________________
સમાજવાદી પક્ષની સાધનશુદ્ધિ વિષેની નીતિ એટલે કે અહિંસાની નીતિ જ એવું નિશ્ચિત નથી. સંસ્થાની રીત કોંગ્રેસની દૃષ્ટિ સાધનો વિષે જેટલી સાફ છે એ પ્રમાણ જોતાં તથા તેનું સુકાન જ્યાં લગી સુયોગ્ય વ્યકિતઓના હાથમાં છે, ત્યાં લગી ધર્મની દષ્ટિએ રાજકીય તખ્તા પર એક માત્ર કોંગ્રેસ પક્ષને સમર્થન મળવું જોઈએ. એમ હું માનું છું.
પ્ર. તો પછી એ પાર્ટીપોલિટિકસ ન ગણાય? આપ જેવાએ તટસ્થ રહેવું ન જોઈએ? એક પર રાગ થતાં બીજા પર દ્વેષ થવાનો સંભવ નથી.?
ઉ. પાંડવપક્ષે વાસુદેવનું સમર્થન કે રામપક્ષે વિભીષણનું સમર્થન બીજા કોઈ કારણસર નહોતું. એમને એ પક્ષોમાં ન્યાય દેખાતો હતો માટે હતું. પક્ષપાત અન્યાય તરફ ન હોય, ન્યાયનો પક્ષપાત તો હોવો જ જોઈએ. સમભાવ કે અરાગ દ્વેષનો અર્થ એવો હરગીઝ નથી કે નિષ્ક્રિય રહેવું. તેમાં પણ જે ક્ષણે સુયોગ્ય સંસ્થા પર ચોમેરથી અનિચ્છનીય હુમલા થતા હોય- અને તેય ગેરસમજ કે ગેરસિદ્ધાંતને વશ થઈને થતા હોય - ત્યારે સ્પષ્ટ રીતે પ્રજાને યોગ્ય માર્ગદર્શન તટસ્થ વ્યકિતઓને પૂરું પાડવું એ એમનો સર્વપ્રથમ ધર્મ છે.
પ્ર. સૌરાષ્ટ્રની તાજેતરની ચૂંટણીમાં તમે કોંગ્રેસી ઉમેદવારોને સમર્થન આપ્યું. પણ શું એ ચૂંટાયેલા લોકસભાના સભ્યો તમારું સૂચન સ્વીકારશે એવી બાંહેધરી મળી છે?
ઉ. વ્યકિતના સમર્થનમાં નહિ પણ કોંગ્રેસ સંસ્થાના સમર્થનમાં મન કાગળ આગ્રહભર્યું બોલ્યો છું એટલે કોગ્રેસી ઉમેદવારો પાસેની બાંહેધરીનો પ્રશ્ન જ નથી. અલબત્ત, કોંગ્રેસની કારકિર્દીને શોભાવવી એ એવા ચૂંટાયેલા ઉમેદવારોની ફરજ છે જ અને તેઓ એ ફરજ ચૂકે ત્યાં પ્રસંગોપાત મારે કહેવાનું રહે એ સ્વાભાવિક છે. પરંતુ અમુક સભ્ય ફરજ ચૂકશે જ એમ આજથી માનીને ચાલવું એ માન્યતા બરાબર નથી. કોંગ્રેસ ટિકિટ પર આવેલો સભ્ય ભૂલ કરશે તો કોંગ્રેસનું, એનું અને પ્રજાનું ત્રણેનું અહિત થશે. એ ચૂંટાયેલા કોંગ્રેસી ઉમેદવારે તો હરપળે ખ્યાલમાં રાખવું જોઈએ; એ ન રાખે તો મત આપનાર પ્રજા હાજરી લઈ શકે છે. આમ છતાં જો એ ઉમેદવાર ન ચતે તો બીજી ચૂંટણીમાં એને દૂર ફેંકવાનો પણ પ્રજાને સહેજે અધિકાર પ્રાપ્ત થાય છે. વિશ્વવાત્સલ્ય : ૧-૧૨-૧૯૪૮
સંતબાલ
પ્રશ્નોત્તરી
૧૮૭.
