________________
[૭૦] પૂર્વે જીવાદિ નવ પદાર્થ કહી ગયા, તેની સાથે ઉત્પત્તિ દશમી લેવી તે દશેને સત, અસત, સદસત, અવ્યક્તવ્ય, સદ્ વક્તવ્ય, અસદું વક્તવ્ય, અને સદસક્તવ્ય, આ સાત ભેદ વડે જાણવાને શક્તિમાન નથી તેમજ જાણવાથી શું પ્રયજન છે? તેની ભાવના નિચે મુજબ, જીવ વિદ્યમાન છે એમ કેણ જાણે છે? અથવા જાણવાથી શું લાભ? અથવા જીવ અવિદ્યમાન છે અથવા જાણવાથી શું લાભ? એ પ્રમાણે અછવાદિકમાં પણ સાત વિકલ્પ, તે પ્રમાણે સાત સાત ગણતાં ૬૩) ભાગ થયા તેમાં ચાર બીજ ઉમેરવા તે આ છે. વિદ્યમાન (છતી) ભાવની ઉત્પત્તિ કેણ જાણે છે? અથવા જાણવાથી શું પ્રજન? બાકીના ત્રણ વિકલ્પ ઉત્પત્તિના, ઉત્તર કાળ પદાર્થના અવયવની અપેક્ષાએ છે. તેને સંભવ થતું નથી તેથી તે ત્રણ નથી કહા એટલે ચાર ભાંગા સંભવે. તે ઉમેરતાં ફૂલ ૬૭) થયા. આમા છવ સત્ છે તે કોણ જાણે છે. તેને અર્થ આ છે કે,
કેઈને વિશિષ્ટ જ્ઞાન નથી કે જે ઈન્દ્રિઓથી અતીત છવાદિ પદાર્થોને જાણી શકે અને તેમના જાણવાથી કંઈ પણ ફળ નથી જેમકે જીવ નિત્ય, સર્વગત મૂર્ત જ્ઞાનાદિ ગુણ ઉપેત અથવા ઉપરના ગુણેથી વ્યતિરિક્ત છે અને તેથી કયા પુરૂષાર્થની સિદ્ધિ થાય? તેથી અજ્ઞાન જ શ્રેય છે. વળી તુલ્ય અપરાધમાં, અજ્ઞાનતાથી કરવામાં કેમ સ્વલ્પ દેષ છે. અને, તે જ પ્રમાણે કારમાં પણ આકુ
