________________
તેને અનુરૂપ થવું જોઈએ. હિન્દની પુરાંત જે ઓછી છે તેની પૂર્તિ કરવાની છે અને સાથે સાથે દુનિયાને અહિંસાનો સિદ્ધાંત આપવો છે. સાથે સાથે સુખ સગવડ પણ જનતાને આપવાં છે. સમાજવાદીઓ માને છે કે યંત્રવાદનો કોઈ વાંધો નથી. તે કહે છે કે બધા ઉદ્યોગોનું રાષ્ટ્રીયકરણ કરી લઈશું જાતમહેનતનું મહત્ત્વ ગાંધીજીએ વધાર્યું તેના અભાવે અત્યારે દવાખાનાં પોષાય છે. એક બાળક જન્મે છે. ત્યારથી શ્રમ કરવા મંડી જાય છે. અત્યારે અલ્પારંભ અને મહારંભમાં લોકો પડયા છે હાથ ચક્કીમાં પાપ માને છે. મશીનમાં પાપ નથી. ત્યારે પાપ એ શું છે ? પાપ લાગવાથી માણસનો ચહેરો ફરી જાય છે? નિર્બળતા એ પાપ છે. આળસ એ પાપ છે. કેટલીએ ઘંટીઓ ભાંગીને ચક્કી થાય છે.
એકલી મૂડીની વહેંચણીથી સમાજવાદ નહીં આવે. વહેવારિક બાબતોમાં સરકારને બોજો નહિ આપવો જોઈએ. જેટલા ધંધા વિકેન્દ્રીકરણ થશે એટલા આપણે સુખી થઈશું. કેન્દ્રીકરણથી હિંસા આવે છે. કામ વધે છે અને તેમાંથી હિંસા થાય છે. જરૂરિયાતો જેટલી ઓછી તેટલી સ્થિતિ સારી. યંત્રો ઉપર વિચાર નહીં કરીએ તો મૂડીવાદની જેમ તે આપણને ભરખી જશે. જૈન શાસ્ત્રોમાં હજારો ગોકુળોની વાત આવે છે. તે એ બતાવે છે કે શ્રમ એ મુખ્ય જરૂરી અંગ છે. એ શ્રમ વગર આજે આપણે જોઈએ છીએ કે સૂર્યનારાયણનાં કિરણો ઉઠાડે છે. ચા પછી શરીર કાંટે આવે છે. બ્રિટન અને આપણામાં ફેર એ છે કે ત્યાં શ્રમ છે પણ સ્થિતિ જુદી છે. બુદ્ધિ જેમ મૂડી છે તેમ શ્રમ પણ મૂડી છે. એને સાચવવી જોઈએ. જે યંત્ર આપણી પાછળ ચાલે તેની જરૂર છે. જેની પાછળ આપણે ચાલવું પડે તેવાં યંત્રોની જરૂર નથી. હું સૌરાષ્ટ્ર સરકારને પણ અપીલ કરું છું કે તેઓ ગામડાંના ગૃહઉદ્યોગોને તૂટતા બચાવે અને વધુ વિકસાવે. ગામડાં ભાંગીને શહેર ન બને તે ખાસ જુઓ.
બહેનોની સભા બપોરના ૪ વાગે ટાઉન હોલમાં ભકિતબાના પ્રમુખપદે બહેનોની સભા થઈ હતી.
રાત્રે સેનિટોરિયમમાં મજૂરો સાથે વાર્તાલાપ રાખ્યો હતો. તા. ૨૬-૪-૪૮ : રાષ્ટ્રીય શાળામાં પ્રાર્થના અને સભા રાખ્યાં હતાં.
તા. ર૭-૪-૪૮ના રોજ કોલેજ સામેના મેદાનમાં જાહેરસભા થઈ હતી. તેમાં મહારાજશ્રીએ નગરધર્મના વિષય ઉપર બોલતાં જણાવ્યું કે વિચારોની વિવિધતા હોય પણ વિરોધ ના હોય. ત્રીજા વિશ્વયુદ્ધની વાતો થાય છે ત્યારે હિન્દ અલગ ન રહી શકે એટલે યુદ્ધનાં મૂળ કારણો શોધી કાઢવાં જોઈએ. તેનો ઉપાય શોધવો જોઈએ. ૮૪
સાધુતાની પગદંડી
