________________
૧૦૨
આત્મગત ભાવકૃતના આલંબનથી, જે ધ્યાનમાં અંત જલ્પાકાર રૂપ વિતક હેય, તે સવિતર્કથી ઉત્પન્ન થયેલ શુલધ્યાન છે.
ભાવાર્થ-જે ધ્યાનમાં અંતરંગ વનિરૂપ વિચારણાત્મક વિતર્ક હોય, તે સવિતર્ક ધ્યાન છે, તે ધ્યાન પોતાના નિર્મળ પરમાત્મ તત્વના અનુભવમય અંતરંગ ભાવગત શ્રુતજ્ઞાનના આલંબનથી ઉત્પન્ન થાય છે.
સવિચારનું સ્વરૂપ - ગ તરે શદા-જીવારે ૧ સંગમઃ | योगायोगान्तरे यत्र, सविचारं तदुच्यते ॥६३॥
ગાથાર્થ-જે ધ્યાનમાં પૂર્વે કહેલ વિતર્ક એક અર્થથી બીજા અર્થમાં, એક શબ્દથી બીજા શબ્દમાં અને એક યેગમાંથી બીજા ભેગમાં જાય, તે ધ્યાન સવિચાર એટલે સંક્રમણ યુક્ત છે.
૧. શ્રુતજ્ઞાનના આલંબનથી એટલે ચૌદ પૂર્વગત શ્રુતજ્ઞાનના ઉપગથી જાણવું, પરંતુ આચારાંગાદિ શ્રુતજ્ઞાનના આલંબનથી નહિ, કારણ કે આ જ્ઞાનપૂર્વધરને જ હોઈ શકે છે અને જે પૂર્વધર ન હોય, તે મરૂદેવાદિની જેમ ઉત્કૃષ્ટ ધર્મધ્યાનનો એ પાયે હોય છે, કારણ કે પૂર્વગત જ્ઞાનના અભાવે શ્રુતાલંબનરૂપ સવિતર્ક, પણું હોતું નથી.
૨.શ્રી આવશ્યક સૂત્રમાં શ્રી હરિભદ્રસૂરિકૃત વૃત્તિમાં ધ્યાનશતકના પ્રસંગે સંક્રમણને અર્થ.
અર્થાત્ જ સામતતિ વિરાણા અર્થથી વ્યંજનમાં
