________________
૫૨
૩. પ્રતિસમય ઉત્પન્ન થતાં વિચિત્ર એવા કર્મફળને ઉદય વિચાર, તે વિપાકવિચય ધર્મધ્યાન
૪. ઉત્પાદ, વ્યય અને પ્રવરૂપ અનાદિ અનંત સ્થિતિવાળા લેકની આકૃતિનું ચિતવન કરવું, તે સંસ્થાનવિચય ધર્મધ્યાન. - આ પ્રમાણે આ ગુણસ્થાનમાં પ્રમાદીપણું હોવાથી આવિચયાદિ ધર્મધ્યાનની ગૌણતા છે. પ્રમત્ત ગુણસ્થાને નિરાલંબન યાનને નિષેધ - यावत्प्रमादसंयुक्तस्तावत्तस्य न तिष्ठति । धर्मध्यानं निरालम्बमित्युचुर्जिनभास्कराः ॥२९॥
ગાથાથ- સામાન્ય કેવળીમાં સૂર્ય સમાન શ્રી જિનેશ્વર ભગવતે કહે છે કે, સાધુ જ્યાં સુધી પ્રમાદ યુક્ત છે, ત્યાં સુધી નિરાલંબન ધ્યાન ટકતું નથી.
ભાવાર્થ - પ્રમત્ત ગુણસ્થાનમાં મધ્યમ ધર્મધ્યાનની પણ ગણતા કહી છે, તે ત્યાં નિરાલંબન એવા ઉત્કૃષ્ટ ધર્મધ્યાનને સંભવ કેવી રીતે હોય? અર્થાત્ નિરાલંબન ધર્મધ્યાન ન જ હેય.
આવશ્યક ક્રિયાઓ છેડી, લેકમાં મોટા થવાને પ્રયત્ન જે કરે છે, તે સર્વ ચેષ્ટા સામ્રાજ્ઞાની અજ્ઞાનતા સૂચવે છે. प्रमाद्यावश्यकत्यागानिश्चलं ध्यानमाश्रयेत् । योऽसौ नैदागर्म जैन, वेचि मिथ्यात्वमोहितः ॥३०॥
ગાથાથ:- પ્રમાદી એવા જે જીવો, આવશ્યક
