________________
૯૦
સુયં મે આઉસ ! તથા શીત પાનભોજન વારંવાર ખાવામાં આવ્યાથી શરીરમાં મોટો વ્યાધિ થયો. તેનું શરીર પિત્તજ્વરથી વ્યાપ્ત હોવાથી તે દાહયુક્ત હતો. વેદનાથી પીડિત થઈ તેણે પોતાના શ્રમણ નિગ્રંથોને બોલાવીને કહ્યું, ‘હે દેવાનુપ્રિયો ! તમે મારે માટે પથારી પાથરો'. પેલાઓ તે વાતનો વિનયપૂર્વક સ્વીકાર કરી પથારી પાથરવા લાગ્યા. પરંતુ જમાલિએ અત્યંત વેદનાથી વ્યાકુલ થઈ તેમને ફરી બોલાવીને પૂછ્યું, ‘હે દેવાનુપ્રિયો ! મારે માટે પથારી પાથરી ?' ત્યારે તેઓએ કહ્યું કે, હજુ પાથરી નથી, પણ પથરાય છે. ત્યારે જમાલિએ એવો સંકલ્પ થયો કે, “શ્રમણ ભગવાન મહાવીર તો એમ કહે છે કે, ચાલતું હોય તે ચાલ્યું કહેવાય' ઇ.' પણ આ તો સ્પષ્ટ દેખાય છે કે, જ્યાં સુધી પથારી પથરાતી હોય, ત્યાં સુધી તેને પાથરી એમ ન કહેવાય.” એમ વિચારી તેણે શ્રમણ નિગ્રંથોને બોલાવીને કહ્યું, ‘“હે દેવાનુપ્રિયો ! શ્રમણ ભગવાન મહાવીર કહે છે કે. ‘ચાલતું તે ચાલ્યું કહેવાય ઇ.' પરંતુ મને તો પ્રત્યક્ષ દેખાય છે કે, ચાલતું હોય ત્યાં સુધી ચાલ્યું ન કહેવાય ઇ.”
તેની આ વાત કેટલાકોએ માની, અને કેટલાકોએ ન માની. તેથી તે ન માનનારા તેનો ત્યાગ કરી ભગવાન પાસે ચાલ્યા ગયા. જમાલિ પણ વખત જતાં નીરોગી થયો ત્યારે ત્યાંથી નીકળી ચંપામાં આવ્યો, તથા ભગવાન પાસે આવીને કહેવા લાગ્યો, ‘આપના ઘણા શિષ્યો હજુ છદ્મસ્થ છે, કેવલજ્ઞાની નથી; પરંતુ હું તો ઉત્પન્ન થયેલા જ્ઞાન અને દર્શનને ધારણ કરનારો અર્હત્, જિન અને કેવલી થઈને વિરું છું.'
ત્યારે ગૌતમે તેને કહ્યું કે, કેવલજ્ઞાનીનું જ્ઞાન કે દર્શન પર્વત વગેરેથી આવૃત કે નિવારિત થતું નથી. તો તું જો કેવલજ્ઞાની હોય, તો મને આ બે પ્રશ્નોનો ઉત્તર આપ. હે જમાલિ ! લોક શાશ્વત છે કે
જુઓ ભગવતીસાર પુસ્તકના સિદ્ધાંતખંડ વિભાગ ૭, પ્રકરણ ૧.
૧.
