________________
૧૪૮ (દીવેલીના બીજની) ઉર્ધ્વગતિ, તેમ કર્મબંધના વિચ્છેદથી સિદ્ધની પણ ઉર્ધ્વગતિ દેખાય છે.
જેમ ટેકાની અધોગતિ, વાયુની તિÖગતિ અને અગ્નિવાલાની ઉદર્વગતિ સ્વભાવથી જ થાય, તેમ આત્માની પણ ઉદર્વગતિ સ્વભાવથી જ હોય છે. કમરહિત આત્માની ઉદર્વગતિનું કારણ - न चाधौ गौरवाभावा-ब तिर्यक् प्रेरकं विना । न च धर्मास्तिकायस्या-भावाल्लोकोपरि व्रजेत् ॥१५॥
ગાથા - ભાર (વજન)ના અભાવથી સિદ્ધની નીચે પ્રેરક વિના તિષ્ઠિ અને ધર્માસ્તિકાયના અભાવથી લેકાંતથી ઉપર ગતિ થતી નથી.
ભાવાર્થ- કર્મથી ઉત્પન્ન થયેલ ભારેપણના અભાવથી નીચે ગતિ નથી, પ્રેરણું કરનારની ક્રિયાના પૂર્વ પ્રયોગથી થતી પ્રસિદ્ધ છે.
૨. ચક્રને પ્રથમ દંડથી ભમાવી દંડ કાઢી લીધા બાદ પણ ચક્ર ભમતું રહે, તે પૂર્વ પ્રયોગથી બ્રમણ થતું જાણવું, હિંચકાને એક વાર હિલ્યા બાદ ઝુલ્યા કરે તે પૂર્વપ્રયોગથી, બાણને પ્રથમ ધનુષ્યમાં દોરી ઉપર રાખી પાછું આકર્ષે, તે પૂર્વપ્રયોગ અને ગોફણને પ્રથમ ચારે બાજુ વિંઝવા પછી ગોળા ફેંકાય તે પણ પૂર્વપ્રવેગ કહેવાય.
૩. માટીના લેપ કરી તુંબડાને પાણીમાં મુક્તાં તળીયે બેસી જાય છે પરંતુ માટીને લેપ જેમ જેમ ઉખડે તેમ ઉચું આવે છે.
૪. રાત્રીના અહીં આદિ શબ્દથી શણુના બીજ વગેરેને બંધવિચ્છેદ પણ સમજ
