________________
એકેય ગાથા આવડતી નથી. જ્ઞાનાવરણીયકર્મ પોતાનું તીવ્ર જોર બતાવી રહ્યું છે.
એકે ય લીટી ન આવડે છતાંય બાર વર્ષ સુધી લગાતાર ગોખવાનો ઉદ્યમ ! અને આપણે! મહેનત કરીએ તો ચોક્કસ બે ચાર ગાથી ચડે તો ય ગમે તે બહાના કાઢીને ગોખવામાં આળસ ! ક્યાંય મેળ જામતો દેખાતો નથી. શું થશે આપણું?
એક રાત્રિના સમયે મુનિવર ચિંતનધારામાં આગળ વધ્યા. પોતાનો સખત ઉદ્યમ છતાં જ્ઞાન ચડતું નથી તેનું કારણ વિચારી રહ્યા છે. મેં ભૂતકાળના ભવમાં કેવું ઘોર જ્ઞાનાવરણીયકર્મ બાંધ્યું છે કે પ્રયત્ન કરું છું છતાંય યાદ નથી રહેતું.
નક્કી મેં જ્ઞાનની ખૂબ ખૂબ આશાતના કરી હશે. કાગળોને બાળ્યા હશે. તેના તાપણાં કર્યા હશે. કાગળમાં કાંઈક ખાધું હશે. કોઈને ભણવામાં મુશ્કેલી ઊભી કરી હશે. જે ભણેલા હશે, તેમની નિંદા-ટીકા કરી હશે. વગેરે વગેરે વિચારણા કરતાં પોતાના ભૂતકાળના પાપો ઉપર પશ્ચાત્તાપમાં લીન થઈ ગયા. આ પ્રશ્ચાત્તાપે તેમનું જ્ઞાનાવરણીયકર્મ ખતમ કરવા માંડ્યું. ધ્યાનની ધારામાં આગળ વધતાં વધતાં તેમણે સીધું જ કેવળજ્ઞાન મેળવી લીધું.
બાર વર્ષના સતત પરિશ્રમે એક ગાથા પણ જે જ્ઞાનાવરણીયકર્મે ન ચડવા દીધી તે જ્ઞાનાવરણીયકર્મ ખતમ થતાંની સાથે જ સીધું કેવળજ્ઞાન તેમને પ્રાપ્ત થઈ ગયું.
આપણે પણ જ્ઞાનાવરણીયકર્મ ન બંધાય તેની પળે પળે સતત જાગતિ રાખવી જોઈએ. જીવનના પ્રત્યેક વ્યવહારોમાં જ્ઞાન - જ્ઞાની પ્રત્યે બહુમાનભાવ હૃદયમાં વહી રહ્યો છે કે ઊંડે ઊંડે પણ જ્ઞાન-જ્ઞાનીની થતી આશાતના વખતે ઉપેક્ષાભાવ છે? તેની ગંભીરતાથી વિચારણા કરવા જેવી છે.
નીચે જણાવેલી કેટલીક બાબતોમાં જો સાવધાની રાખીશું, તો નવું જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બંધાતું અટકવા લાગશે.
માત્ર ધાર્મિક પુસ્તકો, મૅગેઝિનો કે કંકોત્રીઓને જ જ્ઞાન ન સમજવું. પણ જેમાં એકાદ અક્ષર પણ છાપેલો હોય તેવું સામાજિક પુસ્તક, છાપા, નવલકથા તથા નોટ, પેન, પેન્સીલ વગેરે જ્ઞાનના સાધનોને પણ જ્ઞાન રૂપ જાણવું. અને તેમાંથી કોઈની પણ આશાતના ન થાય તેની કાળજી રાખવી.
* નોટ-પેન-પેન્સિલ-પુસ્તક-લખેલો કે કોરો કાગળ, છાપા વગેરે જમીન ઉપર મૂકવા નહિ, બગલમાં ભરાવવા નહિ. તેને પસીનો ન લાગે તેની કાળજી
લેવી.
* છાપા-નોટબુક-પુસ્તકો વગેરે પસ્તીમાં વેચવા નહિ.
* અક્ષરવાળી કોઈપણ વસ્તુ સાથે લઈને ખાવું-પીવું નહિ કે સંડાસ-બાથરૂમમાં જવું નહિ. તે માટે અક્ષરવાળું કાપડ ખરીદવું નહિ. જેની ઉપર અક્ષરો હોય તેવા
જ્ઞાનાવરણીય કર્મ 1 ૪૯
