________________
૧ ર.
સોમિલ બ્રાહ્મણ
તે વખતે વાણિજયગ્રામ નગરમાં દૂતિપલાશ નામનું ચૈત્ય હતું. તે નગરમાં સોમિલ નામે ધનિક તેમજ ઋગ્વદાદિ બ્રાહ્મણશાસ્ત્રોમાં કુશળ બ્રાહ્મણ રહેતો હતો. એક વખત ભગવાન મહાવીર તે નગરમાં આવ્યા. ત્યારે સોમિલને વિચાર આવ્યો કે, હું તેમને આવા પ્રકારના અર્થો તથા ઉત્તરો પૂછું; જો તેઓ મને તે અર્થો અને ઉત્તરો યથાર્થ રીતે કહેશે તો તેમને વંદન કરીશ; પરંતુ નહિ કહે તો તેમને નિરુત્તર કરીશ.
એમ વિચારી તે મહાવીર પાસે આવ્યો અને થોડે દૂર બેસી તેણે આ પ્રમાણે કહ્યું :
પ્ર.- હે ભગવન્! તમને યાત્રા, યાપનીયર, અવ્યાબાધ અને પ્રાસુકા વિહાર છે?
ઉ– હે સોમિલ ! મને તે બધું છે. પ્ર.- હે ભગવન્! તમને યાત્રા શું છે?
ઉ.– હે સોમિલ ! તપ, નિયમ, સંયમ, સ્વાધ્યાય, અને ધ્યાનાદિમાં જે મારી પ્રવૃત્તિ છે, તે મારી યાત્રા છે.
પ્ર.– હે ભગવન્! તમને યાપનીય શું છે?
ઉ.– હે સોમિલ ! યાપનીય બે પ્રકારનું છે ઇંદ્રિયયાપનીય અને નોઇંદ્રિયયાપનીય. શ્રોત્રાદિ પાંચ ઇંદ્રિયો મને આધીન વર્તે છે,
પ્ર.
૧. સારી રીતે સંયમનો નિર્વાહ કરવો તે. ૨. સુખરૂપ સમય વિતાવવો તે. ૩. નિર્જીવ, નિર્દોષ.
