________________
| ચાર પ્રકારનો કર્મબંધ ]
આઠ કિરણોની વિચારણા કરવાથી આપણને એ વાત બરોબર સમજાઈ ગઈ હશે કે કર્મના સ્વભાવ-કાળ-બળ વગેરેમાં ઘણા ફેરફારો કર્મના શાંતિકાળમાં થઈ શકે છે.
પરન્તુ તમામે તમામ કર્મોના શાંતિકાળમાં આવા ફેરફાર થાય જ છે તેવું નથી. હા ! મોટા ભાગનાં કર્મોમાં ચોક્કસ ફેરફાર થાય છે. પણ એક લાખ કર્મમાં એકાદ કર્મ એવું પણ હોય છે કે જેમાં શાંતિકાળમાં પણ કોઈ ફેરફાર થઈ શક્તા નથી કારણ કે તે કર્માણુઓ જીવ ઉપર સખત રીતે ચોંટી ગયા હોય છે
આત્મા જયારે સારા કે ખરાબ વિચારો. ઉચ્ચારો કે વ્યવહારો કરતો હોય છે. ત્યારે તેની ઉપર જે કર્માણઓ ચોટે છે, તે બધા એકસરખી રીતે ચોંટતા નથી. તે કર્માણુઓ આત્મા ઉપર જુદી જુદી ચાર રીતે ચોંટી શકે છે.
તેમાંની પહેલી ત્રણ રીતે જે કર્માણુઓ ચોંટ્યા હોય છે, તે કર્માણુઓના શાન્તિકાળમાં પૂર્વે જણાવેલા ફેરફારો થઈ શકે છે, પણ જે કર્માણઓ આત્મા ઉપર ચોથી રીતે ચોંટ્યા હોય છે, તેમાં કોઈપણ જાતનો ફેરફાર તેના શાન્તિકાળમાં પણ થઈ શકતો નથી.
લોખંડના ટુકડાને અને સોયને ભેગાં કરવાં હોય તો તે અનેક રીતે થઈ શકે.
(૧) કોઈક વ્યક્તિ સોયને હાથમાં લઈને નીચે પડેલા લોખંડના ટુકડાની ઉપર મૂકી દે. આમ કરવાથી તે બંને ભેગાં થયાં તો કહેવાય ને?
(૨) પણ બીજી વ્યક્તિને એમ લાગે કે સોય અને લોખંડના ટુકડાને ભેગાં કરવાની આ રીત બરોબર નથી. કારણ કે આમાં તો કદાચ પવન આવે અને સોય નીચે પડી જાય તોય બે છૂટા પડી જાય. માટે તે બીજી વ્યક્તિ લોખંડના ટુકડાને અને સોયને ભેગા કરીને દોરડાથી કચકચાવીને બાંધી દે, જેથી તેઓ સહેલાઈથી છૂટા ન પડી શકે.
(૩) પણ ત્રીજી વ્યક્તિને આ રીતથી સંતોષ નથી. સોય અને લોખંડનો ટુકડો કોઈ છૂટો ન પડી જાય તે માટે તે વ્યક્તિ લોખંડના ટુકડા ઉપર સોય મૂકીને હથોડાથી ટીપી ટીપીને તેને લોખંડના ટુકડામાં જડી દે છે.
(૪) પણ ચોથી વ્યક્તિને થાય છે કે ભલેને આ સોયને લોખંડના ટુકડામાં જડી
ચાર પ્રકારનો કર્મબંધ B ૧૫૯
