________________
ક્રિયા અને બંધ
૨૨૫
આર્યો ! અમે નિષ્પ્રયોજન આવ-જા કર્યા કરતા નથી, પરંતુ કાયને—એટલે કે શરીરના મલત્યાગાદિ કાર્યને આશરીને, કે યોગને—એટલે કે બીમારની સેવા વગેરે વ્યાપારોને આશરીને, કે ઋતને—એટલે કે પાણીજીવો વગેરેના સંરક્ષણરૂપ સત્ય એટલે કે સંયમને આશરીને, તથા સચેતન દેશ છોડીને અચેતન દેશ દ્વારા જ, આવ-જા કરીએ છીએ. તેથી અમે જીવહિંસા કરતા નથી. પરંતુ હે આર્યો ! તમે પોતે જ અસંયમી, અવિરત, પાપી, અને અત્યંત બાલઅજ્ઞ છો’.
ત્યારે તે અન્યતીર્થિકોએ તે સ્થવિરોને પૂછ્યું, ‘હે આર્યો ! કયા કારણથી અમે અસંયમી વગેરે છીએ ?’
તે સ્થવિર ભગવંતોએ જવાબ આપ્યો ‘હે આર્યો ! તમે તો સંયમાદિનો ખ્યાલ રાખ્યા વિના જ (ત્વરાથી તેમજ વાહનાદિ વડે) આવ-જા કરો છો એટલે તમે અવશ્ય પૃથ્વી વગેરે જીવોની હિંસા કરો છો; તેથી તમે અસંયમી વગેરે છો.'
શતક ૮, ઉદ્દે॰ ૭ તથા ૮
શતક ૧૮, ઉર્દુ ૮
-
રાજગૃહ નગરનો પ્રસંગ છે.
ગૌતમ - – હે ભગવન્ સામે તેમ જ બાજુએ ગાડાના ધૂંસરા
જેટલી આગળ-આગળની જમીનને જોઈ જોઈને ચાલતા સંયમી અનગારના પગ નીચે અજાણતાં કૂકડીનું બચ્ચું, બતકનું બચ્ચું કે કોઈ સૂક્ષ્મ જીવ આવી જાય અને મરણ પામે, તો હે ભગવન્ ! તે અનગારને ઐર્યાથિકી ક્રિયા લાગે કે સાંપરાયિકી લાગે ?
૧. મૂળ : કુલિંગચ્છાય - કીડી જેવો સૂક્ષ્મ જંતુ.
.
