________________
થાય તેમ બેમાંથી એક થાય ત્યારે પણ ગોટાળો થાય. દા.ત. જ્યારે સૌરાષ્ટ્રનું એકમ થયું છે ત્યારે ઘઉનો ભાવ છ હોય તેના બાર થયા. કારણ શું તે વિચારવું જોઈએ. કેટલોક આપણો વાંક હોય છે. ઘરનાં છોકરાં ઘંટી ચાટે અને પાડોશીને આટો. ઘર બાળીને તીરથ ન થાય એવું આવે છે. પહેલાં મને નહિ પણ મારા પાડોશીને એ વાત હતી હવે તે લાવવી પડશે. ગાંધીજીની ફિકર જગત કરતું. કારણ કે તે જગતની ફિકર કરતા. અનાજની અછત છે. માટે એંઠું ન મૂકો. નાતને જમાડવાનું બે વરસ બંધ રાખો. ઉણોદરી કરો. નકામું ન બગાડો. એટલે દેશનો મહત્ત્વનો પ્રશ્ન ઊકલી જાય. રાતની સભા, સ્થળ આઝાદચોક - તા. ૩૦-૪-૪૮ : રાત્રી સભામાં બોલતાં મહારાજશ્રીએ જણાવ્યું કે સૌરાષ્ટ્રના ઉત્થાન પ્રસંગે ત્રણ પ્રશ્નો મુખ્ય મહત્ત્વના છે. ખુશામત, ટીકાખોરી અને દહીં અને દૂધમાં પગ રાખવાની નીતિ. આ ત્રણે વાતોને તજવાની કહી અને ધનને પ્રતિષ્ઠા ન આપવાની વાત કરી. ધર્મગુર, વૈદ અને રાજમંત્રી એ ત્રણેય પોતાનો ધર્મ ચૂકે તો દેશ નાશ પામે. વૈદ ભૂલે તો શરીરનો નાશ કરે, મંત્રી ચૂકે તો રાજ્યનો નાશ કરે, અને ધર્મગુરુ ચૂકે તો સર્વનો નાશ કરે. સાચો મંત્રી વિભિષણ હતો, તેણે સાચી સમજ આપી રાવણને કહ્યું સીતાને પાછાં આપવાં જોઈએ એટલું જ નહિ રામને ચરણે નમવું જોઈએ. ભૂલની માફી માંગવી જોઈએ. અત્યારે સ્થિતિ જુદી છે. ટીકા કરીએ પણ તે જવાબદારીપૂર્વક, બીજાના કલ્યાણ માટે હોવી જોઈએ. તા. ૧-૫-૪૮ : વિદ્યાર્થીઓની સભા
હાઈસ્કૂલમાં વિદ્યાર્થીઓ સમક્ષ બોલતાં મહારાજશ્રીએ જણાવ્યું કે ૧૯૪૨ની ભૂગર્ભ પ્રવૃત્તિએ જે નુકસાન કર્યું છે, તેનો વિચાર કરવો જોઈએ. જ્ઞાન સાથે ગમ્મત થાય એવા શિક્ષણ માટે શિક્ષણ યોજના વિચારાય. શ્રમ દ્વારા, જ્ઞાન દ્વારા જ્ઞાન એ એનો હેતુ હોય છે. વ્યાયામ વાંઝિયો ન હોવો જોઈએ. વિરમગામના વ્યાયામવીરોએ મુનસર તળાવની લીલ કાઢવાનો સંકલ્પકર્યો. અને કામ શરૂ કર્યું. સંકલ્પ બળ શું નથી કરતું ? નેપોલિયન સંકલ્પ બળથી જ આટલા આગળ વધ્યા હતા. તો વિદ્યાર્થીઓ પણ આ રજાના દિવસોમાં સુંદર ઉપયોગ કરી શકો. ગામડામાં ટૂકડીઓ પાડી જાવ, તેમનો અભ્યાસ કરો, સફાઈ કરો જે ઈચ્છે તેને ભણાવો નહી તો પછી શકિત રખડવામાં અને આળસમાં જશે.
મિસ કેથેરાઈને લોકસંપર્ક માટે પોતાનો ચહેરો બાળ્યો. અત્યારે તો માણસ જેટલો અતડો તેટલો તે પોતાને શિક્ષિત માને છે. ખરી રીતે જે માણસ જેટલો સૌરાષ્ટ્રની વિહારયાત્રા
૮૯
