________________
[૧૪] વાચક છે, એટલે પૃથિવીકાય અને અપકાય ફક્ત વિધાન વિગેરેમાંજ જુદા છે બીજામાં નહિ એમ જાણવું. હવે વિધાન એટલે પ્રરૂપણ તે સંબંધી જુદાપણું બતાવે છે. दुविहा उ आउ जीवा, सुहमा तह बायरा य लोगंमि । सुहमाय सव्वलोए, पंचव य वायर विहाणा ॥१०॥ - અપકાયના જીવ લેકમાં સૂમ અને બાદર એમ બે પ્રકારે છે. તેમાં સુમ બધા લેકમાં છે. પણ બાદરના પાંચ ભેદ છે. હવે તેની પ્રરૂપણા કરે છે. . सुडो दए य उस्ता, हिमे य महिया य हरतणु चेव। बायर आउ विहाणा, पंच विहा वणिया एए॥१०८
શુધ્ધદક તે તળાવ, નદી, સમુદ્ર, કુંડ, અવટ ( ) વિગેરેમાં રહેલું પણ તે એસસિવાયનુ જાણવું. અને રાતમાં અથવા પરોપીએ જે ઠાર પડે છે જેને ગુજરાતમાં ઝાકળ કહે છે. તે અવશ્યાય (એસ) છે. અને શિયાળામાં ઠંડા પુલના સમુહના સંપર્કથી જળ બાફીના ચેલા જેવું કઠણ થાય છે તે હિમ છે. અને ગર્ભ મહિનામાં સાંજ સવાર જે ધુમાડા જેવું પડે છે તે ધુમસ અથવા મહીકા કહેવાય છે અને શરદ તથા વર્ષના કાળમાં લીલી વનસ્પતિના ઉપર પાણીનાં બિંદુ પડે છે. તે જમીનના સ્નેહના સંપર્કથી ઉત્પન્ન થયેલે હરતનું કહેવાય છે. આ મુખ્ય - પાંચ ભેદ બાદર અપકાયના છે.
