________________
પ્રશસ્ત અને અપ્રશસ્ત ક્રોધની વિચારણા કરી, હવે, બાકીના કષાયો વિચારીએ.
| (૨) માન જ્યારે શ્રેયાંસકુમારના હાથે થયેલા પ્રભુ આદિનાથના પારણાં ભૂલાઈ જશે, જ્યારે રામ-રાવણનું થયેલું મહાભયંકર યુદ્ધ પણ વિસરાઈ જશે, જ્યારે યુદ્ધના મેદાનમાં શ્રીકૃષ્ણ અર્જુનને આપેલા ગીતા રૂ૫ બોધ ઉપર વિસ્કૃતિના પડલ છવાઈ જશે, જયારે પ્રભુ મહાવીરને ચંદનબાળાએ આપેલા બાકુળાનાં દાનની વાત યાદ પણ નહિ હોય તે સમયે પણ કામનાં ઘરમાં જઈને કામનું ખૂન કરી નાંખનાર જે સ્થૂલભદ્રજી યાદ રહેશે; તે સ્થૂલભદ્રજી ઉપર પણ આ માનકષાયે પોતાનો કેવો ઝપાટો બતાવી દીધો!
ગુરુ સંભૂતિવિજયની સેવામાં લીન બનીને પુષ્કળ ગુરુકૃપા પ્રાપ્ત કરી ! જ્યાં બધા થાકી ગયા ત્યાં પોતાને સાત સાત વાચનાઓ પણ ઓછી પડવા લાગી ! આવા પ્રચંડ મેધાના સ્વામી આ સ્થૂલભદ્રજીને પણ એકવાર જ્યારે પોતાની સાત બહેનો વંદન કરવા આવી રહી હતી ત્યારે આ માનકષાય વીંટળાઈ વળ્યો. હું કેટલો બધો જ્ઞાની છું ! તે બતાડવા સિંહનું રૂપ લીધું. બહેનો ગભરાઈને ચાલી ગઈ. ગુરુ મહારાજે કહ્યું : જાઓ, હવે તમને ભાઈ મહારાજ જોવા મળશે. તેઓ ગઈ તો મૂળ રૂપમાં સ્થૂલભદ્રમુનિને જોયા.
પણ આ અહંકારના કારણે ગુરુએ તેમને આગળ ભણાવવાનું બંધ કર્યું. સંઘના અતિ આગ્રહના કારણે શેષ ચાર પૂર્વ રજૂત્રથી આપ્યા પણ અર્થથી તો ન જ આપ્યા.
અહંકાર કેવો ભયંકર દોષ છે કે જેના કારણે સમગ્ર ચતુર્વિધ સંઘે અર્થથી ચાર પૂર્વ કાયમ માટે ગુમાવ્યા !
અહંકાર એ તો વાસણમાં રહેલી ખટાશ છે. જ્યાં સુધી વાસણમાં ખટાશ હોય ત્યાં સુધી વાસણમાં દૂધ સલામત શી રીતે રહી શકે? ફાટી જ જાય. અહંકાર ફૂલ્યોફાલ્યો હોય ત્યાં સુધી તે જીવમાં ગુણો રૂપી દૂધ ટકી શકતું નથી. કરવો છે ગુણવિકાસ? તો છોડી દો માનષાય !
પણ જયારે અહંકાર પોતે જ મારા ભગવાન, મારા ગુરુ, મારો ધર્મ એ રીતે ખુમારીમાં ફેરવાય છે, ત્યારે તે પ્રશસ્ત બની જાય છે.
જેને ભગવાન ખૂબ ગમી જાય છે; ભગવાનનું દાસત્વ જેને વહાલું લાગી જાય છે એવો કોઈ પણ માણસ એવી અદ્ભુત મસ્તીને અનુભવવા લાગે છે કે જેથી તે મગજમાં એ ખુમારીની બે કિલો રાઈ લઈને જાણે ફરતો હોય છે. એ એનામાં જ મસ્તાનો બની રહે છે.
કર્મોનું ત્રીજુ પ્રવેશદ્વાર : કષાય ૨૯
