________________
[૬૪]
છે એ ચાર વિકલ્પ છે. તે પ્રમાણે ત્રીજા નિયતિથીજ આત્માનુ સ્વરૂપ નિશ્ચય કરે છે.
આનિયતિ શુ છે ? ઉત્તર પદાર્થાનું જેવી રીતે અવશ્યપણે થવાપણું હોય તેને યાજનારી નિયતિ છે. प्राप्तव्यो नियतिबला श्रयेण योर्थः सोवस्यं भवति नृणां शुभोऽशुभोवा भूतानां महति कृतेपिहि प्रयत्ने, ન આવ્યું મત્તિ ન ભાવિનતિ નાU: ||20 નિયતિ મળના આશ્રયથી જે પદાથ મેળવવાને હાય છે તે હાય શુભ હોય કે અશુભ પણ તે માણસોને અવસ્ય મળે છે. હવે તે અટકાવવા કે ફેરફાર કરવા માણસે પ્રયત્ન કરે તેા પણ ભાવીના નાશ ન થાય અને અભાગ્યની પ્રાપ્તિ
ન થાય.
આમકરી નામના પિરવાટ્ના મતને પ્રાયઃ અનુસરનારી છે. બીજા કેટલાક સ્વભાવનેજ સ’સારની વ્યવસ્થામાં જોડે છે. પ્રશ્ન એ સ્વભાવ શું છે ? ઉત્તર-વસ્તુને પોતાનાજ તેવા પરિણતિ ભાવ તે સ્વભાવ છે. કહ્યુ` છે કે कः कंटकानां प्रकरोति तैक्ष्ण्यं, विचित्रभावं मृग
पक्षिणांच स्वभावतः सर्व मिदं प्रवृत्तं, न काम चारोऽस्ति कुतः પ્રયત્ન શી