________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
ઑસ્ટ્રેલિયાની અજાયબીઓ
D વિજયગુપ્ત મૌર્ય
જ
ક્રિકેટ જગતના મનમોહક અને મહામૂલ્યવાન વિશ્વકપ જીતવાની સ્પર્ધાઓ, ક્રિકેટના રસિયાઓમાં, આખી દુનિયામાં ખૂબ જ ઉત્તેજના પ્રેરી. જયાં બ્રિટિશ સામ્રાજય હતું, ત્યાંક્રિકેટ માટેનો ગાંડો શૉખતોછેજ, પરંતુ હવે અખબારો, સામાયિકો, રેડિયો, ટેલવિઝન, ફિલ્મો, ઉપગ્રહો વગેરેએ આપેલી ઝાકઝમાળ પ્રસિદ્ધિએ વધુમાં વધુ રસ ફેલાવ્યો. જે શાણા માણસ સિનેમાના પડદા ઉપર હીરો અને હીરોઈનના પ્રેમના દૃશ્યોથી પીગળી જતા નહોયતેઓ પણ આવિશ્વકપ સ્પર્ધાનાપ્રચારથી પોતાને અલિપ્ત રાખી શકયા નહિં. તેમની દલીલ એવી હોય છે કે, પાંચ દસહજાર કિલોમિટર દૂર, પારકા દેશમાં બીજાપારકાદેશના ખેલાડીઓ ત્રીજા પારકા દેશના ખેલાડીઓ સામે રમતા હોય અને સૂસવતા બોલ ઉપ૨ બેટ ઝીંકે કે ન ઝીંકે એની સાથે આપણે શું સંબંધ?
બંને પક્ષોને તેમની દલીલો મુબારક હો. તેમાંથી તો ઑસ્ટ્રેલિયા શું છે, કોણ છે, કર્યાં છે, કેવો છે, તેનો લેશમાત્ર ખ્યાલ નહીં હોય. શાળાના અભ્યાસમાં, ઈતિહાસ અને ભૂગોળ પ્રત્યે નફરત સેવનારા વિદ્યાર્થીઓ પણ ક્રિકેટના ઈતિહાસ અને તેના ઈતિહાસના પાત્રો વિષે ઝીણવટ ભરી વિગતો પણ જાણતા હોય છે. આ એક એવી સીઝન છે કે જયારે પૃથ્વીપર સર્વત્ર સ્પર્ધાના હરીફોનાં પરાક્રમો ગુંજતા હોય છે. એ ઋતુમાં સરકારી અને ખાનગી ઓફિસોમાં કોઈ કામ કરતું નથી, શાળા-કૉલેજોમાં છોકરાઓ ભણતા નથી -અધિકારીઓ અને અધ્યાપકોપોતેપણ ક્રિકેટમાં ખોવાઈ ગયા હોય છે, અને રમનારાઓ, શ્રોતાઓ, દર્શકો વગેરે વચ્ચે સ્પર્ધામાં અઢળક ધનની આપ-લે થાય છે. રમનારાઓમાં કોઈ મુફલિસ હોય તો પણ તે કરોડપતિ થઈને બહાર આવે છે. આપણા વડાપ્રધાને વિદેશી મુદ્રાની ગરીબીથી પીડાઈને સરકારી સોનુ ગીરવી મુકવું પડે, પણ ક્રિકેટના બોલબેટ અને સ્ટંપ વિદેશી મુદ્રાના અથાગ સમુદ્રમાં મહાલતા હોય છે. તેમ છતાં, તમને ક્રિકેટ અને ફૂટબોલની સ્પર્ધામાં ૨સ હોય કે ન હોય, તો પણ તેમાં અજાયબીઓનો ભંડાર તો છે જ, આજે આપણે ઢાલની એ બીજી બાજુની અજાયબીઓનો પણ આનંદ માણીએ.
ક્રિકેટ જગતના વિશ્વકપની ઉત્તેજનાભરી સ્પર્ધા જોવા માટે, ઑસ્ટ્રેલિયા જવાની જરૂર નથી. દૂરદર્શનની સ્વીચ ખોલો એટલે એ સ્વર્ગનાદ્દશ્યતઋણતમારી સમક્ષ હાજર થઈનેતમારી સામે રમવામાંડે છે. તે માટે ઑસ્ટ્રેલિયા (કે સ્પર્ધાનું બીજું કોઈ મેદાન) કયાં છે, તે જાણવાની પણ જરૂર નથી. દુનિયામાં સપ્તખંડ પૈકી સૌથી નાના, સૌથી વધુ વેરાન, છતાં પ્રમાણમાં સૌથી વધુ હરિયાળા અને વધુ ઉત્પાદક, સૌથી ઓછી વસતી ધરાવનારા આ દેશ પાસે એવું ઘણું છે કે જેમાંથી દર્શકો, શ્રોતાઓ કે વાચકો થોડુંક પણ ગ્રહણ કરે તો દેશનો દિવસ સુધરી
જાય.
ઑસ્ટ્રેલિયા દક્ષિણ ગોળાર્ધમાં છે અને આપણે ઉત્તરગોળાર્ધમાં છીએ, એટલું જાણ્યા પછી કેટલાક અધકચરી સમજણવાળા લોકો એમ પણ પૂછી નાખે છે કે “ ત્યારે શું ઑસ્ટ્રેલિયામાં લોકો ઊંધે માથે ચાલતા હશે?” તેમણે ગુરુત્વાકર્ષણ વિષે કદી કશું જાણ્યું હોતું નથી. તેથી, એમ પણ પૂછીનાખે છે કે “ ત્યારે સમુદ્ર છલકાઈને ઢોળાઈ કેમ નથી જતો ? “
આ તો અજ્ઞાનના અતિરેકની વાત થઈ. અને આપણે ત્યાં આવું અજ્ઞાન ઘણું છે. પણ ઑસ્ટ્રેલિયા વિષે આવી ઊલ્ટાસુલ્ટી હકીકતો પણ છે, દા.ત. આંચળવાળાં પ્રાણીઓ તો આપણે જોઈએ છીએ, પરંતુ ઑસ્ટ્રેલિયા આંચળને બદલે પેટ ઉપર થેલીવાળા જ પ્રાણીઓનો વસેલો દેશ હતો, જયાં પાંચફૂટ ઊંચી માદા કાંગારૂ ઈંચ જેવડું બચ્ચું જણીને થેલીમાં સમાવી લે અને પેટપરની થેલીની દિવાલો બચ્ચાને દૂધ પાઈને ઉછેરે. બચ્ચું ઉછરીની તગડું થઈ જાય ત્યાં સુધી થેલીમાં, આવજા અને આરામ કરે.
સૌથી લધુ લાંબો ઠેકડો કાંગારૂ મારી શકે છે, તેમ છતાં, તેના આગલા પગટૂંકામાં ટૂંકા અને પાછલા પગ તથા પૂંછડું મોટામાં મોટા હોય
છે.
સુધરેલા જગતમાં ઑસ્ટ્રેલિયા વિષે સાંભળનાર ઈટાલિનો વિશ્વ
તા.૧૬-૫-૯૯૨
પ્રવાસી માર્કોપોલો હતો, જો કે, ઑસ્ટ્રેલિયા વિષે તેણે સાંભળેલી બધી વાતો સાચી ન હતી. એ પોતે ઑસ્ટ્રેલિયાં ગયો ન હતો. તે૨મી સદીમાં લખાયેલું તેનું પ્રવાસ પુસ્તક, તેમ છતાં વાંચવા જેવું છે.
પશ્ચિમ ગોળાર્ધ અને દક્ષિણગોળાર્ધ પહેલીવાર જોનાર અને ખેડનાર સ્પેનનો મેગલન હતો, જેણે પૃથ્વીનો પહેલો વિશ્વપ્રવાસ કર્યો. પરંતુ તે જાતે પહેલી પૃથ્વી પ્રદિક્ષણા કરી શકે તે પહેલાં બેફામ બહાદૂરી બતાવવા જતાં માર્યો ગયો હતો.
જેમ ઉત્તરગોળાર્ધમાં સપ્તÇના સાત તારાનું દિશાસૂચક ઝૂમખું છે તેમ દક્ષિણ ગોળાર્ધમાં, જુદા ઘાટનું ચોખ(SOUTHERH CROSS) છે, એ જોનાર પહેલાં પ્રવાસી મેગલન હતો, આજે પણ દક્ષિણ આટલાન્ટિક મહાસાગરમાંથી દક્ષિણ પ્રશાંત મહાસાગરમાં જવાની સામુદ્રધૂની મેગલનના નામે ઓળખાય છે,
ઑસ્ટ્રેલિયાની જેમ, ઑસ્ટ્રેલેશિયાની પ્રાણીસૃષ્ટી અને વનસ્પતિસૃષ્ટી તથા આદિવાસી માનવોની વસ્તી ઘણી વિચિત્રતાઓ ધરાવેછે,તેમાં ઑસ્ટ્રેલિયાની આસપાસના ભૌગોલિકપ્રદેશોમાંસમાવેશ થઈ જાય છે. દા. ત. યુકેલિપ્ટસ (નીલગીરી) ના વૃક્ષો ૨૦૦ ફૂટની ઊંચાઈ સુધી પહોંચે છે, GUMTREE વિષે ૩૦૦ ફૂટનો ઉલ્લેખ છે. નીલગીરીની કેટલીક જાતો ઉપરાંત, બાવળની પણ કેટલીક જાતો છે. સૌરાષ્ટ્રમાં નીલગીરીએ અને ગાંડા બાવળે તરખાટ મચાવ્યો છે.
પાંખ હોય તે પંખી. કહેવાય, એ માન્યતા સાચી નથી. ઘણા જીવડાંને પાંખો હોય છે, તેઓ પંખી નથી અને ન્યુગીનીમાં કીવી નામના પંખી થાય છે તેમને પાંખો નથી !
I
આપણામાં એવી માન્યતા છે કે, જેમને કાનને ઠેકાણે મીંડા (કેવળ છીદ્ર) હોય તે ઈંડામૂકે, અને જેમને કાન હોયતે બચ્ચાં જણીને, ધવરાવીને ઉછેરે. ઑસ્ટ્રેલિયાના પ્લૅટીપસ અથવા DUCK BILL ઇંડા મૂકે છે પણ બચ્ચાને ધવરાવીને ઉછેરે છે, અને છતાં તેમને આંચળ નથી હોતા !
ઑસ્ટ્રેલિયાનો વિશાળ પ્રદેશ, રણમાં સમાઈ જાય છે. કેટલાક
અંગ્રેજોએ મુર્ખાઈ કરીને ત્યાં સસલા અને લોંકડી વસાવવાની ભૂલ કરી.
સસલાની વસતી એટલી બધી વધી ગઈ કે તેમણે ઘણી ખરી લીલોતરીનો નાશ કરી નાખ્યો. પછી આ સસલાનો નાશ કેમ કરવો તે પ્રશ્ન ઑસ્ટ્રેલિયાને માટે માથાનો દુખાવો બની ગયો. માણસની મુર્ખાઈથી ઘણી કુદરતી હરિયાળી ગુમાવ્યા છતાં ઑસ્ટ્રેલિયા ગરમકાપડ અને દૂધની બનાવટોના ઉદ્યોગનો પ્રતીક ગણાય છે.સીલ બંધ ડબ્બામાં પૅક કરેલા માંસમાં પણ ખરો.
આપણા દેશમાં ચમચો દૂધ પણ નહીં પામનારા કરોડો બાળકો અને મોટેરાઓ જયારે પ્રોટિનરૂપી પોષણ વિના અકાળે મૃત્યુ પામે છે, ત્યારે ઑસ્ટ્રેલિયા દૂધ, પાવડર, રબડી, માખણ, ચીઝ, વગેરેની નિકાસ કરે છે. આપણા દેશમાં વસતીનો આંકડો ૮૪ કરોડની ઉપર ગયો છે. દરેક ક્ષણે તેમાં ઉમેરો થતો જાય છે. ઑસ્ટ્રેલિયાને વધુ ને વધુ વસતી જોઈએ છે તેથી રંગભેદની નીતિનો ત્યાગ કરીને પણ વસ્તીવધારાને તે પ્રોત્સાહન આપે છે. બીજી બધી રીતે સુપાત્ર હોય તો રંગભેદનો બાધ નથી.
ઑસ્ટ્રેલિયા પોણા યુરોપ જેટલો દેશ છે. તેનું ક્ષેત્રફળ ૨૯૫૩૬૮ ચો. માઈલ છે, ત્યારે ભારતનું કદ ૧૨૨૯૭૩૭ ચો. માઈલ છે. તેમ છતાં ભારત જયારે ખીચોખીચ વસતીથી ઉભરાય છે ત્યારે ઑસ્ટ્રેલિયામાં દર ચોરસ માઈલે લગભગ પાંચ માણસો વસે છે.
યુગો સુધી આવો વિશાળ પ્રદેશ માણસની વસતી નહિં ધરાવતો પણ માત્ર પ્રાણીઓની વસતી ધરાવતો પ્રદેશ હતો; અને વળી તેમાં પણ સસ્તનપ્રાણીઓને બદલે પેટ ઉપરથેલી ધરાવનારા અને આંચળવિનાના છતાં દૂધ ધરાવનાર પ્રાણીઓનો પ્રદેશ પણ ખરો. ત્યારે આ દખણાદા ખંડમાં માણસ સહિત સસ્તન પ્રાણીઓની વસતી કર્યાંથી આવી ? આ એકવિસ્મયકારક વાત છે કે, દક્ષિણ અને પશ્ચિમપ્રશાંત મહાસાગરના અસંખ્ય ટાપુઓ તરાપા વડે “ ઠેકતા હૈકતા ” આ ટાપુઓ ઉપર ફેલાવા
