________________
૬૧
–જ્ઞાન એટલે સિદ્ધાંતના અભ્યાસરૂપ જ્ઞાન અને એકાગ્રતારૂપ જે ધ્યાનધન એ એ જ જેનું સવ છે, તે જ્ઞાન– યાનધન કહેવાય.
-મૈાની એટલે મૌનવાળા, કારણ કે જે મૌની હાય, તેને જ ધ્યાનરૂપ ધન હાય.
શાસ્ત્રમાં કહ્યુ` છે કે ઃ
મનોવૃદ્દીતાવિજ—દાત્રયતિજ્ઞત્રય-વ્યાપ્તિઃ ।
यत्रास्तमेति सहसा सकलोऽपि हि वाक्परिस्पंदः ॥१॥
"
મનથી ગ્રહણ કરેલ, ત્રણ કાળમાં ૨હેલી, ત્રણે જગતની વ્યાપ્તિ ત્યાં અસ્ત પામે છે. કે જ્યાં સઘળી વચન– સ્ફુરણા શીઘ્ર અસ્ત પામે છે
આવા ઉત્તમમુનિ જ અનન્તાનુબન્ધિ અને ૩ દર્શીનમાહનીયથી ભિન્ન ચારિત્રમાહીયની ૨૧ પ્રકૃતિ ઉપશમાવવા અથવા ક્ષય કરવા માટે ઉપશમ સન્મુખ અથવા ક્ષય સન્મુખ થઈ નિરાલ બન ધ્યાનમાં પ્રવેશ કરવાના પ્રારંભ કરે છે.
નિરાલ'ખન ધ્યાનમાં પ્રવેશ કરનાર ૩ પ્રકારના ચેાગીઓ–૧. પ્રાર`ભકયેાગી,૨. તન્નિષ્ઠયાગી, ૩.નિ પન્નયેાગી.
૧. આ શ્લાકનું તાત્પર્ય એ છે કે, જીવ જ્યારે મૌન અ’ગીકાર કરે છે, ત્યારે ત્રણે જગતમાં ત્રણે કાળમાં વતા ભાવે ( પદાર્થો)માં વ્યાપ્ત થયેલી ચિત્તની ઈષ્ટમાં મમત્વ અને અનિષ્ટમાં વત્વ ઈત્યાદિ વિકલ્પદા દૂર થાય છે.
