________________
૯િ૮]. બતાવવા સાથે અપાને બતાવવા કહે છે. અથવા જે આત્મા તથા કર્મ વાદી છે, તે દિશાઓના ભ્રમણથી છુટશે અને જેએ કર્મવાદને નથી માનતા તેઓને કેવા વિપાક ભેગવવા પડશે તે બતાવે છે.
अपरिणाय कम्मा खलु अयं पुरिसे जोहमाओ दिसाओ अणुदिसाओ अणु संचरह, सवाओ दिसाओ सव्वाओ अणुदिसाओ साहेति (सू० ८)
જે પુરૂષ (પુરિમાં શયન કરનાર તે પુરૂષ) અથવા સુખ દુખેથી પૂર્ણ તે કોઈપણ જંતુ અથવા માણસ અહિંઆ પુરૂષનું પ્રધાનપણું હેવાથી તે લીધે છે. પણ પુરૂષ શબ્દ ઉપલક્ષણમાં ચારે ગતિમાં ફરનારે પ્રાણું લે. તે પ્રાણી અથવા પુરૂષ દિશાઅને વિદિશામાં સંચરે તે કર્મના સ્વરૂપને જાણ નથી. તેથી અપરિજ્ઞાત કર્યા છે. ( સૂત્રમાં ખલુ શબ્દ નિશ્ચયરૂપ છે.) તે નિચે દિશા વિદિશામાં ભમે છે. પણ કર્મને જાણનારે ભમતે નથી આ ઉપલક્ષણ છે. પણ એમ જાણુવું કે અપરિજ્ઞાત આત્મા અને અપરિજ્ઞાત કિયાવાળે પણ જાણવે અને જે અપરિસાત કર્યા છે. તે દરેક દિશા વિદિ શાઓમાં પિતાના કરેલા કર્મો સાથે બીજી ગતિમાં સંચરે છે. (મૂળ સૂત્રમાં સર્વ શબ્દ એટલા માટે છે કે બધી પ્રજ્ઞાપક. દિશાઓ તથા ભાવ દિશાઓને પણ સાથે સંગ્રહ કરે) ૮
