Shatarth Vivaranam

Author(s): Labhsagar
Publisher: Agamoddharak Granthmala

Page 42

[शतार्थविवरणे
परिग्रहारम्भमग्नास्ता रये युः कथं पराऽन् । स्वयंद ! रिद्रो न परमीश्वरी कर्तुमीश्वरः ।।३१।।
व्याख्या--पः-प्रौढश्चासौ रो-नरश्चेति परः, तस्य सम्बो० हे पर-हे प्रौढनर ! उत्तमपुरुषत्वात् । सु-अतिशयेन, 'भवेदेर्विष्णु'रित्येकाक्षरवचनात् ए:-विष्णुः, तं स्वबलेन क्रीडासमये अन्दतिबध्नाति स स्वयन्दः, तस्य सम्बो० हे स्वयन्द ! परिग्रहे-परिवारे अ:-कृष्णो यस्य तस्य सम्बो० हे परिग्रहा! । अथवा परिग्रहः-कलत्रं, आ-लक्ष्मीर्यस्य स परिग्रहाः, ईदृशः अ:-कृष्णः, तस्य ‘आरम्भो वधदर्पयो रित्यनेकार्थवचनात् आरम्भः-दर्पः बलप्रभवः, तं परिग्रहारम्भं लक्ष्मीकलत्रस्य कृष्णस्य बलं 'परो दूरान्यश्रेष्ठशत्रु'ष्वितिवचनात् परं-दूरं, कर्तु-विधातुं, त्वं ईश्वरः-प्रभुरसि । त्वं किंवि० ? अकं-दुःखं करोति णिजि क्विपि अग्-दुःखकृत्, ईदृशः ‘नो बुद्धौ ज्ञानबन्धयो 'रितिवचनात् नो-बन्धः कर्मरूपरतं अस्यति-क्षिपति किपि अग्नाः-दुःखकारिकर्मबन्धक्षेषक ईदृशः ता-लक्ष्मीः, तया युक्तः अ:-कृष्णो यस्मात् सः अग्नास्ताः । त्वं पुनः किंवि० ? रयादीप्त्या, अ-कृष्णः, स इवाचरति शतरि अन्–कान्त्या कृष्णतुल्यः, कृष्णवर्णत्वात् । त्वं पुनः किंवि० ? युः । इ:-कामः, तत्र :शङ्करः, दाहकत्वात् । पुनः किंवि० ? ऋः-देवमाता ता स्वमातृत्वात् 'इङ्क स्मरणे' इति वचनात् यन्ति-स्मरन्ति क्विपि रितो-देवास्तैराजते डप्रत्यये रिद्रः । त्वं पुनः किंवि० ? ई-श्रीः, तस्या ईश्वरःपतिः यः स ईश्वरः-कृष्णः जिनभक्तनृपा विद्यते यस्य स ईश्वरी । 'इ' इत्यामन्त्रणेऽव्ययः ॥३१॥
श्रीनेमिजिनं व्यावर्ण्य श्रीपार्श्वजिनं वर्णयति