________________
*
૯
૫
,
-
૫
દશવૈકાલિકસૂર ભાગ-૪ હરિ
ચૂલિકા-૨ સૂત્ર-૩ છેઆપત્તિ આવે, ત્યારે ખેદપૂર્વક, લજજા-દુઃખપૂર્વક પાપને આચરે. સાધુજન પ્રાણનો નાશ (
થાય તો પણ પોતાના આચારને ઉલ્લંઘવા માટે સમર્થ ન બને. જેમ સમુદ્ર વેળાને = 0 - કિનારાને ઉલ્લંઘવા સમર્થ ન બને તેમ. પ્રસંગથી સર્યું.
अधिकृतमेव स्पष्टयन्नाह
अणुसोअसुहो लोओ, पडिसोओ आसवो सुविहिआणं । 1 મજુરોગો સંસારો, પડિતો તરસ સત્તારો રૂા.
પ્રસ્તુતવાતને જ સ્પષ્ટ કરતાં કહે છે કે
ગા.૩. ગાથાર્થ ઃ લોક અનુસ્રોતમાં સુખવાળો છે. સુવિહિતોને પ્રતિસ્રોત આશ્રવ છે. અનુસ્રોત સંસાર છે. પ્રતિસ્રોત તેનો વિસ્તાર છે.
'अनस्रोतःसखो लोकः' उदकनिम्नाभिसर्पणवत् प्रवृत्त्याऽनुकूलविषयादिसुखो लोकः, कर्मगुरुत्वात्, 'प्रतिस्रोत एव' तस्माद्विपरीतः ‘आश्रवः' इन्द्रियजयादिरूपः | | परमार्थपेशलः कायवाङ्मनोव्यापारः 'आश्रमो वा' व्रतग्रहणादिरूपः 'सुविहितानां'। साधूनाम्, उभयफलमाह-'अनुस्रोतः संसारः' शब्दादिविषयानुकूल्यं संसार एव, कारणे कार्योपचारात्, यथा विषं मृत्युः दधि त्रपुषी प्रत्यक्षो ज्वरः, प्रतिस्रोतः' उक्तलक्षणः, तस्येति पञ्चम्यर्थे षष्ठी ‘सुपां सुपो भवन्ती'ति वचनात्, 'तस्मात्' संसाराद् 'उत्तारः' | उत्तरणमुत्तारः, तौ फलोपचारात् यथाऽऽयुघृतं तन्दुलान्वर्षति पर्जन्य इति सूत्रार्थः ॥३॥ जि
ટીકાર્થ : જેમ પાણી નીચેના ભાગમાં સ્વભાવથી જ સરકવા લાગે, એમ લોકો ' * પ્રવૃત્તિથી, સ્વભાવાદિથી અનુકૂલ વિષયાદિમાં જ સુખ પામનારા છે. કેમકે તેઓ કર્મથી | - ભારે છે. - સાધુઓને પ્રતિસ્રોત જ = અનુસ્રોતથી વિપરીત જ આશ્રવ છે. અર્થાત્ ઈન્દ્રિયોનો ના ય જય વગેરે રૂપ, પરમાર્થથી મનોહર એવો કાય, વચન, મનનો વ્યાપાર જ સાધુઓનો જ હોય છે. આશ્રવ ને બદલે આશ્રમ શબ્દ લઈએ, તો સાધુઓનો વ્રતગ્રહણાધિરૂપ આશ્રમ
પ્રતિસ્રોત છે. ઈન્દ્રિયાનુકુલતાથી વિપરીત છે. * આ બંનેના ફલને કહે છે કે શબ્દાદિ વિષયોની અનુકૂળતા સંસાર જ છે. અહીં !
અનુકૂળતારૂપી કારણમાં સંસારરૂપી કાર્યનો ઉપચાર કરીને અનુકૂલતાને જ સંસાર કહ્યો ! ઇ છે. જેમ “વિષ મૃત્યુ છે.” “દહિ અને કાકડી પ્રત્યક્ષ તાવ છે” (આ બધા કારણમાં જ
B.
45
F
=
=
=
=
