________________
* ૨૮-૧૨-૪૭ : જવારજ
ગૂંદીથી વિહાર કરી જવારજ આવ્યા. ઉતા૨ો ચોરામાં રાખ્યો હતો. રાત્રે જાહેરસભામાં મહારાજશ્રીએ જણાવ્યું કે આકાશ એ કુદરતની કિતાબ છે. એ કિતાબ સામે ખેડૂત જ્યારે જુવે છે ત્યારે કુદરતના (ન્યાયના) વિચારો જ આવે છે. દાણાઓ વાવતાં કે વાઢતાં એ આકાશ સામે (કુદરત સામે) જ જુએ છે, તે ખેડૂત અનીતિ કરે તે કેમ પાલવે ? અનીતિના ધનથી આપણને કશાયમાં રસ નથી પડતો. ખાવામાં રસ નથી પડતો, પીવામાં રસ નથી ખાવા ખાતર ખાઈ નાખીએ છીએ. કામ કરવા ખાતર કામ કરીએ છીએ. ગીતાના ૭૦૦ શ્લોક રોજ વાંચીએ પણ ગીતા પ્રમાણેનું આચરણ કરી જીવન ન જીવીએ તો ગમે તેટલા શ્લોકો બોલીએ પણ ગીતા છેટી જ કહેવાય. ખેડૂતની પરગજુવૃત્તિ સંબંધમાં દષ્ટાંત આપતાં તેઓશ્રીએ જણાવ્યું કે દુષ્કાળ હતો. ધાન કયાંય ન હતું. એવા સમયે એક ખેડૂત પોતાના ઘરમાં રાખેલ અનાજનું ઓશિકું કરીને સૂતો, ભૂખ્યો રહ્યો, બીજ સાચવ્યું. તે એટલે સુધી કે કોથળાનું ઓશિકું કરી સૂઈને મરણ પામ્યો. એટલા ખાતર કે આટલું બીજ સચવાશે તો તેના પાકથી આખું ગામ જીવી શકશે. પોતે મૃત્યુ પામ્યો. એની કેવી ખાંભી થઈ હશે ? આદર્શજીવન જીવી ગયો. ગ્રામધર્મ બજાવ્યો. આ દેશ ફકીરનો પૂજક છે. નીતિનો પૂજક છે. ન્યાયનો પૂજક છે. ભોગનો નહીં પણ હવે તો ધનનો પૂજક બની ગયો છે.
વસ્તી ૧૨૩૬ મુખ્ય રાજપૂત : આગેવાન : ફુલજીભાઈ રાહાભાઈ, મોહનભાઈ નાનભાઈ, હિરજન વાલાભાઈ ગણેશભાઈ
* ૨૯-૧૨-૪૭ : કોઠ
જવારજથી પ્રવાસ કરી કોઠ આવ્યા. અંતર સાડાચાર માઈલ. ઉતારો ઉપાશ્રયમાં રાખ્યો. આ બાજુ અનાજના વેપારનું આ પીઠું ગણાય છે. બપોરના લોકોની જાહેર સભા થઈ. અમદાવાથી લક્ષ્મીદાસ આસર અને જયંતીલાલ ખુશાલદાસ શાહ આવ્યા હતા. અનાજની પરિસ્થિતિ ઉપર પ્રવચન થયું. લોકોએ નૈતિક ધોરણે વર્તવાનો ઠરાવ કર્યો. લક્ષ્મીદાસ આશરે એક યોજના મૂકી. તે એ કે ગ્રામ ઉદ્યોગહાટ બધો માલ ખરીદે અને વ્યવસ્થિત વહીવટ કરે. યોજના ઠીક હતી. એટલે તે બાબતનો વિચાર કરવા તા. ૧લીએ ડાંગરિયા ગામોના ખેડૂતોની એક સભા ઝાંપ મુકામે ભરવા ઠરાવ્યું. લોકો સમજીને પોતાનો બધો માલ આ સંસ્થાને આપવા તૈયાર થાય તો જ આ શકય બને, નહિ તો પછી મરજિયાત લેવી લઈને કામ છોડી દેવું એવું વિચાર્યું. આગેવાનો : મોટાભાઈ સરદારસિંહ હરિસીંગ, કેસરીસિંહ ઉદેસિંહ સૌરાષ્ટ્રની વિહારયાત્રા
૫૫
