________________
કર્મોનું બીજું પ્રવેશદ્વાર - અવિરતિ |
પ્રથમ બાકોરું બંધ થવા છતાંય બીજું અવિરતિ નામનું પ્રવેશદ્વાર તો ખુલ્લું જ છે. તેના દ્વારા તો પુષ્કળ કાર્મણ રજકણો પ્રવેશી જ રહી છે. હાલ તો હૃદયપરિવર્તન થયું છે. સત્યનો કટ્ટર પક્ષપાત પેદા થયો છે. સત્યનું આચરણ નથી આવ્યું. જીવનપરિવર્તન નથી થયું. જયારે જીવનનું પણ પરિવર્તન થાય, અસત્ય આચરણ દૂર થાય, સત્યનું આચરણ શરૂ થાય ત્યારે બીજા નંબરનું અવિરતિ નામનું પ્રવેશદ્વાર પણ બંધ થાય.
જેનું હૃદયપરિવર્તન થાય તેનું જ જીવનનું સાચું પરિવર્તન થાય. હૃદયપરિવર્તન વિનાનું જીવનપરિવર્તન અશક્ય છે. આ સાચું જીવનપરિવર્તન કરવું હોય તો હૃદયપરિવર્તન અનિવાર્ય છે. એટલે જે જીવાત્મા સત્યનો કટ્ટર પક્ષપાતી બને છે, તેનું હૃદય પરિવર્તન તો થયું, એટલે વહેલામાં વહેલી તકે એની અસર એના જીવન ઉપર પડે છે. એનું જીવન પણ ધીમે ધીમે અસત્યના આચરણથી મુક્ત થતું જાય છે. છેવટે જીવન પણ સત્યમય (સમ્યગદર્શન + વિરતિમય) બની રહે છે.
હૃદય પરિવર્તન પછી જીવન-પરિવર્તન તો ઝપાટાબંધ થવા લાગે જ.
પરંતુ મિત્રો ! ક્યારેક એવું પણ બને છે કે હૃદય પરિવર્તન થઈ જાય અને જીવન-પરિવર્તન થયેલું જોવા ન મળે. કેટલાક સંયોગો, કેટલાક સંસ્કારો જીવાત્માનું જીવન-પરિવર્તન શક્ય બનવા દેતા નથી. સત્યનો કટ્ટર પક્ષપાત હૃદયમાં જીવંત બની જવા છતાં આચરણમાં સત્ય ઉતારી શકાતું નથી.
આ એક ખૂબ જ અસહ્ય સ્થિતિ છે. જે જીવાત્માઓ હૃદય અને જીવનની આવી વિસંવાદિતામાં ફસડાય છે તેઓ જીવલેણ મનોવ્યથાનો ભોગ બને છે. સત્યનો પ્રેમ જાગે અને સત્યનું જીવન ન જામે એ ખૂબ દુ:ખદ સ્થિતિ બની રહે છે.
પાણી વિના માછલી તરફડે તેમ એ જીવાત્માઓ સત્યના આચરણના અભાવે તરફડતા હોય છે.
તમને એક વાત કહું. એક માણસ છે. ત્રીસ વર્ષની ઉંમરથી રોજ પચાસ સિગારેટ ફેકે છે. એંસી વર્ષની બુઝર્ગ વયે એને કોઈ ડૉક્ટર મળે છે. સિગારેટની ભયાનકતા એના હૃદયમાં ઠસાવી દે છે. ભાવીમાં કેન્સરનો ભયાનક રોગ થવાની આગાહી કરે છે. પેલા માણસને આ વાત હૃદયમાં બરાબર જચી જાય છે. પણ અફસોસ કે એ
૧૬ . કર્મનું કમ્યુટર
