________________
અપરિજ્ઞાત કર્મપણથી મુનિ ન બને, અને વિરતિ (ચારિત્ર) ન લે, તે પૃથિવી વિગેરે જીવ નિમાં ભ્રમણ કરે છે. હવે પૃથિવી વિગેરે શું છે? ક્યાં છે? તે બતાવવા અને તેનું વિશેષ અસ્તિત્વ જણાવવા આ બીજો ઉદેશો કહે છે તેથી આ બીજા આવેલા ઉદ્દેશાના ચાર અનુગદ્વારમાં કહેલા નામ નિષ્પન્ન નિક્ષેપમાં, પૃથિવી એ ઉદ્દેશ છે. તથા ઉદ્દેશાના નિક્ષેપ વિગેરે બીજી જગાએ બતાવેલા હોવાથી અહિ નહિ બતાવીએ અને પૃથિવીના જે નિક્ષેપ વિગેરે સંભવે તે નિતિકાર બતાવે છે. પુર નિવેવ, vavaavi vari : उव भोगोसत्थं वेयणा य वहणा निवित्तीय ॥६॥
પૂર્વે જીવના ઉદેશામાં જીવની પ્રરૂપણ કેમ ન કરી? એવી શંકા ન કરવી કારણ કે જીવાત્મા સામાન્ય છે. તેને વિશેષ આધારપણે પૃથ્યાદિરૂપપણે હેવાથી સામાન્ય જીવનું– ઉપગ વિગેરેનું થવું અસંભવ છે. (જીવ જે ખાય છે. અથવા જે જે જીવને વિનાશ કરે છે. તે જીવને નહિં પણ છવ સંબંધી કાયને છે.) માટે જીવને બદલે પૃથિવી વિગેરેની ચર્ચાથી જીવની ચિંતવના કરી છે તેમાં પૃથિવીને નામાદિ નિક્ષેપ કહે અને પ્રરૂપણામાં તેના સુમ, બાદર વિગેરે ભેદ કહેવા, અને લક્ષણ તે સાકાર અને અનાકાર ઉપયોગ ( સામાન્ય દેખવું તે અનાકાર અને વિશેષ દેખવું
