Karpur Mahek

Author(s): Kapurchand Varaiya
Publisher: Rander Road Jain Sangh

Page 29

૧૪
કપૂર મહેક-૭ ગંગામેં જાય મિલ્યો સરિતા જળ, તે હું મહાજળ ઓપમ પાવે; સંગતકો ફળ દેખ ચિદાનંદ, નીચ પદારથ ઉચ્ચ કહાવે. ૨૭ નલિની દલમેં જલબુંદ તે તો, મુગતા ફળ કેરી ક્યુ ઓપમા પાવે; મલયાગર સંગ પલાસ તરુ લખ, તાહુ મેં ચંદનતા ગુણ આવે. (સુ)ગંધ સંજોગ થકી મૃગકો મદ, ઉત્તમ લોક સહુ મિલ ખાવે; સંગતકો ફલ દેખ ચિદાનંદ, નીચ પદારથ ઉચ્ચ કહાવે. ૨૮ ધીર વિના ન રહે પુરુષારથ, નીર વિના તરખા નહિ જાવે; ભૂપ વિના જગ નીતિ રહે નહીં, રૂપ વિના તન શોભ ન પાવે. દિન વિના રજની નવિ ફીટત, દાન વિના ન દાતાર કહાવે; જ્ઞાન વિના ન લહે શિવમારગ, ધ્યાન વિના મન હાથ ન આવે. ૨૯ પાણી મળવાથી તે મહાન પવિત્રજળની ઉપમા પામે છે. તે ચિદાનંદ! તું સંગતના ફળને જો, સારી સંગતથી નીચ પદાર્થ પણ ઉચ્ચ કહેવાય છે. ૨૭
કમલિનીના પત્ર ઉપર પડેલ પાણીનું બિંદુ મુકતાફળમોતીની ઉપમા પામે છે, મલયાચળનો સંગ થવાથી ખાખરા વગેરેનાં વૃક્ષો ચંદનપણાના ગુણને પામે છે, સુગંધનો સંગ થવાથી હરણનો મદ-કસ્તુરીને સર્વ ઉત્તમ લોકો મળીને ખાય છે. હે ચિદાનંદ ! તું સંગતના ફળ જો. સંગતથી નીચ પદાર્થ ઉત્તમ કહેવાય છે. ૨૮
વૈર્ય વિના પુરુષાર્થ રહેતો નથી, પાણી વિના તૃષા (તરસ) દૂર થતી નથી, રાજા વિના જગતની નીતિ રહેતી નથી, રૂપ વિના શરીર શોભા પામતું નથી, દિવસ વિના રાત્રિ દૂર થતી નથી, દાન વિના દાતાર કહેવાતો નથી, જ્ઞાન વિના મોક્ષ માર્ગ મળતો નથી, ધ્યાન વિના મન હાથ આવતું નથી-કબજે થતું નથી. ૨૯