Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
વેદન પણ એક સરખું હેતું નથી, તે. સર્વ ભિન્ન ભિન્ન
હોય છે.
કેઈપણ ભાવ-અર્થ માટે શબ્દ પકડે પડે. પહેલાં નામ શબ્દ પછી તેને અર્થ અને ભાવ આવે જે ભાવ અરૂપી છે. કોઈપણ ગુણ પકડ હેાય તે પહેલાં તે ગુણ જેમાં છે તે દ્રવ્યને પકડવું પડે. ગળપણ જોઈતું હોય તે ગળપણ યુક્ત ગળ્યાં દ્રવ્ય ગોળ સાકર આદિ લેવાં પડે.
જગત નામમય છે. સ્થાપના, દ્રવ્ય અને ભાવના પણ નામ હોય છે. પ્રવેશ ઓળખ નામથી થાય છે. ભેદ નામ વડે કરીને પાડી શકાય છે. ભાવ પકડવાં પહેલાં દ્રવ્ય લેવું પડશે. દ્રવ્ય તરીકે વ્યક્તિ તરીકે ઋષભદેવ, શાંતિનાથ, નેમનાથ, પાર્શ્વનાથ, મહાવીર સ્વામી આદિ તીર્થકર અરિહન્ત ભગવંતેના નામ આવશે. ઋષભદેવ ભગવંત કેવાં? તે કે વીતરાગ ભાવિકભાવવાળા આમ ભાવનું પણ નામકરણ કરવું પડે છે. આ જિનમંદિરમાં મૂળનાયક ભગવંતની પ્રતિમા કયા ભગવાનની ? તે તેના પ્રત્યુત્તરમાં પણ નામ દેવું પડશે કે સુપાર્શ્વનાથ પ્રભુની છે. આમ નામ એ બાકીના બધાંય ત્રણ નિક્ષેપા, સ્થાપના દ્રવ્ય અને ભાવનો આધાર છે. માટે જ નિક્ષેપાના કામમાં નામનિક્ષેપાને પ્રથમ ક્રમાંકે મૂકેલ છે. આખું જગત નામપ્રધાન છે. નામ લીધા પછી તેને અર્થ અને ભાવમાં જવાનું હોય છે. પાંચ અસ્તિકાયમાં” જીવાસ્તિકાય (જીવ) પ્રધાનપણે સ્વપર પ્રકાશક હોવાથી જાણવા માટે નામ નિર્દોષની જરૂર રહે છે. નામનિક્ષેપાથી જ જગત આખાને વ્યવહાર ચાલે છે. પછી જ સ્થાપનાથી -મૂર્તિરૂપથી જેનું નામ લીધું છે તેના સંબંધમાં કર્તા
