________________
આવી વ્યક્તિ તે સમયે જે કર્માણુઓ બાંધે, તેમાં સ્વભાવ તો પોતાને દુ:ખ પ્રાપ્ત કરાવવાનો જ નક્કી થાય ને ? (કારણ કે બીજાને ત્રાસ આપીને કમાણી કરી છે !) અને તે દુ:ખ પણ બે-ચાર દિવસે ચાલ્યાં જાય તેવાં નહિ, પણ લાંબા સમય સુધી હેરાન કરાવનારાં ગરીબીનાં દુ:ખો-તેના જીવનમાં તેનાં આ કાળાં કરતૂતોના પ્રતાપેમળે ને ?
ભલે તે કર્માણુઓનો સ્વભાવ અને કાળ દુઃખ આપવાનો ને દીર્ઘ સમયનો નક્કી થાય, પણ સાથે સાથે, આ કર્માણુઓ બાંધતી વખતે તેનો ઉગ્ર લાગણીપૂર્વકનો જે દુષ્ટ મનોભાવ છે, તે થોડો તેને છોડશે ? તેનાથી તે કર્માણુઓમાં કદાચ સૌથી તીવ્ર કક્ષાનું બળ પેદા થશે. પરિણામે તેને માત્ર લાંબા સમય સુધીની ગરીબી જ નહિ આવે, પણ ચીસો પડાવી દે તેવા ભૂખમરા અને રોગોની પીડાપૂર્વકની લાંબા કાળની ગરીબી આવશે.
સ્વભાવ તેને ગરીબી આપશે. સ્થિતિ તેને લાંબોકાળ ગરીબીમાં રાખશે, પણ તેમાં નક્કી થયેલું બળ તે ગરીબીમાં રોગ અને ભૂખમરાથી ભયાનક પીડા આપશે. કર્મો બાંધતી વખતની લાગણીઓ, તે કર્મ ઉદયમાં આવશે ત્યારે તેની તીવ્રતામંદતામાં વધારો-ધટાડો નક્કી કરવાનું કાર્ય કરશે.
માટે જ જીવનમાં પાપો કરવાં પડે તો ય તે સમયે તેમાં લાગણી તીવ્ર ન બની જાય, તેની કાળજી લેવાની જરૂર છે.
કહેવાયું છે ને કે, ‘‘જેને પાપમાં મજા નહિ, તેને પાપની સજા નહિ” તેનું કારણ આ જ છે. જેને પાપ કરતી વખતે મજા ન આવી અર્થાત્ પાપ કરવામાં જેણે વેઠ ઉતારી, નાછૂટકે પાપ કરવું પડ્યું, માટે કરી દીધું પણ તેમાં જે રાચ્યો માચ્યો નહિ, તેની મજા જેણે લૂંટી નહિ, તે વ્યક્તિ તે પાપ કરવા છતાંય બચી ગયો. તે પાપકર્મનું બળ ઘણું ઓછું નક્કી થશે તે પાપકર્મ ઉદયમાં આવશે ત્યારે તેની જે તકલીફ તેને આવશે તે તકલીફ જેવી લાગશે જ નહિ.
વળી તે જ રીતે, ધર્મનાં કાર્યો ખૂબ રસપૂર્વક કરવાં જોઈએ. જેટલી વિશેષ રુચિ અને ઉલ્લાસથી ધર્મારાધના કરીશું, તેટલું વધારે બળ તે વખતે બંધાતાં કર્માણુઓમાં પેદા થશે. પરિણામે તેવું વિશિષ્ટ પ્રકારનું સુખ-તેના પ્રભાવે-પ્રાપ્ત થશે.
આનાથી હવે એ વાત નક્કી થાય છે કે જો આપણને દુઃખો ગમતાં ન હોય તો આપણે પાપો જ ન કરવાં જોઈએ. તે માટે સંસાર ત્યાગીને સાધુ-સાધ્વી જ બનવું જોઈએ. પરન્તુ, તેવી કક્ષા ન પામ્યા હોઈએ અને તેથી સંસારમાં રહેવું જ પડે, તો ડગલે ને પગલે પાપો તો કરવાં જ પડવાનાં. પણ તે વખતે તેમાં પોતાનું મન નહિ
૧. D કર્મનું કમ્પ્યુટર
