________________
૧૧૫
ખાઈનું પાણી સ્વચ્છમાં સ્વચ્છ પાણી જેવાં થયાં. તે ઇંદ્રિયો અને ગાત્રોને આફ્લાદ આપે તેવું પથ્ય, હલકું અને સ્ફટિક જેવું નિર્મળ થયું. તે ઉત્તમ પાણીને વધુ ઉત્તમ બનાવવા સુબુદ્ધિએ તેમાં સુગંધી વાળો, મોથ વગેરે ઉદકસંભારણીય દ્રવ્યો મેળવ્યાં, અને રાજાના પાણિયારાને એ પાણી લઈ જઈ ભોજન વખતે રાજાને આપવાની સૂચના કરી.
જમ્યા પછી રાજાએ એ પાણી પીને તેનાં ખૂબ વખાણ કર્યા. શું એનો સ્વાદ ! શું એનો રંગ ! શું એની ગંધ ! શી એની શીતલતા ! એ તો ઉદકરત્ન જ છે !'
વખાણ કરતાં કરતાં રાજાએ પાણિયારાને પૂછ્યું કે આ પાણી તે ક્યાંથી આપ્યું ? તે બોલ્યો, “મહારાજ ! એ પાણી અમાત્ય સુબુદ્ધિને ત્યાંથી આવેલું છે.” રાજાએ સુબુદ્ધિને બોલાવીને પૂછ્યું કે દેવાનુપ્રિય ! તું આવું સરસ પાણી ક્યાંથી લાવ્યો?
સુબુદ્ધિ બોલ્યો, “મહારાજ ! એ પાણી પેલી ગંધાતી ખાઈનું જ છે.”
રાજા નવાઈ પામ્યો; પરંતુ પછી સુબુદ્ધિએ બધી હકીકત પહેલેથી માંડીને કહી, તથા તેને ખાતરી કરાવી આપી કે, એ પાણી પેલી ખાઈનું જ છે.
રાજાને એ ઉપરથી બોધ થયો કે, સુંદર વસ્તુ જોઈને મોહિત થવું, તેમ જ નઠારી વસ્તુ જોઈને ધૃણા કરવી એ બંને વાનાં અવિવેકમૂલક છે. પદાર્થમાત્ર પરિવર્તનશીલ છે, અને તેમના સારા અથવા માઠા પર્યાયો કાયમી નથી.
(જ્ઞાતા. ૧-૧૨)
J D |
