________________
પ્રભુને લઈને ભક્તિભાવથી પૂજા કરવામાં રોજ કલાકો સુધી તે મગ્ન રહે છે.
આ આઠે વ્યક્તિઓ પૂજા કરતી હોવા છતાં, તે વખતે તેમના મનમાં ઊછળતા ભાવોમાં ઘણો તફાવત છે.
આમ, નક્કી થયું કે સારું કે ખરાબ, કોઈપણ કાર્ય કરતી વખતે મનમાં જુદા જુદા પ્રકારનો ભાવાવેશ હોય છે. જેના મનમાં જેવો ભાવ હોય તે પ્રમાણે તે વખતે આત્માને ચોટતા કર્માણનો પ્રકાર નક્કી થાય.
સામાન્ય ભાવાવેશ કર્માણુઓને માત્ર ચોંટાડે. વિશેષ ભાવાવેશ મજબૂતીથી ચોંટાડે. તો સારા કામમાં રહેલો અતિભાવોલ્લાસ કે ખરાબ કાર્યમાં રહેલો ભયંકર મનોભાવ તે વખતે ચોંટતા કર્માણુઓને આત્માની સાથે એકરસ બનાવી દે.
આવા એકરસ બનતા કર્માણુઓના શાંતિકાળમાં આપણે ગમે તેટલો પુરુષાર્થ કરીએ તોપણ કાંઈ ફેરફાર કરી શકતા નથી. તે કર્માણુઓનો ટાઈમબૉમ્બ શાંતિકાળ પૂર્ણ થતાં ફૂટવાનો જ અને પોતાનો બંધાતી વખતે નક્કી થયેલો સ્વભાવ બતાડવાનો જ.
દુઃખ ન જોઈતું હોવાથી કેટલાકો દુઃખને દૂર કરવાના અનેક પ્રયત્નો કરે છે. તેનાથી ભાગી છૂટે છે. છતાં દુઃખ તેમનો કેડો કોઈપણ રીતે છોડતું નથી.
કોઈકને માન-સન્માન જોઈતાં હોતાં નથી. તેથી તેઓ માન-સન્માનથી દૂર ભાગતા રહે છે. છતાંય પરિસ્થિતિ એવી સર્જાય છે કે જેમાં તેમણે ફરજિયાત માનસન્માન સ્વીકારવાં પડે છે
કોઈકને સંસારની અસારતા બરોબર સમજાઈ ગઈ છે. સંસારના સંબંધોમાંથી નીકળતી સ્વાર્થની બદબૂ તેની નાકે પહોંચી ગઈ છે. દગાબાજી, વિશ્વાસઘાત અને પ્રપંચોને જોઈને તે સંસાર છોડવાની તીવ્ર તમન્ના ધરાવે છે. તેનો વૈરાગ્ય માઝા મૂકી રહ્યો છે. છતાં પણ તે વ્યક્તિ એવા સંજોગોમાં મુકાઈ જાય કે જેના કારણે તે સાધુજીવન તો ન સ્વીકારી શકે પણ સંસારના પુષ્કળ વૈભવોનો ભોગવટો તેણે કરવો જ પડે !
આવા બધા પ્રસંગો માટે આપણે એવી કલ્પના કરીએ તો કદાચ ખોટું નહિ ગણાય કે આ જીવોને જ્યારે તેવાં દુ:ખ, માન-સન્માન કે વૈભવ ભોગવવા માટેનાં કર્મો બાંધ્યાં હશે ત્યારે તેઓ તીવ્ર ભાવાવેશમાં હશે. પરિણામે તે વખતે ચોટેલાં કર્મો તેના આત્મામાં એકત્રંસ થઈ ગયા હશે. જેથી તે આત્મા તેમાં કાંઈ ફેરફાર કરી શક્યો નહિ.
પણ આવા એકરસ થઈને બંધાતા કર્માણુઓ તો ઘણા ઓછા હોય છે. મોટા ભાગના કર્માણુઓ તો પહેલી ત્રણ રીતે બંધાતા હોય છે. એટલે કે બંધાયેલા તે
Íકર્મનું કમ્પ્યુટર
૧૨
