________________
(૧) શ્રીજિનેશ્વરેએ નિરૂપણ કરેલા જીવાદિ પદાર્થોમાં જે અશ્રદ્ધા, (૨) વિપરીત શ્રદ્ધા, (૩) વિપરીત પ્રરૂપણ, (૪) શંકા, (૫) અનાદર. (ઉપેક્ષાભાવ)-આ વ્યક્તમિથ્યાત્વના પાંચ પ્રકાર છે અને આ પાંચમાંથી કેઈપણ એક અથવા અધિક પ્રકારના મિથ્યાત્વવાળી જે જીવની દષ્ટિ હોય, તે જીવ મિથ્યાદષ્ટિ કહેવાય.
પાંચ પ્રકારનું મિથ્યાત્વ - आभिग्गहिअमणाभिग्गहियं तहाभिनिवेसिअ चेव । संसइअमणाभोग मिच्छतं पंचहा होइ ।। १ ॥
(૧) અભિગ્રહિક, (૨) અનભિગ્રહિક, (૩) અભિનિવેશિક, (૪) સાંશયિક, (૫) અનાગિક.
આ પાંચ મિથ્યાત્વમાંથી અનાગિકમિથ્યાત્વ અવ્યક્તમિથ્યાત્વ છે. અને બીજા ચાર મિથ્યાવ વ્યક્તમિથ્યાત્વ છે.
અભિગ્રહિકમિથ્યાત્વ-(૧) પરંપરાથી ચાલ્યા આવતા ધર્મને જ સત્ય માનવું તે.
(૨) અનભિગ્રહિકમિથ્યાત્વ સર્વધર્મ સાચાએવી બુદ્ધિ તે.
(૩) આભિનિવેશિકમિથ્યાત્વ-હું જે કહું છું, તે જ ધર્મ સત્ય-એવી બુદ્ધિ તે. - (૪) સાંશયિકમિથ્યાત્વ આ વસ્તુ સ્વરૂપ આ રીતે હશે કે બીજી રીતે ? એ સંશય.
