEERE-EM0Lber
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
_
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrI jinAya namaH // - bhuvana 1 // // athazrI bhuvanabhAnukevalicaritraM prArabhyate // [ kartA-zrI iMdrahaMsagaNI.] chApI masiddha karanAra-viThalajI hIrAlAla haMsarAja-(jAmanagaravAlA) Malai MEDGEMEEDOMNiBiE astIha jaMbUdvIpe meroH pazcimAyAM dizi gaMdhilAvatI nAmA vijayaH, tatra ca nivAsaH sarvasaMpadA, a nilayo niHzeSavilAsAnAM, gRhaM samastasahyavahArANAM. anAsyadamazeSapApavyApArANAM, dhAma dharmakarmaNAM, B | valayitaM prAMzuprAkAreNa durgakRtamatigaMbhIraparikhayA. samagrAzcaryaniketanamativistIrNamavanivanitAzirastilakabhRtaM vijayapuraM nAma nagaraM. tatra cArAdhyaH pArthivasahasrANAM, prathamaH satvavatAM, agresaro vikramiNAM, ISI pAtraM samagrasaMpadAM, jaladhirbuddhisaritAM, vihitabahuvismayo mahAmaMtriNAM, kamanIyatAhitakAmavibhramaH
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 2 // | kAminInAM, mahAkarikuMbhasthaladalanakaThinakarAkRSTaripuramAnavaratakRtakeliH, prabalaparavalAcalanicayanirdaH / / lanadaMbholizcaMdramaulimahAnareMdraH. tasya samastadigvalayavistArikIrttikAminIkamanIyapriyAnusatuH, daMDamAtra- prasAdhitAnekabhRbhartuH sakalabhUpAlAbhilaSaNIyavarAjJaizvaryaprAjyaM vipularAjyaM paripAlayataH, kadAcitsubhaTa- koTiniraMtarAsthAnasabhAlaMkArimahAratnaviSTaroparyupaviSTasya, pUrvadigvadhUvadanakamalamudyotitaM, jhaTityeva samu. | datAnekaravimaMDalAtizAyinA pravaratejaHpuMjena, samAzvAsitamazeSamapyAsthAnamakasmAtsamaMtataH zanaiH pravR| ttasurabhizizirapavanapaTalena, utkarNitaM samagramapi nagaramatarkitAtucchocchalitakalakaMThakinnaragaNairgIyamAnamadhurageyadhvanobhiH kSaNAtsamAgatamavalokanIyatAM gaganamaMDalamamarasuMdarIcaraNaraNannupUraravonmizramaNighargharIjhAtkAraiH, vyAptamaparizeSamapi dikcakramatirabhasaparipaThatsurabaMdivRMdakolAhalena, badhiritamAzveva , va bhabalayamAsphAlitAtitumulasuraduMdubhiraveNa. tato rAjA sahasaiva kiMcidAsanAdutsthApya niHzeSabhUpAlamaM. vaDalImaMDitAsthAnajanasahita eva savismayabharaM sotkarSa sotkaMThaM ca kiMcidbhAlatalAvAGmukhavinivezitavA maikakaratalaH, kamaladalapaTalakomalamasUrakopari dakSiNabhujakaratalAvaSTaMbho nizcalIkRtya dattakarNayugalona visphAritAcalalocanazca aho kimetaditi yAvacciramavalokayati tAvallalATapaTTataTaghaTitaghanazrIkhaMDa- // 2 // SODELEDDDDED jina jina jina MDO
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana vari // 3 // Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui jatilakA karakalitasphuratkanakadaMDA pInapayodharAvalluThannirmalAmalakasthUlamuktAphalahArahAriNI pratihArI || pravizya praNamya ca saharSa bhUpaMprati vijJapayati, he svAmin samAgato'sti pratihArabhUmau devaniyuktaH ni | pUrvadigudyAnapAlakaH, atastasya kaH samAdezaH ? rAjJoktaM bho pratihAri taM satvaramatra pravezaya? tayApi | tathaiva kRte sa udyAnapAlakastatrAgatya vinayena bhUpaM praNamya zironyastakarakudmalaH saharSamavAdIt. abhi- naMdyase deva pracurasurakhacaranaranivahAnugatasya pavitrIkRtapUrvadigudyAnabhUbhAgasya sugRhItanAmadheyasya bhuvana- bhAnunAmnaH kevalinaH samAgamanena. tataH samAkarNitatadvacano bhUpAlaH sikta iva pIyUSavarSeNa, vilisa na ivAkasmAtsarasamalayajarasena, samAliMgita ivAnaraktatribhavanazriyA, avagADha iva ratisAgare, kSaNama. janmilItalocano vaco'gocaraM kimapyanubhUya sukhaM dadau tasmai pAritoSikabhUridAnaM. tato'sau bhrUkSepamAtra praguNIkRtasamagrasAmagrIkazca samArUDhaH kelAsazailAnukArimahAkarivaraskaMdha, pratihatasUrapratApaH surAsuramathyamAnakSIranIradhiDiMDIrapiMDapAMDuramahApuMDarIkeNa, vIjyamAnamUrtiH zaraccaMdracArucAmaranicayena, veSTitaH | karighaTAbhiH, parikaritasturaMgasamuhaiH, parivArito ratnanirmitarathanikaraiH, zobhitaH subhaTakoTibhiH prAptaH | krameNa pUrvadigudyAnaM, Agatazca bhagavataH kevalino locanagocaraM, dUrAdavatIrNaH karivarAta. tato'tihRSTaH / // 3 // ELED DIEODODDDDDDDDDDDIE DI
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ rima bhuvana DEEPREMEDIEnAva Daila MEHETTEER parityajya puMDarIkaM, vimucya mastakAnmukuTaM, saMtyajya tAMbUlaM, apahAya hetisaMsarga, vikSipya ratnapAduke - jalakSAlanakRtakaracaraNavadanavizuddhiH, vinayanamramUrdhA, mIlitakarakudmalaH, kRtaikAgranayanamanAH, pravizya - vidyAdharAmaraniraMtarAM sabhAM, mahAkanakakamalopaviSTaM bhagavaMtaM kevalinaM bhaktibhara nirbharastriHpradakSiNokRtya praNamya satkRtya ca samupaviSTaH samucitapradeze yojitakarayugmaH savinayamavAdot-bhagavannanugRhItA vayamatarkitaroramaMdiraratnavRSTikalpena nijAgamanena. AptIca svAminmama kaumArye ko'pi kiyAn sumuni| saMsargaH, kevalaM bAlabuddhitvAttadAnavagatatathAvidhaparamArthena mayA na kiMcidanuSTitamAtmahitaM, saMskAramA trameva kiMcittarAhitaM mayi. pazcAdrAjyabhAranirbharatamaHpaTalavilaptatatsaMskArANAM viSayamUrchitamanasAM sarva| thaivAsaMjAtasAdhudarzanAnAmatikrAMta etAvAn kAlo'smAkaM. tato'naMtarAtItatamocaramasamaye vinidreNa | | kathamapi ciMtitaM mayA, aho! aparimitamahAraMbhakoTikRtapravarapApasaMcayasya tatprakopakAle bhavAMtaramApa- | | nasya mama kaH zaraNyaM bhaviSyati? pRcchAmi ca kaMcana muni yadi kvacit pazyAmi, paraM pUrvAvAptamunisaM| sargapravarapotaparibhraSTAnAM saMsAramahArNavamadhyamagnAnAM mahApApakarmaNAmasmAdRzAM durghaTatamametaditi sakheda | | evAtivAhya rajanIzeSaM, vidhAya prAtaHkRtyaM yaavdaasthaansbhaayaamhmupvissttstaavnmhaasrsiivmrupthiken,| [ola Rao IT DDDDDDDDD Daag DD // 4 //
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra bhuvana | grISmavRSTiriva cAtakakuTuMbena, sahakAratarupaMktiriva pracaMDacaMDAMzukaranikaropatatena, pIyUSapUritakUpikeva mahArogopadrutena, kuto'pi puNyodayAtsamupalabdhA mayA yuSmadAgamavArtA. tat zravaNAnaMtarameva ca mhaahve| hetinivahopahanyamAno mahAkAtaraH zaraNyasubhaTapRSTamiva harSabharanirbharaH prApto'haM yuSmaccaraNadvayaM. tato | vidhAya mayi prasAdaM kRtvA ca kAruNyaM kathyatAM kimatra mama zaraNaM bhaviSyatIti. tato dazanadIdhitinidalitatamaHpaTalo munIMdraH prAha mahArAja! tattatra tava zaraNaM bhaviSyati yatpratipannamanyairapi bhavAhazairvizeSatastvasmAbhiriti. etadAkarNya rAjA savismayamISadvihasyAvocat-bhagavan bhavatAmapi jagadekazaraNAnAmanyaH ko'pi zaraNyamiti mahadAzcaryamiti nivedyatAM ko'yaM vyatikaraH? tato munIzvaraH prAha mahArAja! mahatIyaM kathA. savyAkSepAzca bhavaMtaH, tatkimatra nivedyate? mahipatiruvAca maivamAdizaMtu va bhagavaMtaH, na hi maMdo'pi pIyUSapAnamAsAdayannutsuko bhavati viSapAnAya. zikhaMDina iva meghAgamo mama / samavalokayata evAgatA yUyaM, nAsti mamAnyaH ko'pi vyAkSepaH, tato nirvikalpaM proNayaMtu pUjyAH va suciramapi madIyazravaNayugamidaM svavacanAmRtaprakSepeNa. tato jagAda jJAnI zrUyatAM tavahitena cetasA. astIhAnaMtalokasya / nivAsaH sarvasaMpadAM // niketanaM samastaizca / na nirmuktaM narottamaiH // 1 // "
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ caritraM 15 // 6 // jiE EMIERREEMEDIE / parAparavibhAgena / nirmuktaM zAzvataM mahat // puraM lokodaraM nAma / samastAzcaryamaMdiraM // 2 // yugmaM // nAso | voM na sA jAti-naM tadgotraM na tatkulaM // na tatpuNyaM na tacchilpaM / na sA vidyA na tadvanaM // 3 // na tadratnaM na sA nIti-nasa dharmo na karma tata // vilAsAzcArunepathyaM / vyavahArakriyA na sA // 4 // | nATakaM ca na tatkApi / yattatra na samIkSyate // kiMcAtra kthyte'smaabhiH| puraM sarvamayaM hi tat // 5 // | tribhirvizeSakaM // sadAtra kaTake dve ca / dharmapApAtmake sthite // anaMte'nyonyamatyarthaM / viruddhe ca mahAbale | // 6 // netAtra pApasainyasya / vazIkRtajagattrayaH // ahitaH sarvabhUtAnAM / moharAjo mahIpatiH // 7 // ta-na thAhi-zakAnapyasau vartayati nijAjJAyAM, cakriNo'pi pravartayati svanirdeze, kiMkarayati samastarAjakaM, dAsatAM nayatyamAtyaSTisArthavAhAdIn prAkRtajanAMzca. tato janayatyadeveSvapi devabuddhiM, aguruSvapi gurumati, atatveSvapi tatvAdhyavasAyaM, kArayatyavastuSu mahApratibaMdha, yojayati sarvathaivAsatkRtyapakSa, pravartayati mahA| pApakriyAsu, kArayati hiMsAM, jalpayatyalIkAni, grAhayatyadattAni, sevayati parakalatrANi, saMyojayati mahAraMbhaparigraheSu, janayati mahAgRddhI rAtribhakteSu, kSipati krodhamahAjvalane, avaSTaMbhayati mAnazilAnicayena, daMzayati duSTamAyAbhujaMgImukhena, pAtayati lobhamahAsAgare, badhnAti putrAdipremabaMdhapAzaiH, niyaMtrayati // 6 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavana caritra // 7 // TEED TO I amolana aaor a nika | kalatrAdyanurAganigaDaiH, tataH pAtayati samRddhibhyaH, janayatyamAhAtmyaM, utpAdayati dInatA, saMpAdayati | zaucyatA, nayati durgati, kSipati mahAnarakeSu, Anayati tiryakSu, prApayati kumAnuSeSu, viDaMbayati tatra | dAridryadorbhAgyaparaparibhavAdiviDaMbanAbhiH, pravartayati pApakriyAsu, punargamayati narakAdiSu. ___ityevaM bhramayatyeSa prANino bhavasAgare duHkhaughapIDitAn, tena teSAmeSo'hita ucyate. kopAhaMkAralobhAyai-ranaMtaM kaTakaM ca yat // tasyAjJAkAribhUtAnAM / tadevAhitadaM sadA // 1 // rAjA caaritrdhrmaakhyo| dharmasainyasya nAyakaH // samyagdarzanasabodha-sadAgamazamArjavaiH // 2 // gAMbhIryamArdavaudArya-satyazocada-na mAdibhiH // anaMtasubhayukto / jIvAnAM hita eva saH // 3 // yugmaM // tathAhi-janayatyasau deveSveva na devabuddhiM, guruSveva gurumati, tatveSveva tatvaciM. tyAjayatyavastuSu pratibaMdha, pravartayati sakriyAsu, rakSaya- tyAtmavatsamastabhUtagrAma, parihArayatyanRtaM, nivArayati steyaM, niSedhayatyabrahma, zithilayatyAraMbhaparigrahabuddhiM, na va niyamayati rAtribhojanaM, bhUSayati prazamena, maMDayati mArdavena, samalaMkarotyArjavena, tarpayati saMtoSeNa, | va mocayati nibiDasnehabaMdhanAta dalayatyanurAganigaDAni, ihApyAropayati mahAsamRddhatve, janayati gurutAM, H sthagayati samastalaghutAM, saMpAdayati sarvajanazlAghyatAM, nayati sugati, niruNaddhi narakatiryaggatI, utpA- DDDDDEDDDDDDDDDDDDDDD 7 //
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 8 // DEEET HDHINDE HD Taalaa MDHEREILD mAdayati maharddhikadeveSu, prApayati sumAnuSeSu, upalaMbhayati bodhi, susthIkaroti rAjyaizvaryasobhAgyapUjyatvA-II nari dibhiH, pravartayati saddharmakriyAsu, punarnayati mahArddhikadeveSu. ityevaM sukhayatyeSa / bhavavAse'pi dehinaH // | paryate prApayen mokSaM / hitasteSAmayaM tataH // 1 // ityevaM dve ime sainye / sadaivAvasthite tayoH // sukhaduHkhArthe / raNaM naiva nivartate // 2 // kAlo'naMtastvatikrAMta / etayoyudhyamAnayoH // jayaH parAjayazceha / / kadAcit kasyacinmataH // 3 // garIyAn yena tebhyo'pi / trailokyasyApi nAyakaH // rAjA karmapariNAmA - -bhidho'stIha maharddhikaH // 4 // zubhAzubhAdirUpeNa / vicitro'sau nigadyate // alakSyaH sthUlabuddhInAM samakSyo yoginAM mataH // 5 // bhrAtAsau moharAjasya | jyeSTo lokasthitilaghuH // bhartA kAlapariNatyAH / / samartho nATakapriyaH // 6 // tathAhi-devAnapyaso gardabhayati, gardabhAnapyamarayati, tirazco'pi nAraka-18 yati, nArakAnapi tiryagayati, dviradAnapi kITayati, kITAnapi dviradayati, cakriNo'pi raMkayati, raMkAnapi nareMdrayati, IzvarAnapi niHsvayati, niHsvAnapi kSaNAdIzvarayati, nIrujo'pi sadyaH sarogayati, sarogAnapi praguNayati, sazokAnapi niHzokayati, niHzokAnapi sazokayati, sukhino'pi duHkhayati, / duHkhitAnapi sukhayati. // 8 //
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 9 // lavijana kavi vi va wwali la samartha eSa ityevaM / citrarUpazca kIrtitaH // asaMkhyairnArakaH pAtra-devamAnavasaMbhavaiH // 1 // tiryagpA trairanaMtaistu / moharAjena sUtritaM // nATakaM nartayanneSa / ullasatyeva tatpriyaH // 2:: cAritradharmapakSe'so / zubharUpaH pravartate // anyadA moharAjasya / pakSaM poSayate'pi ca // 3 // yatrAsau vartate pakSe / jayastasyaiva / / | nizcitaH // parAjayo'nyapakSasya | tatsAdhAraNatA tataH // 4 // sainyadvaye'pi vijJAya / ruSTo mohanarAdhipaH / // anyadA taM babhASe ca / yathA tava sadA vayaM // 5 // hitaM karmaH priyaM vcmo| vartayAmo bhavatpriyaM // nATakaM prayatA eta-nityamete tu vairiNaH // 6 // sadAgamAdyAstadgaM / kurvate nityameva hi // AkRSya yena pAtrANi / nivRtI prakSipaMti te // 7 // kulakaM // tathApi pakSameteSA-mAzrityaite vayaM sadA // na cUrNitA bhavataikena / na vidmaH kena hetunA // 8 // ceSTAM hi ko vijAnAti / tavemAM citrarUpiNI // 1 tato vihasya zIrSa ca / cuMbitvAliMgya cAdarAt // 3 // karmasaMcayabhUpAlaH / sAzrunetro'bravIdamuM / vatsa a jAnAmi tacceSTAM / yattvaM brUSe tathaiva tat // 4 // yugmaM // nirmUlya satataM cAjJAM / ramaMte te mamApi hi // tathApi kiM karomyatra / dAkSiNyamidamIdRzaM // 5 // anaMtakAlAdAyAta-metairapi samaM mama // kuveM | kadAcittatkiMci-cirAtteSAmapi priyaM // 6 // yugmaM // yUyameva punazcitte / sadaivAvasthitA mama // tad [D ME D DID DESILD DID @ DOOD / / / 9 / / ja
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritra 10 // Too MEEM HERE va brAhi yatpriyaM vatsa / tava saMpAdayAmyahaM // 7 // Aha mohanRpastahiM / nijAvyayapurAnmama // sahAyAn / dehi saMsAri-jIvAMstAnevayairayaM // 8 // nirmulyate samagro'pi / zuklapakSaH sukhAvahaH // tataH karmanRpe. NApya-saMvyavahArya pattanAt // 9 // dUrabhavyA abhavyAzca / dattAstasya sahAyinaH / / moharAjastataH sArdha sarvatra vijabhate // 10 // kulakaM // sainyaizcAritradharmasya / vArtA sA prahitA tataH // jAtaM sarvalA nirAnaMdaM / nirutsAhaM gatakriyaM // 11 // dRSTvaitattAdRzaM maMtrI / maddodhaH prAha bhUpatiM // kimevaM sthIyate deva / tilA | nizceSTeH satvavarjitaH // 12 // ApatsUpAya eveha / mahadbhizciMtyate sadA // pAdaprasArikA stroNAM / kAta rANAM ca zobhate // 13 // nirupAyo hi yastiSTeta / pradIpte vahinA gRhe // sarvasvadAhaM saMtyajya / tasyAnyat kiM prajAyate // 14 // grasto'pi tamasA sUraH / kiM vimuJcati vikramaM // grastAzeSastathaivAsau / kiM | na dyotayate jagat // 15 // tato'valaMba dhIrasva-mupAyazcityatAmiha // rAjA tamAha sarve'pi / tvayyupAyA va vyavasthitAH // 16 // yadvatsa tvaM vadasyatra / tatkurmaH kevalaM vayaM // praNamya khAminaM prAha / sadbodho vinayA-9 nvitaH // 17 // karmapariNAmapAveM | gacchAmastarhi satvaraM // dagdhAnAM vahinA yasmA-dvahireva sadoSadhaM // 18 // na ca zatruriti jJAtvA / nAnuvRttirvidhIyate // sarvasvaM yena nirdagdhaM / so'pi hyagnirupAsyate // // 10 // EEEEEEEEE RIDE STE To Ela ODDO DO IMI MED
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 11 // Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui | // 19 // tatpakSaM ca zubhaM sarvaM / poSayAmo vayaM sadA // paryate'smatkRtaM tena / sarvanAzaM sa AtmanaH // 20 // | jJAtvApyasmadanuvRttiM / kAMcideSa kariSyati // na caikAMtena duSTo'yaM / duSTamohAdivatsadA // 21 // yugmaM // ityAdisadbodhoktaH / puraskRtya tameva saH // cAritradharmastasyAMte / gataH svalpaparicchadaH // 22 // karmasaM| cayabhUpAlaH / sadbodhenoditastataH // velAmetAvatI yAva-yuSmAbhistAvadIdRzI // 23 // na kRtavaikapa kSe'nu-vRttiyaM samAstataH // idAnI mA kurudhvaM na / upekSAM pAlyatAM sthitiH // 24 // yugmaM // ciraM va sthitvA tatastUSNIM / vimRzyaiva mahIpatiH // tata eva purAdekaM / samAnIya sahAyakaM / / 25 // sadbodha- - a syopadazva-muvAca zravaNe zanaiH // eko yuSmAkamapyeSa / sahAyaH prakaTaH kramAt // 26 // yugmaM // bhaa| viSyaMtyadhunA tvasya / te'dyApi pratipaMthinaH // anuvRttyA mamApyete / kuTuMbavighaTAnyathA // 27 // ityAka-- rNya tato dharmaH / sadabodhena samaM gataH // svasthAne pRSTavAMzcaivaM / kiM tena kRtamIdRzaM // 28 // prabhUtAn 1 moharAjAya / sahAyAm dattavAn yataH // ekaM tu naH samApi / kadAciddarzayiSyati // 29 // tato vihasya sadabodhaH / prAha kiM na zrutaM jane // prabho nAze gavAM prApti-gomayasyApi zasyate // 30 // moho | bhrAtAnurakto'sya / vairiNo hi vayaM sadA // aharnizamapyetasya / kSayAyaiva yatAmahe // 31 // lokasthityA // 11 //
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 12 // JEE MENIMELIEFILMS jaba MEHRI 9 bhaginyApi / jyeSTayA karmabhUpateH // anaMtAMzena mohasya / vayaM saMbhAvitAH sadA // 32 // eko'haM zatra- | | vo'neke / tadapyatra na kAraNaM // suro hi dalayatyeka-stamAMsi pracurANyapi // 33 // tadarzanaM ca kAlena | / / bhaviteti na khedakRta // yasmAd bubhukSitasyAl / pAkaM nAyAtyudaMbaraH / / 34 // dhIrA bhavata tayUyaM / ja deva yasmAdbhaviSyati // kramAt susthamidaM sarvaM / kAlenAzubhahAnitaH // 35 // atrAMtare sarvametadatyaMtAvahitamAnasaH zrutvA caMdramaulibhUpAlaH saharSazcetasyaciMtayata, aho sadabodha na maMtrI sAdhuryathArthanAmaivAso, ka evaM vaktumapi jAnAti ? ata eva sarvathApyanugrahitA vayamanena sAzcarya munIMdrAkhyAnakathanenetyAdinimolitalocanaH kSaNaM paramAnaMdamanubhUya prAha, bhagavan ! tatastasya cAritradharmadattasahAyasya jIvasya purataH kiM jAtamityutsukAstavyatikarazravaNe vayamityAdhAyAsmAsu prasAdaM tadudaMto meM | nivedyatAM? jJAnI prAha-samAkarNayatu mahArAjaH, tataH karmapariNAmabhUpenAsaMvyavahAranagarAtsamAnIya | mukto'sau vyavahAranigodeSu, sthitazcAtmanA tatsamIpa eva kRtapracchannarUpaH. tato jJAto'yaM vyatikaro mohAdibhizciMtitaM ca-aho'yamasmadIyanAyako nArada iva kelipriyo loleva ghaMTAyAH, maNiriva Damarukasya, nalaka iva kolikasya, mRdaMga iva mAtaMgasya sadaivobhayapakSagAmI punaH punarAkhyAyamAnamapi na of fair D E DID ED ED DEEP Ta // 12 //
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 13 // aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaE va kiMcidvettyasau, bhRtaghaTasyeva sarvamapi pArzvata eva bajatIti satyIkRtaM cAnena. svabhAvo nopadezena / zakyate kartumanyathA // sutaptAnyapi toyAni / punargacchaMti zItatAM // 1 // bhavatu, tathApi svabhujabale. naiva kAlocitamanutiSTAma iti saMciMtya samAyAtAzcAritradharmasainyabhaviSyatsahAyabhRtasya tasya saMsAri| jIvasya samIpe, prakupitA mohAdayaH, vidhRtazcAyaM teSveva vyavahAranigodeSu vicitrAnaMtaduHkhakoTiranubhava| nanaMtotsarpiNyavasarpiNIryAvat. tataH kadAcitteSu kiMcitkathamapi viralIbhUteSu mohAdiSvavasaramupalabhyAna nItaH karmapariNAmenAso nigodajIvaH pRthivIkAyakeSu. tatrApi duHkhalakSANyupadarzayadbhiH saroSaimohAdibhiH | va kadarthitaH so'saMkhyeyotsarpiNyavasarpiNIryAvat. tatazcAMtaraM kiMcidupalabhyAnIto'yaM karmapariNAmenApkAyina - keSu, tebhyo'pi tejaHkAyikeSu, etebhyo vAyuSu ca. teSvapi pratyekaM taimoMhAdipratipaMthibhiH prakupitairnAnA| duHkhopadarzanapUrva kadarthito'saMkhyeyotsarpiNyavasarpiNIryAvat. tato niruddho'sau saptatisAgaropamakoTiryAvat | / pratyekataruSu, iha cAMtarAMtarAtiprakupitestairduSTemoMhAdibhirasau varAkaH saMsArijIvaH kadarthitaH. punaH punaH | 9 parAGmukho'so vyAvRtya vyavahArinigodapRthvyAdiSu nItvA tathaiva taiH kadArthatastAvadyAvadekeMdriyeSu punaH | | punarniruSTyAsaMkhyeyAn pudgalaparAvartAn. tata etAvataH kAlAt kiMcidaMtaramupalabhya nIto'sau karmapariNA // 13 //
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 14 // DEEM ED niji jana MDM mena vikaleMdriyeSu. jJAtvA caitatpRSTataH samAgataimohAdibhirbadhdhvAso skhalitastatrApyasaMkhyeyAni varSasaha| srANi. tataH prakupitohAdibhiH punarasau nItvA kSiptaH pUrvoktanigodAyekeMdriyeSu, nirudhya ca tatra vidhRta to'sau tathaivAsaMkhyeyapudgalaparAvartAn yAvat. punarAgataH kadAcidvikalendriyeSu so'saMkhyeyakAlaM yAvadhdhatvA / tatra taiH kadarthitaH. evaM vikaleMdriyeSu gatAgataM kurvANo'sAvanaMtAn pudgalaparAvartAn yAvattaiH kadarthitaH / kadAcitkasmiMzcidaMtare kathamapi nIto'sau karmapariNAmena saMmUrchimapaMceMdriyeSu. tatrApi dhAvitvA prAptaimona hAdibhiraSTasu bhaveSu pUrvakoTipRthaktvaM yAvannirudhyamAnaH kathacitpuratazcAritradharmasainyamasya samAsannIbhaviSyatIti bhItaiH punarapi sa kSiptaH pUrvAbhihitaikeMdriyeSu, tatastathaiva teSu vikaleMdriyeSu saMmRrchimapaMceMdriyeSu / ca. tatra gatAgataM kurvANo niruddho'sAvanaMtAn pudgalaparAvartAn. tato'nyadA kathamapyAnIto'sau karmabhRpena / | garbhajapaMceMdriyatiryakSu. tatrApi tvaritamAgataimohAdibhiraSTasu bhaveSu pUrvakoTIpRthaktvaM yAvadvidhRtya prabalojjvalitakopaiH punIta ekeMdriyAditastiryapaMceMdriyaparyaMteSu, niruddhazca tathaivAnaMtAn pudgalaparAvartAn. - anyadA paMceMdriyatiryakSu matsyAdibhavamAgatamamuM vokSya ciMtitaM mohAdibhiH, aho ! na sthAsyatyeSa karmapariNAmo'mumagrato'gratazca saMcArayan, darzayiSyati ca kadAcidripupakSamapIti taiH prakupitaiH pravarti- ADM 14 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM | | to'so mahApApeSu, kArito'navarataM jIvaghAtaM, preritaH kevalaM mAMsabhakSaNeSu, tataH pAtito mahAnarakeSu, | dhRtazca tatrAnaMtaduHkhAnyanubhavannasaMkhyeyakAlaM. anyadA ca tataH samAkRSyAnIto'so karmabhUpena zakuMtAdiSu. | tato'tiruSTaimohAdibhiH punIto'yaM tathaivaikeMdriyAdiSu narakAvasAneSu sthAneSu, tatra ca gatAgaterniruddho'naMtAna a pudgalaparAvartAn yAvat. anyadA ca tataH kathamapyAnIto'sau karmanRpeNa saMmUrchimamanuSyeSu. tatrApi satvara | mAgatya mohAdibhiraSTasu bhaveSvaSTAvevAMtarmuhUrtAni dhRtvA zIghrameva tataH punarapyekeMdriyAdiSu saMmUrchimamanu-na na vyaparyaMteSu jaMtuSu gatAgatedhRto'naMtapudgalaparAvartAn. tato nIto'nyadA kathamapi karmapariNAmenAyamanAryana dezodbhavagarbhajamanuSyeSu. tatazcakito mohaH, kSobhamupAgatAH sarve'pi tassainikAH, aho! hatA vayaM, dUra mAnIto'sau vairI! tato rasagRdhdhyakAryapravRttinAmakAbhyAM yoSidbhyAmutthAya proktaM, ko'yaM nAma bhavatAM saMkSobhaH! ayaM hi varAko'tra sthito'smAkamapi sAdhyo'sti, AjJA cedamuM gale badhdhvA yuSmadAsatAM nayAvaH. tat zrutvA raMjitena mohanRpeNoktamaho'smaddale strINAmapyetAvAnavaSTaMbhaH! he vatsike ! gacchataM tatra zIghra va yuvAM ? kurutaM ca kArya ? siddhirbhavatu bhavatyoH kAryeSu, vayamapi sasainyAH kariSyAmo yuSmatsahAyaM. sAvaSTaM bhatayA vyavahariSyAva AvAmiti pratizrutya gate te. pravartito'sau rasagRddhayA madyamAMsAdyapeyapAnAbhakSya Do MEEEEEEEEEEMnajini ELEME COCODDODDEDDDDDDDED / / // 15 //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM TO IEM TE TO M // 16 // bhakSaNeSu, akAryapravRttyA ca prerito mAtRsvasrAdyagamyagamaneSu, tataH pAtito'cirAdeva mahAnarakeSu. ityevaM / punarapi nItvA matsyaikeMdriyAdisthAneSu niruddho'sAvanaMtapudgalaparAvartAn yAvat. anyadA ca kathamapi nI to'yaM karmapariNAmabhUpenAryadezodbhavamAtaMgeSu. tatrApyabhakSyabhakSaNAdibhirnarakapAtAdikrameNa rsgRddhykaary| pravRttibhyAmeva lolayaiva vyAvRttya sa vidhRto'naMtapudgalaparAvartAn. tata AryadezeSvapi vezyAdikulotpannaH sa tAbhyAmeva prabhUtavArAn vyAvRttya vyAvRttya vidhRtastAvatkAlaM. kadAcicca kSetrajAtivizuddhaM mAnuSatvaM na prApitasya tasya pArzve preSito mohanRpeNa darzanAvaraNakarmanAmA sAmaMtaH. tena ca kRto'so jAtyaMdhaH pASAa Nakalpo virUpaH. evaM taM sarvathA zocanIyaM kRtvA vRthAsaMpAditamanuSyabhAvaH sa kSiptaH punarapyekeMdriyAdiSu, niruddhazca tAvaMtameva kAlaM. kadAcitpunarapi karmapariNAmena sa samAnIto manuSyabhavaM. tatrApi darzanAvaraNasAmaMtastaM dhRtvA mUkatvAdinA kadarthitavAn. evaM kANakhaMjatvAdibhAvastaM bIbhatsarUpaM vidhAya lIlayavA| naMtavArAnanaMtapudgalaparAvartAn yAvadviDaMbitavAn. kadAcittu kaSTAt karmapariNAmena punarapi manujabhAva| mAnIto mohamahIpatipreSitenAsAtavedanIyaduSTacaraTena kadAcidAjanmata eva kRto mahAkuSTI, vAtakI, mahodarI, jvarI, atisAro, kAsI, zvAsI, bhagaMdarI, gulmaraktI, pittI, azovikArI, zirorogI, kapAlarogI, EETaas Maa
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM ID SEE | netrarogI, karNakaMThatAlujihvAdazanoSTakapolAsyarogI, hRdayazUlI, kukSizUlI, pRSTazUlI, AmadoSI, pramehI, | arocakI, kSayAdirogI, kSINadehaH sadaivAtucchocchalattotravedanAsaMghAtena kraMdan paridevamAnaH zocayan | vilapan yathAdarzameva paricitAparicitavijJAvijJasamastajanebhyo nivedayan dIno bhakSayan mUlajAlAni, pibastIkSNakaTukakkAthAn, kurvannatyugracUrNazatAni, anAryajanopadezAtsvanatikalpanAto vA svazarIrapaTukara| NecchayA bhakSayannabhakSyANi, pibannapeyAni, kurvannakAryANi, pravartayan maMtrataMtrabalividhAnAdiprayogeSu / va mahAsAvadyAni, samucitamahApApabharo'naMtavArahAritamanujabhavo vyAvartita ekeMdriyAdiSu prativelamanaMtaa pudgalaparAvartAn yAvaditi. anyadA punaH prApte kathamapi manujatve mohanRpatinirUpitapApamahAdaMDAdhipava tyAdezato jAtaH kvacidAkheTakaH, kvacidvAyurikaH, kvApi sokarikaH, kvacillubdhakaH, kvacit kevalaM mAMsAna zanavyasanI, kvacinniraMtaraM mahAmadyapAnarataH, kvApi vartanIpAtanena, kvacit kSAtrakhananena, kvApi baMdiva graheNa, kvApi karNAditroTanena, kvApi kUTakAradyUtakAradhUrtavidyadiprayogaiH sakalajanavaMcanena, kvacittalA| rakSaguptipAlAmAtyAdikharakarmAcaraNena, kvacitsaMsaktatileApIlanena, kvacinmAMsavikrayeNa, kvApi madirA| vANijyena, kvacicchastralAkSAlohahalamuSalodUkhalazilApaTTagharaTTAdibahusAvadyavastuvikrayeNa samupArjitA- "
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana 18 // Maharaj HD | makuTuMbakutsitaprANavRttiranaMtavArAn vyAvRtya vyAvRtya bhrAMto'sau punarapyekeMdriyAdiSu, tatra ca duHkhArtaH / / | sthitaH punarapyanaMtapudgalaparAvartAna yAvaditi. | evamasmin manujagatinagaryAmanaMtazaH samAgacchati vyAvartamAne cAnyadA mohamahIpatiH kvacitsa| mupajAtaciMta ekAMte svamaMtrimaMDalamupavezya proktavAn-aho tAvadanena saMsArijaMtunA saha madIyAdeze-- nAsaMvyavahAranagarAdArabhya etAvataM kAlaM yAvadayaM mahAbhAgo mithyAdarzanamahattamo'navarataM kSaNamapyavina yukto bhrAMtaH, tatpRSTatazca madAdezenaiva sadaiva tadanucarau jJAnAvaraNAjJAnamahAsubhaTAvapi tathaiva sthito. patalatIyaprabhAvatazcAnenAnAkarNitaM kvacidapi devavArtAmAtramapi. nAvagataM gurunAmApi, na jJAtastatvale |zo'pi, kiMbahunA ! karNe'pi tasya na praviSTAni dharma ityakSarANi, na jJAtaH kiMcijinabhASitasyApyarthaH, | kevalamAhAranidrAmaithunamAtraprasakto babhrAma varAkaH. sAMprataM tvamuM karmapariNAmaH kanakapure'marazreSTinaMdAbhA ryayoH putratvenotpipAdayiSuH zrUyate, sadharmapracAraM ca kiMcittannagaraM, tanna jAnomastasmiMstatra gate kima* smAkaM saMpatsyata iti. tadetadAkarNya mithyAdarzanamaMtriNA datvA'jJAnahastatale tAlAM proktamaho suMdarataraa | meva jAtaM, sakthukuMDasyopari luThito ghRtaghaTaH, yatastaSTyamarazreSTino gRhaM sabAlavRddhamapyasmadAjJAvasthita // 18 // ERE DEHAO DEEDED I DHIRE EaaHEETola
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana DEHRI DID IN MMS LEEEET DICID OLD | meva, tatastatra sarva vayameva bhaliSyAmo yadyasmadyogya vizeSataH kiMcidbhaviSyati, paramanaMtaM devakaTakaM, tato nati | rasagRddhayA'kAryapravRttirujAdibhirmahilAbhirapi sahAyo bhaviSyati, evaMvidhaM mithyAdarzanamahattamasyoccai - | SitaM zrutvA bahizcittavyAmohAsthAnamaMDapopaviSTayA hasitamaTTahAsenaikayA yoSitA paMDakena ca. tato vismito mohanRpo viparyAsanivahanAmaviSTarataH samutthAyovAca. vatse kiM tayA paMDakena cAmunA hasitamatra tataH praNamya sA prAha samastajagadadaHkhotpattaye svayameva niyuktAmiSTajanaviyojikAbhidhAnAM mahApadaM| mAM jAnAtu devaH. tathaiva maraNAbhidhAno'yaM bhuvanatrayApratihatasAmarthyaH zakacakriNAmapyalaMdhyazAsano mahAna | dhATInAyakaH sarvatra pAtitAkAMDaviDvaro yuSmatprasAdAtsabAlavRddhasamastajagajaMtUnAM ca sadaiva vidita va | evAyaM paMDakaH. kimatra kathayAmyahaM ? itazca nIto'sau yuSmabaMdhunA karmapariNAmabhUpena saMsArijIvaH kanakapuravAsino'marazreSTino gRhe, kSiptazca naMdAgarbha, jAtAzca SaNmAsAH, tatazca samupalakSitadevamano'bhiprAyA gatAhaM maraNasahAyinI, tatra copahatastAvattatpitA. jAte ca tasmiMstajananI zeSamanuSyAzca kSaNA- | danema maraNamahAsubhaTena. tataH so'pyupahato varAkastAvadyAvanniSTApitaM nAma tatkulasyApi. tataH kSiptazvAsAvekeMdriyAdiSu, tatra ca bhramannaso punaH sthAsyatyanaMtapudgalaparAvartAniti. evamAvAbhyAmevedaM mahatkArya | " // 19 //
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 20 // DDEEMEHEDEjabana Gael | kRtamasti. mithyAdarzanavacanacAturIM tvayathArthI samAkAvAbhyAM hasitamiti. tat zrutvA hRSTo mohanRpa-19 ki tiruvAca nijasainikAnAmagre aho ! pazyata matsainikAnAM paMDakAnAmapyetAvatsAmarthya ! tato maraNamavo cat, maivamAdizatu svAmI, prabhuprabhAva evAyaM, tathAhi-siddhayaMti maMdamatayo'pi yadatra kaayeN| saMbhAvanA | = guNamavaihitamIzvarANAM // bhiMdyAt sa paMguraruNo'pi kathaM tamAMsi / sUryo rathasya dhuri taM yadi no'kariSyatva // 1 // zAkhAmRgasya zAkhAyAH / zAkhAM gaMtuM parAkramaH // yatpunastIryateMbhodhiH / prabhAvaH prAbhavo hi saH // 2 // tato mohanRpeNoktaM vatsa! ataH prabhRti sarvApatsamUhasahAyasya tavaiva tatra niyogo mayA sthApyate, a ataH samyagnirIkSamANena tvayA stheyaM, manujagatipurImupAgatasya tasya duSTasya tvayA kvacidapi sthAtumapi na na deyaM, satvaramevAvijJAtadharmAkSaro'sau nirmUlamunmUlyaH, pazcAnmukho vyAvartanoyazca. AdezaH pramANamia tyabhidhAyotthitAH sarve'pi maraNAdayaH. ciraM ca nirIkSamANAnAmamISAM samAnIya karmapariNAmenAsau | ja pravezitaH kulaTAnArIgarbhe. tatra ca duSTauSadhAdipAnena prAptaH prANAMtikAvasthAM mahApadA, maraNaghAtazca galito garbhAdapi, tato gataH sa teSvevaikeMdriyAdiSu, bhrAMtazca tatrApi tAvaMtameva kAlaM. tadaMte cAnItaH | va karmaNA kathamapyasau prathamaprasavAyAH striyo garbhe. tatrApi yoniyaMtraniSpIDito mahAvedanAsamudghAtAnniH // 20 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana / / 21 / / pAtito jAyamAna eva saha jananyA punarupasaMhRto maraNena vyAvRtya vidhRtastathaivakeMdriyAdiSvanaMtaM kAlaM. 9] caritraM va evaM kvacidvArSikaH, kvApi dvivArSikaH, kvApi trivArSika ityAyakAMDa eva bAlAdyavastho'nupalabdhadharmAkSaroal snaMtavArAn sarvApatsahitena maraNena saMhRtya sa kSipta ekeMdriyAdiSu, bhrAmitazcAnaMtapudgalaparAvartAn yAvat. itazcAsInmanuSyakSetre zrInilayaM nAma nagaraM, tatra ca dhanatilako nAma zreSTI, dhanamatI nAma tad- gRhiNI, tasyA garbha kSipto'nyadA karmapariNAmenAsau saMsArijIvaH. tadetadvijJAya bhItacetasA niveditaM na mohanareMdreNa mithyAdarzanamaMtriNe. tenApyadhodazA kSaNaM maunamavalaMbya tato vidhUya kiMcicchiro vimucyana na huMkAramabhihitamaho bhaviSyatyataHprabhRti vizeSato'smadyogyaM taddhi kulaM, yadyapi pratipakSasainikairadyapi na | Ha| kvacittadvipratAritaM, tathApyasmAbhirapi sAmAnyata eva tadasmAdviSayIkRtaM vartate, vizeSatastvadyApi na | pratijAgaritaM, paraM tathApi neha devena kApi zaMkA vidheyA, kva gamiSyati bhavadbhidRSTo'yaM varAkaH! aci. rAdeva gale gRhItvA parAGmukho vyAvatyaiva devaM vijJapayiSyAmaH, iti vidhAya pratijJAM labdhabITako moha-| va bhUpena visarjito gato mithyAdarzanamaMtrI svasthAnaM. tatrAdhyasitazca ciMtayA sa sthito vAmakaratalanyastaikakapolazciraM. tato dRSTo'sau kudRSTinAmakayA tadbhAryayA, abhihitazca tayA Aryaputra ! keyaM dhanyA jaga // 21 // najika naji vivi
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana MEMEMBEDEO / tyasAdhAraNasobhAgyabhUmiH pramadA? yatkRte'mararamaNInAmapyabhilaSaNIyasya bhavato'pyetAvato ciMtA ! tatastenoktaM priye ! kelivacanamapi nedRzaM vaktumarhasi, yatastvAM vihAya mama khapne'pi nAnyA manasyavava tiSTati yoSit, kAryAMtaraviSayA tviyaM ciMtA. tat zrutvA sasaMbhramayA tayA bhuvo samukSipya proktaM ca svAmin ! kiM nAma tadetatkArya ! yatra lIlAtmavazIkRtAzeSatribhuvanasyApyAryaputrasyaitAvAn manovyAkSepaH, | tatkathyatAM yadi mamApi kathanIyamidaM. tato'nenoktaM sulocane naitAvatkAlaM mayA tavAkathitaM kiMcinmukta, magRhe hi vizeSakAryANAM sarveSAmapi tvameva ciMtAkI vartase, tataH prastutamapi zrUyatAM ? cAritradharmasya | | sahAyatayA pratipannaH saMsArijovaH karmapariNAmena notastAvatsAMprataM zrInilayanagaravAsidhanatilakazreSTIgRhe / na tadviSaye ca kRtA mayA prabhupurato mahatI pratijJA, sA ca tvayApi zrutA bhaviSyati. tayA proktamevamevaitat. mithyAdarzana uvAca paraM kamalavadane! darghaTaM caitata. yataH samArUDho'sti dvitIyapakSe karmapariNAmaH, na ca vAsitamadyApi nibiDatayAsmAbhistatkulaM, nipuNAzcAsmadvAsitAnyapi kulAni vipratArayituM pratipakSAH, | vizeSatazca so'smatpratipaMthI viziSTaH samyagdarzano'sti, tasya hi sevanIyA zakrANAmapi, prArthanIyA / | cakriNAmapi, cittasthA ca devasanmunonAmapi, AkRSTamAnasA mahIbhujAmapi, abhilaSaNIyA paramaviduSA HERE DIEO ODIA SOCIDENT EDED / 22 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 23 // I | mapi, dhyeyA dhyAnavatAmapi, mahAsobhAgyAmRtataraMgiNI samastadharmabuddhirnAma duhitAsti. tAM cAtmavazIkara- || NAya prANinAmagre prathamameva preSayatyaso. dRSTvA cemA kecitsuSTu vAsitA apyasmAbhiH, bhaktA apyasmatprabhoH, - aharnizaM vilagnA api maccaraNeSu jhagityevAnurajyaMti tasyAM, zithilIkurvati zeSavyApArAn, virajyaMti | - mahAkulotpannabhAgyAnvitAsvapyanyavanitAsu, na gaNayaMtyasmadupadezAn, sarvathA parihRtya kuTuMbAni bhramaMti | ci bhramitA iva lagnAstatsaSTe, pratipadyate tatpitarameva, nyakRvatyasmAkaM mohasvAminaM, tataH sarvAtmanA vazI va bhavatyasya, atyaMtAsaktAzca tasyAM pazyati mahAvairiNa ivAsmAn, tataH samUlaM kASakapatyazeSamapyasmatpA. va va ityAtmapakSakSayakAriNI tAM viciMtya priye pravardhata iyaM me ciMteti. | tataH sAvajJaM kiMcidvihasya proktaM kudRSTyA, he Aryaputra ! zaraccaMdrikAplAvitapaurNamAsInizAyAM dUrAva5 lokitArkapalotprekSitavyAghakarNasya tathAvidhavaNija iva svamatyutprekSitamasthAna eva bhavato bhayaM. idaM na H| kathamiti ced bravImi. yattAvaduktaM samArUDho'tra dvitIyapakSe karmapariNAma iti tatsatyaM, balavAnaso mi| litAnAmeva prabhuH kevalaM, ayamekena pakSaNAsmAkamapi milati, dvitIyena tu teSAM, ata eva bhayamiti | cennaivaM, yataH sArvadeko'yamasmAkaM, kAdAcitkazca teSAM, nibiDo'smAsu, dAkSiNyamAtrakazca teSAM, svajA a vimina DDDDEREMO vajana ki jina REDIED ID EL ED DEED D tale D DOE D // 23 //
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 24 // | tirasmAkaM. vairipakSe tu na tAdRktasya paricayaH. kiMca saMsArijIvo'yaM yadetAvaMtaM kAlaM bhavadbhiH saMvalitaH / / kadarthitazca. tatrApi sarvatrAyaM karmapariNAma eva madhyavartI. na hyanena vinA bhavatAsya kadAcidapyaniSTaM na = kartuM pAryate. nApyanyaH ko'pISTamapIti. yadapyuktaM bhavatA yadvAsakatve nipuNAH pratipakSAstadapi mama va cetasi hAsyamAvahati. yatastairapi nipuNAvAsakairanAdikAlena nigodavartino bahavo'pi jIvA nAdyApyA| tmavazIkRtAH, kiMtu tadanaMtabhAgamAtrameva tairvazIkRtamasti. zeSaM tu yuSmadAsatvApannAnaMtajaMtusaMghAtapUritaM | tribhuvanamasti. etacca saMsAramahAnATakamaharnizaM nRtyadAste. tatko'tra nipuNo vAsakaH iti tyaktabhayayuH | | SmAbhizciMtyaM. yatpunaruktaM bhavadbhiryattasya hi sevanIyA zakrANAmityAdi. tattu bhayaMkarataskaradarzanAdbhayodabhrAMtacetaso ghoTakArUDhAtikAtarasya ghoTaka iva priyatamasya bhavataH sarvathaivAtmApi vismRta iti lakSa| yAmi. yata AvayorapyadharmabuddhinAmnI duhitA samastyeva tAdRzI, sA cAnanaguNasobhAgyavatAM puMsAmeva / | hi vallabhA, bhuvanatrayamidaM mUrdhni tatpAdapArNiprahataM satataM tAmAsevate prAyaH, sA tu samyagdarzanaduhitA maduhitRbhayabhItamAnasA channamabhisaraMtyasmatputrikAparihataireva kaizcitsvalpairbahuvakravAdabhRtairdurvidagdhairAzrIyate, tatkiM tAM varAkI varNayasi matpurataH? tadehi, kiM bahunA! yadi tvamatibhIto'si tarhi mAmeva /
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 25 // LalEELEHDEEOHIBIOMETERE preSaya tatra, yena taM tvaduhitRdAsatAmAnIya galagrAhaM gRhotvA vyAvartya darzayAmi, bhUrizaH prAganubhUtabhUH || caritraM testasya varAkasya jAnAmi cAhaM. priyatama ! yadevaM prAgalbhena nAhatyeva vaktuM mahilAjanaH, yat striyo hi savinayA alpabhASiNyaH salajjAzcaiva zobhaMte, dhASTaya tu tAsAM vacanIyatAmevAvahati, paramatIvArtivazA va deva mayevamabhihitaM, ataH prasAdo vidheyaH, kSamaNIyaM caitanmama sarvamiti. tato vihasya prAha mithyAda| rzanaH-he priye! mahilApradhAna eva bhavati moharAjAnugato lokaH, tena na tasyaitallajjAM saMjanayati, na | tatsAdhUktaM tvayA, gaccha tvameva tatra? yathA ca bhavyaM bhavati tathA kurviti. tayA proktaM prANeza! naivaM, na | tvadudayamAtrabhAve ca mAdRzAM prAgalbhyaM. etadabhAve tu ke vayaM? tasmAdbhavadbhirapi tatrAgaMtavyameva. tataste-na ja noktamevameva. na hi viyuktAbhyAmAvAbhyAM kadAcidapi vyApAraNIya, atastatrAgatya taTastho'hamapi drakSyAva mItyabhidhAya gataH sakalatrApatyastatra mithyAdarzanaH, preSitAzca tatpRSTato mohanRpeNa sarvApado vyasanAni | | dhanapipAsA lAbhAMtarAdayazca. itazca prasUtA zrInilayanagare dhanatilakaveSTino gRhiNI, jAtaH putraH, kRtAni vardhApanamaMgalAni, // 25 // | sthApitaM ca tasya vaizramaNa iti nAma. gato vRddhiM, adhItAH kalAH, prAptazca yovanaM, tato nijAvasaraM /
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 26 // || vijJAya dhanapipAsayA saharSayA gUDhamuraHpIDamAliMgito'sau. tataH samucchalitaharSaH so'pi tayA dhanapipAbhuvana caritraM |sayA riraMsubhihitaH, yadi mAM priyayapti tadA kuru pracurAn dhanArjanopAyAn ? upaviza svayaM ratnasuvarNava| strAyApaNeSu, vyavahAraya pUgIphalagaMdhadhAnyakarpAsagulikAlohalAkSApaNeSu, anyAnapi bahUn vaNikaputrAn | preSayAnyadezeSu, bahubhAMDabhRtabhUriMgaMtrIpravAhAn pravAhaya ? vAhaya balibardAn, preSayoSTramaMDalIH, nirUpayana rAsabhasArthAna, pravartaya prakRSTakrayANakAritapravahaNAni mahAjaladhau, gRhyatAM zakasArikAdipakSiNaH, a | bhyasyatAM dhAturvAdaH, khanyatAM khAnayaH, AzrayatAM rasAthai bilapravezaH, parizolyatAM kutrimakrayANakakara-na a NAni, tatastenocchvasya proktaM- bho tanvaMgi! sAdhUpadiSTaM tvayA, na bhayaMtyanyathA gRhaprAMgaNe ratnarAzayaH, na na ca saMpAte suvarNamahAkuTAni, ityupaviSTastAvadasau suvarNAdyApaNeSu, prArabdho vipulo vyavahAraH. tato vijJAtasvasamayo lAbhAMtarAyaH sthito vaizramaNasya sannidhAne. tena na bhavati tatprabhAvataH kANakapardikAyA / api lAbhaH. ciMtayati tato'yamaho nopArjitamadya haTTasyApi bhATakaM, tadarjane tu ciMtayati haMta adyApi jinotpannA vaNikaputrANAmapi vRttiH, tadutpatto tu ciMtayati kathaM nu saMpatsyate gRhavayalAbhaH? tallAbhe cAzaM. ja sati bhogopabhogAdi, tadapyupArjitadhanena kiMcitkiMcitprApnoti, tasyAdhikAbhilASayA ca mulAdapi // 26 // Tala REETaaaaaaaaaaaaaaIE ORE TO DEED HD to ID DOOD
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana kiMciddhanamapayAti. tato dhanapipAsAjanitamahArtadhyAnasyetastato'valokayatastasya pArzve'nyadodbhAMtalocanaH samuttAlagatiH samAyAtaH ko'pi puruSaH, nItastena rahali vaizramaNaH, darzitamatipradhAnaM ziraHkaThAyAbharaNaM, vijJAtaM ca tena tasya puruSasyegitAdinA taskarAhatametaditi. tataH saMjJitaH sa zreSTiputro / dhanapipAsayA yathA gRhANetatsarvaM? mA tyAkSIH, ko jAnAti ? purato yadbhaviSyati tatkariSyate. tato gRhItamanena tatsarvamapyalpamUlyena. gataH sa taskaraH, samAyAtAH pRSTata eva rAjapuruSAH, baddhastaiH sa vaNikputraH / saloptra eva. kRtaH purato hanyamAno laguDAdibhiH, cUryamAno niSThuraM kRpANAdibhiH, vigopyamAnaH / sarvato janaiH, nIto rAjakule, yuSmadIyAbharaNamidamanenetthaM gRhItamiti nivedite samAjJAto vadhyaH pArthivena, tato melito janakena mahAjanaH, vijJaptastena rAjA. tato mahAjanoparodhAtkathamapi mahAdaMDaM kRtvA / | rAjJA sa muktaH, tataH punardhanapipAsApreritena tena prArabdhAni puramadhya eva prabhRtavANijyAni, paraM prati| badhnAti sarvatra tasya mahAlAbhAMtarAyaH, prapIDyate ca sa pratipadaM mahApadbhiH. tato'nyadA prerito dhanapi-5 pAsayAsau dezAMtaragamane. tataH pitarau vimucya pracurakrayANakabhRtagaMtrIhItvA gataH, tatra mArge ca patito | mahATavyAM. bAdhitaH pipAsayA so'pi sArthaH, anveSyamANamapi na prAptaM kvApi pAnIyaM, truTitajalAzazca / / / 27 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 28 // || mUrchAnimIlitAkSaH patitaH savo'pi janaH, jAtazra nizceSTaH. atrAMtare samAyAtA mahAtaskaradhATI, dRSTvA / ca taM tadavasthamapahRtya sarvamapi dhanazaMbalAdi gatAstaskarAH. tataH kRpAlunA tatrAgatena kenApi pathikena / kuto'pi pAnIyamAnIya pAyitAH sarve'pi te svalpaM jalaM. svasthobhUtAnAM ca teSAM tenopadiSTo jalAzayaH, | taizcApi tatra gatvA pItaM jalaM, kSAlitAnyaMgAni, svasthIbhRtAzca pravRttAH purato gaMtu. saMbalAyabhAvAcca / | gatAH sarve'pyAtmIyAtmIyasthAnaM. vaizramaNo'pi prApto grAmamekaM, poDito bubhukSayA patito nizceSTastarucchAyAyAM, dRSTaH kenApyanukaMpApareNa, dApitaM tena kimapyodanAdi, svasthobhUtazca purato gacchan zrAMto bADhaM na zaknoti padbhyAM gaMtuM, sukumAratayA ca sphuTitvA caraNatalaM samAgacchati tataH zoNitaM, tato'sau / | muhurmuhurmUchati, luThati, patati, paridevati, kaMdati, zocati, vilapati ca mArgazramAt. vibhavakuTuMbaviyo| gAzca bahiraMtazcotpannamahAduHkhastannAsti yaddInatApanno'sau na ceSTate. tato'tikaSTena pratigrAmamaTati bhikSA, | tallAbhamapi mahAnirdayo'tinistriMzaH pratihaMti lAbhAMtarAyaH. ityevamatiniSkaruNAbhiH pratipadamApataMtI| bhirmahApadbhirasau kaSTena samAgataH kimapi velAkUlaM. dhRtaH kenApi vaNikaputratayA; jAtazca kiMcitsakicanaH, prerito dhanapipAsayA, prArabdhaM vANijyaM, arjitaM prabhRtataraM dhanaM, tataH samAkarNitastena kvApyayaM // 28 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ caritra 1 zlokaH-IzukSetraM samudrazca / yonipoSaNameva ca // prasAdo bhUbhujAM caiva / sadyo naMti daridratAM // 1 // a iti protsAhitazca dhanapipAsayA, bhRtaM tena krayANakAnAM pravahaNaM, pravAhitaM samudre, gatastanmadhyadeze, // 29 // tatra connataM ghanamaMDalaM; garjati meghaH samudrazca; camatkurvati sarvato vidyutaH; pravRttAzca pratikUlapavanAH, tataH samucchaladatucchalaharIbhirvidalitaM zatadhA tadyAnapAtraM, prAptakaphalakakhaMDazca vaizramaNo jalacarajaMtuja lakallolAbhighAtAdijanitaduHkhAnyanubhavannIradhinIrakallolamAlApreritaH prAptaH kvacid dUradeze, yatra nAmApi vana jJAyate svadezasya, vArtApi na zrUyate suhRtsvajanAdinAM, tatastatra duHkhabhArAkrAMtasyaitasya gaMDopari sphoTaka je kalpA lagnA pRSTato rogamahApad, tadanubhAvatazca gRhIto'sau jvareNa, bAdhitaH zirobAdhayA, zalyitaHzUlena, pI-- viDito'nyarogaizca. zayAnaHzUnyadevakuleSu, niSIdastarutaleSu, patan prapAsu, luThan maTheSu, kraMdan dezakuTISu, bhrana man pratigRhaM, jalpana dInAni, yAcyamAnaH pathyauSadhAdoni, pratihanyamAnastallAbhAMtarAyeNa duHkhitazciraM vica- | a ran vimuktaH kathamapi rogaiH. pravardhamAnadhanapipAsApreritaH karoti vANijyAni, arjayati ca prabhUtavArAn katha mapi kiMciddhanaM, pariluTyate kvacinnarAdhipaH, dhUrtyate kvApi dhUrteH, gRhyate kvaciccaiauraiH, upadrUyate kvApi pAva- kena. ityevaM nAnAdezeSu paryaTan karoti kvaciddhAturvAda, bhakSate tatrAbhakSyAdi, parizIlayatyanAcAraM, kvApi // 29 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritra 30 // || khanati khAni, nihanyate tatra zilopalAdinA vyaMtarapizAcAdibhiH, bhakSyate bhujagaiH, dRzyate vRzcikaiH / / sahate mahAvedanAnikaraM. __ityevaM pratisamayaM patanmahApannipAtanirviNNo dhanasvajanadezadArAvimukto'tiduHkhataH paryaTan grAmanana garAdiSu, gataH kadAcit kvApi vidyAmaThe, paThitaM ca tatra kenApi dharmazAstrapAThakena-khajanadhanabhavana-- na yauvana-vanitAtanvAdyanityamidamakhilaM // jJAtvApattrANasamaM / dharmaM zaraNaM bhajata lokAH // 1 // zrutamanena, na tatazciMtitaM ca aho! yatra kvacid duHkhitairgamyate, yadagratazca nijaM duHkha nivedyate sa sarvo'pyevameva vadati, | yanna kRto'nyajanmani dharmaH; tato'kRtadharmANAM ca prANinAmazaraNAnAM pataMti pratipadaM mahApadaH. tasmAt kevalApAyaparite'tra saMsAre dharma eva zaraNaM teSAM, nAnyadityAdi. atrAMtare ciMtitaM mithyAdarzanagRhiNyA kudRSTayA, aho cirAjjAto'dya mamAvasaraH, yata idAnIM vairAgyanAmakasya pratipakSIyamanuSyasya kiMcitpra| vezo'tra saMsArijIve upalakSyate, tadyadyatatpRSTata evAsmatpratipaMthinI samyagdarzanaduhitA kathamapyAgacche| ttadA sarvamevAlaM bhavediti viciMtya satvaraM preSitA dharmabuddhinAmikA nijaduhitA. gatAsau tadaMtikaM, tada. mAvAccotpanno vaizramaNasya dharmakaraNAbhiprAyaH, ciMtitaM ca tena yadi tAvatsarveSAmapi vijJAnAmayamevA DOWDERNMEMOID MORE
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 31 // ID TO THE MIDDEEEE IMMODE bhiprAyastahi sarvAbhilaSitArthasiddhiheturdharma eva prathamaM kimiti na kriyate? puSTakAraNasadbhAve hi kAryANi | svata eva jAyaMte. tasmAdgacchAmi svadeze, pazyAmi mAtApitarau, tato nizcayena dharmameva tAvatkariSyAmIti nizcitya gataH kiMcidvelAkUlaM, karmakaravRttyA samArUDhaH pravahaNe, lagnaH pare taTe, tataH sthalamArgeNa katha| mapi cirAtprAptaH sa svadezaM. tataH zrInilayanagare yAvatsa Agacchati tAvaduparatastatpitA, vipannA mAtA, gataH kvApi parijanaH, jIrNaM gRhaM, patitAni haTTAni, bhraSTo vibhavaH. tathAvidhaM sarva vIkSya gataH sa parama| viSAdaM, patito mahAzoke, vilapatisma suciraM, niMdatisma bahudhAtmAnaM. tato dharmabuddhinibaddhamAnasaH | va kathamapyAtmani saMpradhArya karotisma mAtApitroH paralokakRtyAni. atrAMtare cAritradharmAdibhiH sarvairmilitvA / ca preSitaH saddodhamahattamaH karmapariNAmasyAMtike. tenApi tatra gatvA sa vijJapto bho mahArAja! bhavadbhiH pUrva| midaM pratipannamAsIdyadeSa ekaH saMsArijIvo bhavatAM sahAyo bhaviSyati, asya ca bhavajjalpasyAnaMtAH pudga| laparAvartAH samatikrAMtAH, paraM nAsmAkamadyApyasau vArtAgocaranapyAgacchati, tatkimodRzametat ? na hi mahatAM pratipannAni yugAMte'pyanyathA bhavaMti. tataH karmabhUpAlena bhUlatotkSepagarbha vadanamudasya proktaM huuN| vatsa ! na jAnAsi tvamadyApi tadvyatikaraM yadvartate, ahaM hi yuSmadabhimukhaM tamAnayAmi, paraM baddhAbhini- // 31 //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana / / 32 // | vezA madAMdhavAstaM varAkaM punaH punarvyAvartayati. tadIdRze gRhavirodhe kimahaM karomi ? na caikeneva mayA kRtaMja caritraM | kiMcidiha bhavati, kiMtu tathA bhavyatvasvabhAvalokasthititatpUruSAkArakAlaparinatyAdayo'pyatra vyApriyaMte, na | tatastaiH saha paryAlocya samaye bhavatAmapi sarva kariSyate samohitaM, na hi mamAtmapratipannaM kiMcidvi. | smRtaM. tatkiledAnIM dharmabuddhistadaMtike gatA zrUyate, tathApyasmAkaM kimadyApi samayo na bhaviSyati? iti | sadbodhenokte karmabhUpAlena svabhAvanAmno nijAmAtyasya karatale tAlaM datvoccarvihasyoktamaho! satyA dharma| buddhiH sA! pazyata sadbodho'pi kathaM jalpati! mahApApabuddhireva sA, hiMsaiva kevalaM. nAmamAtreNAtmano dharmabuddhitvaM prakhyApya nAmasAdRzyamAtrabhramitaM vaMcayati varAkaM sarvamapi jagadetata. yAM tu samyagdarzanada|hitRrUpAM dharmabuddhiM tvamavagacchasi sA vanyaiva, yataH pIyUSavRSTiH prANinAM yuSmadabhyudayahetuzca sA. eSA | tu teSAmamaMtrabheSajamahAkAlakUTaviSakaMdalI, samRlonmUlanahetuzca bhavatAM, nAmatastulyA api padArthA 9 jagati parasparaviparItasvabhAvA vartate. sadyoghAtini garale jIvanIye ca tulyameva viSamiti nAma, dhattara- paNe nAgavallIdale ca samameva patrAbhidhAnaM, kAMsyatraputAmrAdimaye rajatakanakAdikRte ca rUpakAdinANake va ekarUpaiva rUpyakAkhyA. Ane niMbAdau ca sadRzo vRkSadhvaniH, dadhidugdhaghRtAdo sarSapakaraMjatailAranAlAdo ||
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 33 // ID HEREFORE SIDE alaram ca sadRzI rasasaMjJA. atha caiSAM svabhAvavisaMvAdaH sarvatra pratIta eva. etaccAsmAkaM vaktuM na yujyate yada- smabhrAtRsacivaduhitA hiMsA, paraM zatrau mitre ca yathAvabruvatAmapyasmAkaM na kAciddhAniH. tataH svabhAvAmAtyenoktaM, deva! kimanena ? na khalvanubhavaMta eva na jAnatyamI sarvamapi tacceSTitaM. tataH ziro vidhUya nakhAcchoTikAM ca kRtvA proktaM karmapariNAmabhRpena, aho satyamuktaM tvayA, sadbodho hyasau, na na kimasya viditaM na ? jAnAti paraM dhUrtastaruNazcAyaM bRhatpuruSAn bhaNitvA viplAvayati cAsmAn. tataH karNoM va pidhAya saddodhenoktaM, AH ! naivamAdizata yUyaM, yuSmatprasAdaH sarva evAyaM, tadgacchAmo vayaM, yadasmadyogyaM / kimapyatra bhavati tadAdeSTavyaM. tataH bhUpatinAbhihitamevaM kariSyate, vrajata yUyaM. zivA vaH paMthAnaH saMtu. na iti gato'sau, niveditaM ca sarvamapi nijasvAminastena. itazca mAtApitrAdimaraNaduHkhaduHkhito vaizramaNaH va kudRSTiputrikayA kArito vizeSata eva dharmakaraNanizcayaM, nItazcAkRSya tannagaranivAsisvayaMbhUnAmnastridaMDino na maThe, zrAvitastaddharmaH, grAhitazca pratidinamAgamanAbhigrahaM, AgacchaMzca punaH punastAvadvAsito yAvajagrAha | / tadIkSAM. tato grAhitastena svazikSA, karoti zocavAdaM, snAtyagaliteSu nadyAdijaleSu, pratidinameva vArajA trayaM, kSAlayati punaH punastAmrabhAjanakopInAthupakaraNAni. tatazcoparate gurau jAtastatsthAne, dizatyanava OTEESE BEDEO DEDEO DAOOLEE HD l // 33 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 34 // ialS HOTEL Tella fafa jina ratamevonmArga, dUSayati sanmArga, dveSTi saddharmacAriNaH, bahu manyate sarvadevAtmAnaM tato'nyadetthaM kudharmabuja caritra - divazIkRto maThAdimUrchitamAnasazca mRtvA vyAvartya gata ekeMdriyAdiSu, bhrAMtasteSu punaH punaranaMtapudgalaparAvartAn yAvat. tato raMjitA svaputrikAyeMNa kudRSTiH, tayA ca toSito mithyAdarzana , tenApyAnaMdito moharAja iti. tataH punarapyAnIto'sau karmapariNAmena kathamapi manuSyeSu. kRto brahmadattabrAhmaNaputraH soma| dattanAmA dvijaH, tatrApi sthitA samAgatyAtisaMnihitA kudRSTiH svaputrikAM bhartAraM moharAjapreSitaM svapsa| hAyabhRtaM kugrahAdiparijanaM ca puraskRtya. tatastayA tatrApi praguNIkArito'yaM yajJAraMbhe, prAvartitaH pazuvadhe, | prAzitastanmAMsAni, niyukto halalohalavaNasaMsaktatilakarpAsopAnahaturagagobhUmikAzastrAdivyApAramahAraMbhe, | preritaH kartuM kanyodvAhanAni, evamanyAnyapi dharmacchalena kArayitvA pracurapApAni pAtito'sau narakeSu. | tato nItvaikeMdriyAdiSu rudhdhvA ca tatra bhrAmitaH so'naMtapudgalaparAvartAn yAvat. evamanyAnyasogatAdida rzanAnugataM taM vidhAya, dharmavyAjena ca bhRripApAni kArayitvA mithyAdarzanasacivena sakuTuMbenAvartitaH sa E varAko vAraMvAraM nikSipta ekeMdriyAdiSu, bhrAmitazca tatrAnaMtapudgalaparAvartAn yAvat. tato'nyadA manuja kSetrAMtaHpAtini sobhAgyapure nagare suMdaragRhapatigRhe taM varuNAbhidhAnaputratayA samutpAya ciMtitaM karmapari-II EDIO DEBEDDED DEEE DOD LE EDIMAGE
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 35 // BNAmena, aho ! netavyo nUnamayaM mayA kathamapi cAritradharmasamIpe, parameSA mahApAparUpiNI kevalaM nAmnaiva | ca dharmabuddhiryAvadetatsannidhAnAnna nirdhATitA bhaviSyati tAvadetatkartuM naiva zakyate, tannirdhATanaM ca samyagdavarzanaduhitRzuddhabudhdhyaMgIkAre bhavati. tadaMgIkAraM cAnayorvizeSe cAvagate svata evAsau kariSyati. tadvize pAvagamazca zuddhasiddhAMtazrutidUtikAkathita evAvagamyate, tadvRtikAgamazca sadAgamasannidhAna eva saMbhavati, sadAgamazca sadgurusamIpastha eva sadaiva vartate, tasmAdAnayAmyasya sannidhAne sadguruM, yena sarva susthaM | bhavati. tata idaM karmapariNAmAkUtaM jJAtvA bhIto moharAjaH, kSubhito rAgakesarI, dolAyito dveSagajeMdraH, na ca jAtaM vajAhatamiva samastamapi kuTuMba, tato milito maMtrivargaH, samAgatAH sAmaMtAH, tataH sarvaizvAbhike hitaM deva ! kSobhitAzeSatribhuvanasya ko'yaM bhavato'pyetAvAn kSobhaH! tato doghe niHzvasyoktamanena, yathA na yUyaM bhaNatha tathaivaitat, madIyena DiMbhamAtreNApi zakrAdayo'pi kSubhyaMte, na tu madIyasya tasya ko'pi kvApi va kSobhaM janayitumalaM, paraM kiM kurmaH! udvejitA vayamanena sarvadA kuTilagRhavirAdhena. tatastairuktaM kiM nUtanaM ni kiMcitkarmapariNAmena saha calitaM ? tato moharAjenoktaM kila nUtanaM gaNanIyaM kiMcidanyat, paraM sa eva || kA yuSmadviditastatsaMsArijIvavyatikaro'sti. tadaMtike kenApi sadguruNA so'smadvairI sadAgamaH samAnetumA- lal LERE ELED ELE DID DDDDDDDDDED
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritra // 36 // kina jAna DOEM ORDER va rabdhaH zrUyate. yo'smAn samUlAnapi karSati. tataH sa kilAsmatkulakadalIdAvAnalajvAlAkalpAM zrutidU-11 tikAM tadaMtike preSayiSyati. iti zrutvA tairvimukto huMkAraH, abhihitaM ca taiH sarvaiH, yadyevaM tarhi na kartavya eva sarvathA kSobhaH, vayaM hi tathA kariSyAmo yathaitadapAyamUlabhUtaH sadgurureva tatra nAgacchet. tatastadvacaHsamAzvAsitenoktaM mohakSitIzena kurutaivaM vatsAH, pUraya mama manorathAn. tato gatAstarasainikAH, taizca / | sarvairapi paryAlocya gurorAgacchata eva nirUpitA mahApazakunAH, preSitAH ziSyAdhyApanAdivyAkSepAH, na protsAhitAH zirobAdhAdirogAH, utpAditA aMtarAle pArthivavirodhAdhipratyUhAH, tataH praskhalito haThAdeba tairAgacchan guruH. itazca kudRSTiduhitRvacanAddharmacchalena kRtAnekamahApApo grastaH kadAcinmahApadA saMhRto va varuNo maraNena nItaH punarapi parAGamakha ekeMdriyAdiSa. dhatazca tatrAnaMtakAlaM. tataH panarapi mana vimalapure ramaNanAmnaH zreSTino gRhe sa saMsArijovaH sumitrAbhidhAnaputratayA karmapariNAmena samutpAditaH, | samAruDhazca yauvanaM. tato'nyadA mohabalAskhalitAMtarAlena kenApi kathamapi sa samAliMgitaH, saMyamazriyA zobhitaH, prazamAbharaNaH, durdhaya'stejasA, abhigamanIyo bhavyabhramarANAM somamukhapaMkajasaMpatyA, vilitaH jA sugaMdhena zIlavilepanena, maMDitaH sarvAMgameva sadguNamaMDanena, acalazcAritrapratijJAyAM, sthiro darzanAMgIkAre, 36 // EDEEDORE MODDOEEDOMED
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 37 // || niSTAM prApto matizrutajJAne, bahirbahuzAlakAbhidhAnodyAne sa nItaH karmapariNAmena. vidyate ca tatra sadA-19 va gamAnvito guNajaladhinAmA sUriH, tataH zuddhasiddhAMtazrutyutkaMThitAH samAgacchaMti tadaMtike rAjAmAtya zreSTIsArthavAhAdayaH. tato yAvatkila sumitro'pi tatra gamiSyati, tAvadvijJAtaitajhyatikaro re gRhNItAmuM al saMsArijIvaM. anyathA hatA vayaM sa'poti bravANaH sasaMbhrama utthAya mohamahIpatiH preSyati tannivAraNAya - subhaTasamuhaM. tadyathAtathaM nirUpayati-AlasyaM preSayati, gRhakuTuMbAdisnehamUDhatAlakSaNaM mohaM prerayati, kimete'pi jAnaMtItirUpAmavajJAmutsAhayati, jAtyAdimadaM prollAsayati. krodhaM pravartayati, pramAdamutsukaa yati, kArpaNyaM samullAsayati. vyutsRjati narakAdiduHkhazravaNabhayaM, mutkalayati zokaM, ujjvalayati kuTa-- |STidezanodbhavAjJAnaM. capalayati gRhahadRkRSTisevAviSayavyAkSepAn, unmudrayati naTadarzanAdikutuhalAni, saMvAhayati yUtAdikrIDAH, ityAdibhiH kRtakilakilArAvaiH sarvairapi tatra gatvA teSAM madhyAtkenApi / na kasmiMzcidine gurusamIpaM gacchan sa sumitro gale gRhItvA haThAnniruSTya dhRtaH. tato'nyadine gurujarapyanyatra vihRtaH. ___tataH kadAcitsa sumitro'pi pretapateH prAghUrNatAmupAgataH, bhrAMtazca tathaivekeMdriyAdiSvanaMtaM kAlaM. tataH |" to Eara Saalia Mara RTE naa||37||
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 38 // samAnIto'sau punarapi manuSyeSu, AnIto ca punaH kathamapi tatpAve sadgurusadAgamo, paraM na labdha A-1 #lasyAdibAdhitenAmunA varAkeNa tathaiva zrutisaMgamaH. tato nItaH pazcAnmukhaH kudRSTiduhitRbhyAM punarapyekeM| driyAdiSvanaMtakAlaM, evaM tAvadyAvadanaMtavArA jAtAH. anyadA ca janito'sau punaravaMtinAmikAyAM nagayA~ / | gaMgadattanAmno gRhapateH siMdhudattanAmA putraH. prApto yauvanabharaM, samAnIto tatra tathaiva sadgurusadAgamau, ni| Sidhya haThAdAlasyAdIn nIto'sau karmapariNAmena kathamapi sadgurusadAgamasamIpe. tato vijJAyaitanmahA|ciMtAsAgaramavagADhabhiMtayati mohakSitipAlo vadati cAho maMtrisAmaMtAH ! bhastrAyAM yAni kAMDAnyAsaM. stAni muktAni, kimidAnI preSayAmi tasya vairiNaH pAve ? yato lagno'styasya zrutisaMgamaH, tadA jJAnA-na | varaNasAmaMtenotthAyAbhihitaM, maivamAdizatu devaH, anaMtaM hi devasya sainyaM, bhRtajaladherayApi biMdurapi nAkRSTaH, a | idAnIM tu madIyaduhituH zUnyatAyAstatrAvasaraH, tatsannidhAne hi saMpanno'pi zrutisaMgamo niSphala eva | | saMpadyate, tadAdizyatAmevaiSA, kRtaM tathaiva mohanareMdreNa, gatA ca sA tatra, jAtazca siMdhudattasya sadgurusadA| gamasannidhAnAt zrutilAbhaH, kathitAzca tayA visphArya mithyAdarzanakudRSTiduhitRdoSAH. varNitAH samyagdaHzanaduhitaguNAH. kathitAni mohamarmANi, niveditAni tatsainyavilasitAni. prakhyApitAzcAritradharmaprasA HERERDERIENDS // 38 //
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ caritraM bhavana - dasaMpattayaH, prakaTitastatsainyaprAdurbhavatsukhasaMdohaH. paraM zUnyatAsannidhAnAdanena ko'haM ? kA eSA? kimidaM / | kathyate? ityetAvadapi na vijJAtaM, dUre tiSTatu tadbhASitArthaH. tata utthitAyAM parSadi sa pRSTaH kenApi bhoH // 39 // | kiM zrutaM tvayA ? tenoktaM na kiMcijjAnAmIti. tato'nyAnyadineSvapi mitrAdyuparodhena kathaMcidgato'so | gurusamIpe, jAtaH zrutisaMgamaH, paraM zUnyatAsannidhAnAccAlinyAM jalamiva na kiMcittatra sthitaM. tato jagatAvanyatra gurusadAgamo. tataH siMdhudattaH kudRSTidharmabuddhibhyAM bhAgavatAdisannidhAne yadA nIyate tadA | tyajati tatsannidhAnaM zUnyatA, zRNoti sarvamapi tadAkhyAtaM, karoti ca taduktaM. ityupacitamahApApaH | | punarapi sa utpATya vidhRta ekeMdriyAdiSvanaMtaM kAlaM yAvat. tato'nyadA ciMtitaM karmabhUpAlenana | aho! na labhate'yaM varAkaH kathamapi cAritradharmasainyapravezaM, yato balino'dyApi mahAMdhavAH, teSAM | | cAbalatvaM yathA bhavati tathA jAnAmyahaM, kevalaM tathA kriyamANe teSAM mahAn zarIrApacayaH, asmAkaM ca |la zarIrAdapyavyatirekAste, taccharIrakSaye ca mamaiva paramArthato'sau saMpadyate, tatkimidAnIM karomi ? yadi | vA pratipannaM nirvAhayato mama yadbhavati tadbhavatu, kimanayA ciMtayA? yataH-dehe'pi janitadAhaM / siMdhu[ vaDavAnalaM zazI shshkN|| na tyajati kalaMkakaraM / pratipannaparA hi satpuruSAH // 1 // upakRte rAbhasikatayA / RamNREa jiEMENDEDE RE / / 39 / /
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana LOWE // 40 // kSatimapi gaNayaMti nAtmano gunninH|| janayaMti hi prkaashN| dIpadezAH svAMgadAhe'pi // 2 // yadyapi cAritradharmAdyA mamApi kSayAyaiva yataMte, iti kiM teSAM paramavairiNAmupakRtenetyetadapi na ciMtanIyaM. yataHupakAriNi vItamatsare vA / sadayatvaM yadi tatra ko'tirekaH // ahite sahasAparAdhalubdhe / saghRNaM yasya manaH satAM sa dhuryaH // 1 // apAsya lakSmIharaNocchavairatA-maciMtayitvA ca tadadrimardanaM // dado nivAsaM | haraye mhaarnnvo| vimatsarA dhIradhiyAM hi vRttayaH // 2 // yadivA madIyaM zubhapakSaM sadaiva te poSayaMti, | savistaraM cAsmatsvarUpaM samyageva jAnaMti. ta eva ca mAM loke samyakprakhyApayaMti, vistArayaMti ca bhuvana- - |traye'pi matprasiddhiM, anyathA nAmApi mama ko'jJAsyat ? prasidhdhyarthinazca puruSAH kimiha na tadyanna sahate. yataH-tamasA'nizaM zazAMko / gamanaM na tyajati khedyamAno'pi // etAvatI prasiddhi-ryasmAdanyatra gama| nakRtAM // 1 // ityAdi viciMtya vijayavardhananagare sulasazreSTinaH putratayotpAditaH kadAcidasau saMsArijIvaH | a karmamahArAjena. sthApitaM ca tasya naMdana iti nAma, prAptazca yauvanaM. tataH karmapariNAmena ca nikaTIbhUya / | pracchannameva samaye samarpito'sya yathApravRttikaraNanAmA khaDgaH. niveditaM ca karNe khaMDayAmunA khaDgenAtma| vairiNo moharAjasya kiMcidUnamekasaptatitamaM bhAgaM vihAya zeSAn sAtirekaikonasaptatidehabhAgAMstathA EDEO DEIDO DH PIDOES D E FEDE REDMINE // 40 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ caritraM bhuvana // 41 // HEROEMERE RELESE GE | jJAnAvaraNadarzanAvaraNavedanIyAMtarAyasAmaMtAnAmapi kiMcidUnamekatriMzattamaM bhAgaM dhRtvA zeSAn sAtirekai- 9 konatriMzaccharIrAMzAn , evaM nAmagotrazatrudvayasyApi kiMcinnyUnaM viMzatitamaM bhAgaM parihRtya kartaya zeSAne konaviMzatitanuvibhAgAnatiriktAn. tata etairitthaM khaMDayitvA adharatAmupanItaiH samastamapi tatsainyaM / | khaMDitamadharitaM ca bhaviSyati. tatazca nirAkulastvaM drakSyasi sakalasukhasaMdohanibaMdhanaM samyagdarzanamahAmA| tyabhavanadvAraM, tacca nibiDarAgadveSapariNatirUpagraMthikapATapihotaM vartate, tadudghATane copAyaM punarapi | va kathayiSyAmi. yathopadiSTaM kurvidAnI tAvat tataH kRtamanena tathaiva, samAnIto ca karmabhUpatinA tatpuradvAva ravartini sahasrAmravanodyAne sadgurusadAgamo, nItastadaMtike naMdanaH, dattA ca tasya sahAyinI dakSatA, | ma tadbhayAcca prapalAyitA zUnyatA. itazca mUrchite moharAje, rudatsu jJAnAvaraNAdisAmaMteSu, samAkaMdato - magotrayoH, vilapati rAgakesaripramukhasamastasainye, kathamapyAtmAnaM saMvAhyAvaSTaMbha badhvA samutthito a mithyAdarzanamahattamaH, samavalokitaM ca tadavasthaM samagramapi sainyaM tena. / tatazcApAdamastakaM bhRtAmayoM'zraddhAnanAmakaM mahAduSTacUrNa gRhItvA dhAvito'sau, satvaraM prApto naMdanasamIpe sadgurusadAgamAbhyAM ca vizuddhazrutimukhena kathitAH samagrA apyasya mohamithyAdarzanAdidoSAH, nive EEEE DE DEEEE OEM OEEDEIODE // 41 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 42 // IIT IT IDOEle | ditA azeSA api cAritradharmasamyagdarzanAdiguNAH, jJApitAzca dharmaphalabhRtAH svargApavargAdayaH, prarUpitAH | pApakAryarUpA narakAdayaH. tato dakSatAprabhAvAdavagataM sarvamapi tannaMdanena. atrAMtare jhagityeva datto mithyAdarzanena tasyAzraddhAnanAmako mahAruSTacUrNaH. tadudbhAvitena ca ciMtitaM naMdanena, aho ! kva te mithyA | | darzanAdayaH! kva cAmI vartate cAritradharmasamyagdarzanAdayaH! kenAvalokitAH sahaivapApena te narakAdayaH ? | kazcAgato dharmAtsvargApavargAdibhyaH pArthAt ? tadiyaM mahAsAhasarUpiNI kApyamISAM carcA, ityAdi viciMtya | samIpavartinAM zanaiH zanaiH kathayan muhurmuhuH sahastatAlamupahasatyeSaH. tato ruSTaH karmapariNAmo'syopari, tuSTA mohAdayaH. punarapi puSTAH paripUrNazarIrAzca saMjAtAH, tato roSataistairgale gRhItvAso naMdanaH samyagdarzana| mahAmAtyabhavanadvArAnniSkAsitaH, kAritazca pApasahasrANi, nItazca punarapyekeMdriyAdiSu, dhRto'naMtakAlaM | ca tatra. evaM kvacinnarake, kvApi saMjJipaMceMdriyatiryagmanuSyeSu, kvaciddeveSu pUrvoktavidhinA mohAdIn khaMDa| yitvA samAgato'yamanaMtavAraM yathoktarUpe samyagdarzanamahAmAtyabhavanadvAre. paraM kvApyazraddhAnAt , kvacidrAgA- divazAt , kvApi krodhAdibhiH, kvacidviSayagRSTyAdibhiH samupacitamahApApastatrAlabdhapraveza eva punarapi | F puSTaparipUrNIkRtamohAdibhistathaiva pazcAnnivartitaH sthita ekeMdriyAdiSu prativelamanaMtaM kAlaM yAvat. itazcA- // 42 // EoI DIED DID DDDDDDDDEIODEODE jija janikila ID TO HD
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 43 // || sti manuSyakSetre malayapuraM nAma nagaraM, tatra ca iMdro nAma rAjA, tasya ca vijayA nAma bhAryA, tayoH | | putratvenotpAdito'sau prastutajaMtuH kadAcitkarmapariNAmena, sthApitaM ca tatrAsya vizvasenanAma. gato vRddhi, adhItAH kalAH, prApto yuvatIjanamanomohanaM pracuraM yauvanaM, tatazcAnyadA sa kumAravRdaparivRtaH krIDAyai / | gato'zokasuMdaranAmodyAnaM. tatra ca darzito punarapi karmabhRpena tasya to sadgurusadAgamo, tadarzanasamulla | sitaviziSTataravIryaH savizeSa kRtatIkSNatvena karmabhUpAlAvAptapUrvAbhihitakhaDgena pUrvoktacchedAdadhikataraM / | chitvA mohAdizatrUnaskhalito gataH sadgurusadAgamasamIpe saparikaraH kumAraH, savinayaM ca praNamyopaviSTaH va na samucitapradeze, kAritazca sadAgamaM bhaNitvA guruNA tasya zrutisaMgamaH, proktaM ca zravaNe vilagya tayA, | va tadyathA-bhadra bholitabuddhitsvaM / bhrAmito bhavasAgare // duSTamohamahIpasya / mithyAdarzanamaMtriNA // 1 // yataH kudRSTigehinyA / sArdhaM duhitaraM nijAM // dharmabuddhitayA khyApya / preSayatyeva duSTadhIH // 2 // tato'rthato | 1 mahApApa-buddhireSA jagattraye // bhramaMtI vavazIkRtya / varAkAn prANino'khilAn // 3 // dharmacchalena / 8 pApAni / kArayitvA mahAtyapi // pAtayatyatiraudreSu / narakeSu tato bhave // 4 // anaMte bhrAmayatyeSA / / | mithyAdarzanamaMtriNaH // pituH kudRSTimAtuzca / sevAM kArayate bhRzaM // 5 // tribhirvizeSakaM // tau ca yatku- Tal's BEIREEMEETIREMEMEDDREE
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana pari // 44 // OILEDIS WE ni lina MSO RELE | rutasteSAM / tatkimAkhyAyate tava // rAgAdidoSanirmukta-mAnaseSu guNAtmasu // 6 // adevabuddhideveSu / dveSa bhAvaM tathaiva ca // nityaM janayato duSTo / niHspRheSu dayAluSu // 7 // guruSvagurubuddhiM ca / sthApayatyaguNiSva |pi // dayAdAnakSamAzIla-dhyAnajJAnAdinirmitAM // 8 // tribhirvizeSaka :: saddhameM sarvadA dveSaM / bhUtaghAtAtmake | punaH // adhameM pakSapAtaM ca / bhRzaM kArayatastathA // 9 // viparyastAstato jIvAH / pApaM saMciMtya bhUrizaH // tattadduHkha sahate ya-gadituM naiva pAryate // 10 // mohAdibhistataH sarve-vairibhirmilitai zaM // tvamapyanaMtakaM kAla-metAvaMtaM kadarthitaH // 11 // vizeSato'tra te vairI / sakuTuMbo'pi duSTadhoH // sa mithyAdarzano maMtrI / duraMtaH khalu duHkhadaH // 12 // tadbhAryAputrikAbhyAM tu / dagdho duHkhairyathA punH|| tvaM tathA kathayetko'tra / sahasravadano'pi san // 13 // tadbhASitamiti zrutvA / bhItazceti nRpaaNgjH|| sagadgadagirA zAMtaH / praNamya gurumabravIta // 1 // etadetAvatI velAM / prabho tAvataparA kvacita ||n vijJAtaM purA kiMci-dajJA-- | nAhatacetasA // 15 // taccharaNavimuktasya / vairibhistairnirargalaM // kSetrikRtasya duHkhAnAM / kiM trANaM me bhavi| Syati // 16 // guruNA preritA prAha / zrutistaM punarapyataH // niveditaM mayA bhadra / tubhyametadanaMtazaH | // 17 // paraM zUnyatayA kvApi / kvacidapyazraddhAnataH // kvacid dveSAt kvacinmohAt / kvApi zATyAt | [ TREETE IS DELD DEERaago ME CODE / / 44 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 45 // OMGDMOTHOSHODHRIRAM kvacinmadAt // 18 // kudRSTiputrikAgADha-rAgAMdhatvena naikazaH // nItaM viphalatAM sarvaM / tasmAdavahitAsmanA // 19 // mama vAkyaM tvayedAnIM / zrotavyaM hitamAtmanaH // tato baddhAMjalirbhUtvA / sopayogaH zR| Notyasau // 20 // tayA proktaM samastIha / sadguNo'mRtasAgaraH // cAritradharmabhUpAlo / labdharAjyamahAbharaH // 21 // samyagdarzanasanmaMtrI / sadAgamasahodaraH // sadbodhabAMdhavo jyeSTaH / sarvajaMtuhitAtmakaH // 22 // chinnapatramivAzeSaM / yannAmnApi prakaMpate // tatsainyaM moharAjasya / smarattadvIryamadabhutaM // 23 // niSpiSTo | kadhA yena / kalatrApatyasaMyutaH // sa mithyAdarzano duSTaH / pratipaMthI vizeSataH // 24 // dharmaprAsAdasatpIThaM na | / mulaM mokSatarozca yH|| samagraguNabhUpITha-samuddhAraphaNIzvaraH // 25 // na sA samRddhirastIha / na tatsaukhyaM / | na tatpadaM // yattuSTo na dadAtyeSa / dehinAM samyagAzritaH // 26 // yugmaM // tasyAsti duhitA rUpa-saubhA| gyAdiguNaikabhUH // dharmabuddhiritikhyAtA / yathArthAbhidhayA jane // 27 // yA citte'pi dhRtA sadyaH / sukha| yatyeva dehinaH // sudhAdhunIva tasyAzca / saMgo niHsImasaukhyakRt // 28 // bhajate jaMtavo ye tAM / te ta-| | darzitameva hi // pazyati taM mahAtmAnaM / samyagdarzanamaMtriNaM // 29 // dRSTazca sa bhavatyatra / trANaM niHze-- SadehinAM // mohAribaladuHkhogha-saMtrastamanasAM sadA // 30 // naivArthitvaM punaryeSAM / taduhitrAsti dehinAM
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana IM // 46 // DowOME jijijijaEW // teSAM dUre paritrANaM / pazyaMtyapi hi te na tAM // 31 // tadyadyasti tavArthitvaM / tayA suMdara kiMcana // va darzayAmi tato'haM tAM / sausthyaM te jAyate yataH // 32 // praguNo'haM tiSTAmyeSa / prasAdaM pravidhAya me|| satvaraM darzayatAmatra | sA samutsukacetasaH // 33 // tato guruNA tasya vizeSavatI yogyatAmupalabhya sadA| gamazrutimukhena tAvatsavistaramupavarNya punarapi mohamahAcaraTamithyAdarzanakudRSTikudharmabuddhayAdivaiguNyaM, tA. | vacca niveditAH zuddhadharmaguNA yAvadunmIlitA sA zuddhadharmakaraNabuddhiH. tatastena saMvignamanasA proktaM / bhagavan yuSmatkRtArasadAgamaprasAdAtsaMpannA tAvanmama dharmabuddhiH. tatprAptau ca ciMtayAmyahaM karomi yuSma | dabhihitameva dharma, pariharAmi kudRSTikadharmabaddhayAdisaMsarga. tatkathayata prasAdaM kRtvA svadharmavidhAnopAyabuddhiM. tato guruNAbhihitaM bhadra bhavatazcedasyAM dharmabuddho sthirAnurAgitA tophaivAsmadAdInutsAhayati dharmavidhA| nopAyavidhikathanAdiSu. tadiha zuddhadharma cikIrSaNA tAvatprathamamevAnyaparihAreNa samyagmanovAkAyaiH prati-| pattavyaH svAmibhAvena samyagdarzano nAmAmAtyaH. rakSaNIyaM sarvaprakArairyatnatastatkAluSyaM, tataH samyagArA|dhita eSa tathA prasIdati yathA bhavati sarvApyuttarottaraguNaprAptiH. tatazciMtitaM rAjatanayenAho mahAprabhAvaH | | ko'pyeSaH, samyagdarzananAmApi suMdaramasya, atha kathameSa mayA dRSTavyaH pratyabhijJAnIyo vetyAdi ciMtayati // 46 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 47 // TOTROPIED minikika | rAjaputre'vasaro'yamiti jJAtvA karmabhRpAlenArpitastasya vizuddhatarAdhyavasAvarUpo'pUrvakaraNanAmako dRDhastI-19caritra | kSNaH kuThAraH, kaNe ca kathitaM channameva kiMcit. tataH samullasitAvAptApUrvavIryavizeSo'yaM yathoktakuThAreNa na | haThAnnibiDarAgadveSapariNatisvarUpagraMthinAmakaM mahApratolIkapATadvayaM pATayitvA mohAdizatrUnanusamayameva | | hi nirdayaM pran prAptaH samyagdarzanamahAmAtyazaradiMdudhAmadhavalAMtaHkaraNanAmakamahAprAsAdarAjAMgaNabhUmo. | tatazca svapratijJAnirvAhaparituSTakarmakSitIzena samarpitastatrAsya vizuddhatamAdhyavasAyAtmako'nivRttikaraNanA|mako mahAvajradaMDaH, tena ca moharAjasutadveSagajeMdraputrAvanaMtAnubaMdhikrodhamAnau, tathA moharAjAMgajarAgakesa- | riduhitAnaMtAnubaMdhinI mAyA, tatputrazcAnaMtAnubaMdhI lobhaH, sa ca mithyAdarzanaduSTAmAtyaH, ete paMcApi ma| hAzatravo hanyamAnA apyatIva sAmarSAH prakRSTaduSTacetasaH kathamapi pRSTamamuMcatastathA pravihatA vizvasena| kumAreNa yathA buMbAravaM prayacchaMtaH sAvazeSajIvitAH praNazya cittavRttimahATavImadhye kvApi nilInA murchi| tAtmAnaH sthitA iti. tataH pratibaMdhakAbhAve praviSTo rAjasUnuraMtarakaraNanAmake samyagdarzanAvAse, dRSTazca | | tatropazamikasamyaktvarUpadhArI samyagdarzanamahAmAtyaH. tato davadagdhataruriva puSkarAvartaghanavarSeNa, grISme | marupAMtha iva mahAsaraHsalilasekena, durjanadurvacanopataptaH sAdhuriva sudhArasaspaMdisujanavacanaprabaMdhena. Aja- 4 E DETA RE HOODOO REDDDDDDDED jina // 47 //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ bhuvana ata // 48 // janmadAridryopadrutamahAdaridra ivAtiprabhRtadraviNalAbhena, zizirahimapAtadagdhakamalakhaMDa iva mdhumaadhvsNbii| dhena, ciraviprayuktapriyavirahasaMtapta ivAtarkitAvAptatatsaMgamena, anAdikAlaviruddhamohAdiripusamUhajanitaduHkhaughadagdhaH zItIbhRto'sau pIyUSapravAhasaMpAtapratibhedatadarzanena. tataH kathitamapi pUrva pRcchatastasya / | kathitaM punarapi muruNA savistaratastatsvarUpaM, pratyabhijJApitazca punaH punarevAsI, pradattA ca zikSA tasya | | narendranaMdanasya yathA bhadra yAvajIvaM mamAyameva khAmI nAnya iti pratijJA devairapi yathA na cAlyate tathA | dRDhaM dharaNIyA, prANeSvapi gacchatsu na moktavyA, kiMca zaMkAkAMkSAvicikitsAparapAkhaMDiparicayaparapAkhaMDi prazaMsApiMDapradAnaprapAvitaraNAdayazca prakArAH sarvathaivAsya kAluSyahetava AtmahitecchabhirvidUrataH pariharaNI| yAH, anyathA hi manAgapyasmin kaluSite punastathaiva prauDhIbhavaMti mohAdayaH. tataH sarvApakRtAni smaraMto | | gADhataraM prakupitA dazanadaSToSTAste saruSo gale gRhItvA samAkarSayaMti, niHzaMkA nayaMti ca svavazatAM, tato na viDaMbayati nistriMzAste samadhikaM, ato rakSaNIyo vatsa dRSTAtmanAmamISAmavakAzo'pi. tato'yaM samyagArAdhitaH samyagdarzanamahAmAtyaH samayena yogyatAM vijJAya darzayiSyati praNatajanamahAvatsalaM sakalasukhasaMdohadAyakaM cAritradharmamahAcakravartinaM. sa ca nibiDabhaktyA samArAdhitaH svazarIrAdapyavyatirikte parama jana RT DADE MEDIDE ELD DD D E F MEDD E DIDDHARIDDLE] / / 48 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 49 // Domiyama miNi mi miNiAME kina ja vallabhajagadgoravyamahAsAmrAjyadAyipravaralakSaNAnvite niHzeSasokhyAsthAnakalpe samagraguNasarvasvazrIgRhApava-18 caritra narake dezaviratisarvaviratinAmake dAsyati tuSTastava krameNa nijaputrike. te ca durArAdhye'tinipuNajanaraMja nIye, sarvathA taccittakAluSyamajanayan sevamAnastvaM sukhaparaMparAmanubhavan krameNa prApsyasi paramaizvaryamayaM| niHsImAnaMtasukhasaMpannamapratipAtisakalalokatrailokyoparivartinivRttipuroparamezvaratvamiti. tadetatsamyak | zrutvA pratipadya ca kSaNAtkRtAnyakSayopazamikasamyaktvasya sevako bhUtvA prahRSTamanAH praNamya gurucaraNau | jagAma svagRhaM saparikaro vizvasenakumAraH. tato'sau smaraMstAni guruvacanAni, kurvazca tadupadiSTavidhinA samyagdarzanasevayA gamayati divasAn, tataH karmapariNAmena ciMtitamaho nirvAhitaprAyamevAnena pratijJAtaM, | vigataprAyaciMtazcAhaM, yadayaM mIlitaH samyagdarzanasyeti. kiMca yadi mahAMdhavA gADhamasmai kupiNyaMti tathA| pyapArdhapudgalaparAvartamevAsya saMsAraH, tataH paraM tvasya prauDhasahAyatAM vidhAya nivRttipurIparamezvaratvalAbhaM | kArayiSyAmi. tato'nyadA pitari paMcatvamupagate saMpanno'sI mahIpAlaH. pAlayati rAjyaM. anyadA va nirA| naMdaM bhagnamatsaraM parihRtaprAyavyApAra nirIkSya khapakSaM prakupito gADhamamarSa parivahan mohanareMdrajyeSTaputro rAgakesarI kudRSTirAgarUpamAtmano vidhAya pitaraM ca praNamya nirgataH svasthAnAt. prApto vizvasenanareMdrasamI / / 49 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana Lal ENTREMEMODEL DIL MER pe, tiSTati chidramavalokayan. tato'nyadA zrutvA rAjJaH samyaktvAMgIkAraM pUrvaparicitatayA sAmarSaH samAH / / samAna caritraM yAto bahiruyAne zikSitAnekaduSTavidyAmaMtrajAto bahukUTakapaTakuzalazca vizvabhRtinAmatridaMDI, tena cAjJA- natapasyAvidyAmaMtrAdikUTaizcAkSiptaH samAgacchan prAyaH so'pi nagaralokaH, rAjA ca samyaktvamAlinya bhayAtkadAcidapi na gacchati. tato bhANitaM tena tasya nRpasya kasyApi pArthAyaduta tasya tAvataH pUrvaparicayasya kimetatparyavasAnamApannaM ? yenaikamapi vAraM darzanamAtramapi na kriyate? kimetAvatApi vinazyati / | kiMcit ? tataH pUrvadAkSiNyAttadvacanoparodhAcca gatastadaMtike rAjA, darzitAni ca tena mahAkSepa janitAni / | vidyAmaMtrakautukAni. tato nijAvasaraM jJAtvAdhivAsito narapatiH kudRSTirAgeNa, tatsaMnidhAnAcca raMjito. 'sau kimapi tridaMDinA. anyadine cAgatasya tasya tenAnyAnyApUrvatarakotukAni darzitAni. baghAti rAjJaH parijanasya ca / | kaMDagAni, karoti rakSAH, prayati ca bhUripratyayaM tAvadyAvattena kudRSTirAgarUpadhAriNA rAgakesariNA tathA | vAsito'yaM nRpo yathA viraktasamyagdarzano vadati sakalajanasamakSameva na kiMcidvidaMtyamI zvetabhikSavaH, | asya tu bhAgavatastridaMDinaH pratyakSa eva jJAnapratyaya ityAdi. tataciMtitaM samyagdarzanenAho kudRSTirAgasneha [DEO IS THE MEIDOSE OLD IS OICID HERE
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 51 // narAgaviSayarAgarUpatrayamadhyAdAdyarUpadhArI prApto'tra rAgakesarI, ajJAnacaraTastu jvara iva rogiNAM sarveSAM caritraM va dvitIya eva vartate, kiM tatrocyate? IdRzI cAmISAM pApiSTAnAM saMgatiH, yatraikastatrAnye'pi prakaTaM pracchannA va mohakrodhamAnAdayaH sarve'pyAgacchaMtyeva, tasmAdata UrdhvamasmAkametena saha saMgatirna zreyasIti viciMtya jhagityevAdarzanIbhUtaH samyagdarzanaH, praviSTazca tatkSaNa eva kuto'pi prakaTIbhUya labdhodayo mithyAdarzanaH, | tena ca kupitena galagrAhaM gRhItvA nIto'yamaparApareSAM maMtrataMtrakUTavidyAdikazalAnAmajJAnakaSTakAriNa samIpe. tataH punarapi dharmavyAjena kRtamahApApo maraNopasaMhRtazca nItastaiH sarvairapi mohAdizatrubhirmilitvA | na tathaivAyamekeMdriyAdiSu, dhRtazra tathaivAtiduHkhito bhRrikAlaM. tato'nyadA punarapi karmabhRpena manujakSetre | dhanavataH zreSTino gRhe utpAdito'so subhaganAmnA tatputraH, yovanAbhimukhasya cAsya sadgurusadAgamasaMni / jadhAne darzitaH punarapi kSAyopazamikasamyaktvarUpadhArI samyagdarzanaH, prapalAyitAstathaiva mithyAdarzanAdayaH, a 6 tataH kRtA kiyaMticidvarSANyanena samyagdarzanasevA. anyadA ca pariNItasyAsya jAtaH putraH. tato'vasaraM | vijJAya dvitIyasneharAgarUpadhAriNA punarapyAgatyAdhiSTito rAgakesariNAso, tatsaMnidhAnAcca mAnAdhikaH / va sneho'sya bhrAtari, tAvanmAtari, janAtigaH pitari, samadhikaH prItibaMdho baMdhuSu, bhRrirabhiSvaMgo bhaginISu, | "' // 51 //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritra kala nA lAmA ni / / 52 // janavismayakaraM prema parijane ca, kiM bahunA! gRhasatkaM dAsyAdikamapi mAnuSaM yadi bahistAdAgato na jA pazyati. tadA saMbhrAMtaH pRcchati kAmuko gataH? tato bubhukSAdInavagaNayyaivaM tAvadanveSayati yAvattaM pa. zyati, tadanaMtarameva sa ratiM labhate. puDhe tu yaH pratibaMdho'sya jAtaH sa kimucyate ? tathAhi-bAlakAlA. dArabhya gRhNAtyamumutsaMge, gADhamAzliSyati, nAsikAmalakhelAdikharaMTitaM ca tanmukhaM muhurmuhurcubati, tallAna lamalamUtrapurISAdibhiH kharaMTitAni svAMgavastrAdIni svayameva kSAlayati. malAdibhiH kharaMTitaM taM bAla| mapi svayameva nirmalIkaroti. taM kaTItaTe samAropya tena saha paribhramati trikacatvarAdiSu, grahagRhIta iva na lakSayati janopahAsAna, na bhukta divA lagnastatpariceSTAsu, na zete samyagnizi tatsaMsthApanavya. | pratayA. bRhattare ca jAte tasmin snigdhamadhuraM khAdyaM peyaM ca sarvamapyAhatya bhAjanAd gRhItvA svayameva taM | bhojayati, kiMcidadhIyAne ca tasmin vrajati sa samameva lekhazAlAyAM, upavizati ca tatra tatsamIpa| sthitaH, zarIrapIDAkAraNaM ca yadi putrasya kathamapyutpadyate tarhi tiSTati tatpArzvastha evAharnizaM, Ahvaya| tyanekavaidyAna, prayojayati vividhauSadhAni, AnayatyAhato gaNakabhautikamaMtraviyAdivetan , kArayati tebhyaH | | kuTalaviTalazatAni, yAvaccAyApyasya guNo notpadyate, tAvadenyamApannaH zocati, hA hatA vayaM ! na jAne / REEEEE / / / 52 / /
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 53 // jina vatsasya kiM bhaviSyatItyAdi. tadupari cottAraNAdi karoti, svayaM laMghayati, zayAnastvahanizaM jAgarti caritra na evaM snehamRDhamAnasenA'munA yovanAbhimukhaH pariNAyito'so, nivezitazca haTTe, zikSitazca saMnihitena samastA api vaNikkalAH. uparate ca dhanadattazreSTini samarpitaM sarvamapyutkhAtanikhAtaM subhagena tasya / svaputrasya, niyojitazca sarvasminnapi gRhavyApAre'so. jAtazca svayamakiMcitkaraH. evaM ca putrapariceSTAmUDha manasastasya subhagasya vismRtA devAH, na dRSTA darzanamAtreNApi guravaH, galitAni cittAdapi taddhitava- | | canAni. na sukhayaMti vadaMtaH sAdharmikAH, na prItimAvahaMtyupadizaMtaH ziSTAH, vairiNIva pratibhAti dharmakathA, | jAyate samyagdarzananAmnApyasya vyathA. tataH sneharAgarUpadhAriNo rAgakesariNo vijJAya tattAgvilasitaM va tathaivAdarzanIbhUtaH samyagdarzanaH, praviSTaH sakuTuMbaH sAnucaro mithyAdarzanaH, labghodayena cAdhiSTitastena na subhagaH. prauDhatAprAptena ca labdhaprasareNa putreNa kalanAdivacanAdekapade eva nAzayitvA sarvANyapi propava kRtAni, sarvadodvegakArI tvamasmAkaM sarvAnarthamUlaM, na sukhena sthAtuM dadAsi mAmityAdidoSajAlamudbhAvya | janiSkAsito gRhAtsubhagaH. tatazca mithyAdarzanAnugataH saddharmabuddhiviyuktaH pratigRhaM kavalaghUTAdikaM yAca // 53 // || mAno'tIva duHkhito dInamanovAkAyo'rjitabhRripApastathaivAnIta ekeMdriyAdiSu, dhRtazca tatra bhUrikAlaM. | " WHEELERSaaaaaaaaa are
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 54 // I | anyadA punarapyAnIto manuSyeSu. jAtaH siMhanAmA gRhapatiputraH, jAtA ca punastatrApi samyagdarzanasaMgatiH, . did caritraM kRtA ca tatsevA prabhRtadinAni, anyadA yauvanasamaye samayaM jJAtvA tRtIyaviSayarAgarUpadhAriNA samAgatya | rAgakesariNA samadhiSTito'sau, tatsaMnidhAnAcca mUrchatyaso madhurageyaveNuvINAvaniSu. rajyatyatizayena rama. NIyarUpeSu, gRddhayati surabhigaMdheSu, lubhyati madhurAdiraseSu, pratibadhyate komalasparzeSu. kalatre ca yastasyAnurAgaH sa kiM kathyate? tathAhi-tadanuraktamAnasena tena niSkAsito gRhAnmAtApitarau, parihRtaM durato | bhaginyAyazeSakuTuMba, yadeva sA vadati tadeva satyaM, yadeva cAso karoti tadeva hitaM, zeSaM sarvamasatyamahitaM, ceti manyamAnaH sthito'so tadekazaraNaM. tato labdhaprasarayA tadbhAryayA niSkAzito'gretanaH sarvo'pi dA. | syAdiparijanaH, dhRtazcAnya evAtmavazavartI. tataH sarvata eva nirAkulA satI sA pratidinameva kSAlaya| tyaMgaM sugaMdhisalilaiH, viliMpati surabhivilepanaiH, paridadhAtyutkRSTavastrANi, bhRSayati pratidivasamAbharaNaiH, khAdati yadrocate, dadAti yasya pratibhAsate, ramate ca yathAruci naTaviTAn, tathApi mAyAvinayavacanaracanAbhistathA raMjayati bhartAraM yatheyaM satI zuciH zIlavaMtI hitAstIti dhyAtvAso devatAmiva tAM manyate. tato'nyadine parIkSArtha tayA kiMcidalIkadoSamudbhAvya prahatastanmUrdhni pArNiprahAraH, tatastasyA eva cara- | // 54 // TE MIDDDDD niji DiDDDIMENSIDE
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM Sonal ciNi janajivana jivilina | NamardanaM kurvan vadatyaso priye jJAtaM mayA, tava mAyAmayamalokaM ca na kiMcitpratibhAti, tato'dyaprabhRti | | na kiMcittathAvidhamahaM kariSyAmi, anyathA gozIrSazrIkhaMDarasAdapyatizItalena nijacaraNaprahAreNa sukhayasi tvamiti. tatastayA ciMtitaM dAso'yaM mama varAkaH, tatkimahaM bahirdhamAmi ? gRhe'pyAnayAmyAtmAbhirucitaM. tato dvitIyadine rAtrau gRhAMgaNe dhRtvA kaMcittaruNapuruSaM bhaNito bhartA, svargAdAgataH pitaNAM satkaH ka va zcinmanuSyo dvAri tiSTati, sa ca mayaiva sArdhaM rahasi kiMcidvaktumicchati, etacca bhavaMtamanApRcchayAhaM na / | karomi, paragRhataptivAhako hi lokaH, kalye'nyatkiMcitsaMbhAvayiSyati, matsvarUpaM ca yAdRzaM tatvameva / jAnAsi, tatra kimanyena bahubhASitena ? tatastenoktaM priye naivaM vaktumarhasi, kiM tvadviSaye'pi vikalpaH va kazcit ? nAhamanyaiH sadRzo yatparabhASitAni citte vidhRtya svagRhabhaMgaM karomi, tadgaccha tvaM ? zRNu yadeSa | na tava bhASate, tathA ca sanmAnanIyo'yaM yathAsmAsu pitaraH sadAprasAdA bhavaMti. tato gatA sA, krIDitaM ca | tena saha svecchayA. tataH kathitaM ca tayA bhatre, prathamaM tAvayUyamasmAkaM bhaktiM na kurutheti doSAnudbhAvya | kadarthitAhamitthaM tena, tataH pazcAdbhaktyA vinayena ca tathA mayA sa paritoSito yathA tava pitRRn sa | prasannAn kariSyati, anyaizca bahubhiH pitRprayojanaiH sa ihAyAtastiSTati. tato mayA nimaMtrito'sti sa
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritra EDEEMjaba cicilA yadyAvadiha sthIyate tAvadbhojanamasmadgRhe kartavyamiti. tatastenoktaM zobhanaM kRtaM. samyagrItyA ca sa 9 bhojanIyaH zAlidAlighRtapUrAdibhiH, tataH sA tamupapatiM poSayati raMjayati ca pratyahaM. bhartuzca kasmiMzci = dine kuMkumAruNazuSkapuSpANi, kvacittu bIjapUrakadADimaphalAdikaM kimapyapUrva vastvarpayati vadati ca sa. va svipyApatsu mayA paritoSitA bhaktitaH pratipAditAH pitarastavaitAni vastUni tatpuruSahastena prayacchati. | tatazcotthAyAso tebhyaH pUrvajebhyo bhaktitaH sASTAMgaM praNamati, zeSAdikaM ca tacchirasyAropayati. yadi cana kazcitkathayati IdRzI duHzIlA tvadbhAryA tarhi vadati huM jAnAmyahaM. ata eva mama priyayA prathamata eva ca sarvamidamAveditamityevaM na kasyApyuttaraM dadAti. tato'nyadine'tiparataptivAhakena kenApyukto'so yastva| dIyagRhe nityamevaM bhukte taM darzayAmi, Agaccha tvaM, tatazca gato'yaM dRSTazcAsau svagRhe samupaviSTaH, tataH | samAgatya sarvamapi yathAvRttaM kathayitvA pRSTaM priye kimetat ? tataH proktaM tayA huM lagnastvamapi paragRhabhaMjakajanavacaneSu, tarhi miliSyasi manorathAnAM, bahavo hi sadRzAH puruSAstvayA vilokayiSyaMte, tato mamApi na | sadRzIM kAMcid dRSTvAliMgannanubhaviSyasi kvApyanarthaM. ityAdivacanaistamupAlabhya ruSTaM cAtmAnaM darzayitvA niSiddho'sau jArapuruSastayA bhojanAdyarthamAgacchan / // 56 // aai aaEE!
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ ritra bhuvana // 57 // DEEDOWDE jivalanAnajiDi - gRhe. tato'nyadivase'vAptaprasarayA tayA yA pradhAnA duhyamAnA mahiSI gRhe AsIt sA tasya jArapuruSasya ca |pAdipasArya dhAritA kvacidguptapradeze. tataH siMhenoktaM priye mahiSI kiM na dRzyate? tayA proktaM na jA. nAmyahaM. tatastadvyatikare Ato'so sarvatra tAmanveSayati yAvacca kvApi tacchRddhimapi na labhate tAvadAgatya gRhe dIrgha niHzvasyopaviSTo'sau vadati, he priye ! gatA sA tAdRzI mahiSI yadIDazI pRthivyAM na dRzyate. tatastayA proktaM yAdRzI nava pitRSu bhaktistAdRzyayApi dhanaM kiMcidgamayiSyati. tato vegenotthAya taccaraNayorvilagya proktamanena yathA tvaM vadasi tathaiva tat, kRtA hi mayA lokajalpaiH pitRNAmavajJA. tadidAnI tathA kathaMcittAnArAdhaya yathA punaste prasIdaMtyasmAsu. tataH prakupitAso jagAda are duSTa! athApasara matto dUramityuktvA sA taM caraNaghAtairAhatya punaH punastasya nibhraMchanAM karoti. tato bhIto'sau gADhaM taccaraNayormastakaM vinyasya kSamA yAcitavAn. tato'bhihitamanayA athArAdhayiSyAmi tAnahaM, yathA punaH kari| vyaMti ca tavopari te prasAdaM. paraM punarapi tvamamISAM paragRhapaMDitAnAM lokAnAM vacanAni citte dhArayiSya| si. tatastenoktaM naitadiha janmani bhavati, kimetAvatApi na zikSito'haM ! ityAdi vadan sa mugdhastayA / | kulaTayA gADhaM dRDhIkRtaH svaviSaye. tataH kRto'nayA pravarabaliH, AnAyitAni sugaMdhikusumAni, pUjitAH / / 57 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana 58 // Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui | pitaraH, samutkSiptaH surabhidhUpaH, tato rajanyAH prathamayAme'tikrAMte AkArya taM khajArapuruSaM niveditaM tayA || bhane, samAgatastiSTati pitRsatkaH sa puruSaH, tatastenoktaM gaccha ? samAkarNaya tadbhASitaM ? kuru mahatIM tadbhava a ktiM? kiM bahunA ! yathA sarvameva bhavyaM bhavati tathA kartavyaM. tato gatAptau tena jArapuruSeNa sahepsitaM | sthAnaM, prabhAte samAgatya kathitaM ca priyatamAya yadbahubhirupayAcitaiH prasAditA pitaraH, sameSyati sadyaH / kato'pi mahiSI, anyadApi kariSyati tava sarvamapi kuzalaM. tataH pradoSe timiranikuraMbeSu prasaratsu praviSTA | dvAre AraTyamAnA mahiSI, tuSTazca siMhaH, saMjAtapratyayazca gADhataraM priyatamAyAmanurakto'so jAtaH, upa- | _ yAcitAni ca bhaNitvA kAritastayA tasya ziromuMDanAdIni. evaM ca viSayarAgarUpiNA rAgakesariNA va. | zIkRtya tathA viDaMbito'sau yathA sarvamapi devagurvAdikaM parihRtya sthitastadekacittaH. kadAcicca kenaci. na duktaM bho tvayA samyagdarzanasevAbhigrahaH pratipanna AsIt sa kathamidAnI? tataH siMhena solluMThamabhihitaM, | tadyathA-samyagdarzanametasyAH / priyAyA eva nizcitaM // samyagdarzano'nyastu / ko'pi dhUrtaH prakalpitaH | // 1 // ityAdi vadatyasmin rAgakesarivyAptimavalokya gatastathaiva samyagdarzanaH, praviSTo mithyAdarzanaH, tato maraNopasaMhRto'so nItastathaivakeMdriyAdiSu, dhRtasteSveva bhUrikAlaM. anyadA janitaH punarapi manu . 58 // INDRE EIDOE HINDI DIG DOODHD
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 59 // meM vyakSetre jinadAsazreSTino duhitRtvena. dhRtaM tasyA jinazrIriti nAma. jinadAsasya cAbAlavRddhamapi kuTuMbaM / ja samyagdarzanAnugatameva. tato jinazrIrapi tathaiva tadanugatA saMjAtA, pariNItA ceyaM bhogapuranivAsinA na vimalazreSTinA, so'pi zrAddha iti tadgRhe jinazroH pAlayati jinadharma, baMdate devAn , namasyati gurUn , zRNoti dharma tadaMtike, jAtau ca tasyAH putrau, saMpannaM ca gRhanAyakatvaM, pariNItazca tajjyeSTaputro dhanazrI| nAmikAM sArthavAhaduhitaraM. itazca vijJapto dveSagajeMdreNa moharAjaH, kRtastAvanmama jyeSTabAMdhavena rAgakesacariNA tAtasya manaHparitoSaH, idAnIM tu marmatatkramaprAptaM tallaghubhrAtuH kArya, iti praNamya pitaraM gataH sAma So'yaM jinazrIsamIpe. tatsaMnidhAnAcca samaditastasyA dhanazrIvadhvA upari mahAna dveSaH, tatastasyA trayA jvalatyeSA. na jalpati kiMcitprAMjalaM, na pAtayati kimapi tadbhAjane miSTAnnAdi, nirnimittamevAa kozAn prayacchati. tADayati mastake dAdinA, dUSayati sarvANyapi tatkRtakarmANi, na dApayati / a bhikSukamAtrasyApi tastena. sA ca vadhUH sa ko'pi nAsti vinayo yaM na karotyasyAH. kevalaM paramabhaktyA va pAdo prakSAlayaMtImetAM pArNiprahAreNAhatya nirbhartsayati. zarIrasaMvAhaM kurvatI tAM vadhU sA karAbhyAM troTayati. | pariveSaNAdyarthaM punarAsannamapi tiSTatIM tAM sA tiraskaroti, mA kvacidapyasyAH kimapyavyaM bhavatviti / // 59 //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritra kSaNamapi na parityajati sA gRhaM, na vaMdate devAn , na pazyati gurUn, na viciMtayati manasApi dharma / / pUrvamapi kadAcidgagnaM pidhAnAdikamapi smRtvA amRtamapi kamapyaparAdhamudbhAvya pratijanamAvedayaMti tAmeva / ca zuddhasvabhAvAM vadhUmAkrozaMtI niraMtaraM dveSadahanenAMtaH prajvalaMtI tiSTati. tato jJAtametatsamastamapi / - tatsvarUpaM zeSaparijanAnvitena vimala zreSTinA samastanagareNa ca. tato yadi ko'pi kiMcittAM zikSayati va a tadA taduparyapyadhikataraM sA ruSyati. evaM bahutaraM ca dveSAgninA jvalaMtI sA parityaktA sarveNApi samyagda-15 jizanena, adhiSTitA ca niHzaMkaM mithyAdarzanena zeSamohabalena ca. anyadA dveSamayatAmeva prAptAyAM tasyA| mAgataH ko'pi maharddhikaH zreSTI vimalazreSTInaH pArzve, dRSTA ca tena tadgRhopaviSTena monamAzritAM vdhuuN| gADhamAkozaMtI jinazrIH. tatastenoktaM mahAbhAge ! kiM mudhaivaM khidyase tvamevaM? yataH-satkaM kasya gRhmidN| yAsyasi saha kena ceyamapi lakSmIH // katipayadinaparyate / na tvaM na gRhaM na ceyaM zrIH // 1 // sakhabhAvA |ca pratibhAtIyaM tvadvadhUH, tatkiM nirarthakameva saMtApayasyetAM? kalye'pi ca badhvAyattAni gRhANi bhavimeM vyatItyAdi tenokte gatAso taduparyapi mahAdveSaM, kevalaM na kiMcittasya prabhavati. tato hale mAyAvini duSTe / HeSa tvayA ko'pi saMketayitvA mamopari samAnItaH subhASitajalpaka ityAdi sAkSepaM vadaMtI zAkAdicche- // 6 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM / / 61 // IMSTEM ni lina kaTuvaH ja ja MEEM javAna 9 | dikAM tIkSNAM lohapAlImAsannAM gRhItvA pradhAvitA jinazrIrvadhUpari sA mahAduSTA. tato gRhItvA tayA pAtitAdhastAdvadhUH samupaviSTA tasyA hRdayopari tajighAMsayA. tato hAhAravaM kurvan dhAvitaH so'pi parijanaH, tatastamapi praviSTA prahartuM sA, tadA parijano'pi pArNileSTralaguDAdibhistA prahAM lagnastAvadyAvanmAritA sA jinazrIstena. etaccAsamaMja | pravajito vimalazreSTI. jinazrIjIvazca narakaM gatvA punarapyekeMdriyAdiSvatiduHkhito bhrAMtaH prabhUtakAlaM. | anyadA ca sa jAto manuSyeSu jvalanazikhanAmA vipraH zrImAn. tataH sAdhuzrAvakasaMsargAtkutazcijjAta- | | statrApi samyaktvalAbhastasya, pAlitazca prabhRtadinAni jinadharmaH. anyadA ca preSitA moharAjena tatsaH | | mIpe nirdhanatA. AgatA ca sahaiva tayA svayamapi tatsahacAriNI daridratA. tAbhyAM ca nirbharamAliMgito | jvalanazikhaH samAzritaH kamapi pratyaMtagrAma. tato nAstyanyo nirvAha iti svayameva halaM vAhayati. itazca | vijJapto dveSagajeMdraH saharSamanaMtAnubaMdhikrodhAbhidhena vaizvAnarAparanAmnA jyeSTaputreNa. tAta! pUrvamapyabhUvamahaM | jvalanazikhasamIpe. kevalamaMtarApyAgatya sa tatra vairI samyagdarzanaH sthitaH, tena dUrIbhRtA vayaM. sAMprataM tu| va tatrAvasaro vartate. tadvizrAmyata yUyaM, mamAdizata? yathedAnI sphArayAmyadhunAhamapi svavIrya. niSkAsayAmi | // 61 //
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ upamA mAnA jati bhuvana // 62 / / | | ca tAtaprasAdena tataH sthAnAtsvavairiNamityato'nujJAtaH pitrA gato jvalanazikhasamIpe'naMtAnubaMdho krodhaH, / tatsaMnidhAnAcca yathArthanAmAso jvalati prAMjalajalpane'pi gADhaM, prakupyatyanaparAdhe'pi, tucche'pyaparAdhe daMtA| niHzANayannutthAya gADhaM badhnAti tADayati ca bhAyo, na muMcati mocayatAmapi, bAlAnapyanaucityena | tADayati badhnAti ca, nApekSate ca pitaraM, na gaNayati mAtaraM, na ciMtayati baMdhUn, na pazyati ziSTAn, na vicArayati gurUn vRddhAMzca. kiMtu sarveSAmapyabhimukhamanimittamapi prakupita ekavaizvAnarIbhRto baddhabhRkuTirAtAmrIkRtapAdamastakazarIraH samudgacchadbhAnubiMbAraktalocanazchinnaparNamiva kaMpamAno vigalatsvedabiduravijJAtavaktavyavizeSo virUpANyeva jalpati. tataH prakhyAtaH sarvatra caMDatayA karparako'yamiti. anyadA / caMDAlakulo'sau canakakSetre kheTayati halaM, tatra ca niyukto galibalIbadoM yAvacca taruNaH pInAMgo'pyeSa na | calati tAvattIvavaizvAnarAdhiSTito sa viprastamAhaMti gADhaM prAjanadaMDena. tathApyacalaMtaM taM tADayatyArAbhiH / / kedArayorjaghAyugme khurayoH pRSTe pArzvayorudare bAhupradeze skaMdhe grIvAyAM ca. tato jihvAmAkRSyopaviSTaH galiH, tatrAvasare gADhataramadhiSTito vaizvAnareNa tajihvAM badhvA moTayati tatpucchaM, tADayati cAtisthUlaiH kssetr| mRttikADalaiH, tAvanmahAsthUlIbhRto'yamanaDvAn vipramuktazca prANaiH, tathApi nopazAmyati viprasya kopa ELETo najili ji nija nija jana IMER [alia to a to ID DED ID in jo Da // 62 //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana / / 63 // ma - vahniH, adhikataraM ca jAjvalati. tato'sau mahAkodhAMdhIbhRto hRdayagatasaMghaTTaH sarvathA parityakto dazaprANaiH, - tatazca mithyAdarzanAdimohabalena gRhItvA pAtito'sau ghoranarakeSu, bhrAmitazca saMsAre bhUrikAlaM mahAal duHkhArditaH. anyadA samyagdRSTerdhanaMjayamahArAjasya rukmiNInAmikAyAH paramazrAvikAyAH samagrAvarodhapra. - dhAnAyAH kukSau samutpAdito'sau kuberanAmA putraH. tatrApi zrAvakakulotpannavAdevAsya saMjAtA samyagda| rzanAnugatiH, adhItAzca tena prajJotkarSAcchIghrameva kalAH, prAptazca sakalakAminokamanIyaM yauvanabharaM. itazcAsti viSamapallIvanavyavasthito dhanaMjayarAjapUrvajairapyasAdhito vyAghranAmA pallIpatiH, sa ca durgAvaSTaMbhena luTati sarvadaiva dhanaMjayarAjasatkaparyaMtadezAn. tasmiMzca samaye tena bahutaramupadrutaH ko'pi dezaH, na na tato dhAvitastadupari kuberakumAraH, tena ca daivayogAtkathamapi gRhItazcAsau vazIkRtaM cAtmanA tadurga, | va tatazcAsau gIyate goteSu, pavyate pATheSu, stUyate baMdivRMdaiH, zlAdhyate samAzritaiH. tato vijJAtAvasaraH pitava ramanujJApya samAyAtastatsamIpe vaizvAnarasahodaro'naMtAnubaMdhimAnAbhidhaH zailarAjAparanAmA dveSagajeMdraputraH, / va tatsaMnidhAnAccottAnIkRtahRdaya UrdhvAropitanetraH staMbhIbhRtasakalagAtrazcAyaM na mAti svazauryasaMmadotkanobhRmaMDale, nApi samAtribhuvane, vadati ca sakalajanasamakSaM raMDAprAyairevAsmatpUrvajaiH kRtaM rAjyaM, yaire-|| / / 63 //
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana naa Ma Pa LG // 64 // jaSo'pi ca varAkaH sAdhayituM na zakitaH, ayaM punardhanaMjayo vaNigmAtra eva, yadi kathamapyasya gRhe vayaM nAbhaviSyAmastadetAvaMti dinAnyanena mahAcaraTena badhdhvA gRhIto'yamabhaviSyat. tadA tatvAdakAzchaMdAnu vartinaH saMnihitA vadaMti yacchobhanamAdiSTaM kumAreNa, evamevaitad, devAnAmapyagamyo'so kumAraH, nainaM / - vihAyAnyo'sya grahaNe samarthaH. anyathA hi kimetAvaMti dinAni kenApi sanmukhamapyavalokayituM na / a zakitamasyetyAdibhirvacanaistairutpAsito gADhataraM kASTIbhavatyaso. tataH svasthAnaprApto na gataH pituH praNA. |mArtha. na kathitaM vArtAmAtramapi. na praNatA mAtApi, na namati devebhyo'pi, na vaMdate gurUnapi na sanmA. | nayati vRddhAnapi, nAlapati purovartino viduSo'pi, kevalaM kRtapravarazrRMgAro mahAviSTarArUDhastAMbUlapUrita| gaMDaSaH skhalagirA kathaMcitkiMcidbhASamANaH pravihitaikakANAkSo vakrIkRtaikadRzA tRNavat tribhuvanamazeSama| valokayannijAvAsaprAsAdasya eva khiDgajanapariveSTitastiSTati. tato'nyadine rAjJA zikSA datvA preSitAH prathamaM maMtriNastatsamope, tairgatvAbhihitaM bho kumAra ! devaH | samAjJApayati, yabahUni dinAnyutkaMThitA vayaM, ata AgamyatAmatra, kuru cAsmAbhiH saha vArtAlApamiti. tatazca saMkocitanAsAgreNAkSikazA sAvajJamabhihitamanena kiM kila tatra prayojanaM? kimanyenApi | DO IT alienat alie aa aaaaaaaaaaaaaa HD fale faltal affal / / 64 //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM Mahalaaaa kenacitpAtito'styaso saMkaTe ? yavaM tarhi vAtAM kathayata ? yena tahAdhAkArigaM zakamapi vadhvA tatsa-1 mIpe preSayAmi, vayaM tu na kasyApi pAveM gacchAmaH, yadihAsmAkamapi samope ko'pi nAgamiSyati tarhi tAvada a smAkaM na kenApi prayojanaM, ko hi kIdRzaH? kiM kenacitkiM niSpadyate ? iti. tato maMtribhiruktaM kumAra ! sva. zauryakathAmAtroccheditaripusamRhe pitRjanabhakte ca tvayi putre pratapati sati na tAvadevasya ko'pi vAdhAkAri, | paraM naitadbhavAdRzAM vaktuM yujyate yatpiturapi pAve nAhaM gacchAmi. yataH-zaurya sauMdarya vA / vidyA lakSmI| vacasvitAnyo vA // zobhA na vahati guNo / vinayAlaMkAraparihInaH // 1 // tyAgo guNo guNazatAdadhiko mato me / vidyA vibhUSayati taM yadi kiM bravImi // paryAptamasti yadi zoryamapIha kiMtu / yadyasti teSu na vinayaH sa guNAdhirAjaH // 2 // zrutaM ca kumAreNApi zAstreSu-AryA duHpratikAro / mAtApitaro svAmI va guruzca loke'smin / / tatra gururihAmutra ca / suduHkaratarapratIkAraH // 3 // ityagrato'pi yAvadete kiMcidbhaaNiSyaMti tAvacchelarAjasaMjJitenoktaM kuberakumAreNa, re durvidagdhAH svayameva viditasakalatrailokyatatvasya ma mamApi zikSApradAne kila ke'tra yUyaM ? tadgacchata ? nijapitaramevetthaM zikSayata? ityuktvA tAvadgale grAH! hitAstena yAvanniSkAsitA dvAreNa. tato gatvA sarvamapyetairAveditaM narapataye. tato rAjJA ciMtitamaho / IE DHIRETREIDDDDEDI D DOB BELOD
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritra ISRO THEIRREGIMERE | gADhamadhiSTitaH zailarAjena matputraH, tatparityajAmi rAjyaM, kimanena yatraivaM viDaMbyaMte prANino mohamahAjazatrasainyenetyAdi viciMtya kAritA tena kuberakumArarAjyAbhiSekasAmagrI, paraM na kathitametatkasyApi. tato nyadine tadAkAraNAya preSitAH pradhAnapaurAH, tairgatvA tasmai praNamyoktaM kumAra! mahatprayojanaM kiMcidasti, va tadAgamyatAM devasya samIpe kSaNamekaM. tataH zailarAjasaMjJitenAmunApamAnitAste'pi. maMtriNo gatA vila kSIbhUtAH. tataH preSitA rAjJA sAmaMtAH, tato mAMDalikAH, te'pi sarve tathaivApamAnitAstena tataH, preSitA ni tanmAtA, sApi tenAvajJayA nirbhasitA. paramapatyasnehapreritayA nirviNNayA tayA taccaraNayorvilagya mahatA 9 kaSTena kathamapyAnIto'sau rAjJaH samIpe. dApitaM tasya bhRpAlena bRhadAsanaM, upaviSTazcorvIkRtamukho bhrUna manamAtramapkRtyavA tatrAsau. tato rAjJA proktaM vatsa bahubhyo dezebhyastvacchauryaguNAkarNanaraMjitenarapatibhirni- | | janijakanyAdAnArthamete dUtAH preSitAH saMti, pUraya sarvAsAmapi tAsAM manorathAn pANigrahaNena. pratigRhANa | | rAjyamidaM, yena kriyate tava mahArAjyAbhiSekaH, ciraM bhuktabhogAstu vayamanusarAmaH pUrvapuruSamArga, samAzrayAmazca bhavamahAbhodhinistAriNIM jinadIkSAmahAtaraNImiti. tataH zailarAjapradattagADhatarakarNajApenAmunA bhAlatale bhRkuTiM vidhAya proktaM kimiyanmAtrAya prayojanAyAhamAnIto'treyatA mahadAgraheNa? tadaso divaso nizAvA ||
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana / / 67 // Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui * pralayaM kiM na vrajati ? yatra vayamapyanyena pradattaM rAjyaM grahISyAma ityAdi sAkSepamabhidhAya pArNiprahAreNa ni cAsanamAhatya samutthito dvAreNa nirgacchannayogyo'yamiti sarvathaivopekSitaH samyagdarzanena, tato mithyAtva | zailarAjAdimohabalamAtrasadvitIyo nirgato nagarAihiH, prApto mahATavyAM. rAjA tu tallaghubhrAturnIlAbhidhAH | nasya rAjyabhAraM samarpya pravrajitaH, prAptazca kSipraM nirvRttipuri. kuberakumAro'pyaTavyAM bhrAmyan dRSTazcitrakA- | bhidhAnena saMgrAmakAlanaSTena bhramatA tannihatavyAghrapallIpatisUnunA, tatastena saha lagnamAyodhanaM, raudrAdhyaH | vasAyopagatazca mArito'sau citrakena, so'pi cetareNa, tataH pAtito mahAnarakeSu kuberaH, samAnItazca | punarmatsyAdiSu, dhRtazcAtiduHkhitasteSu prabhRtakAlaM. tato'nyadA samAnIto'sau mahApure nagare, jAtazca | paramazrAvakasya yathArthanAmno dhanADhyazreSTinaH putraH, dattaM cAsya padma iti nAma. adhiSTitazca tatra bAlakA| lAdapi rAgakesariputrikayAnaMtAnubaMdhimAyAbhidhayA bahulikAparanAmnyAsau. tatastadudayAt DiMbharUpairapi saha krIDana vaMcayitvA gRhNAti tebhyaH khAdyAdikaM, bahulIpradhAnatayA ca khyApayatyAtmani sAdhutAM, raMjayatyetAn | vacanaracanayA. evaM bRhattarIbhRto'sau mAtaramapi vaMcayate, pitaramapi druhyati, baMdhUnapi vipratArayati, bhagiH nIrapi bholayati, parijanamapi vibhramayati, kalA apyadhIyamAna upAdhyAyamapi dhUrtayati, sahAdhyAyino'pi ||" DEDEISE DEDDDDDDD DID DIE DD
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana / / 68 // IF baMdhayati, gRhadevAlaye devagRhe vA noto mAtrAdibhiH stoti devAnudAmastutibhiH. aMtarabhupalabhya bhakSayati / caritraM | sarvamapi tatpurovartimodakAdikaM, kakSAyAM prakSipati ghaMTakAdikaM, na manyate ca mAryamANo'pi nijAparAdhaM. gopayatyanekayuktibhiH, na gacchati kenApi saha sadgAvaM. na prakaTayati piturapi svAbhiprAyaM, na jalpati mAtrA pitrApi sahAkRtrimaM. tadevaM bahulikayA saha pravardhamAno'so svajanaM parajanaM vA vizeSeNAvaMcitaM na / kaMcinmuMcatIti. ato gADhaM samujitapitrAdibhirnIto'sau sadgurusamIpe. niveditaM ca teSAM yadbhagavanna| smadgRhe gotre kule vA IdRzo bahulIpradhAnaH ko'pi kadAcit karmakaro'pi na babhUva, tataH prasAdaM vidhAya tathA kuruta yathAyamasmatkulakalaMkakAriNI mAyAzolatAM parityajate, jinadharma ca pravartate iti. tato dharmakathAkaraNanipuNaiH karuNApradhAnaizca gurubhiruktaM-mAyAzIlaH puruSo / yadyapi na karoti kaMcidaparAdhaM // sarpa ivAvizvAsyo / bhavatIha tathAtmadoSahataH // 1 // mAyAvinazca jIvA / jAyaMte hInakulasamutthAsu // strISu narakeSu duHkhA-nubhavamApnuvaMtyanaMtAni // 2 // ityAdidharmadezanA tena tathA kRtA yathA karmapariNAmA nukUlyena kiMcitkAlaM maMdIbhRtAsya mAyA, bahukAlena nilIno'sya mithyAdarzanaH, prakaTIbhUtazca samyagdavarzanaH, sthitazca tatsevAM kurvan sa bahudinAni. anyadA ca samutpannavizvAsena pitropavezito'yamAtmasamIpe rai / / 68 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ caritraM // 69 / / 5 sauvarNIkahahe. tataH kadAcitpoTTakaM tasya samarpya gato bhoktuM dhanADhyazreSTI, rAjJazcAzvaM vAhayato galitaM bhuvana hastAtkathamapi mahAmudrAratnaM. tacca bhUpatitaM prAptaM kenApi, samAnItaM ca padmasamope, lakSitaM ca tena rAjakIyamidaM, tathApyavasaraM vijJAya kRtapUrvarUpayA saMjJito'sau bahulikayA gRhANaitanmabalena sarva nirgamayestva miti. dhRtaM cetasi tadvacanamanena, tadanu ca samAyAtaM jhagityeva mithyAdarzanAdimohabalaM, adarzanIbhUta- stathaiva samyagdarzanaH, tato gRhItamamunA svalpamUlyenAnaya'mapi tanmudrAratnaM, na kathitaM cAgatasya pituH, saMgopyAnyatraiva dhRtaM, dApito rAjJA paTahako yadi mudrAratnamidAnI ko'pi samarpayiSyati tadA nidoSaH, na va mayAnujJAte'pyanarpayan prAgaireva sahArpayiSyati mudrAratnaM. tat zrutvA bhItaM sakalamapi puraM, jAtA ca / ta dhanADhayazreSTinaH prAtivezmikAdibhyaH kuto'pi tat zrutiH, tatastenaikAMte dhRtvA pRSTo nijaputraH, tena ca / - bahulIpradhAnatayA kareM pidhAya proktaM AH zAMtaM pApaM ! kimevaMvidhaM mahAsAhasaM karoti kazcit ? tataH | | pRSTastathaivAsI jananyA, tato'pi prAtivezmikavaNigbhistAvadyAvat samastairapi nagaraziSTeH, paraM ciraprarUIB DhajaraThAtinibiDamahAvaMzImUlamiva na bheditaM kenApi tadAkUtaM. tato'nyadine rAjakIyamANikyabhAMDA- || na | gArikeNa dUradezAyAtaH ko'pyapUrvo nijakhajano maharddhikavANijyakArakarUpaM kArayitvA preSitaH padmapAzce, [H To Gala MDI DIDDDDDDDDDIDIO DID // 69 //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 70 // / / dhRtazca tenAyamekAMte, bhaNitazca yathA siMhalezvararAjenAhaM mahAmUlyamudrAratnamekamAnAyituM preSitaH, tarhi / a yadyasti tarhi darzaya ? yena yadyAcase taddApayiSyAmo bahvapi mUlyaM. tataH padmena ciMtitamasya pradattaM / va tatsarvathaiva dezAMtaraM yAsyati, tataH zuddhimAtramapi na kazcidvijJAsyatIti samAnIya darzitaM tattasya. atrAM- tare samAyAtAH saMketitarAjapuruSAH, taizca dhRtvA nIto'sau mudrAratnayuto rAjakule, upalakSitaM ca mudrAva ratnaM narapatinA, nigrahitazca bahuviDaMbanApUrvakaM prANinigraheNa padmaH, paribhave ca prApto bahurogAdijugupsitaM va d zvAnabhAvaM. tato bhrAMto'tiduHkhitaH prabhUtakAlaM. anyadA cAnIto'so jayapuranAmnI nagare, jAtazca tatra | zrAvakakule dhanadattavaNikputratayA, jAtaM ca tatrAsya nAma somadatta iti. zrAvakakulotpannatvenaiva jAtAsya / va samyagdarzanAnugatiH. tato niHsvatayA karoti mastakapiTikayA telalavaNAdivANijyaM, ato jAtaM kiMci dbhAMDamUlyaM, maMDitaM tato dhAnyaha, arjitaM ca tatra kiMcidanyadapi dravyaM. tataH samayamavabuddhya rAgakesariNA preritastatsaMnidhAne'naMtAnubaMdhilobhAbhidhAnaH sAgarAparanAmako bahulikAlaghubhrAtA nijaputraH. tadupadezAcca / vardhitA somadattasya dhanArjanecchA. tatazcAparAparavANijyavidhAnena jAtaH sa sahasrapatiH, tato'pyadhiSoDhava klezalakSaiH saMjAto lakSapatiH, anubhRtAnekaduHkhakoTibhizca saMpannaH koTidhvajaH. evaM ca yathAsya vardhate / / / 70 // MEE
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 71 // BI vibhavastathA baddhaspardhaH sAgaro'pi. tatazcAtIvaprerito'vajJayAdhikSipati divAn gADhamArAdhitA api na || kasyApyete rUpakamapi prayacchati. evaM dveSTi gurUna, vighnamiva manyate tadapadezAna anAhato dharmakRtyeSa, | tatparaH pApeSu, tataH parihRtaH samyagdarzanena niHzaMkaM, AkrAMtazca mithyAdarzanAdimohabalena, tataH prArabdhAH | | punarbahavo draviNArjanopAyAH, pravardhate ca saha klezairasaMtoSeNa ca pratidinaM vibhavastAvadyAvanmelitAstena | | bahvayo ratnakoTayaH, prAptazcebhyasaMpattiM, tathApyarjitasya paripAlanavyasanena anupArjitasya tRpArjanamahA- | va kAMkSayA na zete sa rAtrI, na bhuMkta divA, nirIkSate niraMtaraM lekhakAni, karotyaharnizameva dhanotkhAtAni- | khAtAni, pitaramapyudvejati kapardikArtha, mAtaramapi parityajati dhanavyayazaMkayA, na tilatuSatribhAgamAtra- | va mapi yAcakAya dadAti, svadRSTyavalokitaM gaNitaM tolitaM ca mahAkaSTena bahudhArthito dadAti kuTuMbasyApi / vartanaM. bhuktaM svayamapyatipurANaM dhAnyaM, saMcayati nUtanamagretanavarSasyArthe, na kasyApi vizvAsaM karoti. H deyamapi vahastenaiva dadAti. anyadA ca mAtulasutabhrAturarpitastena kathamapi koTiratnapramANo rAziH, | B tallekhyake ca kriyamANe kathamapi na pUrNAH paMcaboDDukAH kapardikAnAM. tadarthaM ca saptAhorAtrANyujjAgaraM B kRtvA kArito'sau lekhakaM, tato'so mRtazca visUcikayA. tataH karacaMDo'yaM mahAkaMthako dagdhahastazceti | naa|| 71 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana [DIREDD // 72 // prasidhdhyA kathamapi yacchato'pyasya sarvathA hastenApi na spRzati ko'pi tadAziM. anyadA ca tena zrutaM / / - yannagaraparisaramahATavyAmekaM mahAmRlyaM khadiravRkSakASTaM patitamasti. tato'sau sAgareNa prerito yathA ki parityajasyetallAbhamiti. tataH putrAdiparijanairvAyamANo'pi kevalaM sAgareNa gADhabhutsAhitaH paMcazatAni a gaMtrINAM gRhItvAsau mahATavyAM gatvA karmakarebhyastaM kASTaM vartayati. tadA karmakarA yAvadehaciMtAdyarthamita| stato gatAstAvadekAkI tatra tarutale samupaviSTo dRSTaH sa somadattaH kenApi bubhukSitena krUravyAgheNa. tatazcapeTAM datvA nakhairvidArya pralapanniHzaraNo bhakSitastenAso gatazcakeMdriyAdiSu. bhrAMtazca tathaiva teSu bhUrikAlaM. tadevamatidurlabhaM samavApya samyaktvaM hAritaM tena varAkeNa kvacidbhave rAgopahatena, kvApi dveSavazena, 9 kvacidanaMtAnubaMdhinA krodhena, kvApi mAnena, kvacinmAyayA, kvApi lobhena. evamanyeSvapi bhaveSu bhraSTo'sau samyaktvAta kvacicchaMkAyaticAraH, kvacitkelikilitatvena. kAyalIkaviSayasakhAsikayA. kvacidadaHzIla| kuTuMbadAriyAdyaratibhAvena, kApi priyaviprayogadhananAzAdizokena, kvApi paracakrAdidauHsthyena, kvaci jjugupsayA, kvApi strIvedodayena, kvApi puruSavedodayAt , kvApi napuMsakaliMgaviDaMbanayA, kvacidrogAFa| dibhiH. evaM pratyekamanaMtakAlAdatarAMtarA prAptAdamuSmAtsamyaktvaguNAbhraMsito mohabalena kSetrapalyo M MERE IS THE / / 72 / /
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 73 // DEEaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa pamAsaMkhyeyabhAgavartipradezarAzipramANAn bhavAniti. anyadA ca samutpanno'sau vijayakheTapure dharmanAmnaH / / kA zreSTinaH suMdaranAmA putraH. tatra cAnyadA sadgurusamIpe dharma zRNvato'sya saMjAtasamyagdarzanAnugateH kAruva NyapariNatakarmabhRpAlenArpitaH kathamapi zuddhatarAdhyavasAyalakSaNaH karavAlaH. tena ca cheditAstena suMdareNa va palyopamapRthaktvalakSaNAH pUrvaM hrasvIkRtadehAMzA mohAdiripUNAM, dUribhUtAzca bhItabhItAstasyApratyAkhyAnA varaNakaSAyAH, tataH parituSTena samyagdarzanAmAtyena gurusamIpa eva darzitastasya cAritradharmamahAcakravartI. - tato guruNA kathitaM-yaH sevate'tibhaktyA / cAritramamuM kadAcidalpamapi // so'pi maharddhikadevo / bhRtvA | | nirvRtivibhurbhavati // 1 // ityAdinA savistaraM varNitAstadguNAH. tataH pratipannaH suMdareNAso samyagsvAmibhAvena, pradattA ca parituSTena cAritrabhRpAlena tadyogyatAmapekSya tAvalladhvI dezaviratikanyakA, tatsAM-ni nidhyAcca pratipannamanena saMkalpAnniraparAdhajIvAnAM dvividhaMtrividhena vanivRttilakSaNamekamevAdyaM sthUlaprA- | a NAtipAtavirativrataM, pratyAkhyAtA ca vadhabaMdhacchavicchedAtibhArAropaNabhaktapAnavyavacchedarUpAH paMca tadama ticArAH, pAlitaM caitadbahudinAni. anyadA ca vyatItastatpitA, tato'dhiSTitaH suMdara eva vyavahAre. | | tatazcAvasaro'yamiti jJAtvA preSitA tatsamIpe mohAdibhirnistriMzatA, tatsannidhAnAcca yeSAmasau kalAMta-1B // 73 //
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 74 // DOMMEME naji DODEOS / reNa drammAn prayacchati teSAM kArayatyatigADhatayA bhaktapAnanirodhAdoni. tatazca te bAdhyate bhRzaM, mriyate | ca ke'pi kadAcit. anyadA ca vibhavahInatAyAM pratipannaH suMdareNa ko'pi rAjaniyogaH, tatra ca hiMsApi / prakaTIbhRtA sahApratyAkhyAnAvaraNakrodhAdibhiH. tatastadudayAvRttinirapekSa eva kAMzcidvedhayati, aparAn / | kaSAdighAtaistADayati, anyAn zItAtapadhAraNoSNatailacchaMTanAdiyAtanAbhiH pIDayati. kAMzcicchalata eva | | ghAtayati. tato viraktayA parityaktastayA dezaviratipriyayA, kevalaM kulakamAyAtarItyaiva gacchatyasau devaH | | gRhaM, vaMdate devAn, kArayati pUjAdikaM, vidadhAti darzanaprayojanAni, vahati ca mahattatpakSapAtaM. etAvatA na gato'naMtaramasau narakAdiSu, kiMtu dezaviratibhraMzena virAdhitasamyaktvaguNo mRtaH samutpanno hInabhavanapatideveSu suMdaraH. tatazca bhrAMto bhUrisaMsAra. ___anyadA cotpanno'sau samyagdRSTizAlibhadrazreSTino mANibhadranAmA putraH, jAtazca tatrApi sa samyagdRSTiH, pratipannaM cAnyadA dezaviratibAlikAnurAgAttathaiva kanyAgobhRminyAsApahArakUTa sAkSitvakUTakrayA| diviSayabAdarAlIkasya dvividhatrividhena jalpananivRttilakSaNaM dvitIyaM sthUlamRSAvAdavirativrataM, pratyA| khyAtAzca sahasAbhyAkhyAnamaMtraNakAdyupaviSTAbhimukhajJAtAjJAtArthabhASaNasvadArAdimaMtrabhedamRSopadezakUTale. // 74 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana khakaraNalakSaNAH paMcApi tadaticArAH, pAlitaM caitadapi prabhRtavAsarAn. anyadA ca zAlibhadrazreSTinyupa. caritraM karate haTTe vyavaharato'sya samIpe preSitA mohAdibhiH pratyAkhyAnAvaraNasAgaramRSAvAdAdayaH. tadAgamane ca / prAtivezmikasatkaM vastu suvarNAdyAnIya lAbhadvayamAropya grAhakasya dadAti, AtmIyaM ca bahirAgatasya | kasyApi haste samarpya bahutaramUlyenodghATya prayacchati, yadi ca grAhakaH pRcchati zreSTin kiyatA mUlyena || tiSTatIdaM ? tato vaktyetAvatA bhaviSyati tat. tato yadi gRhItA vadati yanmUlakrayaM tava vada? tadAsau | | vadati nizcayenaitAvataiva mUlyena bhaviSyatIdaM tava. ityAdivakravacanaibholito'sau mugdhastatkathitaM kUTakaH || | yamapi satyaM manyamAno lAbhaM datvA gacchati. anyadA cAtIvalabdhodayaiH sAgaramRSAvAdairabhihito mANi| bhadraH kimevamalIkAni bhASamANastvaM zaMkase? nanu praguNenaiva kRtrimanyAyena bhASasva ? yahahuvyayAni na | gRhANi, pracurabhATakAni haTTAni, dAtavyAzca vRttayo vaNikputrANAM, kartavyAzca bhogAdayaH, na ca satye / | kathite ko'pi pracuralAbhaM dAtuM zaknoti, jalpaMti cAnye bahavo'pyalIkAni, yA caiSAM gatiH sA tavApi / | bhaviSyati. yaccaite pravrajitA jalpaMti tadapi kiyatkaNe dhArayiSyasi tvaM, ete'pi paragRhavikramAdityAstya| ktasaMsAravyApArA nirgrahadvArAH sukhena satyaM jalpaMti, paraM na jAnaMti saMsArasthavyavasthA. eteSAM cAbhi-19 | vANini ninAvAlAnA naa|| 75 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 76 // DIDIOMMENTER Offffffaita / prAyeNa mastakaM luMcayitvA sadya eva prabajitairbhUyate, tadetattvaM kathaM na karoSi? tata etAM sAgaramRSAvA- 1 na dAdizikSA cetasi pariNamayya sa lagno niHzaMkatayA kUTakrayAdyalIkAni bhASituM. tato bhagnavata iti / parihRto'sau dezaviratyA, kevalaM kulAcAreNaiva gacchati sa devagRhAdiSu, kArayati ca pUjAdikaM. gurumAtR-- baMdhuziSTAdibhiH zikSito'pi sa na karoti sAgaramRSAvAdAdiparihAraM. tato virAdhitasamyaktvo'so mRtvA na samutpanno hInavyaMtareSu, jAtazca sarvathA tatrAnAdeyavacanaH, nirgatazca svasthAnAdmamatyasAvazubhadezeSu, | tato'pyudhdhRto'tra jAto'sau kvacitsarvathA mUkaH, kvApi skhaladvacanaH, kvacitvathitamukhagaMdhaH, kvApi kaMTha. tAlujihvAdazanauSTavadanAdirogI, kvacitputrakalatrAdInApyagrAhyavacano bhUtvA gato narakeSu tiryakSu cAtidAkhito bhrAMtaH prabhUtakAlaM. anyadA ca samutpanno'sau zrAvakavaNijaH somanAmA putraH, pratipannaM tathaiva tena dhanadhAnyadraviNasuvarNarajatavastratRNadhanAdibAdaravastunAmadattAnAM dvividhaMtrividhena grahaNanivRttilakSaNaM tRtIyaM sthUlAdattAdAnavirativrataM, pratyAkhyAtAzca taskarAhRtataskaraprayogaviruddharAjyAtikramakUTa| tulAkUTamAnavastuvinimayavyavahAralakSaNAH paMcApi tadaticArAH, etadapyapratyAkhyAnAvaraNabahulisAgara| steyAyupadezAdbhaktvA virAdhitasamyaktvo hInadeveSUtpattikrameNa tathaiva bhrAMtaH sadaiva dAridryAdibhAvena / / 76 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM of simala / / 77 // ni ni ni jAna 9 bhUribhaveSu, anyadA ca dattanAmazrAvakajanmani devatiryagstrINAM dvividhaM trividhena, manuSyayoSitAM sveka-11 vidhamekavidhena saMbhoganiyamalakSaNaM itvaraparigRhItAparigRhItAnaMgakrIDAparavivAhakaraNakAmatIvAbhilASa lakSaNasparzanAdirUpapaMcAticAravizuddha pratipanno'sau caturtha sthUlamaithunaviratirUpaM vrataM. tadapi tIbapuruSaH va vedodayamaithunaviSayAbhilASacakSuHsparzanAdyupAdhinA bhaktvA virAdhitasamyaktvo hInadevAdijanma labdhvA / na krameNa bhrAMto napusaMkAdirUpatayA bhUrisaMsAraM.anyadA ca dhanabahulazrAvakajanmani kSetravAstuhiraNyasuvarNaca dhanadhAnyadvipadacatuSpadakupyavastUnAM parimitikaraNarUpaM pratipannaM tena sthUlaparigrahaviramaNavataM, niyamitAzca va prayojanapradAnabaMdhanakAraNabhAvaiH kSetrAdipramANAtikramarUpAH paMcApi tadaticArAH. ete kiMciduravagamA ja iti viniyaMte-tatra kSetra vAstu vA niyamAtiriktaM parijighRkSuragretanasannidhAne gRhItvA vRttibhittyAdi-19 / maryAdAmapanIya yatraikatvena yojayati sa yojanena kSetravAstupramANAtikramaH hiraNyaM rajataM, suvarNaM pratItaM. | tatra caturmAsAdyavadhinA niyatamAne kRte hRSTarAjAdeH pArthAt svarNAdi labdhvA, niyame pUrNe gRhISyAmI- | / tyabhisaMdhAya yatrAparasya svajanAdehaste datvA muMcatyeSa pradAnena hiraNyasuvarNapramANAtikramaH. dhanaM gaNi-B mAdi, dhAnyaM brIhyAdi, tatra niyamitatatparimANaH ko'pi niyamAdhikamidaM pUrvalabhyaM labhamAno'nyadvA | najijijanika naa|| 77 //
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 78 // EMEMOM M / jighRkSuzcaturmAsyAdiparato gRhagatadhAnyAdivikraye vA kRte gRhISyAmotyevaMbhRtaM baMdhanaM vacananiyaMtraNAtmakaM || na muTakAdiSu badhvAnyagRhAdhidharaNarUpaM vA satyaMkArArpaNarUpaM vA karoti lekhAdibaMdhanena sa dhanadhAnyapramA NAtikramaH. dvipadaM putrakalatradAsyAdi, catuSpadamazvAdi, tatra vatsarAdyavadhinA niyamitaitatparimANastasAniyAM prasavasaMbhavato yatra kiyaMtamapi kAlamativAhya garbhagrahaNaM kArayatyasau. evaM ca dvipadacata. | padAnAM yA vRddhiH sa tatpramANAtikramaH kupyaM zayanAsanakuMtakhaDgabhAjanakaccolakAdi, tatra kaccolake | na dazakAdisaMkhyA kRtaniyamastadAdhikye sati tAni bhaMjayitvA sthUlAni kArayitvA yatra dazAdisaMkhyAM | ta pUrayati, evaM paryAyAMtarakaraNena kupyapramANAtikramaH. etadapi parigrahaparimANavataM sAgarAyupAdhito bhaME a ktvA bhrAMtaH saMsAraM. evaM dikparimANavatamapi kadAcidbhagnaM sAgarAyupadezAt. upabhogaparibhogavratamapi | bhraMsitaM sAgaralolatAdibhiH. anarthadaMDaviramaNavrataM tu nAzitaM hAsyAjJAnatucchatvavikathAdibhiH. sAmAyikadezAvakAsikapoSadhopavAsAtithisaMvibhAgabratAnyapyuccheditAnyAtarodrapramAdakArpaNyAdibhiH, tadevaM keSucidbhaveSu ekaikaM vrataM, kvApi dvayaM, kvApi trayaM, kvApi catuSTayaM, yAvacca kasmiMzcidbhave dvAdazApi vratAni pratipannAni bhagnAni tenaitaimohAdimahAzatrubhiH. tato'nyadA kuMDinyAM nagaryAM paramasuzrAvakasubhadrasArthavA- 19 ODIMEEMEDI / / / 78 //
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 79 // mAnAbAnAjAnanininiyana B hasya jAtA'so rohiNyabhidhAnA putro. saMpannA ceyamananyadevatA paramazrAvikA, tato vaMdate sAtibhaktyA | B] caritraM jinadevAn, zRNoti gurvatike dharma, paryupAste sAdhvojanaM. pariNItA ceyaM gRhajAmAtrA vimalAbhidhAnena ca vaNigsUnunA. tataH karoti sA pitravaSTaMbhena viziSTadharma. paThitaM lakSamadhikaM svAdhyAyasya, jAnAti svanAmavata karmagraMthAdiprakaraNAni, pratipannAni ca tayA dvAdazApi zrAvakavatAni, pAlayati ca tAni | cArANi. tato'nyadA AsthAnopaviSTena mohacaraTena ciMtAtureNa nirIkSitA dizaH. tato maMtrisAmaMtAdi| bhiruktamAdizatu devaH, tato mohanRpeNoktamasmatpratipakSavarge'tIvanibiDobhUtA dRzyate rohiNI, tatkiM ki| yata idAnIM? tatastairvihasyoktaM deva sarvo'pi tAvannibiDo yAvadyuSmanmAnuSamAtrasyApi gocaraM nAvagaccha- | jati. tato moharAjenoktaM preSyatAM tarhi tatra ko'pi, yastA pazcAnmukhI nivartayati. tat zrutvA svayamutthAya | proktaM vikathayA. svAminneSa tAvanmamaiva dIyatAmAdezaH, pazyAmi tAvattasyAH pramANaM. tataH saMjJitA sarvaiH | reSA gatA ca tatsamIpe. strIpuruSakathArAjakathAdezakathAbhaktakathAlakSaNaizcaturbhirAtmarUpaiH praviSTA ca sA paramayoginIva tanmukhe. tataH pitRgRhe vastrAcchAdanAdikaM nizciMtamavApnoti rohiNI, karma ca mAtRpitR-| prasAdena na ko'pi kArayati gRhe. tato devagRhaM gatA sA yAM kAMcidvArtApriyAM pazyatyupavizati gatvA / Dale DDDDDEHENRIDEO HD DESI 79 //
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM DDED // 80 // jAna niji jiji - tatsamIpe. tato devavaMdanaM parihRtyAbhidadhAti hale mayaitat zrutaM, etaccAya jAtaM tvadgRhe. sA prAha naiva, kenApyasaMgataM kathitaM. tato rohiNI prAha are asatyamahile ki mAmapi tvamapalapasi ? sA prAha katha| mahamalIketyAdivikatthayaMtyA lagatisma tayA saha rATI. tato vikathAyoginIsamutsAhitA sA karotyanyayA / | saha rAjakathAM. nirvidya gatAyAM ca tasyAM prArabhate'parayA sAdha strIpuruSakathAM. svazrUjanAdibhItyA cotthi| tAyAmasyAmanyayA saha vidadhAti bhaktakathAM. yiyAsau ca tasyAM prastAvayati kayAcitsama dezakathAM. tato gRhAnnirgatA praharadvaye'pi na nivartate. evaM ca pratidinaM kurvANAnyasmin dine hastau yojayitvA kenApi zrAvakeNoktAsau. mahAbhAve! kSaNamAtrameva tAvadevagRhe samAgamyate. tadeva zubhabhAvarekAreva netaM yajyate / | kimevaM vArtAH kurutha yUyaM ? tato sA ruSTottarati bAMdhava! kiM kurmaH? anyatra tAvatko'pi kasyacinna mi. | lati, kasyApi satve gRhe ko'pi na gacchati, ataH priyamelako'traiva bhavati, kSaNamAtramekAMte sukhaduHkha| mAnaM kiMciducyate, iti nAsamAdhAnaM vidheyamiti. evaM sAdhvInAM copAzraye gatA sA svAdhyAyaM pariha| tyAparAparazrAvikAbhiH saha prArabhate tathaiva vikathAprabaMdhaM, gRhNAti sAdhusAdhvIzrAvakazrAvikAdidoSAnanavarataM. tato yadi sAdhvI kiMcicchikSayati, mahAbhAge ! paThitaM sarvamapi parigalati, kimanenaihikAmuSmi- 10 Halta DRDEDialo // 8 //
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhunana // 81 // | kApAyakaraNena kevalaM karmabaMdhahetunA vikathAparaparivAdAnarthadaMDena ? sarvasaMpattinibaMdhanamamRtarUpaM svAdhyAya | caritraM meva vidhehi ? tato mukhamoTanaM kRtvA prativadati icchAkAreNa Aryike ! vatinAmapi duHparihartavyo vikathA| paraparivAdo, kiMcAnyamapi baddhamukhamatra tiSTataM na kaMcitpazyAmaH, vayaM tu sukhenaiva vArtAlApaM kurmaH, na cAnya iva vayaM mAyAM kartuM jAnImaH, yAdRzaM tu tiSTati tAdRzaM piturapi satkaM sphuTameva vadAmaH. yadi pratibhASate tarhi ko'pi ruSyatu tuSyatu vA. tato jJAteyamanIM varAko sadupadezAnAmityupekSitA sAdhvI| bhiH. anyadA ca niHzaMkIbhRtA gurusannidhAne vyAkhyAne'pyupaviSTA vastreNAcchAditavaktA kasyAzcitkaNe - | sthitvA vadati kiMcit, anyApi tasyA uttaraM prayacchati. evaM tatrasthastrIzreNimadhye paraMparayA vArtAlApo na | lagnaH, tena cAraNyamattamahiSIviloDitapalvalajalamiva sarvamapi vyAkhyAsabhAgatajanamAloDya karotyanyeHSAmapi sA zrutibhaMga, IzvaraduhitA ceti na ko'pi kiMcijalpati. gurvAdinA tu kadAcitkathamapi zi | kSitA vadati bhagavannAhaM kenApi saha kiMcijalpAmi. paraM yadi pRSTe kenApi yatkiMciduttaraM na doyate tarhi | va stabdheyamityaprasiddhirlabhyate, tatastadbhayAdeva yadi kenacitpRcchyate tena sahaivAhaM kiMcijalpAmIti. tato | | gurubhirapyupekSitA sarvato niHzaMkIbhRtA gADhamadhiSTitAso vikathayA. tatastadatyaMtAsaktau parigalitaM sarva LADIERS READEREDDDDO // 81 //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja bhuvana caritraM // 82 / / vAna banaalaitanishaaaaaaa mapi pUrvAdhItaM. vismRtastadarthaH, pratipannAni vratAnyapi sA nAlocayati, karoti ca sadA tadaticArAn, / pramAdyati devavaMdanAyAM, na sukhayatyadhyetavyaM, na ramate cittaM dharmakathAyAM, karotyanAdareNa kiMcitpratikramaNAdikaM. anyadA ca kvacidupaviSTayA tayA kayAcitsamaM mahAvikathAparaparivAdaprabaMdhaM kurvatyAtyaMtaparavazIbhUtayA ko'pyatrAsti vA nAstItyaciMtayaMtyA proktaM sahasaiva yathaitannagaranarapateragramahiSyatIvaduHzIlA, jAnAmi | cAhametatsamyageva. yataH zobhanenaiva mAnuSeNaitanmama kathitamityAdi. etacca tasmin pradeze prayojanavazA. dAgatayA tadAsyA sthirIbhUya sarva samyagAkarNya niveditaM rAzya, tayA ca kathitaM narapataye, tenApyAnAyitA rohiNI, gatazca tAM gRhItvA tatpitA subhadrasArthavAhaH, tatazcaikAMte vidhRtya pRSTA pArthivena rohiNI, bhadre! kathaya mama satyaM yadAkarNitaM tvayA matkalatrasvarUpaM? tayA proktaM kimetata? na mayA kimapyAka. rNitaM, na cAhaM kasyApi satkaM kiMcijjAnAmItyAdi. tato mUlata eva sarvApalApaM kurvatImetAmAlokya | rAjJAnAyitA tatra pradeze sA dAsI, kAritA saMvAdaM, tato'nayAnekAbhijJAnapUrvakaM tathAsau kRtA yathA | | rohiNI niruttarIbhUya grIvAmadho'valaMvya monamAsthAya ca vyavasthitA. tataH prakupitena rAjJA samAhRtaH / // 82 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhunana caritraM // 83 // namana jiNiEESERTERM - subhadrasArthavAhaH svasamope. kathito dAsyA eva mUlatastadvyatikaraH, tato'kAMDanipatitamahAvajrAzaniriva | basa imAM prAha kimidaM ? paraM sA na kiMcijalpati. ekAMte'pi tataH sA yAvabahutaraM pRSTA paraM na kimapyA khyAti. tato yasyA agre tayA jalpitamAsIttAM tatrAkAryApRcchatsArthavAhaH. tayAbhihitaM proktamastyanayaiva- | 9 meva, paraM tatsatyamasatyaM veti na jAnAmyahaM. tato'gre'pi nija putrIjihvAmutkalatAsvarUpaM kiMcidavabuSTya. mAnaH sArthavAhastAM vismRjya duhitaraM gRhItvA samAgato rAjJaH samIpe, tato bASpajalaplavamAnalocanasta caraNayoH praNamya sa proktavAn, he deva ! yadasmatkule kenApi sAkSAd dRSTamapyevaMvidhaM kArya prANAtyaye'pina - nocyate. anayA tu sarvathA'dRSTamazrutaM nirarthakaM cAbhidhAya dvitIyAcaMdra iva niSkalaMke matkule kalaMko | datto'sti. sa cAyaM mamaiva doSaH, yato lokAdetajihvAmutkalatvaM zRNvatApi mayA gRhavyAkSepavyagratayA / pramAditayA ca neyaM zikSitA nApi parihatA, tasmAdyadrocate tatkarotu devaH. tato rAjJA proktaM sArthavAha ! d jamadIyanagare bRhatpuruSastvaM mamApi mAnyaH satyavacanazca. tena cemA khaMDazaH kRtvA catuSpathe na kSepayAmi, | ma kevalaM tathA kartavyaM yathedAnImeveyaM maddezasImAM parityajedityuktvA visarjito'sau. tenApi tata eva sthA nAdvisarjitA sA tatazcAho seyaM zrAvikA, sA ceyaM tasyA devavaMdanA. tadetattasyAH pratikramaNaM, seyaM / LETE ELEMESTEDDDDDDDDDO 1183 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritra // 84 // | tanmukhavastrikA, tadidaM tadadhItaM, IdRza evAmISAM dharmaH. yadasadbhUtAnapi paradoSAn gRhNadbhiretaiH sthIyate, / parataptIzca te sadA kurvati, ityevaM khiMgajanAdAtmAnaM dharma ca khiMsayaMtI vigupyamAnA nirgatA rohiNI nagarAt. tataH smaraMto taM pitRvibhavavistaraM, ciMtayaMto tAni mAturlAlitAni, paribhavAvayaMtI baMdhujanago. ravaM, tAM ca dhyAyaMtI parijanapUjanIyatAM, zocaMtI punaH punaH sadguruviprayogaM, muhurmuhurmUcchaMtI, pataMtI, pra| lapaMtI, grAmAnugrAmaM bhikSAmaTaMtI sukumAratayA sphuTitacaraNatalazoNitapravAheNa mahIM siMcaMtI, apratyAkhyA nAvaraNakaSAyodayAtadhyAnavazAdezaviratiguNabhraMzena virAdhitasamyaktvA mRtvA hInAparigRhItavyaMtaradevISu gatvAtiduHkhabhAjanaM bhRtvA, tato'pyudhdhRtyaikeMdriyAdiSu sarvathA kvacijihvAbhAvAt, kvacittacchedanAnubhavanena bhrAMtA sA bhUribhavamiti. tato moharAjena mahAmRDhatAbhAryA haste tAlAM datvoktA dRSTaH priye tasyA ni| biDazrAvikAyA vRttAMtaH! tayA proktaM deva! kimiha dRSTavyaM ? yasmAdiyaM varAkI strI mAnuSamAtraM caturdaza| guNasthAnasopAnasya ca siddhimahAsodhasya paMcamasopAnamAtrameva yAvadArUDhA devena pratipAtitA. ye'pi zakacakriNAmapi pUjyAH, devAnAmapyakSobhyAH, asadRzapuruSAkArAH siddhimahAsodhasyaikAdazasopAnamArUDhAH puruSA huMkAramAtreNeva devena pratipAtitAH saMti. ete ca devasya purato rulaMtaH pAdayolagnAstiSTaMtyanaMtAH. | 1184 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritra | tato moharAjamaMtrisAmaMtermilitvaikakAlamevoktamaho jAnAti devyevaivaM vaktuM, evamevaitaditi. anyadA || ja samutpannaH sa jIvo manuSyeSu. pratipannastatra tena samyaktvena saha dAnadharmAbhigrahaH, so'pi bhagno mohaprena HSitairdAnAMtarAyakArpaNyAdibhiH. tato bhrAMto bhaveSu. anyadA manuSyeSveva punarjAto'sau, pratipannazca tena tra zIladharmAbhigrahaH, so'pi bhagnastena tItravedodayakusaMsargAdibhiH, tataH saMsAraM paribhramya punarmanuSyeSu jAtena tenAMgIkRtastapo'bhigrahaH, so'pi lopitastena laulyaniHsatvAdibhiH. tato bhavaM bhrAMtvAnyadA punava manuSyeSvevAvatIrya svIkRtastena bhAvanAbhigrahaH, so'pi nAzita ArtaraudraciMtAdibhistena. evaM dezavirava ratirapi kSetrapalyopamAsaMkhyeyabhAgapradezarAzipramANeSu bhaveSu tena pratiprannA, nAzitA cApratyAkhyAnAvaraNa kaSAyAdimahAduSTamohabaleneti. atrAMtare caMdramaulipArthivena vismayaharSabhaktibharapreritamAnasena bhuvanabhA nukevalinaM praNamyoktaM he bhagavannatidustarA mahAduSTamohAdizatravaH, ye caivamaciMtyamasahyamativismayakaraM ca | a viDaMbayaMti prANinaH. asya ca sakalasiddhAMtaparamarahasyabhUtasyAkhyAnakasya madhye saMdehamAnaM kiMcitpRcchAH motyaprasAdo na vidheyaH. pUrva kila samyagdRSTerutkRSTo'pyapArdhapudgalaparAvartaH saMsAra ityuktaM. tatra cAsya / prastutajIvasya samyaktvasparzanA dezaviratisparzanA ca pratyekamasaMkhyabhaveSu jAtA, tatparibhraMze cAMtarAle / // 85 // IDEO RIDE ELED THE SERIODOGGOOD
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 86 // / bhUrisaMsAraH proktaH, tasyAzca bhUritAyAH kiM mAnamiti tAvatkathyatAM ? tataH kevalI prAha kvacitsaMkhyAtaM / / / a cidasaMkhyAtaM kvacidanaMtamapIti. apArdhapudgalaparAvarte'pi hyanaMtotsarpiNyo bhavaMti, anaMtasya cAnaMtA || sa eva bhedAH, tato mahArAja! yadyaMtaramaMtaraMpratyanaMtA utsarpiNyavasarpiNyo bhavaMti, tathApi na kiMcit / | kriyate jinadharmaH. tatazcaMdramolimahopAlena praNamyoktaM he bhagavan ! mahAzcaryamidaM yatsamyaktvadezaviratiguH | Nayorapi prAptayorayApyetAvat prabhavaMtyamI mohAdizatravaH. tataH kevalinA proktaM mahArAja! anAdikAlA prabhavaMtyaskhalitA isthamamI. ata eva sarve'pi kevalina itthaM prruupyNti-smmttdesviryaa| | pattiassa asaMkhabhAgamittAo | abhavAucaritte / aNaMtakAlaM ca vamaetti // 1 // samyagdRSTayo deza| viratAzca pratyeka kSetrapalyopamAsaMkhyeyabhAgapradezarAzipramANAn bhavAn bhramaMti. aSTau bhavAMzcAritrasAmA| yikaM prApnuvaMti. zrutasAmAyikaM tu samyagdRSTimithyAdRSTibhAvenAvizeSaM sAmAnyena dvIMdriyAdiSvanaMtAn / | bhavAn prApyata ityarthaH. tato rAjJAbhihitaM he bhagavan ! punarasau saMsArijIvaH kiM sarvaviratikanyakAM pari| NIya cAritramahArAjasainyasahAyI bhaviSyati? tataH kevalinA proktaM stokAMtaramatra, samAkarNayatvavahito | mahArAjaH. tato rAjA prAha eSo'hamavahito'smi. kathayaMtu prasAdaM vidhAya bhavaMtaH, tataH kevalinA proktaM // 86 / /
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM / / 87 // nalalAna ni lAlAba nija ni vivivAna MEDIO | he mahArAja ! samastIha manuSyakSetre iMdrapuraM nAma nagaraM, tatra samIraNo nAma rAjA, tasya jayaMtI nAma bhAryA., samAnItazcAnyadA tadgRhe karmapariNAmenAso saMsArijIvaH, jAtastayoH putraH, kRtaM cAsya araviMda iti va | nAma, adhItAstena kalAH, prAptazca yauvanaM. AnItazca tanAvasare karmabhupena guruH, dRSTazcAyamudyAne paryaTatAraviMdakumAreNa. tato gato'sau tatsamIpe, saharSa praNamyopaviSTazca. tataH karmanRpatinA samarpito'sya zubhatamAdhyavasAyalakSaNaH karavAlaH, tena ca chinnametena mohAdizatrUNAM saMkhyeyasAgaropamasthitilakSaNaM zarIra| khaMDaM. tataH samyagdarzanacAritradharmAnupadizya guruNA varNitAstasya samIpe sarvaviratikanyAguNAH. tataH smu.| | tpannatadanurAgeNa niHzeSAnapyaparAn mAtApitAdisaMgAna samutsRjya gurupradattaveSeNa pariNItA tena sA para| mavibhRtyAraviMdakumAreNa. tataH pramuditaM samastamapi cAritradharmanRpatisainyaM, sthito'sya sannidhau samAnaMditaH | | sadbodhaH, sthirIbhUtaH samyagdarzanaH, paricitIbhavati pratidinaM sadAgamaH, abhyAsIbhavati pratyupekSaNAdi| kriyAkalApaH, alaMkriyate caiSa prazamena, maMDyate mArdavena, vibhRSyate Arjavena, saMzobhyate saMtoSeNa, kurute / cAsau tapaHparicayaM prakarSeNa, ramate saMyamena, priyayati satyapakSaM, bhAvyate zaucena, na mucyate kSaNamapyA kiMcanyabrahmacaryAdibhiH. evameteSAM militaH saddodhasadAgamotsAhitaH praNihaMti pratidinameva mohavalaM, [ dai alag DDDDDDDDDDDD / / 87 //
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 88 // DEREREENERNMENDMERE / kathamapi samArohatyapramAdamahAgaMdhahastinaM, samAropayati zuddhamanovRttidhanuryaSTiM, tadvinirmuktaiH praharati / | sadbhAvanAmahAnArAcaiH, vidhyati ca marmasu mohamahArAja, tADayati hRdi madanamahAmAMDalIkaM, ghUrNayati | rAgakesariNaM, ArATImoMcayati dveSagajeMdra. evamayaM cAyaM ca tavetthaM mahAzatrurityevaM sannihitasaddodhasadA| gamAbhyAmupalakSyApitaM, parAnapi vaizvAnarazailarAjabahulIsAgarahiMsAmRSAvAdasteyamaithunamurchAdiripUnaharnizaM | tudayatyeSaH. anyadA nAmyate kvacitsahasaivAbhimukhotthitenAso pramAdaripudaMDAdhipena, punarapyavaSTabhya praharan bAdhyate, kvApyekakAle bahubhiH samutthitaiH kSutpipAsAdipariSahairapi khidyate, svasthIbhUya ca punayu| dhyamAnaH sa tAn dUrIkaroti. kvacidivyamAnuSatiryagupasargasubhaTairbAdhyate. paraM sadAgamavacanaizca sa sthirI | bhavati, punarapi taiH zatrubhiH so'sthirIkriyate, gacchagatabAlataruNavRddhasAdhusmAraNavAraNapreraNasamutthasaMjva lanakaSAyaripuvargeNApi pIDayate, paraM prazamamArdavAdikRtasAhAyyaH kathamapi sa punaH sthirIbhavati. puna | rapi taimohasubhaTaiH samarabhUmo sa kvApi vihvalIkriyate zabdarUpagaMdharasasparzalolyAdhyavasAyapratipakSaH, paraM | saMtoSeNotsAhitaH punaH parAjayati tat zatrubalaM. evaM jayaparAjayeSu vartamAneSu yAvajayalakSmImavApsyati cAritradharmasainyasahito'raviMdasAdhustAvadgurubhiraso kvacidaparAdhe gADhataraM kiMcitprerito'vasaro'yamityasyAMge // 88||
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana MEDID caritraM // 89 // pravizyApratyAkhyAnAvaraNakrodhAbhyAM marmaNi gRhItvA sa pIDitaH, tatpIDAvazena ca lagno kathayituM gurvabhiH | - mukhaM, kimAcArya! mayA vinAzitaM? yadi paribhAvayiSyasi tadA nAsti madIyaH ko'pyaparAdhaH, evameva / vadataH punastava ko nivArayitA? etadarthaM kimekameva mAM niSedhayasi? na cAnyaM niSedhayasi? kiM tvadganacche'nyaH ko'pyevaM na karoti ? mayA sAdhaiM prabajitAH sarve'pyevaM kurvati. tato yadi sthavirAH zikSayaMti, bho mahAbhAga ! rAjakulasatkulasaMbhavastvamiti gurvabhimukha tavetthamavajJayA vaktuM na yujyata ityAdinA mama na kulodghATanaM kurvatyete ityAdiviparItameva pariNamitagADhataraM ca kopAhaMkArAbhyAM gRhyate. tato yAvadguvaruNA kiMcitpunarapi zikSitastAvadabhihitavAnaho mAM lagnAH sarve'pi yUyamuccATayituM, tato gRhNItAtmIya | midaM picchaTakamiti veSaM parihArya haThAdgale gRhItvA sa nItastAbhyAM pratyAkhyAnAvaraNakrodhamAnasubhaTAbhyAM / samarpitazca mohabale. saroSaizca tatsainikaiH sarvairapi militvA gRhasthaveSamAtraM kiMcitkArayitvA pratigrAma / pratigRhaM ca dhikkAryamANaH paragRheSu karmANi kurvan bhikSAM ca paribhramannatiduHkhito bhrAmitaH suciraM. tataH - paryaMte pApiSTena bhraSTabuddhinA mayA yadubhayalokayorapyekAMtena duHkhAvahaM tadAcIrNaM, tatphalamanubhavAmIdami| tyAtmAnaM niMdana mRtvAsau samutpanno jyotiSkadeveSu. tato'pi cyutvA bhrAMto bhUribhavAn. anyadA punarapi / REE / / 89 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM / / 90 // | rAjapuranagare samutpannaH paramazrAvakamaharddhikAmAtyaputratayA, jAtaM ca tatra citramatiriti tasya nAma, upa-|| - rateSu ca mAtApitRSu kuTuMbaM svaputre nivezya saMvignena gRhItaM sadgurusaMnidhAne tatrApi tena vrataM, pAlitaM / ca pUrvoktavidhinA mohabalaM vinighnatA prabhRtadinAni. paryate ca viSayasukhazIlatApramAdena vijitaH saMyama virAdhya samutpannaH saudhameM hInarddhikaH palyopamAyurdevaH, tato'pi cyutvA bhavaM paribhramya samutpanno'nyadA kAMcanapure nagare kSemaMkararAjasUnurvijayasenanAmA, tatrApi ca tena sadgurusamIpe dharma zrutvA mAtApitrA| dIMzca mocayitvA tathaiva sarvaviratikanyakAM pariNIya gRhItA jinadokSA. pramuditAstathaiva sadbodhasadAgamA| dayaH, prArabdhaM tathaiva mohabalena saha mahAsamaraM, tataH krameNAtiparicitIbhRte sadAgame, nibiDIbhRte saddodhe, va aMgAMgibhAvamApanne'pramAde, sthirIbhRte saMtoSe samArUDho'pramattaguNasthAnalakSaNaM saptamaM siddhisopAnaM vija yasenasAdhuH. tatra karmapariNAmAnukUlyena kenacitprAptastenopazamazreNimahAvanadaMDaH. tataH samullasitapracaMDa* vIryavizeSeNa tena mastake samAhatya pAtitAzcatvAro'pi hi tAvadanAdikAlamahAvairiNo'naMtAnubaMdhikrodhajamAnamAyAlobhAH, kRtAzca bhasmapuMjAvaSTabdhAgnikaNavannizceSTAH. tato mithyAdarzano'pi vizuddhArdhavizuddhA| vizuddharUpatrayAnvitastathA samAhato yathA tathaiva nizceSTobhUya patitaH. tatazca gato'vasAvapUrvakaraNaguNasthA TalajAnavaviyaca navala vicalana OOOOODMDodaaaaaaaaaa
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavana caritraM / / 91 // || nalakSaNaM siddhisaudhasyASTamasopAnaM. tato'pi gato'nivRttibAdarasaMparAyanAmakaM navamaM sopAnaM. tatra cAhatya || | nizceSTAM nIto napuMsakavedaH, tato'pi strIvedaH, tadanaMtaraM hAsyaratibhayazokajugupsAtmakaM ripuSaTkaM, tataH | va puruSavedaH. tato'pratyAkhyAnapratyAkhyAnAvaraNo dvau krodhI, saMjvalanakrodhazcAhatya nizceSTokRtaH. tato'pratyAna khyAnapratyAkhyAnAvaraNau mAnau saMjvanamAnazca. tato'pratyAkhyAnapratyAkhyAnAvaraNe mAye saMjvalanamAyA ca. | tato'pratyAkhyAnapratyAkhyAnAvaraNau lobhI saMjvalanalobhazca. ayaM ca tADyamAnaH sUkSmIbhUya naSTvA nilI| naH sUkSmasaMparAyanAmake dazame sopAne. tatrApyanena pRSTato gatvAyamapi pAtayitvA niHspaMdIkRtaH. tata | - etairaSTAviMzatyApi kAraNabhRtaiH kuTuMbamAnuSaiH patitairmUlaskaMdhazAkhAdipAtairvRkSa iva tanmayazarIrajIvitaH patito va nizceSTIbhUya moharAjaH. tadevamupazamazreNimahAvajradaMDenAhatya sakuTuMbe nizceSTIkRte mohamahAcaraTe nirAkulIbhRtaH paramAnaMdasukhamanubhavannArUDho vijayasenasAdhurupazAMtamohaguNasthAnalakSaNaM siddhisodhasyaikAdazaM mahA- | | sopAnaM. yAvacca tatrAsau kevalisamAnavizuddhacAritro'nuttaravimAnopapAtayogyaH sakalasurapUjAhaM padaM prAptoM- | HtarmuhUrtaM tiSTati, tAvallobhena kiMcitsacetanIbhUya prakupitenAtmazarIrAdapyavyatiriktAtivallabhA dehopakara- | maNamUrchAbhidhAnA preSitA tatsamIpe nijaduhitA, tayA ca prakupitayA kAritadehamUrchAmAtro gale gRhItvA Dalani nijivana HERE // 91 //
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 92 // [Deletal EPORTEREDiwali | dazamasopanAdinayanakrameNa pazcAnmukhastAvatpAtito yAvat prathamasopAne notvA samarpito'sau mahAduSTaH / / nA mithyAdarzanasacivasya. vyAvartamAnasya cAsya te pUrvaprahatAH sacetanIbhUya prakupitA vilagnAH sarve'pi zatravo vijayasenasya pRSTe. tataH kAritabhRripApo nIto'yamekeMdriyAdiSu, bhrAmitazca narakagatyAdibhUribhavaM. tatazcAsti manujabhUmo brahmapuraM nAma nagaraM, tatra ca paramazrAvako'parimitarddhinAyakazca sunaMdo nAma samastaporapradhAnaH zreSTI, tasya ca dhanyA nAma bhAryA, jAtazca tayoH sa saMsArijIvaH puMDarIkanAmA putraH, tasya ca | tatrAtizAyinI prajJA babhUva. tataH paThitAstena svalpaireva divasaiH samastakalAH. tataH svalpametadadhyetavya. | mityetAvatA'saMtuSyan pRcchati kasyacitsAdhoH samIpe, va punaretAsAM kalAnAM mahAn vistaraH? tataste| noktaM dvAdazAMge caturdazapUrveSu, tatastenoktaM kiyaMti punastAni pUrvANi bhavaMti? sAdhunA proktaM gurun pRcchasva ? tatastena te pRSTAH, kathitazca taiH pUrvagato vistaraH, tataH samutpannaM puMDarIkasya tadadhyayane maha kautukaM, bhaNitAzca guravo mAmanugrahaM kRtvA pAThayata tAni pUrvANi ? guruNA proktaM gRhItavratA eva tAni va paThaMti, na gRhasthAH. tato'nenAbhihitaM vratamapi tarhi prayacchata ? tato mAtApitrAdyanujJAtasya mahAvibhRtyA gurubhiH pradattA tasya dIkSA, gRhotA ca tena prajJAprakarSAttUrNaM samastA zikSA, adhItAni ca svalpereva diva
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana l caritraM / / 93 // THEMRAREETIDARSHEELETED for ID / sestena caturdazApi pUrvANi. tataH svasthAnasthena mohacaTarena dIrgha niHzvasitaM, pRSTaM ca samAgataiH kimeva taddeva! tato hastatalena svabhAlaphalakamAhatya proktamanena hatA vayaM, yataH so'smanmahAvairI sadAgamaH sarvAva manApi saMgRhoto'nena saMsArijaMtunA. tadanena kathitAni sarvANyapi jJAsyaMtyeSo'nyo'pi sarvajano'sma nmarmANi, tata utpATayiSyate saputragotrANAmasmAkamidAnI kaMdaH. na ca taM kamapi pazyAmi ya enaM vigha| TayiSyati duSTasaMyogataH. evaM sakhedaM nijasvAminamavalokyAlasyavaikalyAMgabhaMgamukhamoTanaz2aMbhAsvapnadarzana-- | smRtibhraMzAdinijaparikarAnvitA vAmapArvAdutthitA nidrA. tatastayA hasto yojayitvA proktaM devAdyApi ca | svadAsImAtrasAdhye tasmin kimetAvAn khedaH kriyate? kiM kalye'pi sa na dRSTo devena galagrAhaM gRhItvA | | ekAdazasopAnAtpAtyamAno mUrchayA, tadidAnI maJceSTitamapi pazyatu kimapi devaH. tato vihasyoktaM mohena na sAdhu, vatse ! gaccha tvaM? siddhathaMtu tavApi samIhitAni. tato gatAso saparikarA caturdazapUrvadharasamIpe, avatAritaM ca prathamamevAlasyaM taccharIre, tadvazavartinazcAsya na pratibhAti sUtraparAvartanaM. na sukhayati tadarthaciMtA. evaM dvitriSu dineSu gateSu sthaviraiH sa kathamapi saMprerya balAdupavezito pUrvapaThitaguNanAya, tataH preSito nidrayA zeSo'pi nijaparikaraH, tato vyApto'sau z2ubhAbhiH, moTayati pRSTaM, UvIkaroti bAhU, bhanaktyaM / " / / 93 //
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritra // 94 // laaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa | gulIH, pAdAdyaMgAni moTayati. evaM nidrayA gale gRhoto nAmyate'dhastAt, bhramyate'grataH pRSTataH pAzvataH - sarvatazca. tadevaM samilitvA gale gRhItasya bhaNatAmapi yatnataH sthavirANAM na nirgataM tasya vadanAdakSaraM. tato rAtrI samAkrAMto nidrayA saMstArakAdivirahe yatra tatra pradeze visaMsthulaM patitaH kASTakhaMDa ivAceta. nIbhRtaH, prabhAtapratikramaNe'pi kaSTenotthApyate. evamanyasmin dine sthaviraiH saMnihitairbhUtvo/kRtya sa sUtraM parAvartayitumArabdhaH. tato nidrayA pAtayitvA tasya bhagne jAnunI, ragaDite kUpare, sphoTitaM ca mastakaM. | evaM ca yAvanna kiMcidvadati sa tAvattaSgI vyavasthitAH sthavirAH. tato nidrAtivyApto satyAM pratikramaNA. | dikriyAkAle'pi bahubhirmukhavikArairnAnAvidhaineMtrabhaMgezcitraiH karapAdavikSependriyA nartayamAno'sau karoti | sakalajanaprekSaNIyamAtmAnaM, Anayati vazyAtmanApi sphuTitahAsyaM, janayati viditatatvAnAmapi kimeta| diti mahAvismayaM. taditthaM nidrayAtmavazIkRtasyAparAvartamAnasyAciMtayataH sachidrahastajalamiva vigalatyana- | varatamevAsya zrutaM. vismaraMti sUkSmagahanArthAH, tato yathA yathAsya bhrasyati sUtraM tathA tathA nirAkAMkSobhaE vannidrAsukhamarthataH kAlakUTAdapyadhikamajJAnato'mRtamiva manyamAno yathA rAtrau tathA divApi nirbharaM | patitaH zete tAvadyAvadgalatisma samastamapi zrutaM. tato guruNA proktaM vatsa puMDarIkamune! tena tathAvidhena IDEADERWELDEEEEEDEDEEI EINDI // 94 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana B| nijotsAhena zrutAdhyayanArthameva tvaM vrataM pratipanno'si. narakAdiduHkhanivArakamapavargasukhasaMdohagehaM jina-6] caritraM praNItamidamadhItya zrutaratnaM kimanarthameva niHzeSanArakatiryagavamanarasukhaduHkhanivahaikakAraNe nidrAsukhalana // 95 // | vamAtre'tirato hArayasi ? tato niddhaMsIbhRto'sau vadati bhagavan ! kaH kila nidrArataH? asaMgataM kenApina kathitaM bhavAdRzAM. yataH kalye'pyetAvadeva mayA gaNitaM. tato guruNA ciMtitamaho etadaparamadhikaM yatpratya| kSamapyapahute, satyamapi na jalpati. tato'nyadA viSaghUrNita iva, prahAramUrchita iva mahatApi zabdenottara| maprayacchannAnAvidhasvapnAn divApi pazyan, mukhena bahvasaMbaMdhaM lapannirbharaM zayAno gurubhirbahuzabdAn kRtvA va prabodhyAbhihitaH puMDarIka! tvameva vadasi yannAhaM svapimi tatkimetat ? sa prAha kimetata? kila supto'ha- | miti bhavatAM bhrAMtireva. kevalaM nizcalIbhRyAdyApyahaM sUtrameva gaNayaMstadarthameva manasi paribhAvayAmi, a bhavatAM tu sarveSAmapi bhrAMtirutpadyate yatsupto'yamiti. tato bAdaramRSAbhASyayamiti viraktA guravaH sarvasAHdhavazca. preryamANazca so'parANyasaMbaMdhAni jalpati, bahutaraM dveSamupagacchatItyupekSitaH sa sarvairapi. tatazcopaa| ryupari moharAjapreSitAparAparasvasubhaTAstatsamIpamupagacchaMti, tadA vaimukhyApannaH sarvathA dUrIbhUtaH sadAgamaH, | | / / 95 // praNaSTaH sadbodhazcAritradharmasahitaH, virajya gatA prathamameva sarvaviratistAvadyAvata prapalAyitaH so'pi samya-al
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhunana // 96 // gdarzanaH. labdhAvakAzIbhRtaH pravRtto vijUMbhituM mithyAdarzanaH. ityevaM sarvairapi militvA paryaMtakAle nidrAghU. caritraM varNanAyAM kSipto maraNopasaMhRto nigordakeMdriyAdiSu, bhramitaH saMsAre. itazcittavRttimahATavyAM vivekagiri| zikhare'pramattakUTe jainapure nagare nirAnaMdAH praNaSTotsAhA militAH sarve'pi cAritradharmabhRpAlAdayaH, upa| viSTAzcaikatra deze vadaMti parasparaM pazyatAho kimatra vidhIyate? mohacaraTenAneke'bhavyadUrabhavyAH svasahAyA labdhAH saMti. te mulAdevAskhalitAH sarvatrAsmatpakSamucchedayaMtaH paribhramaMti. asmAbhistvayameka eva sa. hAyo labdhaH so'pi tAvadasmAkaM ko jAnAti kiyatA kAlena miliSyati? kiMcAsmAbhiryAvadaso mahatA karena kathamapi guNeSvAropyate'smatsahAyatAM ca kAMcitpratipadyate, tAvattasya mahAbhAgasya panarapi sa ko'pi | viparyAsaH samuttiSTate yena milati teSAmeva mohAdizatrUNAM, viDaMbyate ca taistathaiva bADhamatiduHkhitaH, vayaM |tu kevalaM tasyaiva sukhitvakaraNAya yatAmahe, paraM viparyasto'yametadapi na vetti. aparaM ca ye'tropazAMtamo. |hacaturdazapUrvadharAdipadeSvapyAropitAH pratipatya mohAdimahAduSTAnAM milaMti. tatra kiM vayaM bramaH? ka vA H yAma iti. tataH sadbodhena vihasya proktaM kiM bhoH! nirarthakeyaM bhavatAmArtiH, kiM nUtanamidaM ? kiM cAnA- 15 dikAlaprarUDho'yaM vyavahAraH, yatsaMsArijIvaidyApi bahutaraM bhavodadhau bhramiSyate bhavatAM hitaM kurvatAmapi, | // 96 / IoED MEMEDHEtatalaDEOWEREDE
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana | | gurutareSu padeSvAropayatAmapi ca. yadupazAMtamohacaturdazapUrvadharAdayo'pi pratipatya pUrvazatrUNAM militA na bhramaMtyutkRSTato'pArdhapudgalaparAvartamAna saMsAraM, nizcitazcAnAdimatA kAlenAnaMtAnAM jIvAnAmayaM vyavahAraH, na tatko'tra vismayaH? na caivaM bhavadvazAnAM madhyAtko'pi patiSyati, atastaTasthAH pazyaMto yUyaM kiM na tiSTatha? - mithyAbhimAnamAtraM tadasti kiMcit yadamuSya sahAyena vayaM zatrapakSakSayaM kRtvA kathamapi prakaTIbhavAmo'muM | | na ca sukhinaM kurma ityetadapi, setsyati sa yadAsya sukhitvaprAtirbhaviSyati, yadapyucyate'smAbhirayameka eva ca na sahAyo labdha ityetadapyaciMtyaM, yato bahusahAyA api mohAdayo bhavatAM rodhamAtrameva kartuM samarthA bhavaMti, - yUyaM tvekasahAyA api zatrUNAM sarvathA kSayameva kurutheti, ato dRkSyatha yadayameko'pi kariSyati, kimA kulA bhavatha ? tato yAvatsarve'pi vadaMtyaho sAdhu sadbodhenoktaM sAdhviti, tAvatkarmapariNAmenAkhyApitaM teSAM na va yadutotpAdito mayA manujakSetre padmasthale nagare siMhavikramamahAnareMdrasya kamalinInAmnyA bhAryAyAzca putraH / sa yuSmatsahAyaH, kAritaM cAsya siMharathanAmeti. tato bhavadbhirmahAvardhApanakaM kAraNoyaM. yenAtra janmanyasau kevalaM yuSmatpakSameva poSayiSyati, sadbodhasadAgamaprakaTiteSu guNeSvArohanna kenacitpratipAtayituM zakyate. mayA hyasmin bhave tasya kevalaM puNyodaya eva sahAyo datto'stItyayamapi ca tameva sarvaprakAraiH poSayi ETTEMENDOMBORDERED TED DRE DEIR RECEO DD HIDEED
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana / / 98 // vyati, na pApodaya, tato na manAgapi mohAdiripuyogyo bhaviSyati tAvadyAvannivRttipuryAM tasya praveza / / a iti. tadAkarNya hRSTAH samutthitAH sarve samyadgarzanAdayaH, gatAzca jaineMdrapure, tatra sarvatrottaMbhayaMtisma toraANAni pratigRhadvAraM, padmapidhAnAn kanakakuMbhAna kArayaMti, haTTazobhAthai vyalaMbayaMti vaMzAgreSu pravaravastrANi, | siMcayaMti mRgamadaghanasAronmizrazrIkhaMDarasena rAjamArgAn , dApayaMti rAzIkRtakanakaratnamahAdAnAni pravaH | tayaMtyabhayadAnAni, vAdayaMti tUryANi, kArayaMti prekSaNIyakAni ca. itazca siMharatho bAlakAlAdapi hRSTaH san praNamatisma devAn, namasyati gurUn , gacchati pitrA saha a jainaniketaneSu, hRSyati teSu snAtrAyavalokanena. tuSyati munidarzanena. AnaMdyate tadvacanazravaNena. AhA| dyate taddIyamAnAzanAdidAnasaMvIkSaNena. evaM ca puSyatyasya pratidinaM puNyodayaH, tat sAnnidhyena cAlphareva divasairadhItAstena samastA api kalAH, jAtazca yovanAbhimukhaH. madanAtizAyI cAsya rUpaM abhinavotpannasurAtiriktaM ca tasya lalitaM, tathApi na ramate'so viSayeSu, na sukhayatyasya strINAM kathApi, | na vAMchati manasApi caiSa tatpariNayanaM. kevalaM sevate munIna , zRNoti tadaMtike dharmazAstrANi, pArabhAva4 vayati bhavasvarUpaM, virajyate pratikSaNaM tasmAdapi. kAMkSatyabhIkSaNaM mokSasukhAni. tato'nyadA caturjJAnakalite || ni / / 98 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana DDDDDDDD | guNanidhinAmakamunipatau samAyAte zrutvA vizeSato dharmavistAraM, mocayitvA yuktibhirmAtApitaro pUrvA- 10 caritra - bhihitenaiva vidhinA mahAvibhRtyA jagrAha siMhasthastadaMtike dIkSAM, tataH prahRSTAH parivArayati tasya sarve'pi / / 99 // cAritradharmasainikAH, tathAhi-gADhamanuraktAbhavatsamapatribhuvanasAmrAjyadAyinI sarvaviratiH, kSaNamapi | | saMnidhAnaM na muMcati sadbodhaH, aMgAMgibhAvenAgataH samyagdarzanasaMbaMdhaH, tataH kRtaprazamamahAkavaco labdha. | | saMtoSazirastrANaH, sadbhAvanAvapramadhyapraviSTaH, tathaivApramAdamahAsiMdhurasamArUDhaH, aSTAdazazIlAMgasahasrarakSiH | a tazaroraH purovyavasthApitapratidinopacIyamAnapuNyodayamahAdaMDanAyakaH, pratikSaNollasadasaMkhyazubhAdhyavasA| yapadAtiparivRtaH pravRtto yodhdhuM saha mohabalena siMharathasAdhuH. tatra ca vidhyatyanavaratamevAmRDhatvAbhidhAna- || | nizitakuMtAgreNa mohamahAcaraTahRdayaM, tADayati vakSasi samakAlameva jJAnadarzanacAritratrizUlena rAgake. saridveSagajeMdramadanamahAmAMDalikAn , hinasti sarvabhUtadayApariNAmabANena hiMsAdhyavasAyasAmaMtaM, cUrayati sarvathA satyabhASaNamudgareNa mRSAvAdacaraTamastakaM. bhinatti zaucamallena steyamahAduSTahRdayaM, brahmacaryAgnizastreNa zalabhamiva maithunaM, dalayati nirIhayA mahAgadayA parigrahamahAsAmaMtaM, kIlayati krodhayodhaM tadvaigu // 99 // jaNyaciMtanAditomareNa. bhanakti mAnAbhidhAnasAmaMtaM, mArdavAbhidhadaMDena, dUramutsArayati mAyAmahI RjutA-|| TO LODDED
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM 00 / II bhallIprakSepeNa, sphoTayati lobhaziraH saMtuSTiyaSTyabhighAtena, gADhamavalaMbya sattvaM dehaniHsAratvaciMtanAdiH / / na zastrairlIlayaiva parAjayate parISahAn. evaM sarvatrAskhalitapratApena mohabalaM nighnatAnena gamitazcirakAla. - tataH kSINarINapraNaSTaprAyeSu zatruSu paritoSeNAtiprasarati samyagdarzane, atiharSeNa vardhite sadAgame, samyagArA-- | dhite kriyAkalApe, prabodhya mohaviDaMbanAbhyo mociteSu bahuSu bhavyasatveSu. dIkSiteSu pracuraziSyeSu, ati| puSTImAnIte puNyodaye, Asanne ca vijJAte paryaMtasamaye kRtA dravyato bhAvatazca siMharathasAdhunA saMlekhanA. | tato gItArthatapodhanaiH saha gato bahiH parvatanitaMbe, pratyupekSitaM tatra vipulazilAtalaM. saMstRtastatra darbhamayaH | saMstArakaH, tatra paryaMtaniSaNNaH zirovinyastakarakudmalo vaMdate zakastavena samastatorthAn , tato vartamAna| tIrthAdhipaM, tato'pi nijagurUn. tadaMtike ca pUrvaM pratyAkhyAtAnyapi pratyAkhyAtyaSTAdazapApasthAnAni, niya| mayati caturvidhamAhAraM, pariharati zarIramAtre'pi pratibaMdha. evamAlocitapratikrAMtapratyAkhyAtasarvAhAro devamAnuSatiryagupasargAnadhisahamAno mAsaM pAdapopagamanena sthitvA caramocchvAsAvadhiparipAlitaniSkalaMka va zrAmaNyaH samAdhi prAptaH kAlaM kRtvA samutpanno mahAzukrakalpe saptadazasAgaropamAyuriMdrasAmAniko mahaddhiko devaH, tatrApi tIrthaMkarAdInAM samavasaraNaviracananaMdIzvarAdyaSTAhnikAdinAtizayena puNyodayaM paripoSya IT IS HOMEMEEM HOMEHEIRE aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaee //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 101 / / LETTER ELED ID E jiEERNE bili | divyAn mahAbhogAn bhuktvA AyuHkSaye cyutvA pUrva videhe kamalAkarAkhyanagare zrIcaMdrAkhyamahAnagarAdhi-1B | caritraM pasya kamalAkhyAyAzca tadbhAryAyAH samutpanno'sau bhAnunAmA putraH. tatrApi sadbodhasamyagdarzanAdyanugato, bAlakAlAdapi dharmaniratazcAtizayena pupoSa puNyodayaM, tatazcoparate pitari samadhiSTitarAjyaH suciraM / nyAyena nareMdrabhogAn bhuktvA surANAmapi zlAghanIyaM zrAvakadharma pAlayitvA, samaye ca putrasya rAjyaM / datvA sadgurusamIpe mahAvibhUtyA jagrAha dokSAM bhAnubhUpAlaH. tataH pramuditaM samastaM cAritradharmasainyaM, sadAgamaM cAtiparicitaM kRtvA prAguktavidhinaiva mohabalaM dalayitvA, puNyodayamatipuSTiM nItvA prabhUtakAlamakalaMka zrAmaNyaM pAlayitvA kSINaprAye mohabale tathaivAnazanaM kRtvA samAdhi prAptaH samutpanno navamagreveyakeSu. tatrApyekatriMzatsAgaropamANyAyuH pAlayitvA samutpannaH pUrvavidehe padmakuMDanagare sImaMtamahArAjasya | dradattanAmA putraH, tatrApi mahAnareMdrabhogAn bhuMktvA tathaiva zrAmaNyaM gRhItvA bahukSiptaprAye mohabale'tipu. STimAnIte ca puNyodaye pUrvoktAnazanavidhinaiva paramasamAdhi prAptaH samutpanna sa sarvArthasiddhavimAne paramaddhiM prApto'hamiMdradevaH. itazcAstyasminneva gaMdhilAvatIvijaye vilAsaveSavibhRtibhiH zakranagarIva caMdrapurInAma | mahAnagarI, tasyAM ca praNatAnekabhUpAlamaulimasRNIkRtacaraNAraviMdaH zaktisamRddhisoMdaryAdibhiH zakra ivA 01 //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ sunana 1.2 // INDEMODDEDDDESISE | kalaMko nAma mahAnareMdraH. tasya ca zrImajineMdracaraNayugapaMkajacaMcarIkasya caMdrakarAvadAtasamyagdarzanA suda. jarzanAbhidhAnAgramahiSo. tasyA anyadA rajanivirAmAvalokitamukhapravizaJcaMdrakaradhavalapaMcAnanAyAH sureMdrada caritraM va ttamunijIvaH sarvArthasiddhavimAnAt trayastriMzatsAgaropamANyAyuH pAlayitvA cyuto garbhe samutpannaH putratvena. | a | tatastayA prahRSTacittayA niveditaH svapno narapataye. tenApi nimittapAThakAnAM, tairapyuktaM bhaviSyati devasya paMcAnanaparAkramo maMdaramathyamAnakSIranIradhiDiMDirapiMDapAMDurayaza-prasaradhavalitadigaMtaH sakalabhUmaMDala. bhoktA putraH, tataH parituSTo rAjA pAritoSikamahAdAnena paritoSya nimittapAThakAn visarjayatisma. rAjJI / na ca parituSTA sukhena vahati garbha. devapUjAbhayadAnAdyanekasaMpUritadohadA ca saMpUrNeSu divaseSu prasUtivAsare / ratnapuMjamiva svaprabhAvistarasamudyotitasUtigRhaM sUtesma pramuditAso putraM, niveditaM ca tajanma harSottAlaprava dhAnastanataTaluThanmuktAhArayA caMdradhArAbhidhAnayA dAsyA narapataye. dattaM tatzravaNadRSTena tena tasyAH saptamakulA-- | vadhinirvAhakAritoSadAnaM, pravartitaM ca sarvasyAmapi nagaryo vAditAnaMdamadalasaMdohamahAvardhApanakaM, dApitAni / | hiraNyAdimahAdAnAni, zodhitAni sarvANyapi kArAgRhANi, muktanyazeSANyapi baMdIkRtajanavRMdAni. tadevaM gI tavAdananartanakhAdanapAnapradAnAdipramodena nivartitaprAye putrajanmamahotsave siddhArthanAmA jyotiHzAstraparamara| hasyavedako narapatinA samAhUya pRSTo yathA nivedayatvAryaH kumArajanmanakSatrasya kIdRzI gRhAvalokaneti. tataste- " 102 / /
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ bibija - noktaM yadAjJApayati devaH, samAkarNayata tAvadayamAnaMdanAmA saMvatsaraH, RtuH zaratkAlaH, mAsaH kArtikaH, caritra | tithirbhadrAdvitIyA, vAro bRhaspatiH, nakSatraM tu kRtikA, rAzirvRSaH, yogo dhRtiH, prazastagrahanirIkSitaM lagnaM, // 103 // uccasthitAH sarve grahAH, UrdhvamukhA horA, ekAdazasthAnasthAH zubhadAH pApagrahA itIdRze rAzau jAtaH kumA / ro'yaM. tato he deva bhaviSyatyayaM vipulazrIraparimitavikramAdiguNo mahAnareMdra iti. tato rAjJA proktaM he Arya na ke ete rAzayaH? ke cAmISAM guNA iti jJApayata tAvadyadi saMgataM bhavati. siddhArthenoktaM deva! rAzayastAva vadete dvAdaza bhavaMti, tadyathA-meSo, vRSo, mithunaH, karkaTaH, siMhaH, kanyA, tulA, vRzciko, dhanuH, makaraH, kuMbho, mIna iti. guNAzca saMkSepato'mIzAmamI, tadyathA-cakSulolo balo rogI / dharmArthakRtanizcayaH // jalabhIruH priyaH strINAM / kRtajJo rAjapUjitaH // 1 // caMDakarmA mRDuzcAMte / pravAsI meSasaMbhava // atha mR. va tyubhavettasya / kilASTAdazavatsare // 2 // paMcaviMzativarSANAM / paryate vA kathaMcana // bhraSTatAbhyAM punarjIve19 cchatamekaM yatastataH // 3 // kRtikaasvrdhraatre'so| caturdazyAM ca maMgale // bhogI dAtA zucirdakSaH / sthUla- | E] gaMDo mahAbalaH // 4 // arthavAnalpabhASI ca / sthiracitto janapriyaH // paropakArI kAMtazca / bahuputrazca | va zauryayuk // 5 // tejasvI rAgabahulaH | kaMTharogI sumitrakaH / savilAsagatiH satyo / lAMchanI skaMdhagaMDayA | 103 //
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 104 // // 6 // evaM gunngnnopeto| vRSajAto bhavennaraH // sa samAnAM zataM jIvet / paMcavizatiko yadi // 7 // na mRtazcatuSpadato / maraNaM rohiNIbudhe // miSTAnno dRSTilolazca / maithunAsaktamAnasaH // 8 // dhanADhyaH karuvaNopetaH / kaMTharogI janapriyaH // gAMdharvanATyakuzalaH / kIrtibhAgI guNotkaTaH // 9 // duHkhitaH prathamaM bhRtvaa| na pazcAta zrImAn bhavatyasau // kutuhalI pragalbhazca / vijJAnI sa bhavettathA // 10 // gauro dIrghaH paTuci / / a medhAvI ca dRDhavrataH // samartho nyAyavAdI ca / mithunobhRtamAnavaH // 11 // jale tasyApamRtyuH syA-dvatsare kila SoDaze // azItiko mriyetAsI / poSamAse jalAnale // 12 // kAryasAro dhanAsAro / dharmiSTo guru-ni | vatsalaH // zirorogI mahAbuddhiH / kRzAMgaH kRtavedakaH // 13 // pravAsazIlakaH pAMtho / bAlye duHkhI sumi-19 trkH|| bhRtyasevyo mahAn vakro / bahubhAryaH putravAMstathA // 14 // haste zrIvatsazaMkhAbhyAM / yuktaH karkaTakodbhavaH // patanena mriyetaasau| varSANAM viMzatau naraH // 15 // dazavarSasya vA mRtyu-strayoviMzatikasya vaa|| | azIto vA punaH pauSe / mRgazIrSe site nizi // 16 // zrImAn mAnI kriyAyukto / mdymaaNspriystthaa|| dezabhramaNazIlazca / vinItaH zItabhIrukaH // 17 // kSiprakopI saputrazca / jananIjanavallabhaH // vyasanI prakaTo loke / piMganetraH kSudhArtikaH // 18 // alpaprajJo nRpe bhakto / miSTAnnI vikramI tathA // pazcAdvi To RIDDOO GOODOO ROOOOOD 104 //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana jina METERMS M 5 rAgI jAyeta / siMhe jAto manuSyakaH // 19 // paMcAzatko mriyetAso / yadivAzItiko magho // maghAsu | caritraM | jIvitaM muMce-puNyakSetre zanaizcare // 20 // vilAsinIjanAlAda-dAyako dhanapUritaH // dAtA dakSaH kviH| vRddha-bhAve dharmaparAyaNaH // 21 // sarvalokapriyo nATathe / gAMdharvavyasane rataH // pravAsazIlaH strIduHkhI / / netrarogI ca nirbhayaH // 22 // kaTayudaravizAlazca / kanyAjAto bhavennaraH // zirorogAjalAdaneH / zastrAviMzativArSikaH // 23 // trayoviMzatiko vApi / mriyetAso tataH paraM // azIto mUlanakSatre / vaizAkhe budha vAsare // 24 // athAtiroSaNo duHkho / sphuTabhASI kSamAnvitaH // calAkSazralalakSmIko / gRhe darzitavi-na kramaH // 25 // vANijyadakSo devAnAM / pUjako mitravatsalaH // pravAsI suhRdAmiSTa / udAraH satyabhASaNaH / // 26 // alubdhaH saMvibhAgI ca / dIrghanetro dayAparaH // nipuNaH saMgrahI caiva / tulAjAto bhavennaraH // 27 // mriyate viMzatau kuDya-pAtAdibhyo'thavA punaH // azotAvanurAdhAsu / jyeSTamaMgalavAsare // 28 // bAlyapra. vAsI krUrAtmA / zUraH piMgalalocanaH // paradArarato maanii| niSThuraH svajane jane // 29 // sahasAvAtalakSmIko / jananyAmapi duSTadhIH // dhuurtshcauro'phlaarNbhii| vRzcikodabhUtamAnavaH // 30 // vRzcikAdvAhezcaurAdvA | mriyate'STAdazAbdakaH // paMcaviMzatiko vApi / tato jIvati saptatiM // 31 // zUraH satyo dhiyA yuktaH / / |" ADHE / 105
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ E bhuvana caritra / 106 // MER of ki jina mila jA sAtviko jananaMdanaH // zilpavijJAnasaMyukto / dhanADhyo varanAyakaH // 32 // mAnI cAritrasaMpanno / lali-10 | tAkSarabhASakaH // tejasvI sthUladehazca / kulano rAjapUjitaH // 33 // daridraH pazcime kAle / mitradveSI | kalipriyaH // chidrapAdAMgulIyukto / dhanurjAto bhavennaraH / / 34 / aSTAdaze bhavenno ce-mRto'sau tarhi saptatau // ASADhamAse mriyeta / zrAvaNe zukravAsare // 35 // svajaneSTo vazaH strINAM / paMDitaH shiilsNyutH|| gItajJo lAMchanI guhye / putrADhayo maatRvtslH| 36 // dhanI tyAgI surUpazca / zItAlabharibAMdhavaH // pariciMtitasaukhyazcA-sthirAraMbhaH kutuhalI // 37 // makarottho mRto no ce-dvizatau saptatau tataH // revatyAM mriyate zalA-nabhasye zanivAsare // 38 // dAtAlasaH kRtaghnazca / gjeNdrturgsvnH||shaaluurkRkssinirbhiiko| dhanabhogI susakthikaH / 39 // stabdhadRSTizcalo haste / mAnavidyAkRtodyamaH // puNyADhayaH snehahInazca / bhogI zuraH kavistathA // 40 // guNajJaH parakAyeM ca / bhASakaH kuMbhasaMbhavaH // saptaviMzativarSe ce-vyAgheNa na hatastadA // 41 // saptAzItitame varSe / mAse bhAdrapade tathA / mriyate mAnavaH kvApi / nIrapatanasaMbhavAt // 42 // gaMbhIraceSTitaH zUraH / paTuvAkyo nrottmH|| krodhI rAjJo raNazreSTo / na tyAgI bNdhuvtslH||43 / / gAMdharvavedako nityaM / sevakazcetare jane // gacchati tvarayA mAgeM / nirlajaH priyadarzanaH // 44 // satyo Offaloo ME DEDEO DODESI Maa EL al|| 106 //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 107 // devagurUpAsti-rataH prabhUtazatrUkaH // vibhUSAnirato dakSo / lolAkSaH pAradArikaH // 45 // dhana prayo'. a sthiro namro / mIne jAto manuSyakaH // mRtyuraSTAdaze varSe / paMconAzItikasya ca // 46 // tadevaM deva ye| proktA / meSAdInAM guNA mayA // ete pUrva svaziSyebhyaH / sarvajJena niveditAH // 47 // tadyathA-jyotivarjJAnaM nimittaM ca / tathAnyadapi tAdRzaM // atIMdriyArtha tacchAstraM / sarvaM sArvajJapUrvakaM // 48 // tato'tra | vyabhicAro yH| kevalaM naradoSataH / vibhAgaM hI na jAnAti / zAstrasyAlpazruto naraH / / 49 // evaM ca sthite-Rragrahaina dRSTAzca / balavaMtazca raashyH|| tato'mISAM guNAH satyA / nAnyathetyavadhAraya / va tato'kalaMkarAjenoktamevametannAstyatra saMdehaH, samyagAveditamAyeMNeti dAnasanmAnAdinA saMpUjya visarjitaH / a siddhArthaH, pratiSTitaM ca mahAnaMdapurassaraM samucitasamaye kumArasya baliriti nAma. vardhate cAsau paMcadhAtrIva parigRhItaH sannihitapuNyodayo mahAsukhena, bAlAdapyatiparicitIbhRtaH saMnihito'sya sadbodhaH, na muktaM / na ca pUrvabhavAdeva sannidhAnaM samyagdarzanena, tato'tyarthamamuM harSayati devadarzanaM, sukhayati gurujanAMhivaMdanaM, praNayati svAdhyAyAdi zravaNaM. tataH puNyodayAdiprabhAvena tena zIghramevAdhItAH kalAH, kaumAryAdapi ca | | puSTapuNyodayAkRSTA saMnihitIbhUtA'sya gurutA, na muMcati kSaNamapi sthiratA, abhyarNIbhavati gaMbhIratA, [MRDOG DECID OICE IS ME TO E CHRID RIDE
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 108 // / prAptazcAnukrameNa yauvanabharaM rUpasaubhAgyaprakarSa ca. tatastiSThati sadaiva sa kalAvadbhiH kumAraiH saha zAstravi- / / || caritra - nodena, kArayati devagRheSu snAtrANi, pravartayati pUjAH, vidhApayati rathayAtrAH, utsarpayati gItavAditrava nRtyapekSaNIyAdibhirjinazAsanaM, dApayati dInAdInAM dAnAni, zRNoti guruNAM samIpe sadAgama, tatra ca na | tasya paricitIbhavati samastamapi cAritradharmasainyaM. tato bhItabhItaM bhramati dUreNa mohamahAcaraTabalaM, tato va | na spRzatyamuM viSayarAgaH, na saMcarati sannidhAne dveSaH, na yati samIpaM vaizvAnaraH, nAsannamAgacchati | zailarAjaH, na vasati cetasyapi pizunatA, na dRSTiviSayaM bhavati lobhaH, na bAdhate tasya sparzAbhilASaH | na jAnAtyaso vArtAmapi rasalolatAyAH, na zRNoti kathAmapi gaMdhavRddhaH, na kSipati cakSurapi manojJarUpeSu, na bhAvyate zrotramapi madhurazabdena, na nikaTIbhavati svapne'pi kRpaNatA, na parivasatyaMge'pyavinayaH. tataH | / kevalaM vinayopazamamArdavArjavasaMtoSajiteMdriyatvaudAryagAMbhIrthasthairyazauryAdiguNamayazarIrasya tasya prasarati digaMtamapi kortiH, snihyato'tyarthameva tadvinayAdiguNaraMjitau pitaro, necchataH kSaNamapi tadviprayoga. | pravartate ca tasya pratigRhaM guNakathA. gIyaMte surasuMdarIbhirapi sotkaMThAbhistadgItAni, pavyate'marabaMdidai- | rapi sukavikAvyopanibaddhAni zaraccArUNi taccaritAni. tadevaM balikumAraguNamayatAM gate sarvasminnapi 108 // PO INDIEO MOTEET RID ODOOR TEDO
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM / bhuvane gADhaM tadanurAgAkSiptA madanaparavazIkRtamAnasAH svasoMdaryAtizayatiraskRtaratiraMbhArUpagarvAH samagra-19 | guNaratnarohaNabhUmayo nijamahAvibhUtikalitAH samAyAtA yugapadeva bahubhavopacitamahAbhogaphalapuNyoda| yAkRSTAH svayaMvarA evAnekamahAbhUpAlavarakanyakAH. dayitAstAsAmatiprahRSTenAkalaMkanareMdreNAvAsaprAsAdAH. | tato devyA sudarzanayA rAjJA ca dvAbhyAmapi lakSitatadvatapratipattibhAvAbhyAM yugapadarzayitvA mahAprazraya-na | mekAMjaliM badhdhvA prArthito balikumAraH, vatsa yadAvAM pitarau gaNayasi, dharmasya ca sAramavaiSi, etAzca | tvadaguNazravaNAkRSTamanaso mahAnareMdrarnijadahitaraH preSitAH samAyAtA nirAzIbhUya vyAvRtya gacchaMtya mahaccittabAdhAkAraNamityavagacchasi. tadA gRhANa tAvadetAsAM maMgalapUrvakaM pANIna, darzaya ca bRhanmanorathaiH / jasamAyAtAnAmetAsAM varAkINAM svarAjyasaMbhogasukhAni. dRSTabhavadrAjyasukheSvamAsUparateSu paripAlya vipu. H larAjyaM, nivezya tadbhAraM nijaputre yadanyaskimapi ciMtitaM tadapi kuryAstvaM. ityevamapi pitRvatsalasya tava na Hna kimapi zUNaM bhaviSyatIti. tato balikumAreNa ciMtitamaho mahAnirbadhaH pitroH, eka evAhaM cAnayoH / #putraH, tato yadyetadvacanaM laMghayAmi tadA mahadArtametayorutpadyate. tasmAdyanmayA ciMtitaM tatkAlAMtare'pi | nizcitaM kariSyAmi. sAMprataM tAvadetayoH samAdhAnamutpAdayAmItyevamupabhoktavyAni bhogaphalakarmANItyu HERObana jaEDETERMORNER // 109 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM // 110 // / tpannAbhiprAyeNa pratipannaM mAtApitRvacanamakAmenApi balikumAreNa. tatastAbhyAM tAbhiH sahAsya kArito || - viziSTalagne mahAvibhRtyA pANigrahaNAtsavaH. tato'kalaMkarAjena kAritaM kumArayogyaM krIDAzailazikharajala- vAhinIsaraHpaMktipuSkariNIsaMyutaM mahopavanazobhitaM ramaNIyaM madhye mahAbhavanamekaM. pArzvatastu tadbhAryANAM | | yogyAH kAritA ramyamahAprAsAdAH. tato dvAtriMzatpAtranibaddhanATakAni prekSamANastAbhiH saha pUrvabhavo na citadevalokopamavipulAn bhogAnanubhuvan prAguktavidhinA dharma ca kurvANo gamayatisma bali kumAro bahuni / | dinAni. tatazvirapAlitarAjyena bhavaviraktamanasA'kalaMkarAjena jinadIkSAM jighRkSuNA nivezitaH svapade jo sau, svayaM tu pratipanno bhagavataH kuvalayacaMdrakevalinaH samIpe dIkSA, kRtvA ca tI tapazcaraNaM svalpairevana na divasaimohAdiripukSayaM kRtvA jagAma nirvRtipurImasau. devI sudarzanApi rAjJA saha dIkSA pratipadya zuddhAM ca tAM paripAlya gatA devalokaM. balirapi tenAtipuSTIbhRtapuNyodayena vihito mahAnareMdraH, sAdhitAzca tena tatpUrvajairapyasAdhitA aneke mAMDalikasAmaMtasImAlacaraTAH. tataH pAlitaM tenopazAMtiDiMDimaDaMbaraM catvAriMzatpUrvalakSANi niHkaMTakaM mahArAjya, viMzatizca pUrvalakSANi tena kaumArye'tikrAMtAni. evaM SaSTipUrvala Ne yAvadatiguvyoM devAnAmapi manazcamatkAriNyaH kAritAstena jinazAsanotsarpiNyaH, vihita //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana tasthAneSu tena jinamaMdirajINoMddhArAH, kAritAni ca svadeze'nekagrAmAdiSu nUtanAnyapi mahAjinAyata-- caritra nAni. sarvatra vartitA mahatyo rathayAtrAH, dUraM vRddhimupanIto jinadharmaH, bhuktAzca surANAmapi spRhaNIyA mana 111 / hAbhogAH. tato'nyadA caturdazIdivase upoSitena sUryAstaptamaye devArcanaM kRtvA rajaniM svAdhyAyAdinira tena sAmAyikapauSadhavidhinA zubhabhAvenAtivAhya tadvirAme vizeSataH saMnihite sabodhAdicAritradharmasainye ciMtitaM balinareMdreNa, pazyatAho itareNeva mayApi viSayAmiSalavamAtragRddhena labdhvApyatidurlabhamidaM bahu / - hAritaM manuSyajanma, yaizca sAgaropamAdikAlaparyaMtairapi suralokabhogaiH prANino na tRpyaMti, taiH paMcadina bhAvibhiratyasArairviDaMbanAkalpairihopabhuktaH kathamiva tRptiravApyate? teneha tasvabuddhayA paribhAvyamAne na | kimapi jIvaloke ramaNIyamavalokyate. yadyapi bhrAMtimAtrataH kimapi ramaNIyamivAbhAti dehinAMtadapya| nityatAmahAvyAdhIvaktrakuharagatameva sarva. tathAhi| manyate mRDhA rUpayauvanAbhyAM ramaNIyaM nijazarIraM, te ca rUpayauvane kuSTAdirogaistathA vinAzyete | yathA pUrva surasuMdarINAmapi spRhaNIyo bhRtvA bhavati mAtaMgInAmapi jugupsanIyaH, rogAbhAve tvavasthitAna | eva pratikSaNaM tadvidhvaMsakA jarAdayaH. yApyAgdazAM sarveSAmapi sArA pratibhAti lakSmIH sApi mahAklezA To OEM jaba jaEO IS ME
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ ritra bhuvana // 112 napi kurvatAM na bhavati, bhavati cettarhi pazyatAmapi tathA vighaTate yathA tatsadbhAve jagato'pi gaurvyo| va bhRtvA karoti pazcAtparagRheSu dAsatAM, daivataH kathamapyavighaTito'pi mriyamANaH sarvathA parihRtyaiva zriyaM na jati janmAMtare, tatkastasyAM pratibaMdhaH? yo'pi prabhutvAbhimAnaH so'pyavivekavilasitameva, yatazcakrava. yapi kSINapuNyodayo jIvannapi ko'pi bhikSAM bhramatIti zrUyate, dRzyate ca tadanyaprabhuSvadhyakSamevedaM. atha na jIvanna bhrazyati prabhubhAvAttarhi mRtazcakrAdhipo'pyutkRSTataH saptamanarakapRthvInArako bhavati, tatkathamitareSAM | prabhutvasAratAbhimAnaH! yadyapi mamAjJAvidhAyino bahavaH putrAH, snehavatI surUpA ca bhAryA, nidezamAtravartI zeSo'pi parijana iti me zlAghyaH kuTuMbibhAva iti paribhAvayaMtaH kecidyatpremaparavazIbhavaMti tadapyavicAritaramaNIyameva. yataH svakAryaniSTa eva sarvaH putrakalatrAdiko'bhISTalokaH, sa ca tadvisaMvAde visaMva. na datyeva, na cAtyaMtAbhISTo rogajagamaraNAdibhI rakSituM kSamati. niyamANaizca stokadinAMte sarvameva putrAdica kamavazyaM parityajyate, iti kiM tadramaNIyatvena ? yadapyahaM zRNomi zravyagItAni, pazyAmi ramaNIyarUpANi, jiprAmi sugaMdhigaMdhAn, AsvAdayAmi manojJarasAn, spRzAmi komalAbhISTasparzAniti keSAMcidvi maNIyatAbhimAnaH so'pyajJAnavijUMbhitameva. yato'smin kSaNe prAptAH paribhujyamAnA viSayA yatsukha
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana // 113 - mutpAdayaMti, tato'nekaguNameva samayAMtare tairaprApyamANairduHkhaM, niraMtaraprAptI vA mRtAnAmakRtapuNyakarmaNA-15 mavazyaM bhAvini tabhraMze'naMtaguNameva tadvipAkajaM duHkhaM. evamanyadapi yatkimapi kasyacitsAMsArikaM vastu | bhrAMtimAtrato ramaNIyamAbhAti satsarvamanaMtaduHkhaphalamanityaM cetyahamidAnImami. tannUnaM premadaMDAbhighA tamarchiteneva. rAjasakhamadirAmatteneva, vibhavadhatturakhAdanaviparyasteneva nirarthakAnyanarthaphalAni gomatAnye| tAvaMti dinAni. tadapi yadi pazyAmyadhunA kathamapi bhagavaMtaM kuvalayacaMdrakevalinaM, ye cAtra bhavamaho dadhau pravahaNAyitA akalaMkamahArAjasya, tadA nizcitamadyApi svakAryamahamapyanutiSTAmItyAdizubhaciM| tayA prabhAte pAritapauSadhAdivataH zucitvamApanno devArcanaM vidhAya samupaviSTa AsthAnamaMDape. bhagavAn / cA kuvalayacaMdrakevalyapi balinareMdrAbhiprAyaM samayaM ca vijJAya samAyAtazcaMdrapurInagaryAM bahirvartini mRgaramaNa | nAmni ramaNIyodyAne, viracitaM tadaiva tatra devaiH suvarNakamalaM, upaviSTastatra bhagavAn kevalI, samAgatA- | ca statra surakhecaranivahAH, prArabdhA tena teSAmamRtasyaMdinI dharmadezanA. tadAgamanavArtI ca zrutvA samAgata. statra sarvasAmagyA harSodaMcitazarIro balinareMdraH, tatra paMcavidhAbhigamena tripradakSiNIkRtya bhaktitaH praNamya, na copaviSTaH zuddhabhUtale. tato dharma zrutvAvasare proktamanena, bhagavannirarthakameva bahu haarite'sminmnussyj-".113|| REE DOE HELP DESIDE REE DEO DED
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritra // 114 // MERMANEERINE - mani mayedAnIM zaraNamavAtamidaM yuSmaccaraNayugalaM. tataH saphalIkurvatu bhagavaMto mama kathamapyadhunApyeta- / / |nmanaSyajanmazeSamiti. tataH kevalinAbhihitaM he mahArAja! kiyadetadatra janmani tvayA hAritaM! prAktanaM na kiM kimapi na hAritaM? yatkathyamAnamapi bhayajanakaM sakalabhuvanAzcaryakAri ca. tato balinareMdreNoktaM svA| mistadidameva tAvat zrotumicchAmi, tatprasAdaM vidhAya nivedayaMtu bhagavaMtaH. kevalinA proktaM mahArAja! sarvAyuSApyetatkathayituM na zakyate, kevalaM yadi bhavatAM kutUhalaM, tarhi samAkarNaya saMkSipya kiMcitkathyate --ito'naMtakAlAtparato bhavAn kila cAritradharmasainyasahAyo bhUtvA mohAribalakSayaM kariSyatIti karma. pariNAmenAsaMvyavahAranigodapurAnniHkAzya samAnIto vyavahAranigodeSu. tato vijJAtaitavyatikaraimohAdibhiH prakupite tasteSveva tvamanaMtakAlaM. tataH pRthvyaptejovAyuvanaspatidvitricatuHpaMceMdriyatiryakSu narakeSvanA manuSyeSu ca nItastvaM karmapariNAmena, punaH punaraMtarA prakupitaimohAdibhirvyAvartya noto'si pazcAnmura nigodAdiSu. evaM tAvadyAvAmito'si atiduHkhitastairanaMtAnaMtapudgalaparAvartAn, tatazcAryakSetre'pi labdhaM | manuSyatvamanaMtavArAn, kiMtu hAritaM kvacit kujAtibhAvena kvApi kuladoSeNa, kvacijjAtyaMdhabadhirakhaMja| tvAdivairUpyeNa, kvApi kuSTAdirogaH, kvacidalpAyuSkatvena. evamanaMtavArAn dharmanAmApyajJAtvA bhrAMtastathaiva ca // 114 // RODODCOMDMRETED Ear
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana / / 115 // parAGmukho vyAva-nekapudgalaparAvartAnekeMdriyAdiSu. tato'nyadA zrInilayanagare dhanatilakapreSTino jAta-1 | / stvaM vaizramaNanAmA putraH. tatra ca svajanadhanabhavanayauvanavanitAdyanityamidamakhilaM jJAtvApattrANasahaM dharma / na zaraNaM bhajata lokA iti vacanazravaNAjAtA te dharmakaraNabuddhiH, paraM kevalaM sApi kudRSTisaMbhavA mahApApa buddhireva paramArthataH saMjAtA, tadvazIkRtastvaM svayaMbhUnAmnastridaMDinaH ziSyatvaM pratipannaH, tatastadapi mAnu SatvaM hArayitvA vyAvartito bhramitaH saMsAre'naMtapudgalaparAvartAniti. tato'naMtakAlAtpunarapyaMtarA labdhaM | / tvayA mAnuSyaM. paraM na nivRttAsau kudharmabuddhiH zuddhadharmazravaNAbhAvAt, tadbhAve'pi sadguruyogAbhAvAt, kvaciki dAlasyamohahetukalApAta, kvacit zuddhadharmazravaNe'pi na nivRttA'sau zUnyatayA tadarthAnavadhAraNAcca, ja kvaciccAzraddhAnena, tataH kudharmabudhdhyupadezAddharmacchalena pazuvadhAdimahApApAni kRtvA bhrAMtastathaivAnaMtaa pudgalaparAvartAn. _ tato vijayavardhanapure sulasazreSTiputreNa naMdanena satA tvayA yathApravRttikaraNena tacchitvA kRtAnyataH| sAgaropamakoTAkoTosthitikAnyAyurvarjamohAdisaptakarmANi, gatazca graMthipradezaM yAvat, paraM tAM chettuM nAla| mabhavaH tato vyAvartitastathaivAzradvAnarAgadveSAdibhirevaM yAvadanaMtavArAn vyAvaya' dhRtastvaM prativelamanaM- " 115 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana caritraM TaTola TET IT IS THEIR RELETET MERITa Tool in IE takAlaM. anyadA malayapure iMdrarAjasUnivizvasenabhave'pUrvakaraNena bhinno graMthistvayA. tato'nivRttikaraNa | pravezAdikrameNa labdhametAvataH kAlAt samyaktvaratnaM tvayA. tato mokSatarumUlamatidurlabhamapIdamavApya | hAritaM tvayA kudRSTirAgavazena. punaH kadAciddhanazreSTisutasubhagabhave labdhvaitannAzitaM sneharAgAt, gRhapati| putrasiMhajanmani dhvaMsitaM viSayarAgAt, jinadattaduhitRjinazrIbhave samuccheditaM dveSAt. tato brAhmaNajvala|nazikhadhanaMjayarAjaputrakuberadhanADhyasutapadmasomadattabhaveSu yathAsaMkhyameva ca hAritaM tvayA samyaktvaratnaM / | krodhamAnamAyAlobhebhyaH. evamanyatrApi mohAdizatruvazAdbhavatA hAritametadasaMkhyAtabhaveSu. dharmazreSTisuta saMdarajanmani hiMsAtaH, dezaviratirmANibhadrabhave tu mRSAvAdAt, somadattabhave'dattAdAnAt, dattajanmani | na maithunAt, dhanabahulazreSTibhave parigrahAt, rohiNIzrAvikAjanmani vikathAnarthadaMDAt. evaM dezaviratirapyapavArAparamohAdidoSato niHzeSasukhahetubhRtA hAritA tvayAsaMkhyabhaveSu. tato'raviMdakumArajanmani sarvaguNo. parivartinI kathaMkathamapi prAptA sarvaviratirapi nAzitA tvayA krodhamAnAbhyAM. punaramAtyasutacitrajanmanila hAritA sApi viSayasukhazIlatayA. vijayasenarAjaputrabhave tu labdhvA sarvaviratimArUDho'si tvamekAdazaguNasthAne. tato'pi vyAvartito dehopakaraNamUrchAmAtreNa kenaciditi. tataH zreSTiputrapuMDarIkabhave punaH prAptA | 116 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ sunana // 117 // tvayA sarvaviratiH, adhItAni caturdazApi pUrvANi, etAvatyapi padavI nAzitA tvayA nidrAvazagena. tadeva | caritra manaMtAnaMtapudgalaparAvateSvitthaM mohAdizatruvazagena, hAritaM nirarthakameva bhavatAnaMtavArAnmanuSyajanma. ttH| | padmasthalanagare jAtastvaM siMhavikramarAjasUnuH, tatra punarapyavAptA tvayA sarvaviratiH, sA tatra bhave cArA-1B | dhitA samyak, kRtazca bahumohAdyapacayaH, nItazca puSTiM puNyodayaH. tato mahAzukradevalokaM gatvA samutpannaH / | kamalAkaranagare zrIcaMdranarapaterbhAnunAmA putraH, tatrApi tathaivArAdhitA sarvaviratiH, kRtazcAdhikataro mohA dyapacayaH, vizeSataH puSTiM nItazca puNyodayaH, tato navamagraiveyakeSu gatvA saMjAtastvaM padmakhaDanaga ho ttamahArAjaH, tatrApi sarvaviratiM samyagArAdhya mohAdyapacayaM puNyodayapuSTiM ca paramaprakarSAdvidhAya jAtaH / na sarvArthasiddhamahAvimAne. tato'pi cyutvA samutpannastvamatra mahAbalinareMdra iti. tadetannijacaritaM zrutvA a saMbhrAMtaH samutthAya balinareMdro lagnaH kuvalayacaMdrakevalinaH pAdayoH, abhihitavAMzca he bhagavannatiduSTAna mohAdizatravaH, tato yAvadadyApyasminnapi bhave mAM na tathaiva te chalayaMti tAvatprasAda vidhAya milayata na cAritradharmasainye, upAyaM ca taM kathaya yena te mama na prabhavaMti, ahaM tu karomi teSAM vinAzaM. tataH kevanalinA proktaM rAjan yuktamidaM bhavAdRzAM, ato gRhANa macchiSyaveSaM, yena melaye tvAM samIhitasainye, upaa-"117||
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana / / 118 OM DEEEEEEMEMEEMBER / yazcAyaM ripukSaye-pratipadyasva zezasaMtyAgena cAritradharmameva zaraNaM, mAtyAkSIH kSaNamapi sarvaviratisaMga, || caritra | atisaMnihitAMzca kuru sadbodhasamyagdarzanasadAgamAn, zeSamapi prazamamArdavArjavasaMtoSatapaHsaMyamasatyazaucA|kiMcanyabrahmacaryazIlAMgAdibalamutkarSaya ? tataH sadbodhasadAgamopadiSTavidhinA gADhamavalaMbitasatvo yathoktAva naMtasainyasahitastaimohAdizatrubhiH saha kuryAstvamaharnizaM mahAsamaraM, tatazcAritradharmasainikA bhavataH sahAyA / / bhaviSyati, svamapi teSAM sahAyo bhRtvA sarvathaiva mohAribalakSayaM kRtvA bhaviSyasi nirvRttipuriparamezvara / iti. tadetatkevalivacanamAkarNya hRSTena durghaTAH khalvIdRzyaH sAmagyUH punarapIti paribhAvya jJAtatatvenaiva balinareMdreNa paTTamahAdevIratisuMdarIsaMbhavasya nayasArAbhidhasya jyeSTaputrasya kRtA svapade sthApananirUpaNA. svayaM na tu jinAyatanapUjAmahAdAnAmArIsamudghoSaNanirUpaNAdimahotsarpaNApUrvikAM nRpatimAMDalikamaMtrisAmaMtapo rANAM paMcabhiH zataiH katipayAMtaHpurIkAbhizca saha kevalisamIpe vidhivajagrAha dIkSA, anuSThitavAMzca sarvAHmeva gurupradattazikSAM. sadbodhapuNyodayaprabhAvAcca svalpaireva divasairadhItAni tena dvAdazApyaMgAni. jAtazcAne kAtizayasaMpannaH, tataH samayaM vijJAya kuvalayacaMdrakevalinA nijapade vyavasthApito'so. samarpitazca soM 'pi tasya gacchaH, svayaM tu zailezIkaraNabhavopagrAhikarmanirjaraNakrameNa gato nirvRttinagIM. balirAjarSisU. " 118 // Saateia MainaliaWEREE HERa Dhoo
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 // nAlA na jAnAmina D jarirapi sadbodhasadAgamopadiSTavidhinA samare mohArivalaM niHkaMdayannanekagrAmadezeSu tadviDaMbanAbhyo bhUri- || caritraM a lokaM vimocayan vijahAra. anyadA svapramattaguNasthAnakamAgatena prApto'nenAkasmAdapi vizuddhAdhyavasAya- lakSaNaH kSapakazreNikhaDgayaSTiH, tayA nirmUlata eva nihatAzcatvAro'pyanaMtAnubaMdhinaH krodhAdayaH, tataH samUlakASaMkaSito'vizuddhamizravizuddharUpatrayayukto mithyAdarzanaH, tato'pUrvakaraNaguNasthAnaM spRSTvA gato'sA| vanivRttibAdaraguNasthAnaM, tatra ca prArabdhA mUlata evocchedayituM pratyAkhyAnAvaraNAbhidhAnA aSTo kaSAyAH, | | teSu cAhateSveva narakagatinarakAnupUrvItiryagAnupUrvI. ekadvitricaturiMdriyANAM catasro jAtayaH, Atapo-- va dyotasthAvarasUkSmasAdhAraNetinAmakarmaNastrayodaza bhedAH, nidrAnidrApracalAstyAnardhilakSaNAstisro nidrAzca / kSayaM nItAH, tato'rdhakSapitA aSTo kaSAyAH niHzeSitAH, tato napuMsakavedaH, tadanaMtaraM tu hataM hAsyaratyara- | pratizokamayajugupsAlakSaNaM bhayaSaTkaM, tataH puruSavedaH, tataH saMjvalanakrodhaH. tato mAnaH. tato mAyA, taI to'pi nihataH saMjvalanalobhaH, yazca nihanyamAnaH sUkSmIbhya naSTvA nilInaH sUkSmasaMparAyanAmni dazame | sopAne, tatrApi tena pRSTato gatvA nihataH so'pi kSapakazreNikhaDagayaSTyA. . tadevamaSTAviMzatisodaryamanuSyAramake patite moharAje askhalitazcalito balirAjarSiH sUrirutpatya 119 // OMHDDOODLED MODM DID LADEI ELEGE
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ sunana nalina / / 120 // nija nija niji MRREE gataH kSINamohaguNasthAnake siddhisodhasya dvAdaze sopAne, tatra matizrutAvadhimanaHparyAyakevalAvaraNapaMca caritraM rUpo nihato jJAnAvaraNasAmaMtaH, tathA dAnalAbhabhogopabhogavIryAtarAyarUpaH paMcaprakArAMtarAyaH, tathA nidrApracalAcakSuracakSuravadhikevaladarzanAvaraNalakSaNA nihatA SaDbhedA darzanAvaraNasya. tadevaM ghAtikarmacatuSTaMya| lakSaNe mahAnAyakacatuSTaye patite jAtamanAyakamakiMcitkaraM ca prAyo ripusainyaM, jJAnadarzanAvaraNAbhyAM | cAvRtya dhRtapUrve prakaTIbhRte balirAjarSimahAsUreH sakalapadArthasArthAvabhAsake kevalajJAnakevaladarzane. tataH / | samArUDho'sau sayogikevaliguNasthAnanAmni trayodazasopAne. tataH prAptAH sarve'pi cAritradharmAdayaH paramo | tkarSa, na mAtyaMgeSu ko'pi tatsainye. balikevalinApi tataHprabhRti savizeSANi mohAdimarmANi prakAzya | | bahutareSu dezeSu mocitAstadviDaMbanAbhyaH pracuralokAH. sAMpratamatra yuSmatprabhRtilokAnAM tadvimocanArthamA| yAtaH sa ca mohAribalikevalI duHkhamocitaparituSTaiH kRtAparabhuvanabhAnunAmAhamevAsmIti. tadetadAkarNya harSabharato romAMcitazarIrazcaMdramaulibhUpAlaH samutthAya taccaraNayorvilagya ca proktavAn. bhagavan ! sAdhUpakRtA va vayaM nijAgamanena. vizeSatastvanenAgamasarvasvarUpAvabodhadena nijacaritakathanena. tataH kevalinA proktaM mahArAja! nijacaritaM svayameva kathayituM na yuktaM, tatkathane hi svaguNotkI-|120 / / DDDDDDDDDDDal
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana - caritraM // 121 // / tanakartavyamApadyate. tacca dharmanItiviruddhaM. paraM yuSmadAdInAmupakArakamavekSya saMkSepatastadapi kathitaM, vi starato hi sarvAyuSApyetatkathayituM na zakyate, yato na kevalamevaMvidhaM mamevaikasya caritaM, kiMtu prAyaH sarvajIvAnAmapyevaMvidhameva caritaM vijJeyaM. caturdazarajjvAtmake loke na tadekeMdriyeSu sthAnaM, na tad dvitricatu| riMdriyANAM rUpaM, nAsau jalasthalakhacarapaMceMdriyatirazcAM vyaktiH, na sA narakapRthvI, na sa etAsu narakA vAsaH, na tanmanuSyagrAmanagarAdisthAnaM yatrAnaMtazo vArAnIme jIvAH samutpannAH. bhavanapativyaMtarajyotiSkaca saudharmazAnadevalokeSvapi nAsti tatsthAnaM yatrApyanaMtazo notpannAH. sanatkumArAdiSvapi devalokeSu nava-na | graiveyakaparyaMteSvapi deveSu prAyo nAstyasau devo yatsthAne'naMtavArAn sarve jaMtavo nAbhavan. iha saMsAre na / tatsukhaM duHkhaM vA yadanaMtazastairnAnubhUtaM. Arhatamapi liMgaM dravyato'naMtavArAn ekaikenApi pratipannaM tyaktaM ca.na etacca sarvamasmajIvasyApi sAmAnyato'naMtakAlAMtarAlabhavabhramaNena bhaNitamiSTavyaM, vyaktitastu noktaM anaMtakAlabhaNanIyatvAt, AyuSastu saMkhyeyatvAta, vAcazca kramavartitvAditi. tasmAdazaraNena mayApyanaMtaduHkhalakSANyanubhUtAni, pratipannakudharmazaraNenApi tathaiva savizeSANi. // 121 // tatoMgIkRtasamyagjinadharmazaraNena vAsudevatvasumAnuSatvacakravartitvasukhAnyevAnubhUtAni, athAnaMtAni / " WEREDEER
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvana - zAzvatAni ca nirvRtipurIsukhAnyanubhaviSyAmItyasmAkamapi sa eva samyagjinadharmaH zaraNamastu, tavApi sn| caritra eva zaraNaM bhaviSyati, nAnyaH. tataH saMvegabharapravRttavASpajalaplAvitalocanena proktaM caMdramaulikSitipAlena / / yathA pUjyairAdiSTaM tathaivaitat, paropakAraikacittavRttibhirbhavadbhirmadanugrahAyaiva kRto'yaM vyApakagaMbhIrArthanijaca-na | ritakathanaprayAsaH, anyathA bhavajaladhitIramAgatAnAM siddhiniHzeSasvakAryANAM bhavatAM kimetena ? paraM bhagavanavyavahAranigodebhyaH kiyaMto jIvA ekakAlaM nirgacchaMti ? kevalinA proktaM-sijhaMti jattiyA khalaba / / ihayaM vavahArarAsimajhAo // iMti aNAi vaNassai-majjhAo tattiyA ceva // 1 // tato rAjAbhi| hitaM bhavatvevaM, kevalaM sarve'pi tannirgatA jIvAH kimetAvataH kAlAt sidhdhyaMti ? kevalinA proktaM, bahavo bhavyAstAvadetAvataH kAlAta siddhayaMti. anye tu svalpAt, apare tu svalpatarAdyAvatkecinmarudevAsvAmi| nIvatsvalpena kAlena sidhyaMti. abhavyAstu kadAcidapi na sidhdhyaMti. tato niHsaMdehapariNatadharmeNoktaM - caMdramaulirAjena, he bhagavan ! sa tarhi samyagjinadhamoM mama zaraNaM yuSmaccaraNasAkSikameva sAdhu bhavatu, na kimiha vilaMbitena? mucyatAmeSo'pi jano yuSmatprasAdena mohAribalaviDaMbanAbhyaH. tato blikevlinaa| bhyadhAyi rAjannetadeva yuktaM. tataH prahRSTAtmanA tenApi caMdravadanAbhidhAnaM svaputramAtmapade vyavasthApya ka-" 122 //
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhunana caritraM // 123 // Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui Hui ma tipayakalatramaMtrisAmaMtAdisamanvitena pratipannastathaiva mahadvibhRtyA tadaMtike saMyamaH, gRhItA cAlpadinaireva ja sarvApi zikSA, adhItAni caturdazApi pUrvANi, samAruDho guruguNeSu, samaye ca nivezito'sau kevalinA va svapade, samarpitazca tasya sarvo'pi gacchaH, svayaM tu dezonAni catvAriMzatpUrvANi sarvaparyAyaM paripAlya ta-na ja daMte zailezIkaraNakaravAlena mohAribalasya hatazeSavedanIyAyurnAmagotrAkhyabhavopagrAhikarmacatuSTayaM niHzeSa-- yitvA cAritradharmasainyaM sarvamapi prakarSavatIbhunnatiM nItvA samastasaMsAraduHkhaprapaMcavipramuktaH sarvazarIrakarmasaMbaMdhaM pravihAya saMjAto nivRttipuroparamezvaro balimahAnareMdrarSikevalI. // iti zrImadiMdrahaMsagaNiviracitaM zrIbhuvanabhAnukevalicaritraM samAtaM // zrIrastu // A graMthanI prati jAmanagaranA acalagacchanA jJAna-bhaMDAramAMthI munimaMDalAgresara zrI gautamasAgarajI mahArAja mAraphata malI tethI temano AbhAra mAnavAmAM Ave che. A graMtha zrIjAmanagaranivAsI zAha viThalajI horAlAle svaparanA zreyamATe potAnA zrIsUryodaya | chApakhAnAmAM chApI prasiddha kayoM che. // zrIrastu // // 123 //
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ SN // iti zrIbhuvanabhAnukevalicaritraM samAptam //