________________
ગયેલા જીવોની તાકાત ઘણી હોય છે. કાપી નાખો તો એક થઈ જાય. ચોરમાં શકિત ઘણી છે. પણ એને પુણ્ય નહીં કહી શકાય. નીતિથી જેણે લક્ષ્મી મેળવી છે તેને પુણ્યશાળી કહી શકો. પણ જેણે સરાસર અનીતિ કરી છે, સમાજને છેતર્યો છે, તેને નીતિમાન કેમ કહી શકાય? જે માણસ જેટલો છે તેનાથી ઓછું મૂલ્ય ન આંકો, વધુ પણ ન કો. ખોટું આંકીએ એટલે તે મિથ્યાત્વી. માંગલિક સાંભળવી, રોગ કાઢવા માટે નહીં, સારી ભાવના માટે. ચમત્કારને ધર્મમાં પરોવીએ તો ગજબ થાય. ચારિત્ર્યનો ચમત્કાર સૌથી મોટો છે. નીતિન પુણ્ય કહીશું કે અનીતિને પુણ્ય કહીશું? ગુજરાતમાં એક વેપારી પાકયો તેણે વિચાર્યું કે આજે અનીતિ સિવાય વેપાર થઈ શકે તેમ નથી એટલે તેણે વેપાર છોડ્યો. પરિણામ એ આવ્યું કે સરકારને જ્યારે જરૂર પડે ત્યારે તેમને બોલાવે છે. કીર્તિ અને ધન બને આવ્યાં. આજે સમાજમાં જ્યાં અને ત્યાં કંકાસ-કજિયા નજરે પડે છે તેનું કારણ શું?
એક વખત સ્ત્રીઓનું મૂલ્યાંકન વધી જાય છે, એક વખત ધનનું મૂલ્ય વધી જાય છે, એક વખત શ્રમનું મૂલ્ય વધી જાય છે પછાત વર્ગનાં બાળકો કેવી સરસ કેળવણી લે છે? મેડમ મોન્ટેસરી અમદાવાદ હરિજન કન્યા આશ્રમમાં આવ્યાં ત્યારે તેમણે કહ્યું, દુનિયામાં આવાં બાળકો મે નથી જોયાં. જો તેમને સંસ્કાર મળે, અવસર મળે તો ખૂબ આગળ વધી જાય છે. એક જમાનો બ્રાહ્મણનો હતો. આજે ઊલટું છે, છેલ્લો નંબર પહેલો આવ્યો છે.મહાજન એટલે મોટો માણસ સમાજનું કલ્યાણ કરે, આજે મોટો જીન' જે વળગે છે તેવો બની ગયો છે. હવે આપણી ભૂલને સમજીએ. ધર્મનું સંશોધન કરીને જગતને આપણે પ્રેરણા આપીએ. હિન્દનો માનવી દુનિયાભરમાં જાય ત્યાં જુદો તરી આવે. જેમ હીરો તુરત પરખાઈ જાય છે તેમ તે પરખાઈ જાય.
તા.૩૦-૬-૪૮ : ભોઈવાસમાં રાત્રિસભા પ્રવચન સભામાં પૂ. સંતબાલજીએ જણાવ્યું કે તમો ત્રણે થરના લોકો ઊંચા મધ્યમ અને નીચલા થરના ભેગા થયા છે તે જોઈને મને સંતોષ થયો છે. તમે જામનગરવાસીઓ સાથે જીવો છો, રહો છો અને જીવનની જરૂરિયાતો અરસપરસ મેળવતા રહ્યાં છો છતાં ત્રણેના મનનો મેળ તૂટી ગયો છે. તેને આપણે દિલથી સાંધવાનો છે. કેવળ રાજકીય પ્રશ્ન અંગે, કેવળ રોજી અંગે કે રોટી માટે એકબીજા સાથે મેળ સાધીશું તો પણ તે ઝાઝો વખત નહીં ટકે. રોટી શરીરને પોષણ આપે આત્માને નહીં આપે, ધર્મ શબ્દથી આપણે તેને સાંધીશું તો કાયમ સંબંધ ટકશે. સમાજવાદ અને ધર્મમાં મેં ફેર જોયો નથી, અહીં જેવા લોકો ભેગા થયા છે તેવા જ વર્ગમાં હું દશ વરસથી કામ કરી રહ્યો છું. માળા તિલક વગેરે ધર્મ તરફ લઈ જનારાં સાધનો છે. જેમ મુંબઈ જવું હોય સૌરાષ્ટ્રની વિહારયાત્રા
૧૦૭
