________________
સુયં મે આઉસ ! ૨૮. પુલાકને વેદના, કષાય અને મારણાંતિક એ ત્રણ સમુદ્દાત હોય છે. બકુશ અને પ્રતિસેવનાકુશીલને વેદનાથી તૈજસ સુધીના પાંચ' સમુદ્દાત હોય છે. કષાયકુશીલને વેદનાથી આહારક સુધીના છ હોય છે. નિગ્રંથને એક પણ સમુદ્દાત નથી. સ્નાતકને એક કેલિસમુદ્દાત હોય.
૨૬૬
૨૯. પુલાકથી માંડીને નિગ્રંથ સુધીનાઓ લોકના અસંખ્યાતમા ભાગમાં રહે. સ્નાતક કેવલિસમુદ્દાત અવસ્થામાં શરીરસ્થ કે દંડકપાટાવસ્થામાં હોય ત્યારે લોકના અસંખ્યાતમા ભાગમાં રહે; મંથાનાવસ્થામાં તેણે લોકનો ઘણો ભાગ વ્યાપ્ત કર્યો હોવાથી અને થોડો ભાગ અવ્યાપ્ત હોવાથી તે લોકના અસંખ્યાતા ભાગમાં હોય; અને સમગ્ર લોક વ્યાપ્ત કરે ત્યારે સંપૂર્ણ લોકમાં હોય. સ્પર્શનાને અવગાહના પ્રમાણે જ જાણવી.
'
૩૦. પુલાકથી માંડીને કષાયકુશીલ સુધીના ક્ષાયોપશમિક ભાવમાં હોય. નિગ્રંથ ઔપશમિક ભાવમાં હોય, અથવા ક્ષાયિકમાં પણ હોય. સ્નાતક ક્ષાયિકમાં જ હોય.
૩૧. એક સમયે, તત્કાળ પુલાકપણું પ્રાપ્ત કરતા પુલાકોની અપેક્ષાએ, પુલાકો કદાચ હોય કે ન હોય. હોય તો ઓછામાં ઓછા
૧. પુલાકપણામાં મરણ હોતું નથી, પણ મરણસમુદ્ધાતથી નિવૃત્ત થયા બાદ કષાયકુશીલત્વાદિરૂપ પરિણામના સદ્ભાવમાં પુલાકનું મરણ થાય છે. ૨. સમુદ્ધાતોના વર્ણન માટે જુઓ પાન ૨૬૯ પર ટિપ્પણ નં. ૩. ૩. કર્મના ક્ષયોપશમથી થતા જીવના ભાવો ક્ષાયોપશમિક કહેવાય (જેવા કે મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન વગેરે જ્ઞાનો). કર્મના ઉપશમથી પ્રાપ્ત થતા ભાવો ઔપમિક કહેવાય (જેવા કે સમ્યક્ત્વ, ચારિત્ર), એ કર્મના ક્ષયથી પ્રગટ થતા ભાવો ક્ષાયિક કહેવાય (જેવા કે કેવલજ્ઞાનાદિ). જીવના કુલ ભાવો પાંચ છે. તેમની વિગત વગેરે માટે જુઓ ભગવતી સા૨માં, વિ. ૨, પ્ર. ૬,
નં. ૫-૬.
