________________
સુબ્ધને બદલે શાંત અને કૃત્રિમ-રસિકને સ્થાને સાચું રસિક બનાવી શકશો. એકાગ્રતા વધારવા માટે નાના સંકલ્પ કરી તેને વફાદાર રહેવું એ ઊંચું સાધન છે. નિયમિતપણા ઉપર કાળજીપૂર્વક વળગી રહેવાથી પણ એકાગ્રતામાં સારી મદદ મળે
(૩) જે રમતોમાં ખર્ચ ખૂબ અને જ્ઞાન થોડું, તે રમતોમાં તમારે ભાગ ન લેવો. ગમ્મત પણ એવી હોવી જોઈએ જેની સાથે જ્ઞાન જોડાયેલું હોય એટલું જ નહિ બલકે જીવનની દષ્ટિ અને સમાજહિતનું કાર્ય પણ હોય: આ દષ્ટિએ પ્રવચનમાળાઓ, શાંત જિજ્ઞાસુ ચર્ચાઓ જેવી પ્રવૃત્તિઓ સિવાય ઠઠ્ઠામશ્કરી માત્ર ખર્ચાળ ઉજાણીઓ વગેરેમાં તમોને હેજેય રસ નહિ પડે. વિશ્વવાત્સલ્યઃ ૧-૧૦-૧૯૪૮
પ્રશ્નોત્તરી: ૧૫ પ્ર. કેટલાક પુરુષો બોલે છે અને લખે છે કે બહેનોએ ઘરકામ કરવાં, બાળ ઉછેરમાં ધ્યાન આપવું. બધાં જાહેર કામોમાં ન પડવું. દા.ત. વકીલાત, લશ્કરી કામ, રાજકીય હોદા કે મેનેજરનું કામ આવાં કામો ન કરવાં તો પછી બીજાં જાહેર કામો કયાં કરવાનો રહે છે ? જાહેરકામમાં સ્ત્રીઓને ન પડવા દેવા માટેની દાનત તો આની પછવાડે નથી ને ? આપનો આ વિષે શો અભિપ્રાય
છે?
ઉ. સ્ત્રી, પુરુષના કોઈપણ ધંધામાં સાચી હરીફાઈ કરી શકે અને તક મળે તો એ આગળ આવી શકે એવા મારા ખાસ અનુભવ છે. જો સ્ત્રીઓ જાહેર ધંધાઓમાં આગળ નીકળી જશે તો અમારો કોણ ભાવ પૂછશે એવો ડર રાખવાની પુરુષોને જરૂર નથી. આવા ડર સિવાય સ્ત્રીઓને જાહેર કામ કરતાં રોકવાની બીજી કોઈ દલીલ મને જણાતી નથી. વકીલાત, લશ્કરી કામ, મેનેજિંગ કે રાજકીય હોદ્દા સિવાય બીજાં જાહેરનામો ઘણાં છે. જેવા કે શિક્ષણ, આરોગ્ય, સંસ્કાર પ્રચાર અને રાષ્ટ્રોપયોગી ઉદ્યોગોને લગતાં કામો. મારો મત આજે એ સ્પષ્ટ છે કે સ્ત્રી અમુક કામ ન કરી શકે, એ સમાજ વ્યાપી ભ્રમને સારી પેઠે ધક્કો લગાડવા માટે આજે સ્ત્રીએ એકેએક ક્ષેત્રમાં પડવું જોઈએ. માત્ર ત્રણ બાબતો વિચારવાની રહે છે : (૧) લાગણીશીલ સ્વભાવને કારણે એ લપસી ન જાય તેવી દઢતા જોઈએ. (૨) એ જે ક્ષેત્રમાં પડે, તે ક્ષેત્રને પોતાની કુશાગ્ર બુદ્ધિ અને કર્મકુશળતાથી દિપાવે, તેવી તાલીમ જોઈએ, અને (૩) સંતાનોમાં સંસ્કાર સિંચન અને કુટુંબ સ્નેહની ચિલ્વટ એ ન ભૂલે તે પણ જોવાવું જોઈએ, આ ત્રણ અગત્યના મુદ્દાઓને વિચારી સ્ત્રી સંસ્થાઓ એવી કર્તવ્યક્ષમ સ્ત્રીઓને જ જવાબદારીવાળાં જાહેર કામોમાં જવા દે, એ ખરું છે કે ગમે તેવી છૂટ પ્રશ્નોત્તરી
૧૮૫
