________________
પર છવને સુખી જઈ સંતોષ માન અને સુખના સાધન જે રીતે પ્રાપ્ત કરી શકે તે રીતે તેને પ્રેરણા કરવી ઈત્યાદિ ભાવના તે અદભાવના.
પર જેના દેષ અવગુણે જે તેમના ઉપર અરૂચિથી, ઈષ્ય દષ્ટિથી ન જોતાં, એ જીવે કર્મવશ છે, એમને કાંઈ દેષ નથી, મેહ ચેષ્ટા કરાવે છે તેમ કરે છે ઇત્યાદિ મનમાં સમજી તે જીના દે તરફ ઉપેક્ષાદુર્લક્ષ કરવું તે ઉપેક્ષાભાવના. શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કેपरहितचिन्ता मैत्री, परदुःखविनाशिनी तथा करुणा । परसुखतुष्टिर्मुदिता, परदोषोपेक्षणमुपेक्षा ॥१॥
પરજીવના હિતને વિચાર કરે તે મત્રીભાવના, પરદુઃખને વિનાશ કરવાની ચિંતા તે કરૂણુભાવના,
પરના સુખમાં સંતોષ માનવે તે પ્રમાદભાવના અને પરના ની ઉપેક્ષા કરવી તે મધ્યસ્થભાવના છે.
અથવા આજ્ઞા, અપાય, વિપાક અને સંસ્થાનને ચિતવવું. આ રીતે પણ દયેયના ભેદથી આજ્ઞાવિચય આદિ ચાર ધર્મધ્યાન કહ્યા છે. દયેયના ભેદની અપેક્ષાએ આ દયાનના ભેદ છે. 'આજ્ઞાવિચયમાં પ્રભુની આજ્ઞા એ દયેય છે.
અપાયરિચયમાં ઉપાધિ-કષ્ટમય સંસાર દયેય છે.
સંસ્થાનવિચયમાં દરાજકનું સ્વરૂપ કચેય છે અને વિપાકવિચયમાં કર્મફળ એ દયેય છે.
