________________
૭૫
સ્થાનના અંત સુધી ૧ઉપશમ કરે છે.
ઉપશમકજીવની અપૂર્વકરણદિ
ગુણસ્થાનમાં કરણું – अपूर्वादिद्वयकैक-गुणेषु शमकः क्रमात् । करोति विंशतः शान्ति, लोभाणुत्वं च तच्छमम् ॥४२॥
ગાથાથ-ઉપશમયજીવ અપૂર્વકરણાદિ બે ગુણસ્થાનમાં વિશ પ્રકૃતિને ઉપશાંત કરે છે, ૧૦મા ગુણસ્થાનમાં સંજવલનભને સૂક્ષમ કરે, અને ૧૧મા ગુણસ્થાનમાં સંજવલનલેભને ઉપશાંત કરે
ભાવાથ-ઉપશામક જીવ, દર્શનમેહનીયની સાત પ્રકૃતિ અને સંજવલનલભ એ ૮ પ્રકૃતિ સિવાયની ૨૦ પ્રકૃતિઓને અપૂર્વકરણ અને અનિવૃત્તિકરણ એ બે ગુણસ્થાનમાં ઉપશાંત કરે છે, ત્યારબાદ સંજવલનલેભને
૧. ઉપશમ કરે એટલે ૧૧મા સુધી ઉપશમાવતે જાય એમ નહીં, પરંતુ આઠમા ગુણસ્થાને એક પણ પ્રકૃતિ ઉપશાંત થતી નથી, નવમા ગુણસ્થાને સંજવલનલેભ સિવાયની સર્વે પ્રકૃતિ ઉપશાંત થાય છે અને ૧૦મા ગુણસ્થાનને અંતે સર્વ મોહનીય ઉપશાંત હોય છે, ત્યારબાદ અન્તમુહૂર્ત સુધી પ્રાપ્ત થતી ઉપશાંતતા એ જ ૧૧મું ગુણસ્થાન છે.
૨. ૨૦ પ્રકૃતિઓ તો અનિવૃત્તિગુણસ્થાનમાં જ ઉપશાંત થાય છે અને ઉપશમ ક્રિયા પણ અનિવૃત્તિગુણસ્થાને જ પ્રવર્તે છે, તે પણ અહીં એ ૨૦ પ્રકૃતિઓને ઉપશાંત કરવાનું બે ગુણ સ્થાનમાં દર્શાવ્યું, તે અપૂર્વકરણગુણસ્થાનને અનિવૃત્તિગુણસ્થાનમાં ઉપશાંત થતી પ્રવૃતિઓ માટે અતિ સાધનભૂત છે, તે
