________________
[૨] હેય તેવી આકૃતિ વાળી માટી વિગેરે દ્રવ્યની મૂર્તિ હેય અથવા સ્થાપનામાં કહેવાતા સંબંધમાં બ્રાહ્મણની ઉત્પત્તિ કેવી થઈ તે બતાવવી તે પ્રસંગને લઈને સાત વર્ણ અને નવ વર્ણતરની ઉત્પત્તિ બતાવવી જોઈએ તે બતાવે છે. एक्का मणुस्स जाई, रज्जुप्पतीइ दो कया उसभे तिण्णेव सिप्प वणिए, सावग धम्मम्मिचत्तारि ॥१९॥
જ્યાં સુધી રૂષભદેવ ભગવાન ગાદીએ બેઠા મહેતા ત્યાં સુધી મનુષ્ય જાતી એકજ હતી. અને રાજ ગાદીએ બેઠા પછી ભગવંતને આશ્રયીને જે રહ્યા તે ક્ષત્રિય કહેવાયા અને બાકીના શોચ કરવાથી અને રૂદન કરવાથી શુદ્ધ કહેવાયા અને અગ્નિની ઉત્પત્તિ થતાં તેમાંથી લેહાર વિગેરે ના શિલ્પ તથા વેપારની વૃત્તિએ ગુજરાન કરવાથી વૈશ્ય કહેવાયા અને ભગવાનને કેવળજ્ઞાન થયા પછી તેમના પુત્ર ભરત મહારાજાએ કાકણ રત્ન વડે લાંછન કરવાથી તે શ્રાવકે અને તેજ બ્રાહ્મણે કહેવાયા તે સંબંધમાં ચણિકાર નિચે મુજબ કહે છે. જે રાજાને આશ્રયી રહા તે ક્ષત્રિય કહેવાયા અને બીજા ગૃહપતિ કહેવાયા. જ્યારે અગ્નિ ઉત્પન થયે ત્યારે પાક (રાંધવું) ને આશ્રયી શિલ્પીઓ અને વેપારી થયા, તેમનાં શિલ્પ અને વેપાર વડે વૈશ્ય ઉત્પન્ન થયા અને જિનેશ્વરે દીક્ષા લીધી, અને રાજગાદી ભારતને મળી. ત્યારે જેઓએ શ્રાવકેને ધર્મ સ્વીકાર્યો તેઓ બ્રાહાણ
