________________
- ૧૦
ગંગદત્ત દેવ
તે કાળે ઉત્સુકતીર નામે નગર હતું. તેની બહાર એક જંબૂક નામે ચૈત્ય હતું. એક વખત મહાવીરસ્વામી ત્યાં પધાર્યા. તે વખતે શક્ર દેવેન્દ્ર મહાવીર ભગવાનને સંક્ષિપ્ત આઠ પ્રશ્નો પૂછી ઉતાવળપૂર્વક ભગવાનને વંદન કરી, દિવ્ય વિમાન ઉપર પાછો ચડી, જયાંથી આવ્યો હતો ત્યાં પાછો ચાલ્યો ગયો. તે પ્રશ્નો આ પ્રમાણે હતા : હે ભગવન્! મોટી ઋદ્ધિવાળો દેવ બહારના મુદ્દગલો ગ્રહણ કરીને જેમ અહીં આવવાને સમર્થ છે, તેમ બહારના પુદ્ગલોને ગ્રહણ કરીને જવા-બોલવા-ઉત્તર દેવાઆંખ ઉઘાડવા મીંચવા-શરીરના અવયવોને સંકોચવા પહોળા કરવા-સ્થાન શયા કે સ્વાધ્યાય ભૂમિ (નિષઘા) ભોગવવાનેવૈક્રિયરૂપ ધારણ કરવાને અને વિષયોપભોગ કરવાને સમર્થ છે?
તેના જવાબમાં મહાવીરસ્વામીએ કહ્યું કે, હે શક્ર, મોટી ઋદ્ધિવાળો દેવ બહારના પુદ્ગલો ગ્રહણ કરીને એ બધું કરવા સમર્થ છે; પણ તેમને ગ્રહણ કર્યા વિના સમર્થ નથી.
પછી ગૌતમે ભગવાનને વંદન કરી પ્રશ્ન પૂછ્યો કે, હે ભગવદ્ ! ઇંદ્ર આ પ્રમાણે સંક્ષિપ્ત પૂછી ઉત્સુકતાપૂર્વક નમન કરી કેમ ઉતાવળો ચાલ્યો ગયો ?
૧. સર્વ સંસારી જીવ (શ્વાસરૂપે, આહારાદિરૂપે, કે કર્મરૂપે) બાહ્ય પુગલો
ગ્રહણ કર્યા વિના કાંઇ ક્રિયા કરી નથી શકતા; પણ કદાચ મહાઋદ્ધિશાળી દેવ કરી શકતો હોય એવી આશંકાથી શક્રનો પ્રશ્ન છે.
