________________
ટિપ્પણો
૨૫૧ ત્યારે પાંચ આસ્રવ (પાંચ મહાવ્રતથી ઊલટાં પાંચ મહાપાપ) માંના કોઈ એક આસ્રવને સેવે; અને ઉત્તરગુણની વિરાધના કરે ત્યારે દશ પ્રકારના પ્રત્યાખ્યાનમાંથી કોઈ એક પ્રત્યાખ્યાનને વિરાધે. બકુશ મૂલગુણનો વિરાધક ન હોય; ઉત્તરગુણની વિરાધના વખતે તે દશમાંથી એક પ્રત્યાખ્યાનને વિરાધે. પ્રતિસેવનાકુશીલનું પુલાક જેવું જ જાણવું. કષાયકુશીલ, નિર્ગથ અને તાનક વિરાધક હોય જ નહીં.
૬. હવે પાંચ જ્ઞાનોની અપેક્ષાએ વિચાર કરવામાં આવે છે.
પુલાક બે જ્ઞાનોમાં કે ત્રણ જ્ઞાનોમાં હોય. બેમાં હોય ત્યારે મતિ અને શ્રુત જ્ઞાનમાં હોય; અને ત્રણમાં હોય ત્યારે મતિ, શ્રત અને અવધિ જ્ઞાનમાં હોય.
એ જ પ્રમાણે બકુશ અને પ્રતિસેવનાકુશીલનું જાણવું. કષાયકુશીલ બે, ત્રણ, અથવા ચાર જ્ઞાનમાં પણ હોય. બેમાં હોય ત્યારે મતિ અને શ્રુતમાં હોય; ત્રણમાં હોય ત્યારે મતિ શ્રત અને અવધિમાં હોય; ચારમાં હોય ત્યારે મતિ, શ્રત, અવધિ અને મન:પર્યવજ્ઞાનમાં હોય. એ પ્રમાણે જ નિગ્રંથનું પણ જાણવું. સ્નાતક માત્ર કેવળજ્ઞાનમાં હોય.
૭. હવે શ્રત અથવા શાસ્ત્રની દષ્ટિએ વિચાર કરવામાં આવે
પુલાક ઓછામાં ઓછું નવમા પૂર્વગ્રંથની ત્રીજી આચારવસ્તુ સુધી ભણે; અને વધારેમાં વધારે સંપૂર્ણ નવ પૂર્વોને ભણે. બકુશ
૧. જુઓ પ્રત્યાખ્યાન નામનાં પ્રકરણમાં. ૨. જુઓ ધર્મજ્ઞાનનું મૂળ–ના અંતે ટિપ્પણ નં. ૩. ૩. જૈનધર્મના, અત્યારે લુપ્ત થઈ ગયેલા મનાતા જૂના ૧૪ ગ્રંથો. જુઓ આ
માળાનું “સંયમધર્મ' પુસ્તક પા. ૭.
