________________
અપ્રમાદ
મનુષ્યનું જીવિત, દિવસ જતાં પીળું થઈ ખરી જતા ઝાડના પાન જેવું, અને દાભની અણી ઉપર લટકી રહેલા ઝાકળના ટીપા જેવું, ક્ષણિક તથા થોડો કાળ રહેનાર છે. વળી તે અનેક વિક્નોથી ઘેરાયેલું છે. માટે હે ગૌતમ ! એક ક્ષણ પણ પ્રમાદ ન કર, અને પૂર્વે એકઠાં કરેલાં કર્મોને ખંખેરી નાખ.
કર્મનાં ફળ ટાળવાં બહુ મુશ્કેલ છે, અને લાંબે કાળે પણ મનુષ્યજન્મ પ્રાણીને મળવો અઘરો છે. કારણ કે, જીવ એક વાર પૃથ્વી-પાણી-તેજ અને વાયુ- શરીરવાળા એકેંદ્રિય જીવોની યોનિમાં પિઠો, તો પછી “અસંખ્યય વર્ષો સુધી તેમાંથી નીકળી શકતો નથી તે જ પ્રમાણે વનસ્પતિશરીરમાંથી “અનંત’ વર્ષો સુધી નીકળી શકતો નથી. અને નીકળીને પણ શુભ યોનિને પામતો નથી. બે ઇંદ્રિય, ત્રણ ઇંદ્રિય અને ચાર ઇંદ્રિયવાળાં શરીરમાંથી સંખ્યાબંધ વર્ષો સુધી નીકળી શકતો નથી. પાંચ ઇંદ્રિયોવાળાં શરીરમાંથી સાત કે આઠ જન્મ સુધી નીકળી શકતો નથી અને દેવગતિ કે નરકગતિમાંથી આખો એક ભવ પૂરો કર્યા વિના નીકળી શકતો નથી. માટે હે ગૌતમ ! એક ક્ષણ પણ પ્રમાદ ન કર, પ્રમાદી જીવ પોતાનાં શુભાશુભ કર્મો વડે ભટક્યા જ કરે છે.
મનુષ્યત્વ પામીને પણ આર્યત્વ પામવું વળી મુશ્કેલ છે. આર્યપણું પામીને પણ પાંચે ઇંદ્રિયો પૂરેપૂરી પામવી મુશ્કેલ છે; પાંચ ઇંદ્રિયવાળા હોઈને પણ ઉત્તમ ધર્મનું શ્રવણ પ્રાપ્ત થવું મુશ્કેલ છે; ઉત્તમ ધર્મનું શ્રવણ પ્રાપ્ત થવા છતાં તેમાં શ્રદ્ધા ઉત્પન્ન થવી
