________________
હર દશવૈકાલિકસૂર ભાગ-૪
૯) અધ્ય. ૯.૪ સૂત્ર-૧ " श्रुतसमाधिः २ तपःसमाधिः ३ आचारसमाधिः ४, तत्र समाधानं समाधिः-परमार्थत
आत्मनो हितं सुखं स्वास्थ्य, विनये विनयाद्वा समाधिः विनयसमाधिः, एवं शेषेष्वपि । शब्दार्थो भावनीयः ॥ एतदेव श्लोकेन संगृह्णाति-'विनये' यथोक्तलक्षणे 'श्रुते' अङ्गादौ । તપસિ' વહાવી માવારે ૨' મૂનાવી, વળી વ્યદિત ૩પચાસ , નિત્ય'
सर्वकालं ‘पण्डिताः' सम्यक्परमार्थवेदिनः, किं कुर्वन्तीत्याह - 'अभिरमयन्ति' _ अनेकार्थत्वादाभिमुख्येन विनयादिषु युञ्जते 'आत्मानं' जीवं, किमिति ?, अस्योपादेयत्वात्, .
क एवं कुर्वन्तीत्याह-ये भवन्ति 'जितेन्द्रिया' जितचक्षुरादिभावशत्रवः, त एव परमार्थतः । पण्डिता इति प्रदर्शनार्थमेतदिति सूत्रार्थः ॥१॥
ટીકાર્થઃ શ્રુતં. આધ્યાતિમ્ આ બધું જે પ્રમાણે પજીવનિકામાં કહેલું, તે જ પ્રમાણે ન | જાણવું. રૂદ આ ક્ષેત્રોમાં કે આ પ્રવચનમાં, શાસનમાં... શબ્દ વિશેષઅર્થવાળો છે.
એ વિશેષઅર્થ આ છે કે માત્ર અહીં નહિ, પણ અન્ય ક્ષેત્રોમાં પણ, અન્યતીર્થકરોનાં પ્રવચનોમાં પણ પરમઐશ્વર્યવગેરેથી યુક્ત એવા ગણધરોવડે વિનયસમાધિના ભેદ રૂપચારવિનયસમાધિસ્થાનો પ્રરૂપેલા છે. એટલે કે ભગવાનની પાસે સાંભળીને ગ્રન્થ રૂપે !' રચેલા છે.
તf. એના દ્વારા પ્રશ્ન દર્શાવ્યો છે. મમૂર્તિ . એના દ્વારા ઉત્તર દર્શાવ્યો છે. તથા.... એ ઉદાહરણનો ઉપન્યાસ કરવા માટે છે. (૧) વિનયસમાધિ (૨) શ્રુતસમાધિ (૩) તપસમાધિ (૪) આચારસમાધિ.
તેમાં સમાધાન એટલે સમાધિ, પરમાર્થથી આત્માનું હિત, સુખ, સ્વાથ્ય. વિનયમાં " " કે વિનય દ્વારા સમાધિ તે વિનયસમાધિ. એ રીતે બાકીનામાં પણ શબ્દાર્થ વિચારી લેવો. "|
આ જ વાતને શ્લોકથી સંગૃહીત કરે છે... યથોક્તલક્ષણવાળા વિનયમાં, અંગવગેરે | શ્રુતમાં, બાહ્ય વગેરે તપમાં અને મૂલગુણવગેરે આચારમાં સર્વકાળ પંડિત = = સમ્યકુપરમાર્થનાં જ્ઞાતાઓ જીવને વિનય વગેરેમાં જોડે છે. ધાતુઓ અનેકઅર્થવાળા
હોવાથી મરમર્યાન્તિ નો અર્થ ગુજ્ઞતે કરેલો છે. તથા ગાથામાંના શબ્દનો વ્યવહિત : | * ઉપવાસ કરવો. અર્થાત્ વિનયે શ્રુત્તે ર તપસ માવારે એમ વચ્ચે ર છે, તેને માવારે * = એમ છેક છેલ્લે જોડવો.
પ્રશ્ન : એ શા માટે વિનયાદિમાં જીવને જોડે છે ?
ક
પ
મ
ભ
*
-
a
