________________
જે કર્મ ૭મી નરકમાં લઈ જઈને ૨૨થી ૩૩ સાગરોપમ સુધી તીવ્ર દુખો આપવાની શક્યતા ધરાવતાં હતાં. તે કર્મો હવે માત્ર ત્રીજી નરક (૭થી ૧૦ સાગરોપમ સુધી)ના મધ્યમ દુઃખો આપવાની તાકાતવાળા થઈ ગયા !
સમય અને તીવ્રતામાં જોરદાર ઘટાડો થયો. સાથે તેમણે ક્ષાયિક સમકિત અને તીર્થંકરનામકર્મની પ્રાપ્તિ પણ કરી.
ગુરુ ભગવંતને વંદન કરવાનો લાભ કેવો અચિત્ત્વ છે, તે આ દૃષ્ટાંતમાં જોવા મળે છે. સાથે સાથે આપણો આત્મા, પરમાત્માએ બતાવેલી આરાધના કરે તો કર્મોના સમય અને તીવ્રતામાં કેટલો બધો ઘટાડો લાવી શકાય છે ! તે વાત સમજવા મળે છે
| (૬) ઉપશમનાકરણ કર્મોના શાંતિકાળ દરમ્યાન આત્માના અધ્યવસાયો પ્રમાણે તેમાં સતત ફેરફારો થયા જ કરે છે. પરંતુ આત્મા પોતે પોતાના વિશિષ્ટ અધ્યવસાયો દ્વારા બંધાયેલા કર્મની કેટલીક રજકણોમાં એવી પરિસ્થિતિ પેદા કરે છે કે જેનાથી તેનો સ્વભાવ બદલાઈ શકે અથવા તેના સમય કે તીવ્રતામાં કદાચ ઘટાડો કે વધારો થઈ શકે પણ તે સિવાય તેમાં અન્ય કોઈ ફેરફાર થઈ શકે નહિ. એટલે કે સંક્રમણકરણ, ઉદ્વર્તનાકરણ અને અપવર્તનાકરણ સિવાય કોઈપણ કરણ લાગે નહિ, અરે ! તે કર્મનો ઉદય પણ અમુક સમય દરમ્યાન થઈ ન શકે. આ અધ્યવસાયોને ઉપશમનાકરણ કહેવાય છે. તેનાથી કર્મદલિકોમાં જે આ અપરિવર્તનશીલ અવસ્થા પેદા થઈ તેને “ઉપશમના થઈ એમ કહેવાય છે.
આત્મા પોતાના સમગ્ર સંસાર કાળમાં સૌથી પહેલી વાર જે સમ્યગ્દર્શન પામે છે, તે ઉપશમ સમકિત તરીકે ઓળખાય છે. ત્યારે મિથ્યાત્વને લાવનારું જે મિથ્યાત્વ મોહનીયકર્મ છે તેની એક અંતર્મુહૂર્ત જેટલા કાળ માટે આત્માએ ઉપશમના કરી હોય છે. એટલે કે તેટલા સમય સુધી તેનામાં રહેલું મિથ્યાત્વમોહનીયકર્મ ઉદયમાં આવી શકતું નથી. તે આત્મા તેટલા કાળ સુધી મિથ્યાત્વી બની શકતો નથી. આ ઉપશમનાકરણ માત્ર મોહનીયકર્મમાં અસર કરે છે.
| (૭) નિદ્ધત્તિકરણ બંધાતી વખતે કે બંધાઈ ગયા પછી તેના શાંતિકાળ દરમ્યાન આત્મામાં એવા પ્રકારના ભાવો પેદા થાય છે કે જેના કારણે તે કર્મના સમય અને તીવ્રતામાં વધારો કે ઘટાડો થઈ શકે પણ તેના સ્વભાવમાં હવે સંક્રમણકરણથી કોઈ ફેરફાર થઈ શકે
૧૫ર D. કર્મનું કમ્યુટર
