________________
૧૩ અવ્યવહારરાશિમાં પણ અવિપરીતપણે તથા પ્રકારની અસ્પષ્ટ સ્પર્શમાત્રની પ્રતિપત્તિ હોય છે.
તેમજ કમસ્તવ વિવરણ વિગેરે ગ્રંથમાં પણ અવ્યવહારરાશિવર્તી જીવને પ્રથમ ગુણસ્થાન કહ્યું છે.
માટે અહીં બને આચાર્યોનાં વચને સત્ય અને અપેક્ષાયુક્ત હોવાથી અવિસંવાદી છે.
આ ગાથામાં જે વ્યક્તમિથ્યાત્વ કહ્યું, તે તત્વથી મિત્રાદિ ચાર દૃષ્ટિવાળું જ જાણવું. પરંતુ જયાં સુધી મિત્રાદષ્ટિ પ્રાપ્ત થઈ નથી ત્યાં સુધી સંરિપંચેન્દ્રિયમાં પણ મિથ્યાત્વ છે, તે અવ્યક્તમિથ્યાત્વ છે અને તે ગુણસ્થાન સ્વરૂપ નથી.
દ્વાત્રિશત કાત્રિશિકામાં મિત્રાદષ્ટિની બત્રીશીના વર્ણનમાં કહ્યું છે કે – व्यक्तमिथ्यात्यधीप्राप्ति-रप्यन्यत्रेयमुच्यते । धने मले विशेषस्तु, व्यक्ताव्यक्तधियोर्नु कः ॥१॥
અન્ય ગ્રંથોમાં ( જૈનદર્શનના જ પરંતુ દ્વાત્રિશત્ દ્વાર્વિશિકા સિવાયના ) વ્યક્તમિથ્યાત્વ બુદ્ધિની પ્રાપ્તિને પહેલું મિથ્યાત્વગુણસ્થાન કહ્યું છે, તે વ્યક્તમિથ્યાત્વ બુદ્ધિ આ મિત્રાદષ્ટિ જ કહેવાય છે. અન્યથા તીવ્ર મિથ્યાત્વ કર્મરૂપી મળને ઉદય વર્તતા વ્યક્ત અને અવ્યક્ત બુદ્ધિરૂપ બે ભેદ શી રીતે થાય?
પૂજ્ય શ્રી હરિભદ્રસૂરિ મહારાજે કહ્યું છે કેप्रथमं यद्गुणस्थान सामान्येनोपवर्णितम् । अस्यां तु तदवस्थायां, मुख्यमन्वर्थयोगतः ॥१॥
