Nayopdesh Part 02 Tarangini Tarni

Author(s): Yashovijay Gani, Lavanyasuri
Publisher: Vijaylavanyasuri Gyanmandir

Page 139

282 नयामृततरङ्गिणी-तरङ्गिणीतरणिभ्यां समलतो नबोपदेशः / anna रूपतामास्कन्दन निर्जराहेतुः, अन्यत्र विसावशुभसङ्कल्परूपत्वेन निरवद्यकाभाववद्विशेष्यकत्वस्य गौरवेणातन्त्रत्वात् , सावद्यकर्मवद्विशेष्यकतयैव विपर्यासलक्षणसमन्वयेन वा अनन्तक्लेशावह ' इत्यमि. प्रायेणाचार्यैस्तत्रैव निराकृतः, तथाहि"जह सावजा किरिया णस्थि य पडिमासु एवमियरावि / तयभावे णस्थि फलं अह होइ अहेउगं होइ" // कामं उभयाभावो तहवि फलं अस्थि मणविसुद्धीए / तीइ पुण मणविसुद्धीइ कारणं होन्ति पडिमा उ / जइवि य पडिमा उ जहा मुणिगुणसंकप्पकारणं लिंग। उभयमवि अस्थि लिंगेण य पडिमासूभयं अत्थि // णियमा जिणेसु उ गुणा पडिमाओदिस्स जे मणे कुणइ। अगुणे उ वियाणतोकं नमइ मणे गुणं काउं॥ जह वेडंबगलिंग जाणतस्स णमओ हवह दोसो। गिद्धंसमिय णाऊण वंदमाणे धुवं दोसो" // _ [आवश्यके गा० 1145-46, 47, 48, 49. ] इति // 101 // नन्वेवं स्थापनास्थले सावधकर्माभाववद्विशेष्यगुणसङ्कल्पत्वेन भावस्य निर्जराहेतुत्वमित्यागतम् , स्थाने " उत्कृष्टगुणाध्यारोपः शुभ" इति पाठो युक्तः, भावजिनगतो य उत्कृष्टगुणस्तस्य जिनप्रतिबिम्बे य आरोपः स शुभसङ्कल्परूपता-शुभसङ्कल्पात्मकताम्, आस्कन्दन् प्राप्नुवन् , निर्जराहेतुः कर्मक्षपणकारणं भवतीति शेषः / अन्यत्र तु द्रव्यलिङ्गे पार्श्वस्थादौ पुनः। असौ उत्कृष्टगुणाध्यारोपः। अशुभसङ्कल्परूपत्वेन अशुभसङ्कल्पात्मकत्वेन, इदमनन्तक्लेशावहत्वे हेतुः, तथा च द्रव्यलिङ्गिनि पार्श्वस्थादौ उत्कृष्टगुणाध्यारोपोऽशुभसङ्कल्पात्मकत्वेनानन्तक्लेशावह इत्यर्थः, वा अथवा, पार्श्वस्थादावुत्कृष्टगुणाध्यारोपो विपर्यासलक्षणसमन्वयेनानन्तक्लेशावहः / ननु पार्श्वस्थादावुत्कृष्ट गुणाध्यारोपो यदि विपर्यासलक्षणसमन्वयेनानन्तक्लेशावहस्तर्हि जिनप्रतिमायां द्वयोरपि निरवद्यक्रिया-सावधक्रिययोरभावे प्रति तत्रोत्कृष्टगुणाध्यारोपोऽपि निरवद्यकर्माभाववजिनप्रतिमाविशेष्यकत्वाद् विपर्यासलक्षणसमनुगत इति सोऽप्यनन्तक्लेशावहः स्यादित्यत आह-निरवद्यकर्माभाववद्विशेष्यकत्वस्येति, गौरवेण सावद्यकर्मवद्विशेष्यकत्वापेक्षया गुरुभूतत्वेन, अतन्त्रत्वात् विपर्यासत्वेऽप्रयोजकत्वात् , तथा च पार्श्वस्थादावुत्कृष्टगुणाध्यारोपस्य निरवद्यकर्माभाववद्विशेष्यकत्वेन यदि विपर्यासत्वं स्वीक्रियेत तदा निरवद्यकर्माभाववद्विशेष्यकत्वेन जिनप्रतिमायामप्युत्कृष्टगणाध्यारोपो विपर्यासः स्यात् ; यदा तु निरवद्यकर्माभाववद्विशेष्यकत्वप्रयुक्त विपर्यासत्वं पार्श्वस्थादावुत्कृष्टगुणाध्यारोपस्य नेष्यते कुतस्तद्बलाजिनप्रतिमायामुत्कृष्टगुणाध्यारोपस्य विपर्यासत्वं प्रसज्यत इति, तर्हि किं प्रयुक्तं पार्श्वस्थादावुत्कृष्टगुणाध्यारोपो विपर्यास इत्यपेक्षायामाह- सावद्यकर्मवद्विशेष्यकतयैवेति- सावद्यकर्मवान् पार्श्वस्थादिस्तद्विशेष्यकतयैवेत्यर्थः, जिनप्रतिमा च न सावद्यकर्मवती, अतस्तत्रोस्कृष्टगुणाध्यारोपस्य सावद्यकर्मवद्विशेष्यकत्वाभावान विपर्यासलक्षणसमन्वय इति न तेनानन्तक्लेशावहत्वं जिनप्रतिमायामुत्कृष्टगुणाध्यारोपस्य किन्तु सावद्यकर्मवद्विशेष्यकत्वेन पार्श्वस्थादावुत्कृष्टगुणाध्यारोपस्य विपर्यासलक्षणसमन्वयेनानन्तक्लेशावहत्वमित्याशयः / इत्यभिप्रायेण उपदर्शितस्वरूपाभिप्रायेण / आचार्यः सूरिभिः / तत्रैव वन्दनकनियुक्तावेव / निराकृतः अपहस्तितः पूर्वोपदर्शिताशङ्काशेषः / निरुक्ताशङ्काशेषनिराकृत्युपदर्शकं वन्दनकनियुक्तिगतगाथाकदम्बकमुपदर्शयति-तथाही. ति / जहा इति- " यथा सावद्या क्रिया नास्ति च प्रतिमासु एवमितराऽपि। तदभावे नास्ति फलम् अथ भवति अहे. तुकं भवति // काममुभयाभावस्तथापि फलमस्ति मनोविशुद्धया / तस्याः पुनर्मनोविशुद्धः कारणं भवन्ति प्रतिमास्तु // यद्यपि च प्रतिमास्तु यथा मुनिगुणसङ्कल्पकारणं लिङ्गम् / उभयमप्यस्ति लिङ्गे न च प्रतिमासूभयमस्ति // नियमाजिनेषु तु गुणाः प्रतिमा उद्दिश्य यो मनसि करोति / अगुणे तु विजानन् कं नमति मनसि गुणं कृत्वा // यथा विडम्बकलिङ्गं जानतो नमतो भवति दोषः / निध्वंसमिति ज्ञात्वा वन्दमाने ध्रुवं दोषः // 5 // इति संस्कृतम् // 1.1 // व्यधिकशततमपद्यमवतारयति-नन्वेवमिति / एवम् उक्तप्रकारेण / 'द्विशेष्य' इत्यस्य स्थाने 'द्विशेष्यक' इति पाठो युक्तः। भावस्य सङ्कल्पविशेषरूपस्य। तच्च उत्तप्रकारेण निर्जराहेतुत्वं च / अयुक्तत्वे हेतुमाह-लाघवेनेति- सावद्यकर्माभाववद्विशेष्यकत्वापेक्षया लाघवेनेत्यर्थः / तद्धेतुत्वौचित्यात् गुणसंकल्पस्य निर्जराहेतुत्वौचित्यात् / ननु विपर्यासलक्षणं सावद्यकर्म