________________
Regd. No. MH. By South 54 • - •Licence No.: 37.
પ્રબુદ્ધ જીવન
પ્રબુદ્ધ ન’નું નવસંસ્કરણ
વર્ષ ૪૨: અંક: ૫
*
*
મુંબઈ, ૧ જાઈ, ૧૯૭૯, રવિવાર
મુંબઈ જેન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર ' ' વાર્ષિક લવાજમ રૂ. ૧૫, પરદેશ માટે શિબિગ : ૫
છૂટક નકલ રૂ. –૭૫ છે " તંત્રી ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ વધતી જતી અસ્થિરતા 5
મિરારજીભાઈ ખરેખર આત્મવિશ્વાસથી અને આંતરિક બળથી દેશને સામાન્ય માનવી પણ હવે પૂછતે થયો છે કે આ સ્થિર છે કે શાહમૃગ વૃત્તિ છે તે કહેવું મુશ્કેણ છે. પગ નીચે આગ દેશ શું થવા બેઠું છે, આ બધું કયાં જઈ અટકશે? સૌ કોઈને હોય ત્યારે પણ આંખ બંધ રાખી આગ છે જ નહિ એમ માનવું - આવતી કાલની ચિન્તા સતાવે છે. રાજકીય ક્ષેત્રે, આર્થિક ક્ષેત્રે, એ સ્થિતિ લાંબો વખત ટકે નહિ. પણ અત્યારે તેમને હરીફ કોઈ કાયદો અને વ્યવસ્થાની બાબતમાં શૈક્ષણિક ક્ષેત્રે કઈ ક્ષેત્ર એવું નથી એટલું કહેવાય. નથી કે જયાં અસ્થિરતા વધતી ન હોય. તંત્રની શિથિલતા જ નહિ
સવર્ણસિહ કોંગ્રેસ નિષ્ક્રિય થઈ હતી. ઈન્દિરા કોંગ્રેસમાં હવે પણ લગભગ અભાવ જેવું લાગે. અરાજકતાને આરે આવી ઉભા
ભંગાણ પડયું તેથી સવર્ણ સિંહ કોંગ્રેસને લાભ થશે કે જનતા પક્ષને - છીએ એમ લાગે.
તે કહેવું મુશ્કેલ છે. રાજકીય સમીકરણ બદલાશે કે સ્થિતિ પ્રવાહી | જનતા પક્ષના આંતરિક વિખવાદ ચરમ સીમાએ પહોંચ્યા
રહેશે તે જોવાનું રહે છે. ઈન્દિરા ગાંધીએ અર્સ સાથે દુશ્મનાવટ કેમ છે. હવે તો એમ લાગે કે આ પાને પ્રજાએ સત્તાસ્થાને મૂકો કરી તે સમસ્યા છે. અનેં ઈન્દિરા ગાંધીને લખેલ પત્ર જેવો પડકાર પણ આ માણસે તેને લાયક ન હતા. પક્ષ જેવું રહ્યું જ નથી. માત્ર
ઈન્દિરા સામે કોઈ ફેંકી શકે તેમ ન હતું. ઈન્દિરાની આપખુદ પ્રકૃતિ સબળ વિરોધ પક્ષના અભાવે આ પક્ષ ટકી રહ્યો છે. કેન્દ્રમાં અને
આમ કરાવે છે કે સંજય ગાંધીને કારણે આમ કરવું પડે છે તે સમરાજમાં એકબીજાને તોડી પાડવાની પ્રક્રિયા જ ચાલે છે. શરૂઆતમાં
જાય તેમ નથી. ખાસ અદાલતેના પ્રશ્ન મોટું આંદોલન જગાવવાના જનસંધ અને ભાલદે રાજયો વહેંચી લીધા. હરિયાણા, ઉત્તર પ્રદેશ
તેમના અથવા સંજય ગાંધીના કેડને તેમના સાથીઓ તરફથી પણ અને બિહાર, ભાલેદના ફાળે ગયા. રાજસ્થાન, મધ્ય પ્રદેશ, હિમાચલ, ટેકો ન મળે તેથી હતાશા અનુભવી મરણિયા થૈયા હોય તેમ લાગે. જનસંધને કાળે ગયા. હરિયાણા, ઉત્તર પ્રદેશ અને બિહાર ત્રણે
આ બધા સંજોગેની બૂરી અસર આર્થિક ફોનમાં જબરજસ્ત રાજીમાં ભાલાદને પરાભવ થયો. રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક દળના થાય તે સ્વભાવિક છે. મોંઘવારી અને ફુગાવો વેગથી વધી રહ્યા છે. વર્ચસનું બહાનું કાઢી, ભાલેદ અને સમાજવાદીએ જનસંઘ એક તરફથી હડતાળે અને તાળાબંધી તો બીજી તરફ મજુરનો ઉપર આક્રમણ કર્યું તેમાં ફાવ્યા નહિ. છેવટ રાજનારાયણ છુટા થયા અસાધારણ પગારવધારો, ભાવવંધારામાં ઉમેરો કરે છે. રેલ્વે કર્મચારીઅને તે માત્ર શરૂઆત છે. પદભ્રષ્ટ થયેલા મુખ્ય મંત્રી દેવીલાલ એના બેનસને પ્રશ્ન અણઉકલ્યો પડયો છે. પણ એક અથવા બીજી અને કપુરી ઠાકુરે ઉઘાડો બળવો કર્યો છે અને જનતા સરકાર સામે રીતે સ્વીકાર તે કરવું જ પડશે. ચરણસિંહને સખત વિરોધ છે. છુટા આંદોલન કરવા લોકોને આવાન કર્યું છે. મધુ લિમયે, જયોર્જ થવું હશે તો કદાચ આ બહાનું મળશે. ચારે તરફ અવ્યવસ્થા વધતી ફરનાન્ડીઝ, મધુ દંડવતે, બીજુ પટનાયક, અને ખુદ પક્ષના પ્રમુખ જાય છે. કોલસા, વિજળી, રેલવે વેગને, સીમેન્ટ, લેખંડ બધાની ચન્દ્રશેખર બેવડી રમત રમે છે. એક છાપ એ ઊભી થઈ છે--અને તંગી મેઘવારીમાં વધારો કરે છે. કડક પગલા લેવાની જાહેરાત થાય છે. તે તદ્દન પાયાવિનાની નથી–કે અત્યારે મોરારજીભાઈ જનસંઘના પરિણામ શૂન્ય છે. કારણકે એવા કડક પગલા લેવા જે બળ અને બળ ઉપર ઉભા છે. કોન્ટેસ-ઓ ને તેમને સાથ છે પણ તેનું સ્થિરતા જોઈએ તેનો અભાવ છે. એટલું બળતું નથી. જ્યાં જનતા પક્ષ સત્તા પર છે ત્યાં કોઈ રાજય
સૌથી વધારે ચિન્તાજનક સ્થિતિ કાયદો અને વ્યવસ્થાની છે. નથી કે જયાં પક્ષમાં વિદ્રોહ ન હોય. હરિયાણા, બિહાર,
પંજાબથી માંડી કેરળ સુધી પોલીસને બળવો થયો અને સરકારને અને ઉત્તર પ્રદેશમાં મુખ્ય મંત્રીઓ બદલાયા પણ સ્થિરતા
લગભગ શરણાગતિ કરવી પડી. આવી પરિસ્થિતિ ઉભી થંશે તેનાં નંગ આવી, બલ્ક અસ્થિરતા . વધી. * રાજસ્થાન અને
ઘણાં અચૂક ધાણા હોવા છતાં, સમયસર પગલા લેવાયા નહિ. પેલીમધપેપ્રદેશમાં જનતા પક્ષમાં ફાટફૂટ છે પણ વરિષ્ઠ મંડળને
સનું આંદોલન હવે કેન્દ્રના અનામત દળે અને ઔદ્યોગિક સલામતી મુખ્યમંત્રીઓને ટેકો હોવાથી વિરોધીઓને બળ મળતું નથી.
દળો સુધી પહોંચ્યું છે અને લકરનો આકાય લેવો પડે. દિલ્હી અને જયારે ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર અને હરિયાણામાં વિરોધી દળે ને વરિષ્ઠ
બોકારોના બનાવોના ઓળા ભાવિ ઉપર ઉતરશે તે ખતરનાક પરિમંડળને ટેકે હતો એવો ખુલ્લે આરોપ થાય છે. બલ્ક, મુખ્ય મંત્રીઓ
સ્થિતિ થશે. લશ્કર સુધી એ પહોંચશે? અરાજક બળે અને ઉથલાવવાનું કાવનું દિલ્હીથી જ થાય છે એમ ચરણસિહ જેવાએ
અસામાજિક તત્ત્વોને છુટોદોર મળશે? કહ્યું. ચરણસિંહને પક્ષ જનતા પક્ષમાં કયાં સુધી રહેશે તે સર્વથા અનિશ્ચિત છે. એક વખત ઉતાવળથી રાજીનામું આપ્યું અને હીણપત- ઉત્તરપૂર્વના રાજમાં ગંભીર સ્થિતિ છે. નાગભૂમિ, મીઝરમ, ભરી રીતે પાછા આવવું પડયું એટલે ચરણસિહ ઉતાવળ નહિ કરે. | ‘ત્રિપુરા, મણિપુર, અરૂણાચલ, આ બધા નાના રાજયમાં સ્ફોટક જનસંઘની અને કદાચ મોરારજીભાઈની ગણતરી છે કે ચરણસિંહ દશા છે. પક્ષ અલગ થાય તો પણ જનતા પક્ષની બહુમતિને લેક્સભામાં બાધ નહિં આવે. જગજીવનરામ અને બહુગુણા-સી. એફ.ડી. કયાં
- જનમાનસ એટલું ઉત્તેજિત છે કે નાનું બહાનું મળતાં મોટા ઉભા છે તે કોઈ કહી શકે તેમ નથી. ઉત્તર પ્રદેશમાં બહુગુણાએ
તેફાને ફાટી નીકળે છે. વડેદરામાં એવું બન્યું. અલીગઢ ,વારંવાર
સળગે છે. જનસંઘને સાથ આપ્યો. બિહારમાં ન આપ્યો. mજીવનરામ
. . ધીરજ રાખી શકે છે. ઊંડી રમત રમી શકે છે. હરિયાણામાં શિક્ષણ સંસ્થાઓ અને વિદ્યાપીઠમાં અરાજકતા છે. વિદ્યાર્થી દેવીલાલને કાઢી ભજનલાલ ચૂંટાયા તે જે જવનરામ જૂથના છે. જગતનું ક્ષુબ્ધ માનસ ભાવિ પેઢી માટે ભયજનક છે. અહીં તેમણે ભાલદ સામે જનસંઘને સાથ મેળવ્યો.. જનતા પક્ષ
- આ વધારે પડતું નિરાશાજનક ચિત્ર દેર્યું નથી પણ વાસ્તવિક આ રીતે સત્તા પર રહે તે પણ તેનું કામ વધારે વિકટ થતું
- પરિસ્થિતિ છે. અટકાયતી ધારાને ફરી અમલમાં લાવવાનું મોરારજીજાય અને પ્રજને વિશ્વાસ ગુમાવી બેસે. આ રાજકીય અસ્થિરતાની
ભાઈને કહેવું પડયું તે હકીકત પરિસ્થિતિની ગંભીરતા બતાવે છે. આ અસર બીજા બધા ક્ષેત્ર ઉપર પડે તે સ્વાભાવિક છે. .
" બધી અસ્થિરતા હજી વધશે એવી ચિતા માત્ર ખેટ ભય નથી. તે
,
