Jain Dharmno Maulik Itihas Part 01 Tirthankar Khand

Author(s): Hastimal Maharaj
Publisher: Samyag Gyan Pracharak Mandal

Page 27

કરવામાં આવતો. એ સમયે સ્થિતિ એવી હતી કે સમાજના શુભ વાતાવરણમાં અનાયાસે જ લોકો ધર્માનુકુળ જીવન જીવી શકતા હતા. સંસ્કારોના પાયા એટલા દેઢ હતા કે અનાર્ય લોકો પણ એમના પ્રભાવથી પ્રભાવિત થઈ જતા. પ્રચારની રીત એ હતી કે કોઈ વિશિષ્ટ પુરુષને આ પ્રકારે પ્રશિક્ષિત કરવો કે તે હજારોને ધર્મનિષ્ઠ બનાવી શકે. આજની સ્થિતિ એ સમય કરતાં ભિન્ન છે. આજે અનાર્ય દેશમાં પણ આર્યજન આવતા-જતા રહે છે અને અનાર્ય લોકો પણ ભારતની આર્યધરા ઉપર રહેવા લાગ્યા છે. એકબીજા પર પરસ્પર પ્રભાવ પડે છે. આવી સ્થિતિમાં જરૂરી છે કે એમનામાં અહિંસા, સત્ય અને સદાચારનો ખૂલીને પ્રચાર કરવામાં આવે. એમને ખાદ્ય-અખાદ્યનો ભેદ અને સ્વરૂપ સમજાવવામાં આવે, નહિ તો વધતી જતી હિંસા અને માંસાહારના યુગમાં નિર્બળ મનવાળા ધાર્મિક લોકો અનાથી પ્રભાવિત થઈ ધર્માનુકૂળ આચાર-વ્યવહારથી વિમુખ થઈ જશે. પ્રચાર આવશ્યક છે, પણ તે આપણી સંસ્કૃતિના અનુરૂપ હોવો જોઈએ. આપણી પ્રચારનીતિ આચારપ્રધાન અને જ્ઞાનપૂર્વક હૃદયપરિવર્તનની ભૂમિકા ઉપર જ આધારિત હોવી જોઈએ. આ જ તીર્થકરકાલીન સંસ્કૃતિના અનુરૂપ પ્રચારનો માર્ગ હોઈ શકે છે અને એનાથી જ આપણે જિનશાસનનું હિત કરી શકીએ છીએ.
( આજના ઇતિહાસલેખક) જૈન ઇતિહાસના અનેક પ્રામાણિક આધાર હોવા છતાં પણ કેટલાક વિદ્વાન એને જોયા વગર જ જૈન ધર્મ અને તીર્થકરોના વિષયમાં ભ્રાંતિપૂર્ણ લેખ લખી નાખે છે, એ આશ્ચર્ય અને ખેદનો વિષય છે. ઈતિહાસત્તએ પ્રામાણિક ગ્રંથોનું અધ્યયન કરી જે ધર્મ અથવા સંપ્રદાયના વિષયમાં લખવું હોય, પ્રામાણિકતાથી લખવું જોઈએ. સમુચિત અધ્યયન અને મનન વગર કહેલી - સાંભળેલી વાતના આધારે લખી નાખવું ઉચિત નથી.
ગોશાલક દ્વારા મહાવીરનું શિષ્યત્વ સ્વીકારવું અને આજીવક મત ઉપર મહાવીરના મતનો પ્રભાવ શાસ્ત્રસિદ્ધ થવા છતાં પણ એવું લખવું કે - “મહાવીરે ગોશાલક પાસેથી અચેલધર્મ સ્વીકાર કર્યો, કેટલું ભ્રાંતિપૂર્ણ અને ખોટું છે. આજે પણ કેટલાક વિદ્વાન જૈન ધર્મને વૈદિક મતની શાખા બતાવવાની વ્યર્થ ચેષ્ટા કરે છે, આ એમની ગંભીર ભૂલ છે. આપણે આશા જ નહિ પૂર્ણ વિશ્વાસ કરીએ છીએ કે આપણા વિજ્ઞ ઇતિહાસજ્ઞ એના તરફ વિશેષ સતર્ક રહી જૈન ધર્મ જેવા ભારતના એક પ્રમુખ ધર્મનો સાચો પરિચય પ્રસ્તુત કરી રાષ્ટ્રને તવિષયક જ્ઞાનના સાચા આલોક(પ્રકાશ)થી પ્રકાશિત કરશે.” ૨૨ 9િ696969696969696969696969ી જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ |