________________
૬૩
ગાથા:-સાતમા ગુણસ્થાનમાં મુખ્યતયા જિનેશ્વર ભગવંતે કહેલા સ્વરૂપવાળુ ધર્મધ્યાન હેાય છે તથા રૂપાતીતધ્યાનના અંશથી ( ગૌણુતાએ ) શુક્લધ્યાન પણ
હાય છે.
ભાવાથ :-ધર્મધ્યાન સૈય્યાદિભેદથી અનેક પ્રકારનું છે. સિદ્ધાંતમાં કહ્યું છે કેઃ
મૈગ્યાદિભેદથી, પિંડસ્થાદિ ભેદથી અને આજ્ઞાવિચયાદિભેદથી ચાર ચાર પ્રકારનું' ધર્મધ્યાન છે.
તેમાં ધર્મધ્યાનને 'સંસ્કારિત કરવા માટે મૈત્રી, પ્રમાદ કારૂણ્ય અને માધ્યસ્થ એ ચાર ભાવનાએ ચેાજવી, કારણ કે મૈગ્યાદિ ભાવના ધર્મધ્યાનને પુષ્ટ કરવા માટે રસાયણ
T
સમાન છે.
સર્વ જીવા મારે મિત્ર સમાન છે, કેાઈ જીવ મારું કાંઈપણુ નુકશાન કરતા નથી, દુઃખ આપનારા જીવ પણ મારા અસાતાવેદનીયના ક્ષયમાં નિમિત્તરૂપ હાવાથી મિત્ર સમાન છે તથા સર્વ જીવાનુ મારાથી હિત કઈ રીતે થાય ? ઇત્યાદિ ભાવના તે મૈત્રીભાવના.
પર જીવને દુઃખમાંથી મુક્ત કરવાની ચિંતા. જીવા સંસારી ઉપાધિથી મુક્ત કેમ થાય? ઇત્યાદિ ભાવના તે કરૂણાભાવના.
૧. છુટયતો નિસ્થ પુનનિાન્તરળ સમ્યાન તું... તૂટતા ધ્યાનને પુનઃ ખીજ ધ્યાન સાથે સાંધવા માટે આવે તપ તુમ્ ના અ યાગશાસ્ત્રની વૃત્તિમાં કહ્યો છે.
