________________
૨૫ર
સુયં મે આઉસં ! ઓછામાં ઓછું આઠ પ્રવચનમાતા સુધી, અને વધારેમાં વધારે દશ પૂર્વી સુધી ભણે. એ જ પ્રમાણે પ્રતિસેવનાકુશીલ પણ જાણવો. કષાયકુશીલ ઓછામાં ઓછું આઠ પ્રવચનમાતા સુધી અને વધારેમાં વધારે ૧૪ પૂર્વે સધી ભણે. એ જ પ્રમાણે નિગ્રંથનું જાણવું. સ્નાતક (સર્વજ્ઞ હોવાથી) શ્રુતરહિત હોય.
૮. હવે તીર્થની દૃષ્ટિએ વિચાર કરવામાં આવે છે : પુલાક, બકુશ અને પ્રતિસેવનાકુશીલ એ હંમેશાં તીર્થંકરના શાસનમાં હોય છે; પરંતુ કષાયકુશીલ, નિગ્રંથ અને સ્નાતક તો તીર્થમાં પણ હોય અને અતીર્થમાં પણ હોય. અતીર્થમાં હોય ત્યારે તે તીર્થંકર પણ હોય કે પ્રત્યેકબુદ્ધ પણ હોય.
૯. હવે લિંગની દૃષ્ટિએ વિચાર કરવામાં આવે છે : ‘લિંગ એટલે ચિહ્ન : તે ભાવ અને દ્રવ્ય એમ બે પ્રકારનું છે. ચારિત્રગુણ એ ભાવલિંગ, અને વિશિષ્ટ વેશ આદિ બાહ્ય સ્વરૂપ તે દ્રવ્યલિંગ’. પાંચે નિગ્રંથો ભાવલિંગની અપેક્ષાએ સ્વલિંગમાં (સાધુપણામાં) હોય; પરંતુ દ્રવ્યલિંગની અપેક્ષાએ સ્વલિંગમાં હોય કે ગૃહસ્થિલંગમાં પણ હોય
૧૦. હવે પાંચ શરીરોની દૃષ્ટિએ વિચાર કરવામાં આવે
૧.
પાંચ સમિતિ અને ત્રણ ગુપ્તિ એ અષ્ટ પ્રવચનમાતા કહેવાય છે. જુઓ ‘અંતિમ ઉપદેશ’ પા. ૧૩૯ ઇ.
૨. ગુરુ વિના પોતાની મેળે જ જ્ઞાન પામેલો. જુઓ આ માળાનું ‘અંતિમ ઉપદેશ’ પુસ્તક, પા. ૪૫, ટિપ્પણ નં. ૧.
-
બહાર દેખાતું સ્થૂલ શરીર, તે ‘ઔદારિક’; ખાધેલા આહારાદિને પચાવવામાં અને દીપ્તિમાં કારણભૂત થતું શરીર તે ‘તેજસ’; જીવે બાંધેલો કર્મસમૂહ તે ‘કાર્યણ’ શરીર; નાનું – મોટુ – પાતળું – જાડું – એમ અનેકવિધ રૂપોને – વિક્રિયાને – ધારણ કરી શકે તે ‘વૈક્રિય' (દેવ વગેરેને તે જન્મથી પ્રાપ્ત હોય છે; પણ મનુષ્યોને તપ વગેરની શક્તિથી પ્રાપ્ત થાય છે), ચૌદ પૂર્વગ્રંથો જાણનાર મુનિથી જ રચી શકાતું ‘આહારક' શરીર. કાંઈ શંકા પડતાં અન્ય ક્ષેત્રમાં રહેલા સર્વજ્ઞ પાસે જવા તેઓ તેને ઉત્પન્ન કરે છે; તે હાથ જેટલું નાનું હોય છે.
૩.
