________________
૧૩૫
આત્માના પ્રદેશના સંબધ શરીરનામક ના ઉદ્દયથી શરીર વ્યાપ્તિને અનુકૂળ હતા, પરંતુ હવે તે કર્માંના ઉદ્દવિચ્છેદ થવાથી શરીરમાં જ વ્યાપ્તિ થવાનું કારણ નાશ પામતાં શરીરમાં ને શરીરમાં જ ધનસંબંધવાળા થાય છે અને હું ધન રહેવાનું કારણ વિશેષતઃ એ છે, કે શરીરનું પેાલાણુ પ્રાય: ૐ ભાગ જેટલું સ ંભવે છે, માટે ૐ ઘટીને રૂ રહે છે.
પ્રશ્ન : શરીરનામકર્મના ઉદયથી આત્મા શરીર વ્યાપ્ત થાય છે, તેા શરીરનામક ના ઉદ્ભય નાશ પામ્યા પછી શરીરમાં ૐ ભાગ અેટલેા જ કેમ ઘન થાય ? અ`ગુલના અસંખ્યાતમા ભાગ જેટલા સૂક્ષ્મધન કેમ ન થાય ? અથવા તે પેાતાની સંપૂર્ણ અવગાહના પ્રમાણે લેાકાકાશ પ્રમાણ કેમ ન વ્યાપે ?
ઉત્તર : જો કે શરીરનામકમ ના ઉદ્દવિચ્છેદ્ધ થયા છે. અને આત્માની કાઈપણું સ્વાભાવિક અવગાહના છે જ નહિ, અને તે માટે શુદ્ધ આત્મદ્રવ્યની અપેક્ષાવાળા આત્માના વર્ણનમાં અથવા સિદ્ધ પરમાત્માના વર્ણનમાં તે ન ીઢે સેન સૈં, ઇત્યાદિ પદાથી આત્મદ્રવ્યને સ્વાભાવિક અવગાહના રહિત કહેલુ છે. તેથી હવે જે શુદ્ધ આત્મદ્રવ્યની અવગાહના જ થવાની તે સ્વાભાવિક તે છે જ નહીં, માટે ઉપાધિગત અવગાહના જ થવાની છે, જેથી પૂર્વ પ્રયાગની આ ઉપાધિગત અવગાહના પૂર્વીના દેહને અનુકૂળ હેાય છે. માટે ૐ પેાલાણુ નાશ થતાં જેટલેા જ ધન થાય છે. પરંતુ હીનાધિક ન થાય, અથવા યાગનરાધકાળે જ પ્રદેશસ હરણ થાય છે અને તે અવસ્થામાં સયાગીપણું અને સક કપણું પણુ છે, તે ક સહિત સયાગીકૈવલીના યાગનું તે વખતે એટલું જ સામર્થ્ય છે, કે શુષિરભાગ (પેાલાણુ ભાગ) જેટલું જ સંહરણ કરીૐ જેટલેા જ થાય પણ એથી વધુ સંહરણ કરતા કરતા એક આકાશ પ્રદેશમાં મધન ન થઈ જાય.
