________________
I પ્રાસ્તાવિકા દીર્ઘ મહાકાવ્યોમાં જેમ અવાતર રમ્ય વાર્તાઓ આવતી હોય છે, તેમ મારાં માટે “સપ્તભંગી પ્રકાશ” એ અવાર સ્વાધ્યાય છે. મૂળ તો “નયોપદેશ'નો સ્વાધ્યાય ચાલુ કર્યો હતો. જે અદ્યાવધિ પ્રવર્તમાન જ છે. તેમાં સપ્તભંગી વિષયક ૬ઠ્ઠી ગાથા પરની નયામૃતતરંગિણીએ ચિંતન મનન મંથન કરવા પ્રેર્યો. પરિણામ સ્વરૂપે સપ્તભંગી વિષયક અનેક શાસ્ત્રોના મંથનથી સુંદર ચિંતનનવનીત નીકળ્યું. “અનુપ્રેક્ષા” સ્વાધ્યાયનો આનંદ માણ્યા પછી “ધર્મકથા” સ્વાધ્યાયના સ્વરૂપે તે નવનીતનો આ પુસ્તક સ્વરૂપે વિનિયોગ કરતાં અત્યારે ગહેરો સંતોષ અનુભવાય છે.
આ સપ્તભંગી વિષયક મહાનિબંધાત્મક ગ્રંથમાં માત્ર દિગ્દર્શન કરાવીને અમુક પ્રકરણો જે છોડી દીધા છે, એની ઉપર હકીકતમાં સ્વતંત્ર એક એક ગ્રંથ રચી શકાય છે. પણ મારો પ્રયાસ માત્ર વિષય સંકલના પૂરતો જ છે. માટે શક્યતા લાઘવ રાખવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.
પ્રાચીન તથા અર્વાચીન શાસ્ત્રકાર પૂજ્યોની આમાં અમુક જગ્યાએ સમીક્ષા પણ છે. તથા અમુક નવી વાતો એવી છે જે નજીકનાં ભૂતકાળમાં કહેવાઈ નથી, માટે વર્તમાનમાં પ્રચલિત નથી. માટે અમુક સુહૃદ્ધર્યોએ મને તે અંશો પ્રગટ ન કરવા માટે સૂચના આપી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે શાસ્ત્રાબાધિત અને યુક્તિસંગત હોવાં છતાં પણ આ વાતો ચર્ચાસ્પદ અથવા વિવાદાસ્પદ બનશે. માટે પ્રકટ ન કરવી. તે સર્વે પૂજ્યોનાં સ્નેહનો હું આદર કરું છું. છતાંય ગવેષક તરીકે કે સંશોધક તરીકે મને જે સત્ય તત્ત્વ સાંપડ્યું હોય, એને સુજ્ઞજનો સમક્ષ રજૂ કરવાનો લોભ હું જતો કરી શકું એમ નથી. જો જનાપવાદ વગેરેથી ડરીને મહોપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી મહારાજે સત્ય તત્ત્વ ગ્રંથો દ્વારા આપણાં સુધી પહોંચાડ્યું ન હોત તો આજે આપણે અનેક બાબતે અંધકારમાં જીવતાં હોત.
આ ગ્રંથમાં સપ્તભંગી પર પ્રકાશ પાડવાનો પ્રયત્ન થયો છે. માટે આનું નામ “સપ્તભંગી-પ્રકાશ' વિચાર્યું છે.
VII
